فهرست مطالب
- سال دوم شماره 1 (پیاپی 2، بهار و تابستان 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/06/01
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 7-23
هدف از پژوهش حاضر پیش بینی عوامل صمیمیت بر اساس پایبندی به اخلاق اسلامی همسران است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، جامعه آماری زوج های شهرستان بابلسر استان مازندران، حجم نمونه شامل 243 نفر (124 زن و 119 مرد) است که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به مقیاس صمیمیت (تامپسون و واکر، 1983) و پرسشنامه پایبندی به اخلاق اسلامی همسران (نظری، 1394) پاسخ دادند. داده ها از طریق تحلیل عامل (به منظور مشخص شدن عامل های صمیمیت) و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که گویه های صمیمیت بر روی 3 عامل احساس های مثبت، به فکر هم بودن و یکی شدن دارای بارهای عاملی معنادار هستند که می توانند 60 درصد از واریانس صممیت را تبیین نمایند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که پایبندی به اخلاق اسلامی همسران می تواند عوامل صمیمیت یعنی احساس های مثبت (78/0)، به فکر هم بودن (85/0) و یکی شدن (78/0) را به صورت معناداری پیش بینی نماید. شاخص های برازش نشان داد که مدل تحلیل مسیر از برازش قابل قبول برخوردار است.
کلیدواژگان: صمیمیت، زوجین، اخلاق، پایبندی به اخلاق اسلامی، خانواده -
صفحات 25-48
علم یا فن فقه به بررسی رفتارهای گوناگون انسان از جهت انطباق یا عدم انطباق آن با شریعت اسلامی میپردازد. یکی از موضوعهای اجتماعی که لزوم بررسی فقهی را طلب میکند، مشاوره و درمانگری روانشناختی است. فرایند مشاوره از مراحل و اجزاء گوناگونی تشکیل شده و اهمیت بررسی فقهی کلیت، مراحل و فرایندهای آن در فضای جامعه اسلامی قابل انکار نیست. خودافشایی (self cluser) از جمله موضوعهای مهم در فرایند مشاوره و درمانگری حرفهای به شمار میرود. در مقاله حاضر به موضوعشناسی و بررسی استدلالی حکم فقهی خودافشایی، بر اساس ادله شرعی و عقلی پرداختهایم. نتیجه پژوهش نشان میدهد خودافشایی در مقام مشاوره و درمان، عقلا و شرعا مجاز، بلکه در موارد خاصی واجب است و دلایلی که به سود حرمت یا کراهت آن ممکن است اقامه شود ضعیف است. همچنین اثبات شد خودافشایی باید در محدوده موضوعهای مرتبط با مشاوره و درمان بوده تشخیص مقدار و چگونگی آن بر عهده مشاور و درمانگر است.
کلیدواژگان: خودافشایی، مشاوره، درمانگری، اذاعهالسر، حکم فقهی -
رابطه هوش هیجانی و کارآمدی بینشی، اخلاقی و حقوقی خانواده در طلاب خواهر متاهل جامعه المصطفی العالمیهصفحات 49-66پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطهی هوش هیجانی و مولفههای آن با کارآمدی خانواده طلاب خواهر متاهل شاغل به تحصیل در جامعه المصطفی العالمیه صورت گرفت. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری کلیه طلاب زن متاهل المصطفی بود. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی، 225 نفر از طلاب مجتمع آموزش عالی بنتالهدی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری در سال تحصیلی 1396 انتخاب شدند. برای انجام این پژوهش از دو پرسشنامه کارآمدی خانواده و پرسشنامه هوش هیجانی بار آن استفاده شد. دادهها با استفاده از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون خطی و سایر شاخصهای آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد بین نمره کل کارآمدی خانواده و هریک از شاخصهای بینشی، حقوقی و اخلاقی آن با هوش هیجانی همبستگی رابطه مثبت معنادار (518/0=r) وجود دارد. مولفه های بین فردی، خلق عمومی و مدیریت استرس، کارآمدی خانواده را به طور معنادار پیشبینی میکنند. این سه متغیر در مجموع 4/31 درصد از کارآمدی خانواده آزمودنیها را پیشبینی میکنند. نتایج نشان داد هوش هیجانی به عنوان پیشبینی کننده کارآمدی خانواده عمل میکند. این یافته میتواند راهگشای سیاستگذاریهای مناسب در زمینه ارایه برنامههای مرتبط با ارتقای کارآمدی خانواده در طلاب باشد.کلیدواژگان: هوش هیجانی، کارآمدی خانواده، زن، طلاب، جامعه المصطفی العالمیه
-
صفحات 67-95
مفهوم شناسی از مباحث پیشینی در هر علمی است؛ تعریف خانواده به لحاظ جایگاه آن و به عنوان موضوعی بین رشته ای از ضرورت و اهمیتی مضاعف برخوردار است. اندیشمندان بر اساس رویکردهای مختلف، تعاریف زیادی از خانواده ارایه داده اند و این پژوهش درصدد است خانواده را بر اساس منابع اسلامی شامل قرآن کریم و روایات تعریف کند. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است، منابع اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و هیجده عنصر به عنوان عناصر موثر در تعریف خانواده مورد شناسایی قرار گرفت: «بناء، پیمان زندگی مشترک، دایمی، یک زن و مرد، مسلمان، تمایلات جنسی، فرزندان، فرزند همسر، فرزندخوانده، پدربزرگ-مادربزرگ، آرامش، محبت، احساس مسئولیت، مسکن واحد، مدیریت مرد، تامین معیشت، محافظت وپرورش». روایی محتوای عناصر مذکور توسط نه کارشناس متخصص در علوم اسلامی مانند روانشناسی، کلام، قرآن، حقوق، ادیان، تاریخ و سیره» هستند سنجیده شد؛ از این میان دلالت مستندات بر شانزده عنصر مورد تایید کارشناسان قرار گرفت و دلالت مستندات بر دو عنصر «دایمی» و «فرزندخوانده» کافی تشخیص داده نشد. بر اساس مولفه های به دست آمده از منابع اسلامی تعریف خانواده به شرح زیر است: «خانواده بنایی است که با پیمان زندگی مشترک یک زن و مرد مسلمان بنا نهاده میشود و بر اساس آن غالبا زن و مرد با فرزندان و گاهی فرزند همسر، پدر و مادربزرگ در مسکنی واحد و در فضایی همراه با آرامش و محبت، تحت مدیریت و تامین معیشت مرد زندگی می کنند؛ زوجین نسبت به نیازهای هم به ویژه نیاز جنسی مسیول و برای سایرین نقش محافظتی و پرورشی دارند.»
