فهرست مطالب

مجله فرهنگ و ارتقای سلامت (فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران)
سال سوم شماره 2 (پیاپی 6، تابستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/06/10
  • تعداد عناوین: 16
|
  • صفحه 125
  • محمدعلی محققی*، فریدون عزیزی، بهرام عین اللهی، سید محمدرضا کلانتر معتمدی، سیدضیاءالدین تابعی، داود شجاعی زاده، سید حسن مقدم نیا، ابوالقاسم عیسی مراد، ابراهیم سقزچی صفحات 131-138
    زمینه و هدف

    افراد شاخص معنوی و واجدین سلامت معنوی در طراز قرآن مجید و تعالیم اسلامی دارای ویژگی های برجسته و ممتازی هستند. آیه مبارکه 29 از سوره رعد، به زیبایی این مصادیق را معرفی می فرماید" «الذین آمنوا وعملوا الصالحات طوبی لهم وحسن مآب»، «آنان که به خدا ایمان آورده اند و کارهای نیکو پرداخته اند، خوشا به احوال آنان و مقام نیکوی آن ها». در این نوشتار، جنبه های مصداقی و الگوهای دینی سلامت معنوی اسلامی به صورت اجمال ارائه شده است.

    روش کار

    مطلب اصلی از پانل ششمین همایش سلامت معنوی اسلامی در اسفند ماه 1397، برداشت و با مطالعه کتابخانه ای تکمیل و تنظیم شده است.

    یافته ها

    در طول تاریخ اسلام از صدر اول تا دوران معاصر شخصیت های والا، دانشمندان الهام بخش، طبیبان و حکیمان خداجوی و خدمت گذار، و انسان های نیک و معنوی فراوانی را در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران خواهیم یافت. این مصادیق سلامت معنوی اسلامی، در جنبه های مختلف زندگی، اعم از اخلاقی و تربیتی، علمی و حرفه ای، سیره و سبک زندگی، در زمره الگوها و مصداق های عینی و تاثیرگذار به شمار می روند.

    نتیجه گیری

    انسان در مسیر زندگی خود، به الگوی عملی نیاز دارد تا با اقتدا به او حرکت کند. از این رو، طبیعی ترین، موثرترین و سریع ترین روش تربیتی، روش الگویی، یعنی ارائه نمونه و تربیت عملی است. نقش الگوها، حساس ترین نقش تربیتی است تا آنجا که الگوهای صالح، مردم را به صلاح و تعالی می رسانند و الگوهای فاسد، مردم را به ورطه فساد و تباهی می کشانند. شناخت ویژگی ها و زوایای آشکار و پنهان زندگی الگوها، و معرفی آنان به جامعه، برای ترویج و اشاعه سلامت معنوی اسلامی، دارای ضرورت مبرم است و از سایر شیوه های ترویجی، نافذتر می باشد.

    کلیدواژگان: الگو، سلامت معنوی، شاخص های سلامتی، سلامت پروری، جنبه های قرآنی
  • حبیب الله یوسفی*، مرضیه عبدالکریمی نظنزی صفحات 139-145
    زمینه و هدف

    سلامت معنوی به لحاظ اختلاف در مفهوم معنویت، جهان بینی و نظام های ارزشی، مقوله پیچیده ای است که با توجه به بینش خاص هر گروهی، تعریفی خاص می یابد. از طرفی اعتقاد به نظام احسن متضمن خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی و معادشناسی است. اعتقاد به نظام احسن به عنوان آموزه ای عقلانی در ادیان آسمانی می تواند راهبردهای موفقی در تحقق سلامت معنوی ارائه کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر اعتقاد به نظام احسن در تحقق سلامت معنوی صورت گرفت.

    روش کار

    این مقاله به روش کتابخانه ای (منابع چاپی، نرم افزاری، دیجیتالی) و شیوه توصیفی - تحلیلی نگاشته شد. جایگاه انسان در نظام احسن، هدف از خلقت هستی به ویژه انسان، اهمیت سلامت معنوی و آثار اعتقاد به نظام احسن در تحقق سلامت معنوی با استدلال های عقلی و مستندات قرآنی بررسی شد.

    یافته ها

    شناخت نظم حاکم بر جهان، درک موقعیت ممتاز انسان نسبت به سایر موجودات و باور به اصالت و بقای روح، سبب فهم هدف اصلی خلقت؛ یعنی کمال روح انسان است. انسان با تکیه بر براهین عقلی و فطری می فهمد؛ با اتکاء عقلانی صرف بر فهم خویش، نمی تواند به هدف نهایی خلقت؛ یعنی تکامل روح دست یابد. بلکه لازمه تحصیل کمال عالی، کسب سلامت معنوی از طریق بهره مندی از آموزه های وحیانی، الگوبرداری از انبیاء الهی و عقل به عنوان لوازم تکوینی و تشریعی نظام احسن است.

    نتیجه گیری

    اعتقاد جدی به نظام احسن موجب تحقق سلامت معنوی و از مقومات آن است. سلامت معنوی موجب معنایابی زندگی، نشاط معنوی، رضایت مندی از مقدرات الهی، دفع اضطراب مرگ، تعامل صحیح با جامعه و طبیعت و در نهایت سعادت ابدی می شود.

    کلیدواژگان: انسان، روح، سلامت معنوی، کمال، نظام احسن
  • سیده مریم هجرتی، زهرا جوهری*، اشرف پیراسته صفحات 146-154
    زمینه و هدف

    بررسی نحوه ارتباط بین سلامت معنوی و عملکرد تحصیلی می تواند به مسئولان آموزشی در رفع خلاء موجود بین ابعاد علمی و معنوی دانشگاه ها کمک کند. هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین سلامت معنوی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه شاهد بود.

