فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی
پیاپی 56 (زمستان 1398)

هدف از پژوهش، تدوین مدل درگیری تحصیلی بر اساس خوشبینی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با میانجیگری بهزیستی مدرسه و سر زندگی تحصیلی بود. این پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهرستان روانسر که در سال تحصیلی 39-39 191 نفر مشغول به تحصیل بوده اند، در مطالعه اول تعداد 221 نفر از آنها به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی– مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه انگیزش پیشرفت عبدخدایی 1311 ،مقیاس سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده 1331 ،پرسشنامه بهزیستی مدرسه کانیو و ریمپال 2112 ،مقیاس خوش بینی تحصیلی اسچننموران و همکاران 2113 و درگیری تحصیلی پنتریچ و همکاران MSLQ بود. نتایج نشان داد که مدل مفهومی پژوهش با داده های گردآوری شده برازش دارد و ضریب مسیر بین متغیرها معنادار بود

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر طلاق و ارایه مدلی برای پیش بینی آن با استفاده از داده کاوی بود. جامعه پژوهش حاضر عبارت بود از زوجینی که در بازه زمانی 1334 تا 1331 از طرف دادگاه خانواده به مراکز مشاوره شهر تبریز ارجاع داده شده بودند. از بین این افراد 333 فرد به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و با زوجین غیرمتقاضی طلاق 421 نفر که از بین والدین دانش آموزان دبیرستان شهر تبریز انتخاب شده بودند مورد مقایسه قرار گرفتند. برای جمع آوری اطالعات از پرسشنامه نیو R-FFI-NEO و پرسش نامه سوابق، اطالعات و ویژگی های دموگرافیک و مصاحبه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک شبکه عصبی که یکی از مهمترین تکنیک های داده کاوی میباشد استفاده شد تا عوامل موثر بر طالق مدلسازی گردد. یافته ها نشان دادند متغیرهای رضایت از رابطه زناشویی، داشتن رابطه با خانواده همسر و باال بودن سطح تحصیالت همسر از مهمترین مولفه های پیشبین در عدم تقاضای طالق و در نقطه مقابل درآمد باالی فرد، اختالف سنی باالی زوجین، تجربه ازدواج قبلی فرد و تجربه خیانت از سوی همسر از مهمترین عوامل پیشبین در بروز پدیده طالق در بین نمونه آماری مورد مطالعه بوده است. همچنین از بین ویژگیه ای شخصیتی نیو، ویژگی شخصیتی برون گرایی و توافق پذیری اثر معنی داری بر بروز طالق در بین افراد مورد مطالعه داشته است.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش ارتقای سلامت بر اساس الگوی پندر باور سلامتی و خودکارآمدی بر مسئولیت پذیری سلامتی و مدیریت استرس در زنان یائسه شاغل در مدارس غیردولتی شهر تهران در طی سال39 -39 بود. این پژوهش با روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و کنترل، صورت گرفت که تعداد 93 نفر از زنان یائسه شاغل با روش نمونه گیری خوشه ای، ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد والکر 2311 PHPLP2 بوده است. به گروه آزمایش 1 جلسه 2 ساعته رفتارهای ارتقادهنده سالمت آموزش داده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون کوواریانس چندمتغیری صورت گرفت. یافته ها نشان داد آموزش در گروه آزمایش اثربخش بوده و بین زنان یایسه دوگروه آزمایش و گواه تفاوت آماری معنی داری دیده شد 31/3>P .اندازه اثر مداخله آموزشی در مسولیت پذیری سالمتی 91 %و در مدیریت استرس 91 % بوده است.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه بیماران مبتال به سندرم ایکس شکننده و افراد عادی در حل مسایل ریاضی نیازمند به روزرسانی اطلاعات و بدون نیاز به به روزرسانی اطلاعات انجام گرفت. این پژوهش به صورت علی مقایسه ای صورت پذیرفت. نمونه 22 نفر از افراد ساکن در شهر تبریز بود که از میان آنها 12 نفر دختر مبتال به سندرم ایکس شکننده به شیوه در دسترس انتخاب و 12 نفر دیگر نیز از میان دختران عادی که از نظر سن و بهره هوشی با گروه مبتال به سندرم ایکس شکننده همتا بودند به عنوان گروه عادی انتخاب شد. سپس 12 سوال ریاضی برای آزمودنی ها طرح شد. 6 سوال بدون نیاز به به روزرسانی اطالعات بود و 6 سوال دیگر مربوط به سوالات نیازمند به روزرسانی اطلاعات بود. در تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چندمتغیره و تحلیل واریانس تک متغیره استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد گروه مبتال به سندرم ایکس شکننده و گروه عادی در ترکیب دو نوع سوال باهم تفاوت دارند 221/2<P و 39/20=F .