فهرست مطالب

بازیابی دانش و نظام های معنایی - پیاپی 23 (تابستان 1399)

نشریه بازیابی دانش و نظام های معنایی
پیاپی 23 (تابستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/05/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مهدی زینالی تازه کندی*، محسن نوکاریزی صفحات 1-18
    داده کاوی به مفهوم آشکارسازی الگوهای موجود در حجم انبوه داده هاست که در بسیاری از رشته ها به کار گرفته شده است. در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به ویژه در بازیابی اطلاعات نیز می توان از آن بهره برد. در بازیابی اطلاعات ابتدا پارادایم نظام گرا و سپس پاردایم کاربرگرا مطرح شده است که در پارادایم دوم به نیاز اطلاعاتی توجه شده است. در پارادایم دوم، ورود پرسش های نامناسب از سوی کاربران، دلیل اصلی عدم بازیابی مدارک مرتبط تلقی می شود. ازاین رو، یکی از مباحث اصلی این پارادایم، پیشنهاد و بسط پرسش مناسب در نظام بازیابی اطلاعات است که می توان از روش های داده کاوی برای آن استفاده نمود. چهار روش مهم برای پیشنهاد پرسش جهت تقویت نظام توصیه گر وجود دارد. قاعده سری زمانی یکی از این روش هاست که به فراونی پرسش در واحد زمانی خاص می پردازد. یکی دیگر از روش ها، قانون همایندی است که به وابستگی و تداعی پرسش ها توجه دارد. در روش قانون همایندی همراه با فاصله لون اشتاین، افزون بر توجه به وابستگی و تداعی پرسش ها به ترتیب واژه های پرسش نیز توجه می شود. به هر حال، در هر سه روش یاد شده، از فایل ثبت رخداد استفاده می شود؛ در حالی که در نظریه احتمالاتی از واژه های مدارک جهت ترمیم شکاف واژگانی بین پرسش و مدارک استفاده می شود. در نهایت به نظر می رسد، به کارگیری روش های یاد شده به ویژه روش احتمالی در پیشنهاد پرسش منجر به نتایج مناسب تری شود.
    کلیدواژگان: سامانه توصیه گر، قاعده سری زمانی، قانون همایندی، نظریه احتمالی
  • یونس نوبخت*، مریم نوبخت صفحات 19-37

    هدف این پژوهش، بررسی جریان دانشی و محتوایی دو فصلنامه پیشرفت‏های حسابداری به‏ عنوان یکی از بهترین نشریات علمی حوزه دانش حسابداری در ایران، از ابتدای سال انتشار تا پایان سال 1397 بود. این مطالعه از نوع علم‏ سنجی بوده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مقالات منتشرشده در مجله بود که همگی به ‏عنوان نمونه آماری انتخاب شدند (170 = N). داده‏ های پژوهش نیز با به‏ کارگیری ابزار سیاهه وارسی گردآوری و با استفاده از نرم‏افزار اکسل مورد تجزیه‏ و تحلیل آماری قرار گرفته‏ اند. یافته ‏های پژوهش نشان می‏دهد؛ در 170 مقاله منتشرشده در طی این سال‏ها، 417 نویسنده مشارکت داشته ‏اند که از این تعداد 354 نفر را مردان و 63 نفر را زنان تشکیل داده اند. با در‏ نظر‏گرفتن سطح تحصیلی و مرتبه ‏علمی نویسندگان؛ کارشناسان ارشد با 33 درصد و استادیاران با 29 درصد، در صدر جدول نویسندگان قرار دارند. درعین‏حال 3 درصد مقالات، تک نویسنده‏ای و 97 درصد حاصل کارگروهی بوده است. در بین دانشگاه ‏ها و مراکز علمی، دانشگاه شیراز با 48 عنوان مقاله در رتبه اول و دانشگاه اصفهان با 15 عنوان مقاله در رتبه دوم قرار گرفته است. ازنظر گرایش موضوعی، 79 درصد از آثار منتشرشده در حوزه حسابداری مالی بوده و حسابرسی با 11 درصد در رتبه بعدی قرار گرفته است. از مجموع 5864 منبع مورد استناد در مقالات، 72 درصد منابع به زبان انگلیسی و 28 درصد به زبان فارسی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد؛ بیشترین تعداد مقالات منتشرشده مربوط به موضوع حسابداری مالی بوده و سهم سایر موضوعات اندک است. از طرف دیگر، ارزیابی استنادات مقالات نیز نشان می‏دهد که بیشتر پژوهشگران به منابع لاتین استناد نموده ‏‏اند تا به منابع فارسی؛ بنابراین ضروری است دست‏ اندرکاران این حوزه ضمن تنوع ‏بخشی در پذیرش موضوعات مختلف حسابداری، با اتخاذ تدابیری، ازجمله تشویق و ترغیب پژوهشگران جوان، راه را برای انتشار مقالات بکر و جدید پژوهشگران داخلی باز نمایند.