    روش کار

    دراین مطالعه همبستگی، 300 نفر از دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه شاهد به روش نمونه گیری تصادفی در سال 1397وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه سه بخشی اطلاعات دموگرافیک، سلامت معنوی و خودتنظیمی در یادگیری بود. اعتبار و پایایی پرسشنامه در ابتدای مطالعه ارزیابی شد. اطلاعات پس از ورود به نرم افزار spss v.18 ، با استفاده از آماره های توصیفی، آزمون های کروسکال والیس، من ویتنی و همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

    یافته ها

    نهایت 275 نفر از دانشجویان، پرسشنامه های مربوطه را تکمیل کردند. میانگین نمره سلامت معنوی، خودتنظیمی در یادگیری و معدل دانشجویان مورد مطالعه به ترتیب برابر12/17 ± 05/92، 28/15 ± 50/97 و 3/1 ± 21/16 بود. براساس نتایج مطالعه حاضر، بین 3 مولفه معدل، نمره کل سلامت معنوی و نمره کل خودتنظیمی در یادگیری همبستگی مثبت و معنادار مشاهد شد. همچنین بین نمره کل سلامت معنوی با جنسیت و تحصیلات والدین ارتباط معنادار مشاهد شد.

    نتیجه گیری

    براساس نتایج مطالعه حاضر، افراد با سطوح معدل بالاتر و عملکرد تحصیلی بهتر، از سلامت معنوی بالاتری برخوردار بودند. احتمالا پژوهش های آتی در این زمینه، با حجم نمونه بالاتر ضمن تفکیک ابعاد مختلف دینداری و همچنین تدوین پرسشنامه جامع برای ارزیابی این موضوعات، خواهند توانست نتایج دقیق تری گزارش کنند.

    کلیدواژگان: مزیت تحصیلی، دانشگاه شاهد، دانشکده پزشکی، سلامت معنوی، خودآموزی در یادگیری
  • سهیلا خزاعی، سعید خزاعی* صفحات 155-163
    زمینه و هدف

    تاریخچه سلامت معنوی به قدمت تاریخ است و گاهی به شکل معناگرایی خودنمایی کرده است. در سال 1979 میلادی، سازمان جهانی بهداشت در اجلاسی بین المللی، سلامت معنوی را به سه بعد قبلی سلامت یعنی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی اضافه کرد. از ویژگی های دین اسلام تاکید بر پرورش همه ابعاد زندگی ‏انسان است. هرچند در تربیت اسلامی، پرورش ابعاد معنوی هدف اصلی و نهایی‏ است؛ اما دستیابی به این هدف بزرگ در پرتو داشتن جسمی سالم و روانی با نشاط ‏امکان ‏پذیر است. کارشناسان تربیت کودک اذعان می دارند، بهترین دوره برای تربیت فرزند، دوران کودکی است. زیرا در این سنین حس تقلید و نیز حس پذیرش آموزه‏های تربیتی، در سطح بالایی از توانمندی قرار دارد و کودک به خوبی آن‏ چه را که به او آموخته می‏شود، فرا می گیرد.

    روش کار

    بررسی کتابخانه ای و استفاده از منابع غنی اسلامی و سایت های Research Gate, Pubmed, Google Scholar, SID

    یافته ها

    اخلاقیات یا معنویات یا به عبارتی ارزش ها جزء جدایی ناپذیر هر فرهنگی است. وجود معنویات و اخلاقیات نه تنها مانع شیوع فساد و در نهایت تباهی جامعه شده بلکه باعث ارتقاء کمال، پیشرفت و سلامت اخلاقی افراد جامعه خواهد شد. سلامت معنوی فرایندی مبهم و پیچیده از تکامل انسان است که رابطه هماهنگ را بین نیروهای درونی فرد فراهم کرده و با ویژگی های ثبات در زندگی، صلح، داشتن ارتباط نزدیک با خدا، خود، جامعه و محیط که یکپارچگی و تمامیت فرد را تعیین می کند، مشخص می شود.یکی از وظایف اصلی آموزش و پرورش، اهتمام به تامین سلامت معنوی نسل جدید است. فعالیت های آموزش و پرورش به طور مستقیم یا غیرمستقیم در تربیت دانش آموزان موثر است. در این میان نقش معلمان و مربیان از دیگر افراد برجسته تر می نماید. امروزه، دانشمندان با صراحت تمام از داخل سازی روح (معنویت) در قلمرو آموزش و پرورش سخن گفته اند.

    نتیجه گیری

    انسان در هر زمانی به معنویت احتیاج دارد و بهترین زمان برای تعلیم دادن معنویت دینی زمان کودکی و زمان به مدرسه رفتن است دین هماهنگ با فطرت و طبیعت انسانی است و بنابراین همیشه به صورت یک احتیاج ضروری و قطعی بشر خود نمایی می کند. معنویت در مدارس باید به گونه ای مطرح شود که بتواند متناسب با درک و فهم کودکان آن ها را متوجه عوامل روحی و معنوی نماید (اگر چه در جنبه های مادی زندگی، دستورات و تعالیم اسلام، بی اندازه، چشم گیر و فراوان است). وظیفه مدرسه تنها تلقین معلومات و معارف نیست، بلکه مانند محیط منزل و خانواده، عامل مهمی در ایجاد اخلاق و قلب سلیم است. جمع شدن کودکان در مدرسه، سبب پیوستگی اخلاق بین آن ها می شود که این امر با آموزش صحیح درست معنویت در مدارس با رعایت اصل میانه روی و تعادل امکان پذیر است.

    کلیدواژگان: بهداشت، معنویت، کودکان، آموزش و پرورش
  • حسن ابوالقاسمی، مینو اسدزندی* صفحات 164-174
    زمینه و هدف

    برای کل نگری و جامعه نگری خدمات سلامت، توجه به ابعاد سلامت در تمام سطوح پیشگیری ضروری است. این مطالعه با هدف" تبیین چگونگی تاثیر سلامت معنوی بر سایر ابعاد سلامت (جسمانی روانی)» انجام شد.

    روش کار

    در پژوهش تکاملی، برای ارتقا دانش موجود با فرایند سیستماتیک، علمی، قابل توجیه، متمرکز بر سوال "چگونگی تاثیر سلامت معنوی بر سلامت جسمی روانی اجتماعی" شواهد علمی و دینی سال های 1990 تا 2018 میلادی با توجه به هرم مبتنی بر شواهد استخراج شدند. تفاسیر شیعی، خطبه همام نهج البلاغه، احادیث: جنود عقل و جهل، عنوان بصری، عشق الهی، و یافته های حاصل از شواهد بالینی در مراکز ارائه خدمات سلامت، با روش تحلیل محتوای واکر اوانت تحلیل شدند.