همچنین نتایج تحلیل واریانس تک متغیره نشان داد افراد مبتال به سندرم ایکس شکننده در هر دو نوع سوال با و بدون نیاز به به روزرسانی اطلاعات به طور معناداری عملکرد ضعیف تری نسبت به همتایان عادی خود داشته و در شاخص های نمره کل، گزارش و انتخاب صحیح داده ها در مسایل بدون نیاز به به روزرسانی اطالعات عملکرد بهتری نسبت به مسایل نیازمند به روزرسانی دارند. افراد مبتال به سندرم ایکس شکننده در حل مسائل ریاضی نقص دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی ترکیب مداخله های رفتاری آرمیدگی عضلانی و حساسیت زدایی نظام دار و بازسازی شناختی بر اضطراب امتحان دانش آموزان اجرا شد. طرح پژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را دانشآموزان دختر پایه ششم تشکیل میدادند که در سال تحصیلی 11-19 در شهر تبریز مشغول به تحصیل بودند. نمونه مورد نظر از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشهای چندمرحله ای، به تعداد 19 نفر در هر گروه و با استفاده از نمرات آزمون اضطراب امتحان اشپیلبرگر انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیره حاکی از آن بود که بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون از نظر میزان اضطراب امتحان تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به یافته این پژوهش، میتوان گفت، ترکیب روش های درمانی رفتاری و شناختی در کاهش اضطراب امتحان موثر است. استلزام های این مطالعه برای انجام پژوهش های آتی در قلمرو مداخله های رفتاری و شناختی برای کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان مورد بحث قرار میگیرند.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان هیپوونتالسیون بر عالیم پانیک و نگرانی زنان مبتال به اختلال پانیک بود. این مطالعه نیمه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان مبتال به اختلال پانیک بود که به مراکز بهداشتی شهر اردبیل در پاییز و زمستان سال 1330 مراجعه کرده بودند، 33 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به طور تصادفی در دو گروه برابر آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایشی طی 4 هفته تحت درمان هیپوونتالسیون قرار گرفت، و در این مدت بر گروه گواه، هیچ مداخله ای اعمال نشد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه عالیم پانیک و نگرانی مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از مقایسه پس آزمون دو گروه نشان داد که نمرات پس آزمون علایم پانیک و نگرانی گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری داشت (31/3=P) این نتایج نشان میدهند که درمان هیپوونتالسیون موجب کاهش نمرات علایم پانیک و نگرانی زنان مبتال به اختلال پانیک میشود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مشغولیت تحصیلی بر تنیدگی تحصیلی دانش آموزان انجام شد. طرح پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور از بین 145 دانش آموز دختر مدارس دولتی شهر قم در سال تحصیلی 31-1330 ، 13 دانش آموز پس از همتا شدن بر اساس سن، جنسیت، پایه، رشته تحصیلی و معدل به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. هر دو گروه پرسشنامه تنیدگی تحصیلی انگ و هوان 2335 را به عنوان پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. گروه آزمایش 12 جلسه 01 دقیق های، آموزش مشغولیت تحصیلی را دریافت کرد اما گروه کنترل در انتظار آموزش ماند. داده ها با نرم افزار SPSS و روش آماری کوواریانس تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد، نمره های دانش آموزان گروه آزمایشی در پس آزمون تنیدگی تحصیلی پایینتر از گروه کنترل است. بنابراین، آموزش مشغولیت تحصیلی به دانش آموزان باعث کاهش تنیدگی تحصیلی آنها میگردد.

