فهرست مطالب
نشریه مطالعات ادبی متون اسلامی
پیاپی 14 (تابستان 1398)
- 170 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1398/06/01
- تعداد عناوین: 7
-
صفحات 9-34
شاعران، تصویر را جزء جدایی ناپذیر شعر خود دانسته و ناقدان از این منظر به تحلیل و ارزیابی آثار ادبی پرداخته اند. از این میان، شعر عاشورایی به عنوان بخش عظیمی از میراث ادبیات متعهد همواره به دنبال بازآفرینی این حادثه تراژدیک و تاثیرگذار بوده است. روشن کردن این بخش از زیبایی های ادبی در شعر عاشورایی عصر انحطاط هدفی است که در این پژوهش دنبال می کنیم. افزون برآن، هدف اصلی این مقاله، بررسی چند و چون تصاویر هنری سوگ سروده های این دوره و تشخیص تصاویر پویا و متحرک در میان آنهاست. برای این منظور، با در پیش گرفتن روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر تشبیه و استعاره که خاص شاعران عصر انحطاط است، به بررسی سوگنامه های جلد پنجم از مجموعه ادب الطف می پردازیم؛ برای این منظور، از نمودار مورد نیاز استفاده کردیم تا خواننده دیدی آماری نسبت به اینکه شاعر تا چه حد ذوق ادبی خویش را در درون مایه مفاهیم دینی، عبادی و سیاسی خویش جای داده و چه اندازه از تصاویر ادبی را جاندار و متحرک کرده است، به دست آورد. ارایه تصاویر جدید، حضور برجسته عناصر عاطفی در اشعار عاشورایی، تنوع و گستردگی عناصر تشکیل دهنده این تصاویر، بخشی از نتایج این پژوهش به شمار می روند. نویسندگان در این جستار درصدد آن بوده تا رسالت تصویر در شعر عصر انحطاط را از طریق دلایل علمی و بررسی موضوعی نشان دهد و از این طریق قابلیت ها را بازشناسی کرده و توانایی آنها را در کاربرد تصویرپردازی هنری در عصر جمود فکری و هنری تبیین کنند.
کلیدواژگان: تصویر پردازی ادبی، مراثی عصر انحطاط، ساختارهای زیباشناسی، ادب الطف -
صفحات 35-58
هر متنی حامل رشته ای از افکار و اندیشه هاست که به کیفیت بازتاب آن وجهیت گفته می شود. وجهیت در حقیقت، میزان قاطعیت گوینده را در بیان یک گزاره نشان می دهد و به وسیله عناصر دستوری به نام «وجه» در کلام نمود می یابد. «وجه فعل» یکی از بارزترین عناصر وجهی است که به قطعیت یا عدم قطعیت رخداد فعل اشاره می کند. جزء سی ام قرآن مجید به عنوان جزیی از یک کلان متن ایدیولوژیک، که بیشتر به بیان اصول عقاید مکتب اسلام از قبیل: خدا، قیامت، بهشت و دوزخ و دعوت به توحید توجه دارد، بستر مناسبی برای بررسی مقوله وجهیت می باشد؛ بر این اساس، پژوهش کنونی با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی می کوشد تا پس از معرفی انواع «وجه» و «وجهیت» به بررسی آن در جزء سی ام بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که با توجه به اینکه بیشترین اهتمام این جزء، معرفی مبانی اندیشه اسلامی؛ از قبیل مبدا، معاد، قیامت و حوادث قبل و بعد از آن، بهشت و دوزخ و پاداش و عقاب و... و نیز بیان سرگذشت انبیاء گذشته و اقوام پیشین است، وجهیت معرفتی، وجهیت غالب در این جزء است و دو وجه فعلی اخباری و تاکیدی باعث اظهار این نوع از وجهیت گشته است. وجه امری و به تبع آن وجهیت تکلیفی با توجه به مضامین مزبور نمود کمتری در جزء سی ام دارد.
