مجله پویش در آموزش علوم انسانی
پیاپی 11 (تابستان 1397)

بنا بر اهداف، ویژگی ها و توانایی های موردنیاز مدیران در نظریات و منابع مختلف غربی که به صورت متفاوت مطرح گردیده است، این ویژگی ها با منابع غنی اعتقادی و اخلاقی و ادبی کشور چندان موردتوجه قرار نگرفته است. مقاله حاضر درصدد است این ویژگی ها را تحت تیوری رهبری اخلاقی از منابع غنی تربیتی، اخلاقی، عرفانی و ادبی که همانا مثنوی مولوی بوده، استخراج و استنباط نماید تا شاید فتح بابی پیش روی اندیشمندان و صاحب نظران حوزه های مختلف علمی مدیریت و رهبری باشد و به عنوان کار پژوهشی میان رشته ای، پل ارتباطی میان حوزه های اندیشه مدیریتی در طی تاریخ ایجاد کند. بر این اساس، ویژگی های رهبری اخلاقی تحت اصولی همچون؛ برخورداری از اخلاق نیک بر زیردستان، فتوت و جوانمردی، کظم غیظ، دوری از هوی و هوس، دوراندیشی، عدالت ورزی در امور کارکنان، سخت کوشی، قناعت ورزی، کم گویی و تفکر بر مسایل سازمانی، تعقل و تدبیر، صبر و شکیبایی و از همه نافذتر بصیرت در تشخیص امور سازمانی از ابیات مثنوی مولوی استنباط گردید درنهایت تحت مدلی ارایه گردید.

امروزه ابزارهای نوین اطلاعاتی وتلفن همراه وشبکه های اجتماعی جزءجدایی ناپذیرزندگی انسان هاشده است وفضای گفتگویی جدیدی را ایجاد نموده است.اما با تمام ویژگی های مثبتی که دارد باعث شده است دانش آموزان از تربیت صحیح خانواده و مدرسه بازبمانند. باید از فرصت هایی که جهانی شدن پیش روی آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان قرار می دهد،استفاده کردو برای کاهش آثار منفی آن تدبیری اندیشیدتا علاوه بر حفظ میراث فرهنگی و سایر ویژگی های بومی،ویژگی های فردی دانش آموزان رشد یابدو هم زمان به شناخت جهان و سایر فرهنگ ها قادر شوند.چون تربیت در عصر اطلاعات به خانواده ومدرسه واجتماع ختم نمی شود و رسانه ها جایگاه ویژه ای را در زندگی کودکان و نوجوانان بازکرده اند.این مقاله می خواهد تاثیررسانه ها را در تربیت و زندگی دانش آموزان بررسی نمایدتاثیری که آن قدر زیاد است که تربیت خانواده و مدرسه و اجتماع آنها را تحت تاثیرقرار داده است.می توان گفت که امروزه رسانه هانقش مهمی را در زندگی ها بخصوص برای کودکان ایفامی کنند.رسانه هایی که مفید هستند ولی اثرات مخربی را ایجادمی نمایند.تربیتی خانواده ومدرسه راتحت تاثیر قرار می دهد. روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی با مطالعه کتب و مقالات مربوط می باشد.از یافته های این تحقیق می توان به اثرات مخرب تربیت رسانه ای درعصرحاضراشاره کرد و ارایه راهکارهایی برای مقابله با این فناوری مانند منع هوشمندانه ،محدودکردن،پیگیری،نظارت وانتخاب برنامه های رسانه ای که تبدیل به بحران تربیتی نشود و تربیت خانوادگی را بوسیله گفتگو،نصیحت،الگوبودن،شادکردن فضای خانواده ورعایت حریم حیاء و روابط عاطفی و جنسی تقویت نمودتا تربیت رسانه ای درکنار سایر تربیت ها مانند تربیت خانوادگی و مدرسه ای نقش خودرا ایفا نماید.