    کلیدواژگان: تحلیل محتوا، علم سنجی، دانش حسابداری، دو فصلنامه پیشرفت های حسابداری
  • پیام شجاعی، فرزانه عفیفیان*، محمد ضیائیان صفحات 39-62

    هدف این پژوهش ارزیابی عملکرد و اولویت ‏بندی کتابخانه‏ های عمومی شهرستان‏های استان فارس منتهی به سال 1396 با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامه‏ ریزی آرمانی و تحلیل پوششی داده ‏ها بوده است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهش‏های کاربردی بوده و ازنظر روش جمع ‏آوری داده ‏ها و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. داده‏ های مورداستفاده از اداره کل کتابخانه‏ های عمومی استان فارس منتهی به سال 1396 اخذ گردید. بر این اساس از 29 شهرستان استان فارس، داده‏ های موردنیاز به دست آمد و پس از ایجاد مدل‏های خطی موردنظر برای هر شهرستان از طریق نرم ‏افزار لینگو، یافته ‏ها استخراج شد. بر اساس یافته‏ های پژوهش، شهرستان‏های ارسنجان و خرم بید کارا بود و دیگر شهرها ازجمله شیراز ناکارا بودند. با استفاده از رویکرد ابرکارایی اندرسون- پترسون مشخص شد که خرم بید نسبت به ارسنجان کاراتر است. درنهایت بر اساس اولویت‏ بندی صورت گرفته به ترتیب خرم‏ بید، ارسنجان و فیروزآباد حایز بالاترین رتبه و فراشبند، سپیدان و رستم دارای پایین‏ترین رتبه بودند. نکته حایز اهمیت در نتایج این پژوهش، قرار گرفتن شیراز به ‏عنوان مرکز استان در جایگاه چهارم مشترک با شهرستان داراب بود. اگرچه بر اساس شاخص‏های ورودی، میزان امکانات شیراز از سایر شهرستان‏های استان فارس بالاتر است، اما میزان خروجی‏ها متناسب با امکانات توزیع‏ شده نبوده است. از سوی دیگر نتایج به‏ کارگیری وزن‏دهی فازی نشان داد که تعداد کل نسخ موجود مهم‏ترین ورودی و تعداد مراجعین کل مهم‏ترین خروجی است.

    کلیدواژگان: کتابخانه های عمومی، تحلیل پوششی داده ها، برنامه ریزی آرمانی، استان فارس، وزن دهی فازی
  • محمود مرادی، سارا بهرامی نیا* صفحات 63-90

    پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر سواد اطلاعاتی کتابداران بر رشد سازمانی کتابخانه‏ های عمومی کرمانشاه است. در این پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‏ های عمومی کرمانشاه بررسی شده و همچنین تاثیر سواد اطلاعاتی بر رشد سازمانی آن‏ها تعیین گردید. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تمامی کتابداران کتابخانه ‏های عمومی استان کرمانشاه که درمجموع 215 نفر می‏باشند، تشکیل می‏دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه ‏گیری کوکران 138 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ‏ها از پرسشنامه استاندارد رشد سازمانی و پرسشنامه محقق ساخته سنجش سواد اطلاعاتی در طیف لیکرت پنج گزینه ‏ای استفاده شده است. در این پژوهش از روش نمونه‏ گیری تصادفی ساده استفاده شده است. همچنین داده‏های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه‏ و تحلیل قرار گرفت. یافته ‏های پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی و مولفه ‏های آن (توانایی جایابی اطلاعات، توانایی ارزیابی اطلاعات و توانایی استفاده موثر از اطلاعات) در بین کتابداران کتابخانه‏ های عمومی کرمانشاه در سطح نسبتا مطلوبی قرار دارد. بیشترین فراوانی مربوط به مولفه توانایی جایابی اطلاعات (60/3) و کمترین فراوانی، مربوط به توانایی استفاده موثر از اطلاعات (30/3) بود. همچنین میانگین رشد سازمانی و مولفه‏ های آن (پاداش، روابط، ساختار، مدیریت، مکانیسم‏ های سودمند، نگرش نسبت به تغییر و هدف) در کتابخانه‏ های عمومی کرمانشاه در سطح مطلوب است. کسب سواد اطلاعاتی یک نیاز اساسی برای همه افراد است و ازآنجاکه مهارت تک‏تک افراد در رشد و توسعه جامعه نقش دارند، بنابراین نتایج ارزیابی سواد اطلاعاتی کتابداران و رابطه مهارت آن‏ها با توسعه و کارآیی سازمانی همچنین تلاش و برنامه‏ ریزی برای ارتقای سطح آن، در جهت رسیدن به این اهداف کمک شایانی خواهد کرد. ازآنجاکه یافته‏ های پژوهش نشان داد که سطح توانایی استفاده از اطلاعات در بین کتابداران نسبت به دیگر مولفه ‏های سواد اطلاعاتی آن‏ها پایین‏تر است، نیاز به آموزش و فراهم کردن شرایطی برای بهبود این مهارت در بین کتابداران ضروری به نظر می‏رسد، زیرا توانایی استفاده از اطلاعات که یکی از شاخصه‏ های اصلی سواد اطلاعاتی است، برای کتابداران به‏ عنوان اشاعه دهندگان اطلاعات امری اجتناب‏ ناپذیر و ضروری است. لذا هراندازه کارکنان سازمان وظایف خود را بهتر بشناسند و مهارت ‏های لازم  در خصوص حرفه خود را ارتقا ببخشند و درنتیجه عملکرد بهتری داشته باشند، در بهبود وضعیت، پیشرفت و توسعه سازمان خود، نقش موثرتری خواهند داشت.

    کلیدواژگان: رشد سازمانی، سواد اطلاعاتی، کتابخانه های عمومی، کتابداران، کرمانشاه
  • ثریا زنگنه* صفحات 91-116

    هدف پژوهش پیش رو بررسی روند حرکت کتابخانه‏ های عمومی در استان کرمانشاه به سمت کتابخانه‏ های سبز و توسعه‏ ی پایدار بود. پژوهش از نوع پژوهش ‏های کاربردی بوده که به شیوه ‏ی توصیفی و پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده ‏ها سیاهه وارسی و پرسشنامه محقق ‏ساخته بود. جامعه‏ ی پژوهش مسئولین کتابخانه ‏های عمومی استان کرمانشاه بودند که تعدادشان 96 نفر بود. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 76 نفر برآورد شد که بعد از ارسال سیاهه وارسی و پرسشنامه تعداد 63 عدد به شکل صحیح تکمیل و عودت داده شد. یافته ‏ها نشان داد بیشترین صرفه ‏جویی در مصرف کاغذ و کمترین در حمل‏ونقل بود. میزان رعایت مصرف کاغذ بالاترین میانگین (70/3) و رعایت استانداردهای زیست‏ محیطی در حمل‏ونقل کمترین میانگین (83/1) را کسب کرد. کتابخانه ‏های موردبررسی ازلحاظ حرکت به سمت کتابخانه‏ های سبز و توسعه ‏ی پایدار از دیدگاه مسئولین آن‏ها در وضعیت نسبتا خوب و کمی بالاتر از متوسط قرار دارند. میزان اهمیت استانداردهای زیست ‏محیطی در اهداف راهبردی و برنامه‏ های مدون و اساسی کتابخانه‏ های عمومی و آموزش مسایل زیست‏ محیطی در کتابخانه ‏ها پایین‏تر از متوسط و ضعیف بود. همچنین یافته‏ ها حاکی از آن بود که مسئولین کتابخانه ‏های عمومی موردبررسی تمایلی بالاتر از متوسط (73/3) جهت ایجاد یک اتاق یا دفتر سبز برای بررسی و پیگیری استانداردها و مسایل زیست ‏محیطی در کتابخانه‏ های عمومی داشتند. نیاز است نهاد کتابخانه ‏های عمومی کشور با ایجاد بخشنامه‏ ها و مقررات اداری لازم‏ الاجرا حرکت به سمت کتابخانه‏ های سبز و توسعه‏ ی پایدار را هدفمندتر دنبال کند. اگرچه وضعیت کتابخانه ‏های عمومی موردبررسی از دیدگاه مسئولین آن‏ها نسبتا خوب ارزیابی شد، اما تا رسیدن به وضعیت ایده ‏آل راه زیادی در پیش است.

