فهرست مطالب

راهبردهای مدیریت در نظام سلامت - سال پنجم شماره 1 (پیاپی 15، بهار 1399)

نشریه راهبردهای مدیریت در نظام سلامت
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 15، بهار 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/03/12
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمدرضا شیخی چمان* صفحات 1-2

    « وکاین من نبی قاتل معه ربیون کثیر فما وهنوا لما اصابهم فی سبیل الله وما ضعفوا وما استکانوا والله یحب الصابرین » "و چه بسیار پیامبرانی که همراه او توده ‏های انبوه کارزار کردند و در برابر آنچه در راه خدا بدیشان رسید سستی نورزیدند و ناتوان نشدند و تسلیم [دشمن] نگردیدند و خداوند شکیبایان را دوست دارد". (آیه 146 سوره مبارکه آل عمران) آیه شریفه فوق بیان می دارد که "از جمله ویژگی هایی که یک مدیر شایسته باید از آن برخوردار باشد، عنصر امید به آینده است". در راس همه مدیریت ها، مدیریت خداوند متعال است و اگر قرآن کریم را از جنبه برخورد مدیریتی خداوند متعال با انسان مورد مطالعه و دقت نظر قرار دهیم، خواهیم دید که آفریدگار جهان، به بهترین شکل از عنصر امید در مدیریت خود برای تکامل انسان استفاده نموده است و این عنصر در مسایل اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و در جنبه های فردی و اجتماعی و امور دنیوی و اخروی به چشم می خورد. برای اینکه انسان بتواند در راستای سازندگی خود و رسیدن به قله تکامل از ظرفیت خویش نهایت بهره برداری را بکند، خداوند متعال یاس و ناامیدی را مطلقا ممنوع ساخته و به هیچ کس اجازه نمی دهد که در هیچ شرایطی، از عنایات او جهت وصول به کمالات مایوس شوند و لذا قرآن کریم تصریح می کند که فقط افراد کافر و گمراه از رحمت و فضل خداوند متعال مایوس می شوند و نیز راه توبه را برای همگان باز می داند. رهبران الهی و مدیران شایسته به بهترین شکل ممکن از عنصر امید برای رشد و پیشرفت جامعه استفاده می کنند، به گونه ایکه در سرتاسر تاریخ زندگی انبیای الهی هرگز یاس و ناامیدی به چشم نمی خورد، بلکه همه جا سخن از امید به آینده و مقاومت است. در مجموع می توان گفت مدیر سازمانی که عنصر امید به آینده در او به خوبی نهادینه شده باشد، در نهایت سختی و مشکلات، مایوس نشده و یک مدیر شایسته می داند که حتی در ناامیدی ها باید امیدوارتر بود و با توجه به امیدی که به آینده وجود دارد، توان بیشتری برای برنامه ریزی و بهره برداری از امکانات صرف کرده و سازمان را در جهت مطلوبی، مطابق اهداف از پیش تعریف شده به پیش برد.

    کلیدواژگان: سوره، آل عمران، آیه 146
  • محمد قاسمی، عبدالعلی کشته گر، زهره محمدزاده* صفحات 3-6