    یافته ها

    سلامت معنوی برخورداری از قلب سلیم، منتج از حقیقت بندگی است. - با عدم احساس مالکیت بنده و انفاق، - دوری از منفعت طلبی، تسلیم، توکل، تفویض امور به خدا و تحمل سختی ها - اشتغال به اوامر و نواهی خدا، اجتناب از خودبینی و اصلاح سبک زندگی، هم واجد تاثیر مافوق طبیعی است، و هم با ایجاد شبکه حمایت اجتماعی در بعد اجتماعی، مدیریت استرس ها و معنا دادن به حوادث زندگی در بعد روانی و ایجاد رفتارهای سالم بهداشتی در بعد جسمی، بر سلامت موثر است. بندگی سبب - زهد، قناعت (سلامت اجتماعی) - رهایی از اضطراب و افسردگی (سلامت روانی)، - دلدادگی به خدا و انقطاع الی الله (سلامت معنوی) می شود. سکینه قلب، سلامت جسمی را ارتقا می دهد.

    نتیجه گیری

    تقویت بنیه معنوی افراد سبب ارتقای سلامت جسمی روانی اجتماعی ایشان، رسیدن به بالاترین کیفیت زندگی (حیات طیبه) می شود، باید در خدمات سلامت ایران در دستور کار قرار گیرد.

    کلیدواژگان: سلامت معنوی، سلامتی، سلامت اجتماعی، بهداشت روان، بیماران
  • محسن قرائتی* صفحات 175-178
    زمینه و هدف

    غذا دادن را اطعام گویند. در برخی آیات از اطعام کنندگان ستایش و از کسانی که اطعام نمی کنند نکوهش به عمل آورده است. در فقه نیز از آن در باب های طهارت، صوم، حج، جهاد، تجارت، نکاح، کفارات، اطعمه و اشربه، غصب و ارث سخن گفته است. فقر مالی و گرسنگی از عوامل مهم ارتکاب جرم و گناه در جامعه است. فقر معنوی و فرهنگی و کاستی های تربیتی از عوامل مهم جرم و فساد در جامعه است. از نشانه های ایمان، یتیم نوازی و توجه به گرسنگان و محرومان است و هرکس بی توجه باشد بی دین است. نیازهای عاطفی (معنوی)، مقدم بر نیازهای جسمی است. (اول محبت به یتیم، سپس سیر کردن مسکین). انسان، مسائل معنوی را بدون هشدارهای الهی درک نمی کند

    روش کار

    برداشتی از سخنرانی در همایش قرآن و عترت در کاشان و تحلیل گل واژه های مطالعه در تفسیر نور

    یافته ها

    14 آیه متخب از کلام الله مجید (10 آیه در باب طعام و 4 آیه در باب اطعام) بررسی و خلاصه ای از آموزه های قرآنی استنباط و ارائه شد.

    نتیجه گیری

    غذا (طعام) از نعمت های عام الهی و از نیازهای ضروری همه انسان ها، از بدو خلقت، تا پایان عمر است. در فرهنگ قرآنی با هر دستور در مورد غذا خوردن (برآوردن نیاز مادی)، یک دستور انسانی (برآوردن نیاز معنوی) هم وجود دارد. مراد از غذا دادن به بینوایان، برآورده کردن هرگونه نیازمندی های مستمندان است، اعم از خوراک و پوشاک و مسکن و غیره و در اسلام به آن توصیه شده است. از اعمالی که سبب کرامت انسان می شود اطعام مستمندان است. حتی افرادی که ثروتمند نیستند در مقابل مساکین مسئول می باشند و اگر خود نمی توانند طعام بدهند باید دیگران را به این کار وادار کنند.

    کلیدواژگان: اطعام، تغذیه، تعالیم قرآن، معنویت
  • مهدی مشکی* صفحات 179-185
    زمینه و هدف

    واژه سلامت معنوی ترکیبی جدید در ادبیات پزشکی و فرهنگی است اما با دو مبنای دینی و سکولار قابل تحلیل و بررسی است. این مقاله مبنای انسان شناختی سلامت معنوی را بیان می کند.

    روش کار

    این مطالعه با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، کیفی و توصیفی صورت گرفته است.

    یافته ها

    متون دینی، فلسفی و عرفان اسلامی، معنویت و سلامت معنوی را متفاوت از تفکرات سکولاریستی و فلسفه ماده گرا تبیین می کنند و این تفاوت به دلیل مبانی هستی شناختی و انسان شناختی آن ها است. متفکرین اسلامی ابتدا باید مبنای خود را در باب معنویت مشخص کنند و سپس به تعریف، شاخصه ها، الگوها و در نهایت تبیین صحیح سلامت معنوی بپردازند والا ممکن است در دام تفکرات سکولاریستی گرفتار شوند.

    نتیجه گیری

    طبق تبیینی که فلسفه و عرفان اسلامی هماهنگ با آیات قرآنی از انسان به دست می دهند سلامت معنوی انسان در نتیجه تبعیت از خواست خدواند در اعتقاد، صفات و رفتار و مسیر رسیدن به آن دین وحیانی است و اثر آن رسیدن به مقام خلافت و ولایت الهی و اراده بی نهایت است.

    کلیدواژگان: سلامت معنوی، انسان، خواست خداوند، جانشینی خداوند، ولایت الهی، اطاعت
  • سید علیرضا مرندی، مصطفی رستمی، باقر لاریجانی، علی محمد فرهادزاده صفحات 186-193
    زمینه و هدف

    معنویت و معناگروی سابقه ای به قدمت بشریت دارد. این مفهوم در آموزه های اسلامی تحت عباراتی چون «انسان کامل» و «نفس مطمئنه» یا «قلب سلیم» مورد توجه اندیشمندان دینی بوده است. در این نوشته راهکارهای اجرایی ارتقا و نهادینه سازی سلامت معنوی اسلامی در جامعه و نظام سلامت، بررسی شده است.

    روش

    این مطالعه ارائه یک نظریه در پانل هم اندیشی در ششمین همایش سلامت معنوی اسلامی و مطالعه مروری پیرامون آن است.

