فصلنامه تاریخ معاصر ایران
پیاپی 5 (بهار 1377)

مطلب حاضر نگاهی است اجمالی بر عوامل به وجود آورنده مشکل کمبود نان در دو شهر تهران و تبریز از مشروطه تا پایان جنگ جهانی اول. احتمالا نخستین نکته ای که به ذهن خواننده محترم مقاله متبادر می گردد آن است که چرا نگارنده صرفا به بررسی مشکل نان این دو شهر پرداخته است؟ به عبارت دیگر، آیا این مشکل فقط مخصوص شهرهای تهران و تبریز بوده است و در دیگر شهرهای کشور چنین مشکلی وجود نداشته است؟

مقاله ای که ترجمه آن از نظر خوانندگان ارجمند می گذرد، متن سخنرانی پروفسور جان لوئیس گدیس استاد تاریخ آمریکاست، که در تاریخ 18 مه 1993 در دانشگاه اکسفورد ایراد گردید و نخستین بار در سال 1995 به صورت کتابی مستقل از سوی انتشارات کلارندن پرس چاپ و منتشر شد و تاکنون نیز چندین بار تجدید چاپ شده است.

ظهور باستانگرایی آریایی در قرن نوزدهم و گسترش آن در دوره پهلوی ارتباط تنگاتنگی با هدفهای استعماری بریتانیا در هند و ایران داشته است. سیاستگزاران بریتانیا به منظور توجیه سلطه و حضور همه جانبه خود در هندوستان و ایران خاصه در عرصه های اقتصادی، سیاسی و مالا تاسیس و تقویت امپراتوری جهانی، در ترویج اندیشه وحدت نژادی ایرانیان، هندیان و اروپائیان با عنوان نژاد آریایی یا هند و اروپایی اهتمام می ورزیدند مگر در دوران تفوق بریتانیا بر جهان و تحمیل سلطه خود بر ایران و هندوستان پذیرش این سلطه ناگوار را گوارا نمایند و چهره ناخوشایند استعمار را در ورای طرح منشا واحد نژادی پنهان کنند.

آنچه در زیر می خوانید قسمت دوم و پایانی گفت و گوی واحد تاریخ شفاهی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با آقای عباس سالور، رئیس سازمان اصلاحات ارضی و استاندارد سابق خوزستان می باشد. مطالب این شماره به شرح دوران استانداری نامبرده در دو استان کرمانشاه و خوزستان اقدامات عمرانی در این دو استان، بررسی اختلافات مرزی ایران و عراق با کردها، کودتاهایی که در این کشور از سال 1337 صورت گرفت، سفر به عراق و دیدار با مقامات این کشور از جمله حسن البکر، کشتیرانی در اروندرود، اعاده حاکمیت ایران بر جزایر جنوب در آذر 1350 اخراج ایرانیان از عراق و... می پردازد.

از زمان انتشار فصلنامه تاریخ معاصر ایران در سال گذشته در مورد معرفی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران و بیان هدفها و عملکرد آن، همچنین آشنایی با واحدهای اسناد تصویری، اطلاع رسانی رایانه ای، و مخزن، مطالبی به آگاهی خوانندگان گرامی رسید. این شماره را به معرفی واحد آسیب شناسی و مرمت موسسه اختصاص دادیم که امیدواریم مورد استفاده علاقه مندان قرار گیرد.

در پانزدهم اردیبهشت سال 1347 ش/ پنجم مه 1968 خبرگزاری ها گزارش داند که سپهبد تیمور بختیار و دکتر امیرشاپور زندنیان به علت قاچاق اسلحه در بیروت بازداشت شدند. این دو نفر چند بعد، در 15 مرداد ماه همان سال، در دادگاه نظامی لبنان محاکمه و محکوم شدند.