تحقق عدالت اجتماعی همواره یکی از نیازهای اساسی انسان بوده که ریشه در فطرت آدمی دارد. معمولا قدرتمندان برای کسب اعتبار در جامعه از این موضوع به‏ عنوان یکی از آرمان‏های خود نام می‏برند تا اعتماد و محبت مردم را بدست آورند. عدالت یکی از فضیلت‏های اخلاقی انسان است که نزد خداوند جایگاه ویژه‏ای دارد. تحقق عدالت از مهم ترین اهداف دین اسلام است و گستره عدالت تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی را در بر‏می‏گیرد. از آنجا که نظام تربیتی و نظام فکری اسلام، نظامی الهی و توحیدی و پویا است و طبق این عقیده انسان به سوی خدا در حرکت است. این نظام توحیدی با پویایی همه جانبه خود حرکت انسان را به سوی کمال تضمین می‏کند. خداوند برای اهمیت بخشی به عدالت و تاثیرگذاری در زندگی مسلمانان، به اجرای عدالت در ابعاد گوناگون و در همه‏ حوزه های زندگی فرمان داده است. در این نوشتار به تاثیر عدالت اجتماعی بر نظام تربیتی پاسخ داده می‏شود و شیوه تحقیق در این نوشتار به روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‏ای می‏باشد و مطالب از متون علمی استخراج و به توضیح و تشریح آن پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که اگر در جامعه اسلامی بتوان با بهره گیری از الگوها و اسوه های عدالت و اخلاق، عدالت را متجلی ساخت، می‏توان امیدوار بود که در سایه تحقق عدالت در جامعه، آثار و برکات آن قابل مشاهده باشد.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال های 68-1357 نشان دهنده دو نوع تحول«از» گفتمان و «در» گفتمان می باشد.جایگزینی ابرگفتمان های ملی گرایی لیبرال با اسلام گرایی، بیانگر تحول«از»گفتمان و تبدیل خرده گفتمان های آرمان گرایی اسلامی به مصلحت گرایی اسلامی حاکی از تحول «در» گفتمان اسلام گرایی است. این پژوهش در قالب مفهوم تحلیل گفتمان به معنای چگونگی فهم جهان صورت پذیرفته که در آن شناخت ما درباره «دیگری» بسیار مهم است.مطالعه ساخت هویتی «خود-دیگری» به محققان روابط بین الملل کمک می کند تا کنش گران را بهتر بشناسند و نشان دهند که آنها چگونه تکوین می یابند، چگونه خود را حفظ می کنند و در چه شرایطی به موفقیت دست خواهند یافت.در همین راستا بررسی ماهیت غرب به عنوان«دیگر» در اندیشه های امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی در شناخت و تبیین گفتمان های موجود در سیاست های خارجی این نظام بسیار حایز اهمیت است.در ابرگفتمان ملی گرایی لیبرال برخلاف دیدگاه امام خمینی (ره) دوگانه معنا ساز هویت، بین خود و دیگری (غرب) شکل نمی پذیرد و دوگانه «خود-دیگر»در شبکه های قدرت و ثروت جهانی شکل می پذیرد اما در نقطه مخالف آن در ابر گفتمان اسلام گرایی تعریف«دیگر» همسو با نظرات ایشان تعریف می گردد که این امر ناشی از برداشتی حداکثری از دیدگاه های امام خمینی (ره) در خرده گفتمان آرمان گرایی اسلامی می باشد.اما با وقوع جنگ تحمیلی و اثرات ناشی از آن نخبگان سیاسی به قبول گفتمان مصلحت گرایی اسلامی گرایش پیدا کرده و در آن سعی می گردد با حفظ تعریف«دیگر» از غرب در ارایه تصویری توصیفی از محیط عینی و تجویز راه حل هایی برای انطباق آرمان ها و واقعیت های بیرونی قدم برداشته شود.

