نشریه مطالعات نوین بانکی
پیاپی 5 (زمستان 1398)

عواملی همچون رکود اقتصادی، تورم و تحریم های اقتصادی در سالیان اخیر و همچنین ضعف مدیریت در برخی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری،  موجب تضعیف سیستم بانکی گردیده است که ادامه این روند درنهایت موجب ورشکستگی بانکها میشود. یکی از راهکارهای اصلی حقوقی برای پیشگیری از ورشکستگی بانک ها که در شرایط بحران های مالی در دنیا تجربه شده، ادغام است. ادغام بانک ها یکی از کارسازترین سازوکارهای اقتصادی برای نجات بنگاه اقتصادی از شرایط نابسامان مالی و ورشکستگی به شمار می رود که در صورت صحیح انجام شدن باعث نظارت بیشتر بانک مرکزی و بازسازی ساختارهای بانکی و نهادهای مالی نیز می گردد. البته فرآیند ادغام بانکها با چالش های مختلفی از جمله مدیریتی، حقوقی، قانونی، سازمانی و فرهنگی روبه رو خواهد شد که یکی از مهمترین آنها چالش فرهنگ های سازمانی متفاوت این بانک هاست. لذا در این تحقیق با استفاده از روش های کتابخانه ای و توصیفی، راهکارهای موثر جهت نزدیک شدن فرهنگ های سازمانی موجود در بانک ها بررسی می گردد و مدل مفهومی جامع پیشنهاد میگردد.

امیرالمومنین (ع) اولین و تنها فردی از ایمه است که به خلافت رسید و این امکان برایش فراهم شد تا عدالت را (ولو به مدت اندک) به اجرا گذاشته و همچنین به تبیین آن بپردازد. در این مدت کوتاه ایشان آن چنان بنیان نظری و عملی برای عدالت بنا نهادند که در تاریخ پندآموز و نمونه است. وقتی که علی (ع) به خلافت رسید حدود 35 سال از زمان حکومت پیامبر (ص) می گذشت در طی این مدت، رفته رفته اصول اولیه اقتصادی و مالیاتی که توسط پیامبر (ص) پایه گذاری شده بود، مندرس شده و بی عدالتی ها و ظلم های فراوانی حادث شده، و بسیاری از اصول عدالتخواهانه پیامبر (ص) تعطیل گشته بوده امیرالمومنین اولا با بیان خویش، این انحرافات را تشریح کرده و به تبیین اصول اقتصادی پرداختند، ثانیا بطور عملی به جنگی تمام عیار با بی عدالتی ها برخاستند و در آخر نیز در همین راه شهید شدند. برای شناخت هرچه بهتر اصول مالیاتی امام علی (ع) در نهج البلاغه، قبلا باید شناختی از سیستم مالیاتی و اقتصادی جامعه اسلامی در آن زمان داشته باشیم با شناخت مختصر نظام اقتصادی و مالیاتی عصر پیامبر (ص) و خلفاء بهتر می توانیم سیره عملی و نظری علی (ع) را درک نموده، انحراف موجود را شناخته و بدانیم که اقدامات امیرالمومنین (ع) در اصطلاح انحرافات چه بوده و چه کسانی با آن به مخالفت پرداخته اند.

یکی از اهداف اساسی کشورها دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و توسعه حاکمیت اسلامی در نظام بانکی کشور می باشد.      در ادبیات اقتصادی سرمایه به منزله رگ حیات یک نظام اقتصادی تلقی شده و بر تشکیل آن به عنوان مهمترین عامل تعیین کننده رشد و توسعه اقتصادی تاکید زیادی شده است. همچنین امروزه ریسک ابعاد گسترده ای پیدا کرده و تمام بنگاه های کوچک و بزرگ پیوسته با انواع مختلف ریسک روبرو هستند. بنابراین برای اینکه اقتصاد جامعه به رشد و توسعه برسد، لازم است هم در بخش تجهیز سرمایه و تامین مالی و هم در موضوع ریسک و مدیریت آن شرایط لازم فراهم شود. در کشورهای پیشرفته این وظایف را بازارهای مالی کارآمد به عهده دارند. یکی از مهمترین عوامل موثر بر توسعه بازارهای مالی و کارآمد شدن آنها، تنوع بخشیدن به ابزارهای مالی است. برای رسیدن به این هدف باید ابزارهای گوناگون مالی طراحی شود. به منظور طراحی ابزارهای مالی در کشورهای مسلمان علاوه بر بررسی اقتصادی، حقوقی و فنی آن ابزارها باید انطباق آنها با موازین فقهی مورد بررسی قرار گیرد.

پول شویی، هر نوع عمل یا اقدام برای مخفی کردن یا تغییر ظاهر هویت نامشروع حاصل از فعالیت های مجرمانه ای است که وانمود شود این عواید از منابع قانونی سرچشمه گرفته است. پول شویی یا تطهیر پول فعالیت های مجرمانه در مقیاس بزرگ، به طور گروهی، مستمر و درازمدت است که می تواند از محدوده سیاسی یک کشور مفروض نیز فراتر رود و یک فرایند سه مرحله ای است که مرحله اول مستلزم قطع هرگونه ارتباط مستقیم بین وجوه و جرمی است که حاصل شده، مرحله دوم مخفی کردن ردپای وجوه برای جلوگیری از تعقیب قانونی آن و مرحله سوم بازگرداندن وجوه به مجرم به صورتی که نحوه اکتساب و محل جغرافیایی آن قابل ردیابی نباشد. چنین پدیده ای در هر کشور لزوما به عواید به دست آمده از فعالیت های بزهکارانه انجام گرفته شده در آن کشور محدود و منحصر نمی شود. در واقع ممکن است عواید به دست آمده از فعالیت های مجرمانه در کشورهای دیگر نیز به کشور مفروض منتقل و در آن تطهیر شود. این پدیده شوم مواردی مانند نقل و انتقال وجوه حاصل از قاچاق مواد مخدر و مشروبات الکلی، قاچاق کالا، گریز از مالیات، معاملات متکی به اطلاعات درونی یا محرمانه، اخاذی، ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، آدم ربایی، قمار، ربا، فحشا و سایر جرایم سازمان یافته را شامل می شود.

یکی از روش های حفظ امنیت حساب بانکی و جلوگیری از حدس رمز دوم ضعیف، استفاده از رمزهای یکبارمصرف می‏باشد. رمز یکبارمصرف برای ایمن سازی دسترسی کاربران به سیستم های الکترونیکی است که در آن از الگوریتم های رمزنگاری و تابع چکیده‎سازی برای تولید رمز تصادفی یکبارمصرف با طول عمر محدود استفاده می شود. اجرای طرح الزام استفاده از رمز دوم پویا برای تراکنش‎های بدون کارت، تعداد جرایم فیشینگ را به صفر رسانده و ضریب امنیتی بالایی برای مشتریان فراهم می‏آورد. در این مقاله ضمن تشریح فرآیند احراز هویت توسط رمز یکبارمصرف و انطباق آن با الزامات رمزپویا ابلاغ شده توسط بانک مرکزی، مقایسه‏ای بر روی روش های فعال سازی و اپلیکیشن‎های تولید رمز یکبارمصرف در بانک‏های مختلف کشور انجام شده است. در بخش دیگری از این مقاله نیز نتایج یک نظرسنجی عمومی در مورد مقبولیت رمز یکبارمصرف از مشتریان بانک‏های مختلف تحلیل و بررسی شده و در پایان نیز پیشنهاداتی در راستای افزایش رضایتمندی عمومی ارایه شده است.