    کلیدواژگان: توسعه ی پایدار، کتابخانه سبز، کتابخانه های عمومی
  • ناهید خوشیان* صفحات 116-150

    هدف از پژوهش حاضر، بررسی پرکاربردترین کارکردهای پردازش زبان طبیعی در حوزه علوم کتابداری و اطلاع‏ رسانی بوده است. پژوهش حاضر به روش تحلیل اسنادی یا کتابخانه‏ای و با مداقه و بررسی و تحلیل متون انجام شده است. یافته‏ ها نشان داد که تاکنون کاربردهای مهمی از پردازش زبان طبیعی در حوزه ‏های مختلف انجام شده است. در این پژوهش پرکاربردترین کارکردهای پردازش زبان طبیعی در حوزه علوم کتابداری و اطلاع ‏رسانی عبارت بودند از: نمایه‏ سازی خودکار، استخراج خودکار اطلاعات یا خلاصه‏ سازی خودکار، بازیابی اطلاعات، بازیابی اطلاعات بی ن‏زبانی (نظام بازبین)، بازیابی اطلاعات موسیقیایی، رده ‏بندی خودکار و سیستم ‏های پرسش و پاسخ. نتایج نشان داد که پردازش زبان طبیعی، همچنان دارای قابلیت‏ های خوب و مفیدی در حوزه‏ های مختلف و ازجمله در رشته علوم کتابداری و اطلاع‏ رسانی است که باید با برشمردن مزایا و هزینه ‏ها، نسبت به ادغام پردازش زبان طبیعی در حوزه‏ های موضوعی مختلف اقدام نمود.

    کلیدواژگان: پردازش زبان طبیعی، علوم کتابداری و اطلاع رسانی، بازیابی اطلاعات
|
  • Mahdi Zeynali Tazehkandi *, Mohsen Nowkarizi Pages 1-18
    Data mining detects patterns in the massive volume of data used in many disciplines. It can also be useful in our field, especially in information retrieval. In information retrieval, first the system-oriented paradigm and then the user-oriented paradigm have been introduced, the second paradigm being concerned with information needs. In the second paradigm, the inclusion of inappropriate queries is considered the main reason for not retrieving relevant documents. Therefore, one of the main topics of this paradigm is proposing and extending the appropriate query in the recommender system that can be used for data mining methods. There are four important methods to propose a query to strengthen the recommender system. The time series rule is one of these methods that deal with query frequency in a particular time unit. Another method is the association rule that addresses the dependency and association of queries. In addition to the dependence and association of queries, the order of query terms is also considered in the method of Association rule with Levenshtein distances. However, in all three of these methods, the log file is used, while in probabilistic theory, the document words are used to repair the lexical gap between the queries and the documents. Therefore, it seems that using probability theory to suggest the query yields better results.
    Keywords: Recommender Systems, time series rule, association rule, Association rule with Levenshtein distances, Probability Theory
  • Younes Nobakht *, Maryam Nobakht Pages 19-37
    Purpose

    The objective of this research is to study the knowledge and content of the articles of two quarterly journal of accounting advances as one of the top scientific publications in the field of accounting knowledge in Iran from the beginning of 2005 to the end of 2018.

    Metholdology

    This research is a scientometrics study and using content analysis method (quantitative approach). The population of the study consisted of all the articles published in the journal that were all selected as statistical sample (N = 170). The research data were also collected using a checklist tool and statistical analyzed using Excel software.

    Findings

    Findings of the research show that in 170 articles published during these years, 417 authors participated, of which 354 were men and 63 women were women. Considering the level of education and scientific ranking of the authors, MA degree with 33% and assistant professors with 29% are in the top of the ranking list of authors. In the meantime, 3% of articles have only one author and 97% are the results of grouping work. Among the universities and scientific centers, Shiraz university with 48 articles ranked first and university of Esfahan with 15 papers ranked second. In terms of topic orientation, 79% of the publications are in the field of financial accounting and auditing with 11%, in the next rank. From total of 5864 references cited in the articles, 72% were in English and 28% in Persian.

    Keywords: Accounting Knowledge, Journal of Accounting Advances, content analysis, Scientometrics
  • Payam Shojaei, Farzaneh Afifian *, Mohammad Ziaeyan Pages 39-62
    Purpose

    This research is aimed at performance evaluation and prioritization of public libraries in Fars state cities by using Data Envelopment Analysis and Goal Programming integrated approach in 1394.