پژوهش حاضر به بررسی میزان تاثیردوره های کوتاه مدت اعتقادی مذهبی بر دانشجویان با جهت گیری (درونی- بیرونی) دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان استان همدان می پردازد. مذهب با مبدا درونی، فراگیر و دارای اصول سازمان یافته  و درونی شده است ولی مذهب با  مبدا بیرونی، امری خارجی و ابزاری است که برای ارضاء نیازهایی مانند آرامش، معاشرت، ایجاد امنیت و برای توجیه خود و حتی موقعیت به کار گرفته می شود. طرح پژوهشی عملی- مقایسه ای است و حجم نمونه شامل تعداد 154  نفر از دانشجویان دوره های کارشناسی که به صورت تصادفی انتخاب شدند و در سال 1395در رشته های مختلف در دانشگاه فرهنگیان پردیس های استان همدان مشغول به تحصیل بوده اند، می باشند. ابزار پژوهش مقایسه جهت گیری مذهبی (درونی- بیرونی) آل پورت (ros) و مقایسه شیوه های لازاروس فولکمن (woc) را شامل می گردید. پس از اجرای آزمون نفراتی که در آزمون جهت گیری مذهبی پایین ترین نمره را گرفته بودند به عنوان افراد دارای جهت گیری مذهبی درونی و نفراتی را که بالاترین نمره را آورده بودند به عنوان افراد دارای جهت گیری مذهبی برونی در نظر گرفته شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش آماری، تفاوت بین میام کین دوم گروه مستقل (آزمونt) استفاده گردید. یافته به دست آمده درمجموع، فرضیه های اصلی این پژوهش را تاکید کردند و نتیجه گرفته شد که دانشجویان با جهت گیری مذهبی درونی وجهت گیری مذهبی برونی، با برگزاری دوره های کوتاه مدت مذهبی تاثیرپذیری داشته اند

بررسی های اولیه در منابع اسلام، وجود گزاره های مهم، حساس و تصمیم سازی را در زمینه های مختلف زندگی فردی و جمعی نشان می دهد و به نظر می رسد که دین اسلام برای موضوعات مختلف در زندگی انسان ها برنامه و مدلهای خاصی ارایه کرده است و این مدل ها به صورت شبکه واحد با یکدیگر در تعامل هستند و هر یک از گزاره های دین جایگاه خاصی در شبکه و سیستم طراحی شده دارند که فقط در صورت قرار گرفتن در موقعیت واقعی خود، اثر مورد نظر را تولید می کنند.  برای دستیابی به موقعیت و خصوصیت هر یک از گزاره های دین در سیستم های حیاتی زندگی و کشف سیستم های پیشنهادی دین نیاز به دید سیستمی و عبور از ذهنیت جزیی و توصیه ای بودن گزاره های دین و دستیابی به ذهنیت برنامه ساز و نگرش سیستمی آن ها است. در جهان معاصر سازمانها رکن اصلی جوامع اند. شرایط مختلف زمانی و مکانی و نیازهای گوناگون انسانها باعث ظهور و گسترش روزافزون سازمانها و موسسات مختلف شدند. این سازمانها تقریبا در تمام شیون زندگی انسان تاثیر گذارند. بدیهی است سازمانها هنگامی می توانند در به انجام رساندن ماموریتها و رسیدن به اهداف خود موفق شوند که از مدیریتی توانمند و کار آمد برخوردار باشند؛ زیرا مدیریت مهم ترین عامل تداوم حیات و استمرار موفقیت سازمان است و نقشی بسیار مهم و حیاتی در رشد و بالندگی و پیشرفت سازمان بر عهده دارد. هدف این پژوهش بررسی نقش تفکر اسلامی با نگرش سیستمی در مدیریت است. بررسی ها نشان میدهدکه نگرش اسلامی با الهام گرفتن از قرآن کریم، سنت پیامبر (ص) و سیره معصومین (ع) در مدیریت معنوی و فرا ذهنی بوده و به صورت تعاملی به ارتباط بین امور و پدیده ها توجه می نماید. این نگرش می تواند تفکر سیستمی را  به عنوان  یکی از کارآمد ترین نگرشها در زمینه مدیریت سازمان ها معرفی نماید.