    یافته ها

    برای ارتقای سلامت معنوی اسلامی موارد زیر ضروری است: «تبیین و ترویج مفاهیم و مصادیق»، «طراحی برنامه های آموزشی برای تمام سطوح و مقاطع نظام آموزش عالی سلامت»، «سیاست گذاری عمومی ادغام در نظام سلامت»، «متناسب سازی ساختار و مراکز ارائه خدمات و مراقبت های سلامت»، «توسعه دانش، نگرش و مهارت های فردی در تمام سطوح سرمایه انسانی سلامت»، «بازنگری و ارتقای سیستم خدمات سلامت»، «جلب حمایت های همه جانبه4»، «ارزیابی واقعیت ها، آسیب ها، نیازها و اولویت ها»، و «پایش و ارزشیابی روند ارتقای سلامت معنوی در جامعه و نظام سلامت»

    نتیجه گیری

    ارتقای سلامت معنوی جامعه براساس آموزه ها و الگوهای اسلامی مرهون تلاش مشترک سیاست گذاران کشوری سلامت و اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی است. نظام های آموزشی (آموزش رسمی عمومی، آموزش عالی، آموزش حوزوی، آموزش عالی سلامت، و آموزش عمومی جامعه)، سیاست گذاران سلامت و راهبران معنویت در جامعه، و نهادهای اجرایی مسئول سلامت و فرهنگ جامعه، به صورت شبکه ای فراگیر و هماهنگ نسبت به آموزش، ترویج و تعمیم ساحت سلامت معنوی، محاط بر سایر ساحات سلامت باید اهتمام نمایند. شناسایی الگوها و معرفی آن ها به جامعه، حمایت و تقویت مراکز نمونه، و حمایت از تلاش های مردم نهاد نیز از ارکان راهکارهای اجرایی برای نهادینه سازی سلامت معنوی اسلامی در جامعه می باشند.

    کلیدواژگان: سلامت پروری، سلامت، سلامت معنوی، درمان های مکمل، معنویت
  • علیرضا اعرافی* صفحات 194-197
    زمینه و هدف

    اسلام در حوزه معنویت دارای یک نظریه کلان است. این نظریه واجد ابعاد «کلامی فلسفی»، «فقهی حقوقی»، «اخلاقی ارزشی» و «تاریخی تمدنی» است. برای هماهنگی فعالیت های حوزه سلامت معنوی با اندیشه اسلامی، این منظومه ذهنی باید برقرار شود.

    روش کار

    مبانی، اصول، ضوابط و شاخصه‎های نظریه کلان معنویت اسلامی، از منابع اسلامی (قرآن، فقه، اصول، و احادیث اهل بیت علیهم السلام)، و جمع بندی روایات و آیات و متون دینی با منهج دقیق اجتهادی ارائه شده است.

    یافته ها

    در این اندیشه و نظریه کلان از نگاه اسلام و اهل بیت (ع)، معنویت دارای ویژگی های مشروحه ذیل است:«امری فرا احساسی و جامع احساس، عاطفه، عقلانیت و استدلال است»، «از مولفه توحیدی و قدسی و تجرد محور برخوردار است»، «معادمحور، فرادنیوی و اخروی است»، «مناسکی، فرانگرشی و فراقلبی است»، « مبتنی بر مناسک فرافردی، اجتماعی است»، مقسمی (سایه افکن بر سایر ساحات) است»، «دارای ساحات جسمانی، روانی و روحی است»، «امری ولایی برای رسیدن به خدا و هدایت انسان است»، «عجین با سبک زندگی و الهام بخش یک زیست معنوی است».

    نتیجه گیری

    سلامت کامل و همه جانبه مورد نظر اسلام، در برگیرنده همه هستی و جمیع ساحات بشری است. توحیدمحوری، باور به عالم غیب و شهود، عجین بودن با سبک زندگی آرام و مطمئن و سالم در این دنیا، و باور داشتن به حرکت انسان به آن جهان، از مولفه های قطعی آن است. شایسته است همه تحقیقات و پژوهش ها و اقدامات ضروری حوزه سلامت معنوی مبتنی بر نظریه کلان معنوی اسلامی باشد.

    کلیدواژگان: سلامت، سلامت معنوی، معنویت
  • علی اکبر رشاد، مهدی عباس زاده* صفحات 198-206
    زمینه و هدف

    موضوع سلامت معنوی، همچنان در دنیا و بویژه کشورهای اسلامی، بحث جدیدی به شمار می آید. نوشته حاضر، درصدد تبیین مبانی «سلامت معنوی» با رویکرد اسلامی است. مقاله حاضر از یک مقدمه و سه بخش، صورت می بندد: 1) تعریف سلامت معنوی، 2) پرسش های اساسی راجع به سلامت معنوی، 3) سلامت معنوی در قرآن.

    روش کار

    این مطالعه با استفاده از قرآن کریم و کتب مذهبی صورت گرفته است.

    یافته ها

    موضوع سلامت معنوی، همچنان در دنیا و به ویژه کشورهای اسلامی، بحث جدیدی به شمار می آید. به نظر می رسد، ادبیات علمی این مبحث بشدت فقیر و گاه التقاطی است، تا آنجا که در مواردی حتا موضوع و محل بحث نیز به درستی فهم نشده است، و خلط و خطاهای بسیاری در برخی مفاهیم کلیدی این عرصه به چشم می خورد. و این آفت حتا در باب تعاریف ارائه شده از سلامت معنوی نیز مشاهده می شود، از این رو شایسته است که تعریف جدیدی از سلامت معنوی ارائه شود. اصولا برای پژوهش در مساله سلامت معنوی، پرسش های فلسفی و دینی مهمی مطرح است که باید بدان ها پرداخته شود؛ این پرسش ها طبعا از کلیات و مبانی این مبحث آغاز شده، به جزئیات و مسائل آن می رسند. نهایتا وحی نامه الاهی قرآن کریم به مثابه عالی ترین و اصلی ترین منبع معرفتی اسلامی، که سرشار از معارف عمیق در موضوع سلامت معنوی است، مورد مطالعه روشمند قرارگیرد. تعبیر قرآنی «قلب سلیم» شاید نزدیک ترین تعبیر به سلامت معنوی است؛ لیکن با روش شناخت چیزی به ضد آن، می توان به تعبیر مخالف آن در قرآن، یعنی «قلب مریض» نیز پرداخت و از این رهگذر، برخی ابعاد و شاخص های مهم سلامت معنوی را تعیین کرد.