    اکنون که کشورهای جهان درگیر ویروس کرونا شده اند؛ چالش های بسیاری در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، سلامت و غیره بروز نموده است. تا 4 می 2020، طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از 3 میلیون و 500 هزار نفر در سراسر دنیا به این ویروس مبتلا شده اند. لیکن میزان ابتلا همچنان حالت افزایشی دارد. همچنین عدم وجود درمان اختصاصی قطعی نیز باعث شده تا با مرگ بیش از 240 هزار نفر در طی این مدت روبرو شویم. از طرفی به دلایل اقتصادی و اجتماعی افراد جامعه نیازمند تعامل با یکدیگر هستند؛ که این امر موجب می شود مهار بیماری سخت تر شود. بیماری های واگیردار و قرنطینه شدن باعث می شود که ویرانی های گسترده ای در زندگی افراد جامعه به علت محدود شدن اشتغال پدید آید (1). بنابراین با توجه به شرایط به وجود آمده، جامعه نیازمند حکمرانی خوب است. حکمرانی خوب نیازمند خلق ارزش عمومی می باشد. ارزش عمومی از طریق راه های متعددی خلق می شود؛ ولی عرصه اصلی بخش پشتیبانی، سازمان های خدمات عمومی است، جایی که بیشترین تعامل مستقیم بین متولیان خدمات عمومی، شهروندان و جوامع محلی وجود دارد و از مهمترین خدمات در این زمان، ارایه خدمات آموزشی، بهداشتی، مراقبت های اجتماعی در دوره بحران کووید 19 به شمار می رود. سازمان ملل متحد شاخص های مختلفی برای حکمرانی خوب ارایه نموده است؛ که شامل مشارکت، برابری، شفافیت، پاسخگویی، حاکمیت قانون، وفاق گرایی، اثربخشی و کارایی، بینش استراتژیک و انعطاف پذیری می باشند (2). دولت برای مهار بحران در این شرایط نیازمند هماهنگی، طبقه بندی و همکاری است. در بخش هماهنگی نیازمند انسجام تیم پزشکی با سایر منابع است. در بحث طبقه بندی نیازمند ارزیابی ریسک در استان ها و بخش های مختلف و در بحث همکاری نیازمند همکاری دولت، سازمان های اجتماعی و افراد جامعه برای شکست کرونا ویروس می باشد (3). تنها با رهبری ملی می توان هر جامعه ای را به منابع سلامت رفتاری مجهز نمود. دولت با دادن اعتماد به اقشار آسیب پذیر برای تامین نیازهای اساسی خانوار می تواند کمک حال این قشر در این ایام باشد. همچنان که وام های بلاعوض می تواند کمک کننده باشد. همچنین استفاده از بسیج کارآمد و موثر مردمی می تواند بخشی از نیازهای افراد کم درآمد را جبران نماید. زیرا که فاصله گذاری اجتماعی باعث شده است تا بسیاری از خانواده ها منبع درآمد خود را از دست بدهند (4). از طرفی توجه به سلامت روان افراد نیز بسیار حایز اهمیت است که در این زمینه استفاده از خدمات مشاوره ای آنلاین و مداخلات روانشناختی برای بیماران و اعضای خانواده نیز می تواند مثمر ثمر باشد. چون انجام مداخلات پزشکی به طور مستقل و بدون ارتباط با دیگر سازمان ها، نظام بهداشت و درمان را فلج می سازد؛ لذا تشخیص به موقع بیماری، همکاری سایر سازمان ها با نظام بهداشت و درمان و استفاده از روانشناسان و اورژانس های اجتماعی اثربخشی را بیشتر می نماید (5). همچنین روانپزشکان در این ایام با حمایت های خود از طریق رسانه و شبکه های اجتماعی می توانند کمک موثری در بهزیستی خانواده ها داشته باشند؛ چرا که آگاهی دادن برای مقابله با استرس بسیار مهم است. مواردی چون برنامه ریزی فعالیت ها، ورزش، ارتباطات اجتماعی، تکنیک های به آرامش رسیدن و تشویق رفتارهای ارتقا دهنده سلامتی و نشر اخبار موثق اطلاعاتی بسیار کارساز است؛ زیرا که اطلاعات نادرست موجب وحشت و هراس در جامعه می شود (6). از طرفی تعطیلی مدارس و دانشگاه ها باعث می شود که سلامت روان دانشجویان و دانش آموزان در دوران قرنطینه تحت تاثیر قرار بگیرد. تحقیقات نشان داده اند که دانشجویانی که در مناطق روستایی بدون درآمد ثابت زندگی می کنند و دانشجویانی که یکی از اطرافیان آنان به این ویروس مبتلا شده اند، سطح اضطراب بالاتری را درک نموده اند. دانشجویان ساکن در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی اضطراب کمتری داشته اند؛ زیرا که اقتصاد شهری زندگی مرفه تر و امنیت مالی بیشتری برای شهروندان دارد. از طرفی در شهرها آموزش های بیشتری برای پیشگیری مهیا است ،لذا ایجاد راهکار برای این امر نیز ضروری است (4). از طرفی افراد دارای بیماری زمینه ای مثل افراد دیابتی و مسن مستعد عفونت بالاتری هستند و نتایج تحقیقات انجام شده از عدم موفقیت استراتژی های فعلی مقابله با کرونا در بیماران دیابتی سخن می گوید ؛ بنابراین مدیریت این بیماران و پیشگیری از مبتلا شدن این افراد به ویروس کووید 19 بسیار ارزشمند است. چرا که اضطراب نیز موجب بالارفتن قند خون آنان می شود (7). وزارت بهداشت با غربالگری هایی که از افراد دیابتی انجام داده است می تواند افراد دیابتی که بیشتر در معرض مبتلا شدن هستند را شناسایی و راهکارهای لازم از جمله رعایت موارد بهداشتی و رژیم های تغذیه مناسب، دستورات ورزشی در خانه و ارزیابی سطح اضطراب آنان را برای پیشگیری به انجام رساند. کمیسیون بهداشت ملی چین اذعان کرده است بیش از 3300 نفر از کادر درمانی به این ویروس آلوده شده اند. لذا دسترسی به تجهیزات حفاظتی برای کارکنان امری حیاتی است. در صورتیکه ایمنی کادر درمان رعایت نشود، ویروس خانواده آنان را به صورت اساسی تهدید خواهد کرد (8). بنابراین راهکارهای مناسب برای تجهیزات ایمنی کادر درمان، حمایت از خانواده آنان و حمایت روانشناختی می تواند راهنمای عمل باشد. آمارها حاکی از آن است که با گسترش ویروس، مردم به روش های نادرست درمان روی می آوررند و از اقدامات پیشگیرانه مناسب روی بر می گردانند که خود باعث تلفات در اثر ناآگاهی می شود (6). مدلسازی های محققان از انتشار ویروس حاکی از آن است که با استراتژی کاهش مداخله اجتماعی می توان به جلوگیری از انتشار ویروس کمک نمود. راهکارهای مناسب مثل غربالگری افراد در مسافرت از شهرها، متوقف کردن وسایل سفرهای عمومی به خارج از شهرها، تعطیلی مدارس و کلیه مراکز آموزشی (9). لذا دولت بایستی در کنار بهره برداری از حکمرانی خوب، از تمامی ظرفیت های بخش دولتی و غیر دولتی، شفافیت رویه ها و اطلاعات، پاسخگویی به جامعه، اعمال قانون برای همه، وفاق گرایی براساس باور همگانی، فشار ساختاری و انگیزش اجتماعی و راهکارهای اثربخش برای مقابله با شیوع بیماری با داشتن افق دید راهبردی همراه با انعطاف پذیری در شرایط کنونی استفاده نماید تا با خلق ارزش عمومی بیشتری در فاصله گذاری اجتماعی، بتواند بحران شیوع کووید 19 را شکست دهد.