    Methodology

    this research is an applied research based on purpose, and descriptive-analytic based on data collection method. Required data is gathered from Fars province public library institution in 1394. Linear programming was developed for each cities and results were extracted by using Lingo software.

    Results

    Minimax model showed best results among models. Arsanjan and Khorambid were efficient and other cities were inefficient (include Shiraz as a province center). When we used Anderson-Peterson approach Khorambid is more efficient than Arsanjan. Finally, Khorambid, Arsanjan and Firozabad had a highest ranks and Farashband, Sepidan and Rostam Had a lowest ranks respectively based on prioritization.

    Conclusion

    the main conclusion of this research would be that Shiraz as a center of Fars province placed in rank 4. However, Shiraz has a large number of facilities according to other cities, the output has not been proportional with the distributed facilities. On the other hand, based on weighting method, the main input is total number of books and major output is total number of visitors.

    Keywords: public libraries, Data Envelopment Analysis, Goal Programming, Fars state, Fuzzy weighing
  • Mahmoud Moradi, Sara Bahrami Nia * Pages 63-90
    Objective

    The purpose of this study was to determine the impact of librarian information literacy on organizational growth of Kermanshah public libraries. In this study, the information literacy level of public librarians in Kermanshah and also the impact of information literacy on organization growth were determined.

    Methodology

    descriptive correlational study and survey was conducted. The populations of all public librarians in Kermanshah province with a total of 215 persons. The sample size was determined using Cochran sampling formula of 138 people. To collected data, a questionnaire measuring information literacy standards and organization growth in the five-item Likert scale is used.

    Findings

    The finding showed that the information literacy and its components (the ability to locate information, the ability to evaluate information and the ability to make effective use of information) among public librarians in Kermanshah was proper. The highest frequency component related to the ability to locate information (60.3) and the lowest rate, the ability to make effective use of information (30.3), respectively.

    conclusion

    information literacy is a basic need for everyone and because the skills of individuals in the development of society, so the results of the evaluation of information literacy librarian and relationship skill development and organizational effectiveness as well as the efforts and planning for improvement level, in order to achieve these goals will help. Because the ability to use that information literacy is one of the main factors for librarians as providers of information dissemination is inevitable and necessary.

    Keywords: information literacy, Kermanshah, Organizational Development, public libraries, public librarians
  • Soraya Zangeneh * Pages 91-116

    The purpose of this study is to investigate the trend of the movement of Iranian public libraries in Kermanshah towards green libraries and sustainable development. The research is a descriptive-survey method. Data was collected using a checklist and a researcher-made questionnaire. The research community was the managers of the public libraries of Kermanshah, numbering 96 people. Using the Cochran formula, the sample size was estimated to be 76. Data with SPSS software Analyzed. The findings showed the highest savings in paper consumption and the lowest in transportation. The rate of paper consumption was the highest average (3.70) and compliance with environmental standards in transport has the lowest average (1.83). The libraries in terms of moving towards green libraries and sustainable development from their viewpoints are relatively good and slightly above average. The importance of environmental standards for strategic goals and the codified plans of public libraries and environmental education in libraries was below average and poor. The findings also suggested that public library managers were more than average interested in creating a green room or office to study environmental standards and environmental issues in public libraries. The results of the research showed that the National Public Libraries Institute should be pursued more effectively with the establishment of binding directives and regulations for moving towards green libraries and sustainable development. Although the situation of the public libraries examined was relatively good from the point of view of their authorities, a great deal is ahead of reaching the ideal situation.

    Keywords: Green Library, Sustainable Development, public libraries
  • Nahid Khoshian * Pages 116-150
    Purpose

    The purpose of this study is to investigate the most widely used functions of natural language processing (NLP) in the field of library science and information science Metodology: The present study was carried out through documentary or library analysis and by examining and analyzing the texts.

    Findings

    So far, the important applications of natural language processing have been implemented in various fields, including library science and information sciences. In this research, the most widely used functions of natural language processing (NLP) in the field of library and information science are: automated indexing, automatic information extraction or auto summarization, data retrieval, interleaving information retrieval (review system), music information retrieval, Auto Automatic classification and Question & Ask systems.

    Conclusion

    Natural language processing continues to have good and useful capabilities in various fields, including in the field of library and information sciences, which should By enumeration the benefits and costs of it Take appropriate action for the integration of natural language processing in different subject areas.

    Keywords: Natural Language Processing, Library & information Sciences, Information Retrival