    نتیجه گیری

    سلامت معنوی از نظر ما عبارت است از: « فرابودگی فرد و جامعه و رهایی آن از تعلقات دون مادی، تحت تعلیمات وحیانی، در ابعاد و ساحات وجودی چهارگانه : بینشی، گرایشی، منشی و کنشی.»

    کلیدواژگان: سلامت معنوی، مبانی سلامت، سلامت پروری، قلب سلیم، قلب مریض
  • حامد ساجدی*، ابوالفضل ساجدی صفحات 207-215
    زمینه و هدف

    یکی از ابعاد سلامت در انسان ها، بعد معنویت است که مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. نیل به سلامت معنوی مستلزم طی گام هایی است. از جمله گام ها برای تحقق سلامت معنوی در کودکان، هدایت بینش ها و باورهای آنان به سوی معنویت است1. کودکان همواره بر اثر تعامل با والدین و محیط در حال رشد در جنبه های مختلف می باشند. برای آن که کودکان هفت تا دوازده ساله، به سمت بینش های معنوی سوق داده شوند، برنامه ریزی مناسب باید صورت گیرد. این نوشتار به بررسی بینش های معنوی متناسب با این سن و نحوه انتقال این بینش ها به کودکان می پردازد.

    روش کار

    در این مطالعه از انواع مطالعات کتابخانه ای، اسنادی، کیفی و توصیفی استفاده شده است.

    یافته ها

    خداشناسی، راه و راهنماشناسی از مهم ترین بینش های معنوی هستند که باید متناسب با ظرفیت کودک، گام هایی از سوی والدین در راستای انتقال این بینش ها برداشته شود. والدین باید در راستای تبدیل بینش به باور معنوی حرکت کنند. آن ها با مدیریت گفتگوهای خانوادگی و پرهیز از آسیب های آموزش زبانی می توانند جهان بینی معنوی را به کودک منتقل کنند. استفاده از ابزارها و قالب های آموزشی یادگیری را آسان تر و دلنشین تر می کند و اجرای عملی سبک زندگی معنوی کودک را با آثار عملی معنویت آشنا می سازد.

    نتیجه گیری

    والدین برای انتقال بینش های معنوی باید به دنبال لحظه های نابی باشند که یادگیری، یادسپاری و باورپذیری کودک در بالاترین سطح قرار دارد.

    کلیدواژگان: معنویت، آموزش و پرورش دوران اولیه کودکی، رشد اخلاقی، سبک زندگی
  • سید ابراهیم سجادی*، بهزاد ذوالفقاری صفحات 216-221
    زمینه و هدف

    امروزه نقش داروساز درحوزه سلامت از نسخه پیچی ساده (Dispensing) وتوزیع دارو و ملزومات بهداشتی (Health supplies) عبورکرده و با مبنایی بیمارمحور (Patient oriented) به ارائه مراقبت های دارویی برای ارتقای سلامت تبدیل شده است. دراین سیستم ضمن راهنمایی بیمار درخصوص مقدار و نحوه مصرف دارو و بیان و تفهیم عوارض احتمالی دارو و تداخلات دارویی و نکاتی که بیمار باید در طول دوره درمان رعایت نماید، لازم است از توجیه شدن بیمار نسبت به راهنمایی های انجام شده اطمینان حاصل شود. هدف این مقاله بیان موانع موجود در ارائه خدمات دارویی مطلوب و ارائه راهکارهای پیشنهادی در برای رفع آن ها است.

    روش کار

    در این راستا براساس مطالعه منابع موجود و نتیجه تحقیقات مختلف داخلی انجام شده در این زمینه و تجزیه وتحلیل اطلاعات موجود راهکارهایی ارائه شده است.

    یافته ها

    از شرایط لازم برای ارتقا کیفیت ارائه خدمات توسط داروسازان آگاهی و مهارت های حرفه ای، زمینه مساعد نگرشی و همچنین شناخت و رفع محدودیت های موجود درزمینه عملکردی است. اگرچه مطالعات جامعی در گستره کل کشور در این زمینه وجود ندارد ولی با توجه به مطالعات پراکنده در این خصوص و ماهیت پیوسته و مستمر ارتقای کیفیت و همچنین نقشی که امروزه برای داروسازان تحت عنوان «مراقبت های دارویی» تعریف گردیده است همگی موید لزوم فراهم کردن زمینه برای ارتقای مستمر کیفیت ارائه خدمات دارویی در کشور است.

    نتیجه گیری

    براساس برنامه های بالادستی در حیطه سلامت و توفیقات به دست آمده درخصوص تولیدات دارویی در کشور و همچنین تربیت قابل توجه نیروی انسانی داروساز مورد نیاز بخش بهداشت و درمان، افق روشنی درخصوص رسیدن به اهداف مورد نظر درزمینه تولیدات دارو و خدمات دارویی در صورت برنامه ریزی های لازم به چشم می خورد. بدیهی است در این مسیر لازم است ضمن شناخت موانع و محدودیت ها، راهکارهای مناسب برای رفع آن طراحی و به کار گرفته شود. دراین مقاله راهکارهای مشخصی دربرای هموار کردن زمینه ارتقای هر چه بیشترکیفیت ارائه خدمات دارویی در کشور ارائه گردیده است.

    کلیدواژگان: داروسازی، خدمات داروسازی، خدمات اطلاع رسانی دارویی، نظام های داروسازی، سلامت پروری
  • علیرضا پارساپور* صفحات 222-223

    تعارض میان منافع افراد در تعاملات اجتماعی امری ناگزیر است. از این رو سیاست گذاران تلاش می کنند تا آن را چنان «مدیریت» کنند که ترمزی برای خدمت و مخدوش کننده اعتماد در جامعه نباشد. در این نوشتار مواردی در رابطه با رعایت موارد اخلاقی در ارتباط پزشک با بیمار، پزشک با شرکت های دارویی و پژوهش های پزشکی ارائه شده است.