    کلیدواژگان: حکمرانی خوب، مدیریت ارزش عمومی، کووید-19، ایران
  • محمدرضا شیخی چمان* صفحات 7-10

    سردبیر محترم مجله راهبردهای مدیریت در نظام سلامت مقاله جناب آقای دکتر مصدق راد و جناب آقای عباسی، تحت عنوان "هوش مدیریتی مدیران بیمارستان های شهر ساری" که زمستان 1398 در دوره 4، شماره 4 و صفحات 94-281 در این مجله به چاپ رسیده است (1) را با دقت مطالعه نمودم. این مطالعه اولین مطالعه جامع کشوری انجام شده در زمینه هوش مدیریتی مدیران می باشد که نویسندگان با طراحی ابزار محقق ساخته ایندکس هوش مدیریتی و انجام اعتبارسنجی آن، به سوال اصلی تحقیق پاسخ دادند و از این جهت ارزشمند بوده و دریچه جدیدی در راستای انتخاب مدیران بهداشت و درمان شایسته، بر روی سیاست گذاران نظام سلامت کشور می گشاید. به دلیل چند بعدی بودن آن، صاحب نظران حوزه روانشناسی اتفاق نظری از تعریف هوش نداشته و هر کدام به طریقی آن را بیان می کنند و شاید بتوان "ظرفیت، توانایی و مهارت افراد برای درک مفاهیم پیچیده و حل مسایل با استفاده از استدلال و تفکر منطقی و یادگیری از تجربه برای سازگاری بهتر با محیط پیرامون" را یکی از جامع ترین تعاریف هوش قلمداد کرد. همانگونه که در متن اصلی این مقاله اشاره شده است، عملکرد مدیر به هوش، دانش، مهارت، شخصیت، فرهنگ و منابع انسانی بستگی دارد و بر مبنای مطالعات انجام گرفته، مدیران باهوش مدیریتی بالاتر در انجام وظایف مدیریتی خود همانند برنامه ریزی، تصمیم گیری و رهبری موفق تر عمل می کنند (3-2) و به همین دلیل سازمان های بسیاری هوش مدیریتی را به عنوان یکی از ملاک های استخدام و ارتقای شغلی مدیران قرار می دهند. نویسندگان مقاله به منظور سنجش هوش مدیریتی، بر مبنای نظریه هوش چندگانه جو اوین (4)، از 3 بعد هوش عقلی، هوش هیجانی و هوش سیاسی استفاده کرده اند (1). جو اوین هوش عقلی را توانایی مدیریت و تحلیل اعداد و ارقام و استفاده از آن ها در تصمیم گیری و حل مسیله، هوش هیجانی را توانایی شناخت، کنترل هیجانات و عواطف در راستای ایجاد ارتباط موثر با دیگران و ترغیب آن ها برای انجام کار و هوش سیاسی را مجموعه مهارت و دانش همچون کسب و ایجاد شبکه قدرت و استفاده از آن برای در دست گرفتن کنترل امور و مدیریت تغییر بیان کرده است (4). با توجه به عواملی همچون محدود بودن بودجه نظام سلامت، سهم پایین بخش بهداشت و درمان از تولید ناخالص داخلی کشور، بدهی صندوق های بیمه ای به بیمارستان ها و افزایش هزینه های نظام سلامت (به دلایلی همچون تغییر ترکیب جمعیتی و مسن شدن، گذارهای اپیدمیولوژیکی، تغییر رفتارهای سلامت، پزشکی شدن جامعه، گسترش و تنوع خدمات، افزایش تعرفه های خدمات مراقبت سلامت و استفاده از تکنولوژی های گران قیمت) از یک طرف و فشار روزافزون به بیمارستان ها در راستای کنترل هزینه ها (5)، درآمدزایی و مستقل شدن از طرفی دیگر، به نظر می رسد که در شرایط تحریم های اقتصادی و مشکلات وابستگی به اقتصاد نفتی، و همچنین با در نظرگرفتن اینکه در قسمت نتیجه گیری مطالعه و ارایه پیشنهادات برای تحقیقات بعدی نویسندگان مقاله به توسعه مدل هوش مدیریتی با استفاده از ابزاری توسعه یافته تر اشاره کرده اند، بهتر است مولفه جدید و مجزایی به عنوان هوش اقتصادی به مدل معرفی شده افزوده شود که این هوش سطحی فراتر از هوش عقلی را در برگیرد. سنجش هوش اقتصادی مدیران بهداشت و درمان کشور قبل از به کارگیری آنان در اجزای مختلف نظام سلامت، به سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان سلامت کمک خواهد کرد تا توانایی مدیریت بودجه و منابع مالی محدود مدیران، ارزیابی شده و مشخص گردد که چه تصمیمات اقتصادی در شرایط مختلف اخذ کرده و سازمان را در چه جهتی پیش می برند. حتی از این ابزار توسعه یافته به منظور ارزیابی عملکرد اقتصادی مدیران کنونی نیز می توان استفاده کرد و برنامه های آموزشی مناسبی بر مبنای نتایج به دست آمده تعریف نمود که با پوشش نقاط ضعف، مدیران نظام سلامت بتوانند با کسب مهارت و توانمندی های لازم، مدیریت درآمد و هزینه مراکز خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. همچنین در سطحی فراتر می توان برای هر مدیر یک کارنامه هوش مدیریتی صادر کرد و عملکرد مراکز بهداشتی و درمانیشان را بر مبنای این معیار مورد تحلیل قرار داد و پیشنهادات علمی مبتنی بر شواهد در راستای بهتر شدن اوضاع مراکز ارایه داد. در مجموع می توان گفت انتخاب مدیران مراکز مختلف از جمله مسایلی است که بایستی با محوریت شایسته سالاری بدان توجه ویژه شود. یک مدیر برای اینکه بتواند امور محوله را به درستی پیش ببرد نیازمند توانمندی های متفاوتی بوده که مهارت های انسانی و اقتصادی از جمله آن ها هستند، یعنی مدیرانی که در کنار استفاده درست از منابع انسانی، از منابع اقتصادی سازمان خود نیز بهترین استفاده را برده و به مفاهیمی همچون اثربخشی و کارایی منابع توجه دارند. مجموع این عوامل قبل از به کارگیری افراد در پست های مدیریتی بایستی در سطح کلان مورد توجه سیاست گذاران نظام سلامت کشور قرار گرفته و به دلیل محدودیت بودجه نظام سلامت و مشکلات اقتصادی مراکز بهداشتی و درمانی، بیش از پیش نسبت به سنجش مهارت های اقتصادی مدیران حساسیت صورت گیرد. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که اخیرا در نظام سلامت کشور ایران اقدامات مناسبی انجام شده که از جمله آن ها می توان به تاسیس موسسه عالی توسعه و تربیت مدیران نظام سلامت ایران (معتمد) اشاره کرد که با هدف توانمند سازی مدیران و روسای بیمارستان ها و به دلایلی همچون بالا بودن میزان هزینه های بیمارستانی و نیاز روزافزون به افزایش سطح پاسخگویی و افزایش کیفیت ارایه خدمات بهداشتی و درمانی راه اندازی شده است (6). همچنین می توان به استفاده روزافزون از فارغ التحصیلان رشته های مرتبط مدیریتی و اقتصادی همچون مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، سیاست گذاری سلامت و اقتصاد سلامت در پست های مدیریتی مختلف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اشاره کرد که این افراد در دوره های آموزشی خود به خوبی با مفاهیم مدیریتی و اقتصادی آشنا شده و می توانند با به کارگیری درست در جایگاه های مرتبط شغلی در زمینه های مختلفی مثمرثمر واقع شوند. در پایان باید به این موضوع اشاره کرد که برخی منابع هوش اقتصادی و هوش مالی را مفاهیمی جدا از هم می دانند (7)، اما در این متن نامه به سردبیر، منظور از هوش اقتصادی همان هوش مالی می باشد.