کلیدواژگان: قرآن کریم، جزء سی ام، وجهیت، عناصر وجهیتی، وجه فعل -
صفحات 59-80
با ظهور اسلام و احساس نیاز مخاطبان کلام الهی به ترجمه و تفسیر قرآن کریم شاخه ای جدید در مطالعات علمی با عنوان متون تفسیری پدید آمد. هر کدام از مفسران متناسب با دانش تخصصی، مذهب اعتقادی، محیط جغرافیایی، دوره های تاریخی و مخاطبان روشی را برای ترجمه و تفسیر قرآن اتخاذ کردند. با توجه به تعدد و تنوع متون تفسیری در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، و قرار نگرفتن آنها در کلان ژانرهای معرفی شده حماسی، غنایی، عرفانی، تعلیمی، و ناکارآمدی معیارهایی چون ادبی، غیرادبی و شبه ادبی در طبقه بندی آنها، وجود ابزاری مناسب برای طبقه بندی آنها بسیار ضروری است. از آنجایی که متون تفسیری از سه ویژگی ژانر یعنی «تعدد»، «تشابه» و «تمایز» برخوردارند، می توان آنها را بر اساس رویکرد ژانری طبقه بندی کرد و به بررسی های فرامتنی، تحلیل های درون متنی و روابط بینامتنی آنها پرداخت. از این رو نگارندگان تصمیم دارند با بررسی تفسیر جوامع الجامع ژانر بودن متون تفسیری را نشان دهند و زیرژانر اصلی این تفسیر را تعیین کنند. نتایج این پژوهش عبارتند از: شیخ طبرسی در نوشتن این تفسیر متناسب با اقتضای سیاسی عصر، پرهیز از شعله ور کردن تنش های مذهبی و تبلیغ گفتمان شیعی، رفتار کرده است؛ اگرچه این تفسیر با رویکردهای ادبی، تاریخی، فقهی، کلامی نوشته شده اما رویکرد غالب آن، رویکرد ادبی است و ویژگی های زبانی آن (ویژگی های صرفی و نحوی) برجسته است. تفسیر جوامع الجامع با تفسیر کشاف زمخشری و تفسیر مجمع البیان طبرسی مناسبت های بینامتنی دارد؛ این تفسیر در ژانر تفسیر یا تفسیر قرآن و زیرژانر تفسیر ادبی (ویژگی های زبانی به ویژه ویژگی های صرفی و نحوی) قرار دارد.
کلیدواژگان: رویکرد ژانری، ژانر تفسیر، زیرژانر تفسیر ادبی، تفسیر جوامع الجامع، شیخ طبرسی -
صفحات 81-102
انسجام (Cohesion) یکی از شاخه های علم زبان شناسی است که متون مختلف را از لحاظ ساختار و معنا بررسی می کند. انسجام در ابزار های نظام زبانی همچون ارجاع، حذف، جانشینی و ربط، که درون خود زبان قرار دارد، نهفته است. این مقاله با اتخاذ رویکرد تحلیلی توصیفی به ارزیابی حضور مولفه های انسجام دستوری غیرساختاری در متن خطبه 175 و ترجمه های جعفری، شهیدی و فقیهی می پردازد. از این جستار، میزان پایبندی مترجمان به بازتاب این مولفه های انسجام بخش بررسی و در نهایت این نتیجه حاصل شد که در میان مولفه های یاد شده، ترجمه فقیهی در سایه حرکت نزدیک با متن اصلی و با گزینش برابر نهادهایی مناسب، توانسته تا حد بسیار زیادی انسجام موجود در متن اصلی را در ترجمه بازتاب دهد. در عین حال مشاهده شد که مترجمان در برخی موارد متاثر از عواملی چون شیوه خاص مترجم و پتانسیل زبانی- دستوری زبان مقصد در یافتن برابر نهادها دچار لغزش شده اند.