  • کامران باقری لنکرانی*، اسمعیل یزدی صفحات 224-225

    سلامت دهان و دندان در اغلب کشورهای جهان به دلیل اینکه جزء علل متاخر در مرگ نیست؛ اغلب از اولویت های نظام های سلامت به شمار نمی روند. وضعیت سلامت دهان در جهان و همچنین در ایران مطلوب نیست. در ایران بیش از نود درصد بالغین با مشکلات دهان و دندان روبرو هستند. شاخص DMFT که مجموعه دندان های فاسد؛ از دست داده شده و ترمیم شده را نشان می دهد در بالغین ایرانی به حدود 13 رسیده است. تقریبا هر 3 سال یک دندان از بین می رود. مقدار DMFT در استان های مختلف تفاوت چشمگیری دارد. بهترین شاخص از استان های هرمزگان و مناطق جنوب شرقی و بدترین از آذربایجان ها و کردستان گزارش شده است. مواردی ازجمله گرانی خدمات دندان پزشکی و عدم پوشش بیمه ای مناسب، تمرکز اکثریت دندان پزشکان در مراکز استان و محرومیت مردم حاشیه کلان شهرها و روستاهای محروم از دریافت خدمات دندان پزشکی، بیم نیاز القایی به علت تعداد زیاد فارغ التحصیلان سالیانه رشته دندانپزشکی ازجمله چالش های ارتقای سلامت دهان و دندان به شمار می روند. این خلاصه سیاستی به ارائه پیشنهاداتی برای این چالش ها و مشکلات می پردازد.

|
  • Mohammad Ali Mohagheghi*, Fereidoun Azizi, Bahram Einollahi, Seyed Mohammad Reza Kalantarmotamedi, Seyed ziaeddinTabei, Davood Shojaeezadeh, Seyed Hasan Moghaddamnia, Abolghasem Eisamorad, Ebrahim Saghezchi Pages 131-138
    Background

    The outstanding spiritual persons with spiritual health have prominent and excellent characteristics in the Holy Quran and Islamic teachings. Verse 29 of Raad Sura from the Holy Quran, introduces these instances, beautifully.  “Those who believe in God and work righteousness, is [every] blessedness, and beautiful place of [final] return. The exemplary aspects and religious models of Islamic spiritual health are summarized.

    Methods

    This article prepared from panel of the sixth Islamic Spiritual Health Conference which was held in March 2019 and completed by using library studies.

    Results

    Throughout the history of Islam from the first to the contemporary, we find many prominent personalities, inspirational scientists, physicians and spiritual persons in the Islam and Iran culture and civilization. These examples of Islamic spiritual health are objective and effective models in different aspects of life including ethical, educational, scientific and professional behavior and lifestyle.

    Conclusion

    Human needs a practical model for moving to future. Therefore, the most natural, most effective and fastest method of training is the model method, which presents examples and the practical education. The role of models is the most sensitive of educational role which competent models lead people to excellence and corrupt models lead them to corruption. Recognition of the obvious and hidden characteristics of models life and introducing them to community is needed to promote Islamic spiritual health and is more effective than other promotional methods.

    Keywords: Role model, Spiritual health, Indicator
  • Habibollah Yousofi*, Marzieh Abdolkarimi Natanzi Pages 139-145
    Background

    Spiritual health is a complex issue because of differences in one’s concept of spirituality, holistic view and world values; these matters need to be defined according to the specific views of each group. These beliefs involve theology, cosmology, anthropology and eschatology. Religion can provide prosperous guidance for the development of spiritual health. This paper seeks   signs that lead to the development of Spiritual Health.

    Methods

    This paper was written via a library search (textual, software and digital resources) in a descriptive-analytic method. The position of man in the universe, the purpose of   creation of mankind, the importance of spiritual health and the effects of belief in the perfection of the universe were sought    for Signs that lead one to the development of spiritual health based on Quranic documents.

    Results

    Understanding perfection in the order of the universe, perceiving the privileged position of man in the hierarchy over other beings, and belief in the originality and survival of the soul results in understanding the essential purpose of creation, which is the perfection of man and the universe. Man cannot achieve the ultimate goal of creation (i.e. perfection of the soul) by relying on his own perception. Rather, the attainment of higher perfection requires the attainment of spiritual health through theology and education, revelations and following the divine prophets as role models.

    Conclusion

    In the perfection of the universe there are signs that lead one to attain spiritual health. Spiritual health will result in understanding the meaning of life, spiritual vitality, satisfaction with divine ordinances,  no fear or anxiety of death, proper interaction with society .,nature, and ultimately eternal happiness.

    Keywords: Human Beings, Perfection, Soul, Spiritual Health, Universe
  • Seyedeh Maryam Hejrati, Zahra Jouhari*, Ashraf Pirasteh Pages 146-154
    Background

    Investigating the relationship between spiritual health and academic performance can help educational authorities bridge the gap between academics and spirituality at universities. The purpose of this study was to investigate the relationship between spiritual health and academic achievement of medical students at Shahid University of Medical Sciences.

    Methods

    In this study, 300 medical students of Shahid University were randomly selected in 2018. The data collection tools consisted of a three-part questionnaire for demographic information, spiritual health and self-regulation in learning. The validity and reliability of the questionnaire were evaluated at the beginning of the study. The data were analyzed using descriptive statistics, Kruskal-Wallis, Mann-Whitney and Spearman correlations after entering the data SPSS v.18 software.

    Results

    Finally, 275 students completed the relevant questionnaires. The mean score of spiritual health, self-regulation in learning and the grade point average (GPA) of the students were 92.97 ± 17.12, 97.95 ± 15.28 and 16.21 ± 3.1 respectively. Based on the results of this study, there was a positive and significant correlation between the 3 components of the score, the total score of spiritual health and the total self-regulation score in learning. Also, there was a significant correlation between the total score of spiritual health with gender and parent's educational level.

    Conclusion

    Based on the results of this study, students with higher levels of GPA and higher academic performance had higher spiritual health.