    کلیدواژگان: مدیر، هوش مدیریتی، هوش اقتصادی
  • مهدی شهرکی*، سیمین قادری صفحات 11-22
    زمینه و هدف

    یکی از عواملی که می تواند تاثیر متفاوت مخارج سلامت خصوصی و عمومی را بر وضعیت سلامت و امید به زندگی بیان کند، نرخ جانشینی مخارج خصوصی و عمومی سلامت است؛ لذا هدف این مطالعه برآورد بازدهی نسبت به مقیاس، سهم و کشش جانشینی مخارج سلامت خصوصی و عمومی در ایران است.

    روش پژوهش

     مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و کاربردی است که با استفاده از روش های حداقل مربعات خطی و غیرخطی، سهم و کشش جانشینی مخارج سلامت خصوصی و عمومی در سطح ملی را طی سال های 17-2000 بررسی می کند. داده های مطالعه از نوع سری زمانی سالانه است و از وب سایت بانک جهانی استخراج شدند. جهت تخمین مدل اقتصادی از نرم افزار Stata 14 استفاده شده است.

    یافته ها

    نتایج نشان داد که در مدل های غیرخطی و خطی تابع سلامت ایران، کشش جانشینی مخارج سلامت عمومی و خصوصی به ترتیب برابر با 0/30 و 0/17 است. بازدهی نسبت به مقیاس در مدل های غیرخطی و خطی به ترتیب برابر با 0/07و 0/15 برآورد شد. سهم مخارج سلامت عمومی بر امید به زندگی در مدل غیر خطی 54 درصد، در مدل خطی برابر با 53 درصد و سهم مخارج سلامت خصوصی در این مدل ها نیز به ترتیب برابر با 46 و 47 درصد برآورد شدند.

    نتیجه گیری

    مخارج سلامت عمومی و خصوصی در ایران جانشین ضعیف یکدیگر هستند و افزایش توام این مخارج سلامت منجر به افزایش امید به زندگی در جامعه می شود. بازدهی کاهنده نسبت به مقیاس در افزایش مخارج سلامت عمومی و خصوصی بر امید به زندگی در ایران وجود دارد. همچنین سهم مخارج سلامت عمومی در افزایش امید به زندگی بیشتر از سهم مخارج سلامت خصوصی در ایران است.

    کلیدواژگان: مخارج سلامت عمومی وخصوصی، کشش جانشینی، امید به زندگی
  • احمد جمالی زاده، زینب حیدری پور، مصطفی نصیرزاده، نجمه طالبی زاده، مهدی رضایی، علی احمدی، فاطمه نژاد ترشاب، زهرا اسماعیلی، مینا حسینی* صفحات 23-31
    زمینه و هدف

    از مهمترین عوامل در اجرای صحیح برنامه پزشک خانواده روستایی برای افزایش دسترسی عادلانه افراد جامعه به خدمات سلامت، ماندگاری پزشکان در این برنامه می باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل فردی، سازمانی و محیطی بر ماندگاری پزشکان خانواده در دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان سال 1397 انجام گردید.