کلیدواژگان: انسجام دستوری غیر ساختاری، ترجمه، نهج البلاغه، خطبه 175 -
صفحات 103-124
نهج البلاغه اثر ماندگار امام علی (ع)، علاوه بر این که یک مجموعه کامل از پیام های دینی- عقیدتی است، یکی از بهترین کتاب های ادبی است که با فصاحت و بلاغتی در حد اعلا ایراد شده است. در این اثر ارزشمند انواع فنون ادبی خودنمایی می کنند. هدف پژوهش پیش رو، بررسی عنصر طنز به عنوان بعدی دیگر از ابعاد بلاغی نهج البلاغه و تبیین چگونگی نقش این عنصر در تصویرسازی و اقناع مخاطب می با شد، که به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد ادبی پس از مطالعه کتب و نرم افزارهای مرتبط با نهج البلاغه به تحلیل و بررسی این عنصر پرداخته است. طنز یکی از شاخصه های متون ادبی است و نهج البلاغه به مثابه یک متن ادبی از این روش بهره برده است. طبق بررسی های انجام گرفته در این اثر ارزشمند، طنز دارای کارکردهای متعددی است که در قالب های مختلف از جمله بهره گیری از صور بلاغی و...طراحی می شود؛ و به نقد مسایل مختلف اجتماعی و سیاسی می پردازد. استفاده از اسلوب ادبی طنز، از جمله شیوه های تصویر آفرینی در نهج البلاغه، جهت اقناع مخاطب است؛ زیرا طنز علاوه بر آن که تصاویر ادبی زنده و جذابی می-آفریند، از طرفی نیز با بیان ادیبانه کاستی ها نقش به سزایی در اقناع مخاطب دارد .
کلیدواژگان: امام علی (ع)، نهج البلاغه، طنز، اقناع -
صفحات 125-148
وظیفه اصلی بررسی های بینامتنی کشف لایه های آشکار و پنهانی است که در شکل گیری یک اثر ادبی تاثیر داشته اند و شاعر یا ادیب در غنی ساختن اثر خود از آن ها سود جسته است. منظومه حماسی و بلند «کربلاء» سروده شاعر معاصر لبنانی «سعید العسیلی» از جمله حماسه های مهم و درخور توجه ادبیات معاصر عربی به شمار می رود. عسیلی در سرایش این منظومه که بالغ بر 6000 بیت می باشد از آبشخورهای متنوع فکری، ادبی و تاریخی بهره برده است. مقاله حاضر می کوشد به روش توصیفی-تحلیلی و از طریق بررسی بینامتنی مهمترین عناصری که در ساختار یا مفاهیم شعری این منظومه موثر بوده را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد؛ در یک نگاه کلی می توان گفت این منظومه حماسی با قرآن، نهج البلاغه، اشعار شاعران کلاسیک و معاصر عربی و امثال و حکم مشهور، روابط بینامتنی دارد و این روابط در هر سه صورت «اجترار»، «امتصاص» و «حوار» جلوه گر شده است که نشان از گستره معلومات ادبی شاعر و مهارت شعری وی دارد.
کلیدواژگان: حماسه کربلاء، العسیلی، انواع بینامتنی، بررسی و تحلیل -
صفحات 149-164
ثروت واژگانی هر نویسنده نقش اساسی در تبیین سبک شخصیش دارد؛ زیرا سبک حاصل گزینش خاصی از واژگان است. و ثروت لغوی ادیب در آثارش موجب تمایز سبکش با دیگران است. با توجه به این که خطبه ها و نامه های سیاسی و اخلاقی حضرت علی (ع) در موقعیت های متفاوت و در خطاب به افراد خاصی گفته شده است؛ لذا این تفاوت در بافت موقعیتی، نقش اساسی در تنوع واژگانی ایشان دارد. و از آن جایی که نظریه ی جانسون یکی از روش های آماری هست که از تنوع واژگانی ادیب در آثارش پرده برگرفته، و ثروت لغوی هر متنی را، در مقایسه با متن دیگر مشخص می نماید. بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و به صورت عملی، به مقایسه تنوع واژگانی بین خطبه ها و نامه های سیاسی و اخلاقی حضرت علی (ع) در چارچوپ نطریه ی آماری جانسون پرداخته است. از مهم-ترین نتایج این جستار آن است که تنوع واژگان در سبک گفتاری حضرت علی (ع) بیشتر از سبک نوشتاری ایشان در نامه ها است.
کلیدواژگان: نهج البلاغه، خطبه ها، نامه ها، نظریه جانسون، واژگان
-
Pages 9-34
Imagery is an important part of poetry which has been used in analyzing literary works. Poems of Ashura have been trying to recreate the tragedy as a part of engaged literature. In this paper we focus on the literary beauties of these poems in the age of decadence. Also, we look into the artistic imagery in the eulogies of this era to find dynamic images in them. In order to do this, we adopt a descriptive-analytical methodology in analyzing the eulogies of the fifth volume of the Adab-al-Taf. Thus, we gave an statistical table depicting how the poet inserts his literary genius in the field of religious and political concepts to produce animate images. The writers have tried to depict the status of imagery in the poetry of this era according to literarical analysis, showing the role it plays in creating artistic images in an era of intellectual standstill.