هدف از پژوهش حاضر نقش واسطه ای خوددلسوزی در رابطه با تنظیم هیجانی و سازگاری روانی- اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری بود. مطالعه حاضر، از نوع توصیفی - همبستگی بود. تعداد 213 نفر از دانشآموزان دارای اختالالت یادگیری شهرستان مهریز به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و با استفاده از جدول مورگان و کرجسی دراین پژوهش شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس خودکارآمدی تحصیلی چمرس و همکاران 2331؛ پرسشنامه تنظیم هیجان گراس و جان 2330؛ پرسشنامه سازگاری دانش آموزان سینها و سینگ 1330 و مقیاس خوددلسوزی ریس و همکاران 2311 بود. برای بررسی مدل پژوهش از روش دو مرحله ای پیشنهاد شده توسط اندرسون و گربینگ 1311 و ویرایش بیست و دوم نرم افزار مدلسازی معادلات ساختاری AMOS استفاده شد. نتایج نشان داد که تنظیم هیجان و سازگاری روانی- اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی رابطه معنادار دارد. به این معنی که تنظیم هیجان و سازگاری روانی- اجتماعی پیش بینی کننده متغیر مستقل است. همچنین خوددلسوزی هم توانست نقش واسطه ای بین تنظیم هیجان و سازگاری روانی- اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی داشته باشد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی توانبخشی شناختی بر حافظه کاری و سرعت پردازش بود. پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. از بین کودکان 7-12 ساله با تشخیص اختالل نقص توجه/ بیش فعالی بر اساس مالکهای -DSM 5 ،94 کودک به صورت در دسترس از مراکز رواندرمانی تبریز در سال 1937 انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی و آزمون های حافظه کاری و سرعت پردازش وکسلر چهار خرده آزمون های ظرفیت اعداد، توالی عدد-حروف، نمادیابی و رمزنویسی ابزارهای این مطالعه بودند و بر اساس نتایج پیش آزمون گروه آزمایش در11 جلسه 94 دقیق های توانبخشی شناختی شرکت نمودند. همچنین پس از اتمام مداخله کودکان مجدد مورد سنجش واقع شدند. داده های با استفاده از نرم افزار SPSS18 ،آزمونه ای تحلیل توصیفی و مانوا تحلیل شدند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که نمره حافظه کاری ظرفیت عدد و سرعت پردازش نمادیابی و رمزنویسی گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری دارد 441/4<p ،ولی در آزمون توالی عدد-حروف بین دو گروه تفاوت معنادار مشاهده نشد. براساس یافته های این پژوهش، میتوان گفت که توانبخشی شناختی بر سرعت پردازش و بخشی از عالیم حافظه کاری کودکان با عالیم نقص توجه/بیش فعالی تاثیر دارد.

هدف این پژوهش مقایسه کارکردهای توجه و حل مساله در این دو اختلال است. پژوهش حاضر، در چارچوب طرح علی-مقایسه ای، و به صورت مقطعی و توصیفی انجام گرفت. کارکردهای شناختی تعداد 33 نفر فرد مبتال به اختلال شخصیت مرزی، با تعداد 13 نفر از افراد مبتال به اختلال دوقطبی نوع یک بستری در بیمارستان رازی تبریز، مورد مقایسه قرار گرفت. همه شرکت کنندگان در پژوهش به آزمون های ریون بزرگسالان، استروپ و برج هانوی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش، حاکی از تفاوت معنادار بین دو گروه، در کارکردهای توجه و عدم معناداری در حل مساله بود. با وجود شباهت های دو اختلال، مبتلایان در کارکردهای اجرایی متفاوت از یکدیگر عمل میکنند و اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال شخصیت مرزی دو اختلال مجزا از هم از نظر کارکردهای اجرایی است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین برازش مدل ارتباطی ذهن آگاهی با شادکامی به واسطه نقش