    روش پژوهش

    مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر به صورت تمام شماری در میان پزشکان خانواده  فعال (از سال 1392 تا سال 1396) در برنامه پزشک خانواده روستایی شهر رفسنجان انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه طراحی شده توسط کارشناسان با تجربه در برنامه پزشک خانواده بود که در 3 بخش عوامل فردی، سازمانی و محیطی طراحی گردید. روایی و پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ 0/86 مورد تایید قرار گرفت. تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS16 و با استفاده از آزمون های آماری مجذور کای و رگرسیون لجستیک انجام گردید.

    یافته ها

     53 نفر (84 درصد) از پزشکان شرکت کننده زن و 10 نفر (16 درصد) مرد بودند. میانگین سنی آنان 32/62 سال و میانگین سابقه همکاری آنان 36/83 ماه بود. بین علاقه مندی به ادامه تحصیل در مقطع تخصص، متاهل نبودن، استفاده از بیتوته و علاقه مندی به انجام کار انتفاعی با عدم ماندگاری پزشکان رابطه آماری معنی داری مشاهده گردید (0/05 > p). رگرسیون لجستیک میزان علاقه مندی پزشکان به ادامه تحصیل را به عنوان مهمترین عامل در عدم ماندگاری پزشکان نشان داد.

    نتیجه گیری

     درصورتی که تمهیداتی برای تامین نیازهای آموزشی و اسکان مناسب پزشکان در نظر گرفته شود، پزشکان برای همکاری در برنامه پزشک خانواده، علاقه مندی بیشتری خواهند داشت.

    کلیدواژگان: پزشک خانواده، رضایتمندی، شبکه های بهداشتی، ماندگاری پزشکان
  • محسن پاک دامن، سجاد بهاری نیا*، سارا گراوندی، محمد زارع زاده، مهدیه خالقی موری صفحات 32-43
    زمینه هدف

    تجزیه و تحلیل هزینه ها یک ابزار مدیریتی است که در شناسایی هزینه های بالا کمک زیادی می کند و باعث توجه بیشتر مسیولین و مدیران بیمارستان به این هزینه ها می شود. هدف از مطالعه حاضر محاسبه بهای تمام شده تخت روز و روز بیمار در بخش گوش، حلق و بینی یک بیمارستان آموزشی و یک بیمارستان خصوصی در شهر یزد بود.

    روش پژوهش

     مطالعه حاضر به شیوه توصیفی، تحلیلی و به صورت گذشته نگر در بخش گوش، حلق و بینی یک بیمارستان آموزشی و یک بیمارستان خصوصی برای سال 1395 در شهر یزد انجام شد. جمع آوری داده ها  از طریق مطالعه اسناد، مدارک و چک لیست های مربوطه بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel انجام شد.

    یافته ها

    هزینه تخت روز اشغالی به دست آمده برای بخش گوش، حلق و بینی بیمارستان خصوصی، 7286715 ریال و بیمارستان آموزشی، 2386715 ریال به دست آمد. هزینه تخت روز اشغالی بیمارستان خصوصی نسبت به بیمارستان آموزشی در مقایسه با تعرفه مصوب آن سال، بسیار بیشتر بود. درآمد به ازای هر روز بیمار در بیمارستان آموزشی 2204643 ریال و در بیمارستان خصوصی 1500130 ریال به دست آمد. درآمد به ازای هر روز بیمار در بیمارستان آموزشی بیشتر از بیمارستان خصوصی به دست آمد.

    نتیجه گیری

    در اداره امور بیمارستان ها باید یک سیستم دقیق مالی به کار گرفته شود تا تعرفه گذاری تخت روز بر اساس قیمت تمام شده صورت گیرد و تعرفه تخت روز همواره واقعی باشد. با توجه به بالا بودن هزینه های نیروی انسانی، بیمارستان ها باید توجه جدی به کنترل این هزینه ها داشته باشند. همچنین بیمارستان ها به منظور کاهش هزینه های مواد مصرفی باید فرآیندهایی را برای مصرف صحیح ملزومات به کار گیرند.

    کلیدواژگان: قیمت تمام شده، تخت روز، روز بیمار، بخش گوش، حلق و بینی، بیمارستان آموزشی، بیمارستان خصوصی
  • سیامک کاظمی اصل، آزیتا جابری، علیرضا صفرپور، مجیدرضا فرخی، لادن زرشناس، مانوش مهرابی* صفحات 44-59
    زمینه و هدف

    قطب های علمی سازمان هایی هستند که در زمینه تخصصی خود فعالیت های شاخصی دارند. در این سازمان ها متخصصین مربوطه در حوزه ای ویژه فعالیت می کنند و این قابلیت را دارند که با استفاده از ابزارهای جدید و تکنیک ها و تکنولوژی های خلاقانه، خدمات با کیفیت خود را ارایه نمایند و برای سازمان خود منافع مالی و بازگشت هزینه به همراه داشته باشند. ارتقای استقلال قطب ها نقش مهمی در رقابت پایدار آن ها در آینده دارد. لذا این مطالعه با هدف تبیین نظرات اعضای قطب های علوم پزشکی کشور در خصوص استقلال قطب های علمی انجام شد.

    روش پژوهش

    این مطالعه به صورت کیفی و با روش تحلیل محتوا از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته فردی با 7 نفر از اعضای قطب های علمی علوم پزشکی کشور، صورت گرفت. نمونه گیری به صورت هدفمند و تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافت. متن مصاحبه ها از طریق کد گذاری و تشکیل طبقات و زیر طبقات بررسی شدند و با استفاده از نرم افزار10  MaxQDA  تحلیل شدند.  