    Keywords: Academic Success, Medical, Self Directed Learning, Spiritual Health, Students
  • Soheila Khazaei, Saeid Khazaei* Pages 155-163
    Background

    The history of spiritual health dates back to ancient times and has sometimes manifested itself in a semantic way. In 1979, the World Health Organization in an International Conference, added spiritual health to the three former Healths (physical, mental and social). The characteristics of Islam emphasize the matters of all aspects of human life. However, in Islamic education, the spiritual dimension is the ultimate goal, but achieving this great goal is possible in the light of a healthy and spirited physical body. Child education experts acknowledge that the best period for child upbringing is childhood. Because in this age the sense of imitation and the sense of acceptance of the educational teachings are at a high level of empowerment and the child learns well what he is taught.

    Methods

    Library review and use of rich Islamic resources and websites (Research Gate, Pubmed, Google Scholar)

    Results

    Ethics or spirituality, or values, are an inseparable part of any culture. The existence of morals not only prevents the spread of corruption and ultimately the degradation of society, but also promotes   perfection, development, and moral well-being of the people of a society. Spiritual health is a vague and complicated process of human evolution that provides a coherent relationship between the forces of the individual with the characteristics of stability in life, peace, being close to God, self, society and environment, which determine the integrity and integrity of the individual. One of the main duties of education is to provide spiritual health of the new generation. Educational activities are directly or indirectly effective in educating students.  The role of teachers and educators is more prominent. Today, scholars have explicitly spoken about the spiritualization (spirituality) in the realm of education.

    Conclusion

    The school's mission is not only information and education, but also a home and family environment; it is an important factor in creating ethics. The gathering of children at school creates a connection between them, which is possible with proper education of spirituality in schools, observing the principle of mediation and balance.

    Keywords: Children, Education, Health, Spirituality
  • Hassan Abolghasemi, Minoo Asadzandi* Pages 164-174
    Background

    In the community-based and holistic health services approach  attention to the bio- psycho-social spiritual health of patients and clients, at all levels is necessary . This study was aimed to assess how spiritual health affects other aspects of health (i.e. Physical-Psycho-Social) .

    Methods

    In evolutionary research, the Walker Avant content analysis method was used to upgrade existing knowledge with a systematic, scientific and justifiable process focusing on the question "How spiritual health affects bio- psycho-social health?" The scientific and religious literature  from 1990 to 2018 was extracted according to the evidence-based. Shite commentaries, authentic narrations (Khamam Nahjolbalagheh, the forces of wisdom and ignorance hadith, Envan –Basree Hadith, divine love hadith) and clinical evidence in health services were analyzed.

    Results

    Spiritual health means having Sound Heart, which is the result of true worship – submission to God – disregard of self-interest, trusting in God, delegating affairs to God and enduring hardships - paying attention to God's laws and prohibitions, avoiding selfishness and reforming lifestyle. It also affects health by: creating a social support network, managing stress and giving meaning to life in the psychological dimension, and creating health behaviors in the physical dimension. True worship creates:  asceticism, contentment (social health) - Liberation from anxiety and depression (mental health), - Love and devotion to God (spiritual health). Mental relaxation improves physical health.

    Conclusion

    The strengthening of the spiritual foundation of patients /clients increases their bio- psycho-social health and achieves the highest quality of life (Hayat Tayebeh). Spiritual health should be considered seriously in Iranian Health Services.

    Keywords: Clients, Health, Mental Health, Pablic Health, Patients, Spiritual Therapies
  • Mohsen Gharaati* Pages 175-178
    Background

    In some verses of the Holy Quran, those who feed others have been praised and those who do not are blamed. Poverty and hunger are important factors relating to crime and sin in society. Spiritual and cultural poverty are important causes of crime and corruption in society. One of the   obligations of Muslims is to pay attention to the hungry, deprived and orphans. 

    Methods

     This study was performed by overviewing lectures from the “Quran and Etrat Conference” which was held in Kashan and also analyzing keywords based on a book named “Tafsire Noor”.

    Results

    In this study, fourteen verses were selected from the Holy Quran and were summarized as Quranic teachings.

    Conclusion

     Food is one of the divine blessings and essential for all human beings, from creation to the end of life. In Quranic culture eating (to satisfy a material need) accompanies and to satisfy a spiritual need. Islam recommends feeding the poor and providing their needs.  Feeding poor people  relates to human dignity. Even people who are not  wealthy are responsible for feeding  impoverished people, and  must  encourage others to do  so.

    Keywords: Food, Nutritional Status, Quran, Spirituality
  • Mahdi Meshki* Pages 179-185
    Background

    Spiritual health is a new combination in medical and cultural literature but can be analyzed by the basis of religion and secular aspects. This article expresses the anthropological basis of spiritual health.

    Methods

    Library documents and qualitative and descriptive studies were used .

    Results

    Religious, philosophical and Islamic theosophy texts explain spirituality and spiritual health differently from secularist and materialist philosophy and this difference is based on their ontological and anthropological basis. Islamic experts must first determine their basis in spirituality and then present definitions, indices, patterns and correct explanation of spiritual health otherwise they may involve secularity thinking.

    Conclusion

    According to the view of Islamic philosophy and theosophy concordant with Quran believes spiritual health is the result of obeying of God will in the belief, charactristics and behavior by the help of religion and its effect is to access the divine guardian.

    Keywords: Divine, God Will, Human Beings, Obey, Spiritual Health, The Succession of God
  • Seyed Alireza Marandi, Mostafa Rostami, Bagher Larijani, Ali Mohammad Farhadzadeh Pages 186-193
    Background

    Spiritual health and Semantics have a history as old as humanity. These concepts have been explained  in Islamic teachings by religious scholars in terms of the "perfect human" with a "confident soul" and a "pure heart". This article reviews the strategies for promoting and implementing Islamic spiritual health in the society.

    Methods

    This article was selected from a panel at the 6th Islamic Spiritual Health Conference and completed by using library studies.

    Results

    The results showed that in order to promote Islamic spiritual health it is essential to "Explain concepts and examples", "plan educational programs for higher education", "integrate public policies in the health care system", "improve health care centers", "improve  knowledge, ", "assess and address the health system", "evaluate realities, threats, needs and priorities via monitoring,’and  evaluating the trend in improvement of spiritual health in the community and  the health system".