کلیدواژگان: خانواده، تعریف خانواده، منابع دینی -
صفحات 97-113امروزه، بهزیستی روانشناختی به طور فزاینده ای مورد توجه متخصصان روانشناسی و علوم اجتماعی قرار گرفته و در فرهنگ ها و نمونه های مختلف، مطالعات گسترده ای روی ابعاد، مولفه ها و همبسته های آن انجام شده است. هدف این تحقیق نقش واسطه ای خودمهارگری در رابطهی بین دینداری و بهزیستی روان شناختی است. برای انجام این تحقیق 224 نفز از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاههای پردیس فارابی و دانشگاه آزاد پردیسان شهر قم به پرسشنامههای خودمهارگری تانجنی، مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف و پرسشنامهی سنجش نگرش مذهبی خدایاریفرد پاسخ دادند. رابطهی بین متغیرها با استفاده از ضریب همبستگی و رگرسیون خطی بررسی شد. برای بررسی نقش میانجی خودمهارگری از تحلیل مسیر و ضریب سوبل استفاده شد. بر اساس یافتههای تحقیق، میان هر سه متغیر دینداری، بهزیستی روانشناختی و خودمهارگری رابطه مثبت وجود داشت. همچنین تحلیل ها نشان داد 54/38 درصد از رابطه دینداری و بهزیستی روانشناختی از طریق خودمهارگری قابل پیشبینی است. نتایج این تحقیق نشان می دهد دینداری، به شیوه خاص خود، از طریق ارتقاء خودمهارگری قادر است بهزیستی روانشناختی افراد را افزایش دهد.کلیدواژگان: بهزیستی روانشناختی، خودمهارگری، دینداری، نقش واسطه ای
-
صفحات 115-138پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل موثر در شکلگیری شخصیت و ساختار آن در آثار و اندیشه های امام خمینی رحمه الله علیه به روش توصیفی- تحلیلی آنجام شد. برای دست یابی به اهداف پژوهش کتاب های شرح حدیث جنود عقل و جهل، شرح چهل حدیث، تعلیقه علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، آداب الصلوه، سرالصلوه، انوارالهدایه فی التعلیقه علی الکفایه، طلب و اراده، صحیفه امام، شرح دعای سحر و تقریرات درس فلسفه امام خمینی مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد: الف) انسان موجودی دو ساحتی متشکل از نفس و بدن است و فطرت، عقل، جهل، قلب و اختیار اجزای تشکیل دهندهی نفس هستند، فطرت؛ ساخت روانی اولیه ی نفس و پایه ی اصلی شکلگیری شخصیت است. قلب عنصر مرکزی فطرت می باشد و توجه به عالم غیب و طبیعت دو کارکرد آن هستند که تحت تاثیر عقل، جهل و اختیار، پایه ی سلامت و اختلال شخصیت می باشند.، ب) کیفیت و کمیت به فعلیت رسیدن استعدادهای فطری تحت تاثیر عقل، جهل و اختیار، زمینهی پیدایش شخصیت و تفاوت های فردی است، ج) اشتغالات مادی و نفسانی، توجه قلب به مادیات و استفاده ی نامطلوب از عقل و اختیار مهم ترین موانع فعلیت استعدادهای فطری و زمینه ی شکل گیری بیماری روانی و تیپ های ناسالم شخصیت هستند، د) در کنار وراثت و محیط، مهم ترین عامل شکل گیری شخصیت، اختیار انسان است که کیفیت و کمیت استفاده از آن در افراد متفاوت است، ه) خانواده به ویژه مادر نقش بسیار مهمی در شخصیت انسان دارد. کیفیت تعامل مادر با فرزند؛کیفیت شیر دادن، حالات روحی مادر، حضور او در کنار کودک و ابراز محبت مهم ترین عوامل دخیل در شخصیت کودک هستند و جدایی کودک از مادر و افراط و تفریط در محبت، زمینه ی بسیاری ازاختلالات روانی- رفتاری بشر است، و) بعد از خانواده، نقش تربیتی مدرسه، محیط آموزشی، مربی، محیط اجتماع، نوع حکومت و فرهنگی که بر جامعه حاکم است در تربیت و شخصیت افراد موثر میباشند. ز) ساختار شخصیت بر اساس مفهوم «نفس» و اجزای تشکیل دهندهی آن تبیین شده است.کلیدواژگان: شکل گیری شخصیت، ساختار شخصیت، شاکله، نفس، فطرت، امام خمینی