    یافته ها

     براساس نظرات مشارکت کنندگان دستیابی به استقلال و اختیار قطب ها در کشور نیازمند یک سری پیش نیازها (من جمله اهداف، استراتژی ها) است. همچنین دارای ابعاد مشخص (ازجمله منابع مالی، انسانی) نیز می باشد. مشارکت کنندگان موانع و چالش هایی را برای استقلال قطب ها برشمردند (فرآیندهای بروکراتیک، عدم تفویض اختیار و غیره) و راهکارهایی را نیز به عنوان موارد راهگشا معرفی کردند (انجام ارزشیابی درونی و بیرونی، اعتباربخشی و غیره).

    نتیجه گیری

    بر اساس مصاحبه ها و تحلیل صورت گرفته به نظر می رسد پیش از اعطای استقلال به قطب های علمی کشور لازم است مواردی چون پیش نیازها، مشخص نمودن ابعاد مورد نظر در استقلال قطب ها، مرتفع نمودن چالش های پیش رو و ارایه راهکارها مد نظر قرار گیرد. همچنین طبق نتایج به دست آمده پیش نویس آیین نامه استقلال قطب ها تنظیم شد که می تواند به عنوان راهنمایی در مسیر استقلال قطب های علمی مورد استفاده سیاستگذاران قرار بگیرد.

    کلیدواژگان: سیاستگذاری سلامت، قطب های علمی علوم پزشکی، استقلال قطب های علمی، مطالعه کیفی
  • محمد رنجبر، علی کاظمی کریانی، میلاد شفیعی، الهام طایفی* صفحات 60-68
    زمینه و هدف

    بیمه سلامت یکی از مکانیسم های تامین مالی در بخش سلامت است که هزینه های گران و پیش بینی نشده ناشی از مراقبت های سلامت برای خانوارها را کاهش می دهد و این هزینه ها را به حق بیمه های قابل پیش بینی تبدیل می کند. هدف این مطالعه شناسایی ویژگی ها و سطوح مناسب برای بیمه سلامت است که قادر به توصیف مناسب خدمات مراقبت سلامت باشد.

    روش پژوهش

     مطالعه حاضر حاصل فاز کیفی روش تحلیل توامان است که در سال 1396 در شهر یزد انجام شد و شامل چندین مرحله بود. ابتدا بررسی متون از طریق جست و جو در سایت های معتبر انجام شد و ویژگی های مرتبط شناسایی شد. سپس از طریق مصاحبه با 8 نفر از متخصصان بیمه سلامت و سیاستگذاری سلامت که به روش گلوله برفی انتخاب شده بودند، ویژگی های مربوط به بیمه درمانی مشخص و وزن دهی انجام گرفت. نهایتا تیم تحقیق در مورد گنجاندن صفات و سطوح در طرح نهایی پس از چند جلسه پانل با خبرگان، تصمیم گرفتند.

    یافته ها

     یافته های حاصل از این مطالعه نشان داد مهمترین ویژگی های بیمه سلامت شامل پوشش خدمات بستری در بخش دولتی، پوشش خدمات بستری در بخش خصوصی، پوشش خدمات سرپایی، پوشش خدمات دارو، پوشش خدمات دندانپزشکی، پوشش هزینه های جانبی، پوشش هزینه آزمایش و تصویر برداری و در نهایت حق بیمه است.

    نتیجه گیری

    سیاست گذاران و سازمان های بیمه سلامت برای بهبود و ارتقاء بیمه در این حوزه باید به بسته های مزایای خدمات سلامت و حق بیمه متناسب با توانایی پرداخت مردم و تورم جامعه توجه داشته باشند. تاکید بر این ویژگی ها می تواند به ترجیحات و تمایل افراد به پرداخت بیمه سلامت کمک کند و موجب تغییر در نظام بیمه ای کشور، برنامه ریزی جهت بهبود بیمه های پایه و افزایش مطلوبیت ناشی از بسته های بیمه گردد.

    کلیدواژگان: بیمه سلامت، پوشش همگانی، بسته بیمه، ترجیحات
  • هیوا میرزایی، شورش برخورداری، نسرین شعربافچی زاده، رضا رضایتمند، فائزه اکبری* صفحات 69-79
    هدف

    مشارکت دولتی-خصوصی می تواند منابع لازم را برای پیشگیری از بیماری ها، ارایه مراقبت های موثر و ارتقای سلامتی فرد و جامعه در اختیار نظام های سلامت قرار دهد. هدف انجام این پژوهش، مروری بر استفاده از مدل مشارکت خصوصی-دولتی در ارایه و ارتقاء خدمات سلامت بوده است تا گستره استفاده از این مدل و موفقیت آن در نظام های سلامت مورد بررسی قرار گیرد.

    منابع اطلاعات و روش های انتخابی برای مطالعه

    این مطالعه به روش مروری و به صورت نقادانه انجام شد. در این مطالعه ترکیب کلید واژه های public-private partnership و health promotion یا  health deliveryیا health improvement یا health service یا health care services و یا providing health services بدون محدودیت زمانی در پایگاه های اطلاعاتی , ISI , Scopus PubMed, Science Direct SID, و Magiran جستجو شد. تعداد 238 مقاله استخراج گردید و به صورت مرحله به مرحله مورد بررسی قرار گرفت.