Keywords: literary imagery, decadence era eulogies, aesthetic structures, Adab-al-Taf -
Pages 35-58
Modality points to the quality of expression, which shows the degree of certainty on the part of the enunciator. The 30th chapter of the Quran
is a part of an ideological text which expresses the tenets of Islam such as : God, the Hereafter, Paradise, Inferno and preaches monotheism. We can address the issue of modality in this section. The results show that cognitive modality is the predominant one in this section of the Quran which focuses on creation, hereafter, paradise and inferno, and the sotries pertaining to previous prophets. In order to emphszie this, the tow modalities of indication and subjunction has led to this. the imperative mood and imperative modality is less prominent in these parts.Keywords: Quran, 30th part, Palmer, modality, modal components, verb modality -
Pages 59-80
Afterthe rise of Islam, interpretation found prominence as a new science. Each interpreter had a method based on his technical knowledge, beliefs, geography, historical situation and the audience one had in mind. Since no available category fits this genre, we should come up with a new methodology to categorize the interpretations. Interpretations have three characteristics of the genre: plurality, similarity and difference. Therefore, we can categorize them according to genre and then start analyzing them in different ways. In this paper we analyze the Javameh-al-Jameh interpretation to show the sub-genre of this interpretation. Tabarsi tried not to ignite religious disputes by campaigning for the Shiite ideology. He has a literary and grammatical approach. Also there is intertextual connections between this and other interpretations such as Kashshaf by Zamakhshari and Majma-al-Bayan by Tabarsi himself. This work falls under the genre of interpretation and the sub-genre of literary interpretation.
Keywords: genre approach, interpretation genre, literary interpretation subgenre, JAvameh-sl, jameh interpretation, Tabarsi -
Pages 81-102
Coherence is a topic in linguistics which analyzes different texts according to their structure and meaning. Coherence lies in the tools of the linguistic system such as reference, omission, replacement and conjunction, which lie inside language itself. The present paper adopts an analytical-descriptive approach to the issue of non-structural grammatical constituents in the text of Sermon 175 of Nahjolbalahagah and the translations by Jafari, Shahidi and Faqihi. The results show that among the aforementioned constituents, Faqihi is closer to the original text and manages to show the coherence in the original text in his translation. Notwithstanding, it was observed that the translators have made some mistakes due to the influences such as their style and the linguistic-grammatical possibilities of their language.
Keywords: grammatical coherence, Nahjolbalaghah, sermon 175, translation -
Pages 103-124
Nahjolbalaghah is a religious text as well as a literary one. Different literary techniques are used in this work. In this paper we analyze irony in this work and its persuasive impact on the reader. In Nahjolbalaghah uses irony in different ways such as rhetorical imagery focused on criticizing social and political issues. Nahjolbalaghah uses irony in order to persuade the audience. Irony uses literary imagery and expression in order to portray the flaws and persuade the audience.
Keywords: Nahjolbalaghah, Imam Ali, irony, Persuasion, Imagery -
Pages 125-148
Intertextuality aims to find the hidden layers of a literary text. The poem Karbala by the Lebanese poet, Saeed Al-Osaili is an important epic of contemporary Arabic poetry. In this 6000-line poem, he has been influenced by different intellectual, literary and historical sources. The present paper uses a descriptive-analytical approach according to an intertextual analysis. This poem establishes intertextual connections with the Quran, NAhjolbalaghah, classical and contemporary Arabic poetry and famous proverbs. The three types of connections are particular negation, universal negation and parallelism.
Keywords: Karbala epic, Al-Osaili, intertextauality, Analysis -
Pages 149-164
A writer’s personal style is determined by his/her lexicon. Imam Ali’s political and ethical sermons are written in different situations with different audiences in mind. This has led to different texture and lexical choices. We have used Johnson’s theory to compare and contrast the lexical variety in different sermons and political letters of Imam Ali. An important result of this investigation is that, although the letters’ content are applicable in all different sorts of societies, but at the time it was written, it had had a specific audience in mind, thus the ideology in the letters has led to their having less lexical variety compared to the sermons.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.