خوددلسوزی، عزت نفس و تنظیم هیجان در دانشجویان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه آماری پژوهش شامل 212 نفر از دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور مرکز تالش در نیمسال اول سال تحصیلی 39-1331 بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و پرسش نامه شادکامی آکسفورد، مقیاس تنظیم هیجان گراتز و رومر، پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبرگ و مقیاس عزتنفس روزنبرگ و فرم کوتاه مقیاس شفقت خود را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر تحلیل شدند. نتایج نشان داد ضرایب مسیر مستقیم استاندارد شده، بین متغیرهای خود دلسوزی، و عزت نفس، با متغیر مالک شادکامی معنادار بود و این متغیرها به صورت مستقیم با شادکامی رابطه داشتند (21/2>p .) متغیر پیشبین ذهن آگاهی به صورت غیرمستقیم و از طریق متغیرهای خود دلسوزی و عزتنفس، با شادکامی رابطه داشت (21/2>p .)همچنین ضریب مسیر مستقیم استاندارد شده، بین متغیر پیش بین تنظیم هیجان با شادکامی (21/2<p ،) معنادار نبود. بر اساس یافته های پژوهش میتوان نتیجه گرفت که ذهن آگاهی، خوددلسوزی و عزت نفس در شادکامی دانشجویان نقش داشتند

پژوهش های قبلی عموما به مرور نظام مند یکی از حوزه های فرعی کودکان استثنایی پرداخته اند. تا کنون پژوهشی که به تحلیل علمسنجی و ترسیم نقشه علمی کل حوزه کودکان استثنایی پرداخته باشد، صورت نگرفته است. بر این اساس، این پژوهش به مرور بصری مقاالت نمایه شده حوزه کودکان استثنایی در پایگاه Science of Web در بازه زمانی 2333 الی 2311 میپردازد. این پژوهش برای مصورسازی مقاالت حوزه گودکان استثنایی از روش تحلیل شبکه های اجتماعی استفاده میکند که روشی مرسوم در مطالعات علم سنجی است. تمامی مقالات نمایه شده حوزه مذکور در پایگاه of Web Science در بازه زمانی 2333 الی 2311جامعه پژوهش را تشکیل میدهند. به واسطه انجام این پژوهش نویسندگان، موسسات، مجلات، و کشورهای پرکار در حوزه کودکان استثنایی، روند انتشاراتی حوزه، موضوعات عمده پژوهشی و اجتماعات پژوهشی مهم حوزه، و نویسندگان پایه گذار فکری حوزه کودکان استثنایی شناسایی میشوند. نتایج نشان داد در فاصله سالهای 2333 الی 2311 یک افزایش پیوسته در تعداد مقاالت این حوزه وجود دارد. مقالات این حوزه تحت سیطره نویسندگانی از کشورهای ایالات متحده، انگلستان، و کانادا بوده است. حضور علم ژنتیک و عصب شناختی در اغلب حوزه های موضوعی کودکان استثنایی، از دیگر نتایج جالب این پژوهش است.

هدف این پژوهش تعیین رابطه سوء تعبیر نشانه های بدنی با نشانه های اضطراب اجتماعی با توجه به اثرات میانجی تیوری ذهن ناایمن بود. در راستای این هدف، 922 دانشجوی دانشگاه تبریز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند.از پرسشنامه اضطراب اجتماعی کانور، پرسشنامه حساسیت اضطرابی ریس و همکاران و پرسشنامه تئوری ذهن ناایمن و یتوچیک برای اندازه گیری متغیرها استفاده شد.تحلیل داده ها با استفاده از روش مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که تئوری ذهن ناایمن قادر است رابطه بین سوءتعبیر نشانه های بدنی و نشانه های اضطراب اجتماعی را وساطت نماید. به نحوی که بین سوءتعبیر نشانه های بدنی و اضطراب اجتماعی و همچنین بین سوءتعبیر نشانه های بدنی و تئوری ذهن ناایمن رابطه مثبت و بین تئوری ذهن ناایمن با اضطراب اجتماعی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. مبنی بر این یافته ها میتوان بیان داشت که اضطراب اجتماعی از عوامل ادراکی-شناختی تاثیر پذیرفته و این عوامل نقش علی و زمینه ساز در بروز این اختلال محسوب میشود.