    یافته ها

    در نهایت 12 مقاله مرتبط با موضوع مطالعه به دست آمد که پس از مرور مقالات مورد استفاده، 4 تم اصلی: مشارکت دولتی-خصوصی و پیشگیری، مشارکت دولتی-خصوصی و بیماری های عفونی و واگیر، مشارکت دولتی-خصوصی و بیماری های مزمن و مشارکت دولتی-خصوصی و ارایه خدمات درمانی و بالینی، طراحی و اطلاعات تحت این 4 تم تفکیک شد.

    نتیجه گیری

     در جایی که مشارکت دولتی-خصوصی از حمایت دولت برخوردار بوده و سازمان دهی شده باشد با موفقیت بیشتری عمل می کند. دراکثر مقالات میزان مشارکت بخش خصوصی و منافع آن مبهم بود. شفاف سازی بیشتر در تعاملات بین این 2 بخش سبب اعتماد بیشتر سیاست گذاران به مشارکت های دولتی-خصوصی می شود.

    کلیدواژگان: مشارکت دولتی-خصوصی، خدمات سلامت، ارتقای سلامت، مرور نقادانه
|
  • Mohammadreza Sheikhy Chaman* Pages 1-2
  • Mohammad Ghasemi, Abdolali Keshtegar, Zohreh Mohammadzadeh* Pages 3-6

    Nowadays, most countries of the world are dealing with covid-19, which has resulted in many economic, political, social, and health challenges. However, people in society need to interact with each other due to economic and social reasons, which make it harder to control the disease. Infectious diseases and quarantine cause widespread devastation in the lives of people in the community. Therefore, the community needs good governance in the given circumstances.

    Keywords: Good governance, Public value management, Covid-19, Iran
  • Mohammadreza Sheikhy Chaman* Pages 7-10

    Selection of managers for the health care organizations is an important issue that should be taken into consideration by health policy makers based on meritocracy. Managerial intelligence is one of the concepts considered in the selection of managers that has different dimensions such as intellectual intelligence, emotional intelligence, and political intelligence. For many reasons such as limitation of the health system's budget and increase of costs, economic intelligence should be added to the introduced managerial intelligence model as a separate concept

    Keywords: Manager, Managerial intelligence, Economic intelligence
  • Mahdi Shahraki*, Simin Ghaderi Pages 11-22
    Background

    The rate of substitution for private and public health expenditures is one of the factors that can explain the different effects of public and private health expenditures on health and life expectancy. Therefore, the purpose of this study was to estimate the return to scale, share, and elasticity of the substitution for public and private health expenditures in Iran.

    Methods

    In this descriptive-analytical study, linear and nonlinear least squares methods were applied to study the share and elasticity in substitution of private and public health expenditures at national level in Iran during 2000-17. The study data included the annual time series data extracted from the World Bank website. The Stata 14 software was used to estimate the economic model.

    Results

    In the nonlinear and linear models of Elasticity of Substitution Constant (CES) health function in Iran, elasticity of substitution for public and private health expenditures were 0.30 and 0.17, respectively. The return to scale in nonlinear and linear models was 0.07 and 0.15, respectively. The share of public health expenditures on life expectancy in the nonlinear and linear model was 54 and 53 % and the share of private health expenditures in these models was 46 and 47 %, respectively.

    Conclusion

    Public and private health expenditures are poor substitutes of each other in Iran and increase of these health expenditures leads to an increase in life expectancy. A decreasing return exists to scale in public and private health expenditures on life expectancy in Iran. The share of public health expenditures is higher than the share of private health expenditures on life expectancy in Iran.

    Keywords: Public & private health expenditures_Elasticity of substitution_Life expectancy
  • Ahmad Jamalizadeh, Zayne Haydaripour, Mostafa Nasirzadeh, Mehdi Rezaii, Ali Ahmadi, Fatameh Nezhadtorshab, Zahra Esmaili, Mina Hoseini* Pages 23-31
    Background

    The durability of physicians working in the family physician program is one of the most important factors in effective implementation of this program. This study aimed to investigate the individual, organizational, and environmental factors affecting the family physicians' durability in Rafsanjan University of Medical Sciences in 2019.

    Methods

    This descriptive-analytical study was conducted using census method among family physicians active in Rafsanjan rural family physician program during 2013-2017. The data collection tool included a questionnaire designed by experienced experts in the field of family physician program that contained the participants' demographic characteristics as well as organizational and environmental factors. The questionnaire's validity and reliability were confirmed by cronbach's alpha of 0.86. The questionnaires were completed through interviews and the collected data were analyzed by SPSS 16 using Chi-square and logistic regression tests.

    Results

    Based on the findings, 53 (84 %) physicians were female and 10 (16 %) were males. The average age of participants was 32.62 years and their average collaboration lasted about 36.83 months. The family physicians' durability was inversely associated with their interests in 'continuing education', 'being single', 'camping outdoor' and 'doing something else' (p < 0.05). The results of logistic regression showed the physicians' interest in continuing education as the most important factor in their lack of durability.

    Conclusion

    According to the results, consideration of personal factors, in comparison with other factors, has a great effect on the durability of family physicians.

    Keywords: Family physician, Satisfaction, Health networks, Persistence physicians
  • Mohsen Pakdaman, Sajjad Bahariniya *, Sara Gravandi, Mohammad Zarezadeh, Mahdieh Khaleghi Muri Pages 32-43
    Background

    Cost analysis is a management tool that helps the researchers to identify and manage high costs. The purpose of the present study was to calculate the cost of day bed and patient bed in the ear, nose, and throat departments of a teaching hospital and a private hospital in Yazd City, Iran.