    Conclusion

    Improvement in spiritual health of the community is based on Islamic teachings .models and efforts of health policymakers and academia. Educational systems (public education, higher education, religious education, etc), health policymakers, religious leaders and responsible organizations for health and culture, have to develop a comprehensive program for education, promotion and generalization of spiritual health in all aspects of the health care system.

    Keywords: Improvement, Islamic Teachings, Spiritual Health
  • Alireza Arafi* Pages 194-197
    Background

    Islam has a macro theory in the field of spirituality. This theory contains various dimensions such as "philosophical", "legal and jurisprudence", "ethical and values", and "civilization and history." This concept must be established in order to coordinate activities related to spiritual health and Islamic thought.

    Methods

    The basics, principles, rules and indices of the macro theory of Islamic spirituality from Islamic sources and collection of verses and religious texts are presented.

    Results

    In this thought and macro theory of Islam, spirituality has the following characteristics:"It is a supernatural and comprehensive sense of feeling, emotion, rationality and argument", "It is consist of  monotheistic and holy component", "It has physical, mental and spiritual aspects", " It is for reaching to God and guiding human ", "with life style and Spiritual Life »

    Conclusion

    The complete and comprehensive health intended of Islam, consist of all aspects of human beings. Belief of one god, heaven and hell, engaging in healthy lifestyle and believing the movement of human to another and final world are its definitive components. It is suggested to design all of the necessary researches in the field of spiritual health based on the macro theory of Islamic spirituality.

    Keywords: Health, Spiritual Health, Spirituality
  • Ali Akbar Rashad, Mahdi Abbaszadeh* Pages 198-206
    Background

    Spiritual health is a relatively new topic in the world, especially in Islamic countries. This article explains the basics of “spiritual health” based on Islamic teachings; we evaluated it in three parts: 1) Definition of spiritual health. 2) Essential questions regarding spiritual health. and 3) Spiritual health in the Quran.

    Methods

    This study was performed using the Holy Quran and Islamic literature.

    Results

    The scientific literature on this subject is very poor and sometimes eclectic, thus discussions are not well understood, and there are many key concepts in this field poorly understood. The contemporary definition of spiritual health has important philosophical and religious parameters for research. These questions begin with the basics of this topic and continue to more elaborate details. The Holy Quran is the highest and most important source of Islamic cognition, which relates to information regarding spiritual health, and should be reviewed systematically. The Quranic interpretation of the "the pure heart" is the closest expression to spiritual health; phrases with opposite meanings can be interpreted (in the Quran) as "the diseased heart", and some of important aspects and indicators of spiritual health can be identified with this method.

    Conclusion

    Spiritual health is: "The elated sublime status of the individual in the society and liberation from materialism under divine teaching and has four dimensions namely insight, attitude, behavior and action which are assessed in line with the teachings of the Holy Quran."

    Keywords: Basis of Health, Diseased Heart, Healthy Heart, Spiritual Health
  • Hamed Sajedi*, Abolfazl Sajedi Pages 207-215
    Background

    Spiritual health is an aspect of human health. Achieving spiritual health requires training.  In children it may suffice to guide their insights and beliefs toward spirituality. Appropriate planning must be done for children 7-12 years=old afor them to achieve spiritual insight.. In this article, approppriate spiritual insights for this age group and transmitted methods (of this insight) to children, are reviewed.

    Methods

    Different library documents, qualitative and descriptive studies were used.

    Results

    Theology and guidance are the most important spiritual insights that should be taken by parents to the children. Parents have to change the childrens' insights to spiritual beliefs. Using educational tools and templates makes learning easier and more enjoyable, and improves the practical application of the child's spiritual lifestyle to the practical effects of spirituality.

    Conclusion

    Parents have to detect the time for transmitting spiritual insights in which the child's learning, memorization and beliefs are at the highest level.

    Keywords: Adolescent, Belief, Childhood, Language Education, Spiritual Insight, Spiritual Lifestyle
  • Seyed Ebrahim Sajadi*, Behzad Zolfaghari Pages 216-221
    Background

    Today, the role of the pharmacist is not only limited to dispensing drugs to patients; but also to provide patients with guidelines to observe regarding dosage, route of administtration, possible side effects and drug interactions; it is imperative to ensure the patient’s cognizance and awareness of these issues. This paper sought to explain the obstacles against promotion of pharmaceutical care in Iran and proposed methods to overcome them.

    Methods

    Available studies and information on this topic were reviewed.

    Results

    We failed to find a study in this field in Iran, though, scanty available data on “continuous nature of quality improvement” and introduction of a new role for pharmacists under the title of "pharmaceutical care" were found; in addition continuous promotion of quality of pharmaceutical care may be necessary. Improving the quality of pharmaceutical care should be  based on empowering pharmacists, improvement of knowledge, attitude, skills and behavior.

    Conclusion

    We proposed a number specific strategies to improve the quality of pharmaceutical care in our country. Based on the upstream programs in our health care system, notable drug production and sufficient number of pharmacy graduates, there is a bright future for achieving the desired goals for pharmaceutical care.

    Keywords: Obstacles Improvements, Pharmaceuticals, Pharmacists
  • Alireza Parsapour* Pages 222-223

    Conflict of interests in social interactions is inevitable. Policymakers try to manage it in a way that it does not serve as a breach of trust. This article presents some of the ethical implications of the physician-patient relationship, conflict of physicians with drug companies, and conflicts in medical research.

    Keywords: Clinic, Ethic, Conflict of Interest
  • Kamran Bagheri Lankarani*, Ismail Yazdi Pages 224-225

    Oral health usually is not considered as a priority of health as it is not a direct cause of death. Oral health status in the world and Iran is not favorable. In Iran, over than ninety percent of adults suffer from oral problems. The DMFT index, which shows the number of decayed, missing (due to caries only) and restored teeth, has reported about 13 in Iranian adults. Each person looses one tooth every 3 year. DMFT is different across provinces. The best index is reported from Hormozgan provinces and southeastern regions and the worst is from Azerbaijan and Kurdistan. Expensive dental services and insufficient insurance coverage, activity of majority of dentists in metropolises, inaccessibility of people living in slums and rural areas to dental services, concerns on induced demands due to the large number of dental graduates are among the main challenges for oral health promotion. This article presents suggestions for the mentioned challenges and problems.

    Keywords: Oral Health, Promotion, Policy