    Methods

    The present descriptive, analytical, and retrospective study was conducted in the ear, nose, and throat departments of a teaching hospital and a private hospital in Yazd in 2016. Data were collected by studying the relevant documents and checklists. Data were analyzed using Excel software.

    Results

    The costs of day bed occupancy were calculated as 7286715 rials and 2386715 rials in the ear, nose, and throat departments of the private and educational hospitals, respectively. The cost of a private hospital day bed was much higher than that of a training hospital considering the tariff approved in 2016. Income per patient per day was obtained as 2204643 rials in educational hospital and 1500130 rials in the private hospital. The income per patient per day was higher in the teaching hospital than the private hospital.

    Conclusion

    Hospitals should have a precise financial system in order to manage the day bed pricing based on the final costs and have realistic day bed costs. Given the high cost of staffing, hospitals should pay close attention to control these costs. Hospitals also need to adopt appropriate processes to consume the consumables logically and reduce their costs.

    Keywords: Price period, Day bed, Patient day, Ear, nose, and throat ward, Educational hospital, Private hospital
  • Siamak Kazemi Asl, Azita Jaberi, AliReza Safarpour, MajidReza Farrokhi, Ladan Zarshenas, Manoosh Mehrabi* Pages 44-59
    Background

    Centers of excellence are organizations with prominent activities in a specific field and are capable of delivering quality services using specialized equipment, innovative techniques, and modern technologies. They can also bring financial benefits and cost recovery to their organizations. So, promoting the independence of these organizations plays a critical role in maintaining sustainable competition in their future efforts. The purpose of this study was to develop goals and challenges of independence for centers of excellence.

    Methods

    This was a qualitative content analysis study including semi-structured interviews with 7 individuals from centers of excellence affiliated to medical sciences. Purposive sampling method was conducted and continued until data saturation was met. Interview transcripts were analyzed by coding and classifying the concepts into categories and subcategories. Later, the MaxQDA 10 software was used for further analysis.

    Results

    According to the participants, a number of prerequisites (such as goals and strategies) are required to secure independence and authority of Iranian centers of excellence. Such independence has some distinct dimensions such as financial and human resources. Furthermore, participants identified the possible obstacles and challenges (such as: bureaucratic processes and failure to delegate authority) with regard to the independence of these centers and proposed solutions to tackle them (such as internal and external evaluations and accreditation).

    Conclusion

    Based on the interviews and analyses, before granting independence to the scientific poles of the country, it is necessary to consider such as prerequisites, determining the desired dimensions in the independence of the poles, solving the challenges ahead and providing solutions. Also, the results can be used to set up independence regulations for policy makers to support them during the process of the independence of the poles.

    Keywords: Health policy, Centers of excellence for medical sciences, Independence of centers of excellence, Qualitative research
  • Mohammad Ranjbar, Ali Kazemi Karyani, Milad Shfiei, Elham Tayefi* Pages 60-68
    Background

    Health insurance is one of the financing mechanisms in the health sector that reduces expensive and unforeseen costs of the health care for households and converts these costs into predictable premiums. The purpose of this study was to identify the appropriate attributes and levels using the discrete choice experiments for health insurance, which can describe health care services appropriately.

    Methods

    The present study is the result of a qualitative phase of the simultaneous analysis that was conducted in 2017 in Yazd and included several stages. First, the literature was reviewed through a search on valid websites to identify the related features. Later, 8 health insurance and health policy makers, sampled by snowball method, were interviewed and specific health insurance weighting characteristics were assessed. Eventually, the research team decided to include the traits and levels in the final design after several panel meetings with the experts.

    Results

    The findings of this study showed that the most important attributes of health insurance included: public hospitals, and private hospitals benefits, outpatient services, drug service coverage, dental insurance coverage, Para clinical services, medication and medical equipment cost coverage, and monthly premium.

    Conclusion

    Policymakers and health insurance organizations need to focus on health and premium benefit packages appropriate to people's ability to pay and community inflation to improve insurance coverage in this area. These attributes can help individuals to pay for health insurance and lead to changes in the insurance system of the country. They also enhance planning to improve basic insurance and increase the benefits of insurance packages.

    Keywords: Health insurance, Public coverage, Insurance package, Preferences
  • Hiwa Mirzaii, Shoresh Barkhordari, Nasrin Shaarbafchi Zadeh, Reza Rezayatmand, Faezeh Akbari* Pages 69-79
    Objective

    Public-private partnerships can provide the health systems with the required resources to prevent disease, render effective care services, and promote individual and community health. The purpose of this study was to review application of the public-private partnership model in the delivery and promotion of health services to investigate the scope of this model and its success in health systems.

    Information sources and selection methods for the study

    This critical review was conducted by conducting a search in the databases of ISI, Scopus, PubMed, Science Direct, SID, and Magiran using acombination of the following keywords public-private partnership, health promotion, health delivery, health improvement, health service, health care services, and providing health services. No time limit was considered in the research process.  A total of 238 articles were extracted and reviewed.

    Results

    Finally, 12 eligible articles were studied, which resulted in 4 main themes: public-private partnerships and prevention, public-private partnerships and infectious-communicable diseases, public-private partnerships and chronic diseases, and public- private partnerships and clinical health services design and information.

    Conclusion

    The public-private partnerships were successful if supported and organized by the government. In most studied articles, the extent of private sector participation and its benefits were not clear. So, clarification of the interactions between these two sectors will increase the confidence of policymakers in public-private partnerships.

    Keywords: Public-private partnership, Health services, Health promotion, Critical review