فهرست مطالب
نشریه سیاست و روابط بین الملل
پیاپی 6 (پاییز و زمستان 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/12/22
- تعداد عناوین: 12
-
صفحات 7-27
بر اساس دیدگاه نظریه نظام جهانی والرشتین، مناطق ویژگی اقتصادی داشته و به دلیل نقشی که در اقتصاد جهانی و ارتباطی که با مرکز و هژمون دارند، شکل می گیرند. منطقه خلیج فارس از خرده سیستم های اقتصاد جهانی و یک منطقه پیرامونی تولید کننده مواد خام است و به دلیل اهمیتی که این منطقه در تولید نفت خام بازارهای جهانی و کشورهای صنعتی دارد، اهمیت اقتصادی فراوانی برای ایالات متحدهآمریکا به عنوان هسته و هژمون نظام جهانی دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که در نظام اقتصاد جهانی، نگرش و رویکرد ایلات متحدهآمریکا، به عنوان هژمون نظام جهانی، به خرده سیستم خلیج فارس بر چه مبنایی استوار است؟ در پاسخگویی به پرسش، این فرضیه مطرح شده است که نگرش و رویکرد ایالات متحده به خرده سیستم خلیج فارس در اقتصاد جهانی، مبتنی بر تامین راهبرد بنیادین این کشور در خصوص تامین امنیت انرژی و استمرار ثبات هژمونیک است. داده های این پژوهش از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری شده اند و به روش توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه اقتصاد جهانی والرشتین تبیین گردیده اند.
کلیدواژگان: منطقه خلیج فارس، هژمونی آمریکا، نظریه اقتصاد جهانی، نفت، ثبات هژمونیک -
صفحات 29-68
امروزه با گسترش مجازی شدن اقتصاد درنتیجه جهانی شدن، دنیای اقتصاد با پدیده ای نوین به نام ارزهای مجازی روبرو شده است. اندیشیدن حول تاثیر این نوع ارزها بر اقتصاد از زمان پیدایش بیت کوین به عنوان نخستین ارز مجازی تا به امروز یکی از اصلی ترین خلاءهای پژوهش در حوزه مطالعات اقتصادی بوده است. هدف این مقاله بررسی جهانی شدن بیت کوین و ارزهای مجازی و تاثیر آن ها بر حکمرانی اقتصادی دولت ها است؛ بنابراین نوشتار حاضر با طرح این پرسش که بیت کوین و ارزهای مجازی چه ویژگی هایی در عصر جهانی شدن دارند؟ و چه تاثیری بر حکمرانی اقتصادی دولت ها می توانند داشته باشند؟ ضمن بررسی اقتصاد سیاسی و جهانی شدن بیت کوین و ارزهای مجازی و تاثیر آن ها بر حکمرانی اقتصادی دولت ها به عنوان محور پژوهش، با اتکا به روش توصیفی - تبیینی ویژگی های این ارزها را در مواردی مانند غیرمتمرکز بودن، عدم توانایی کنترل و نظارت دولت بر آن و حذف نیاز به واسطه برای انتقال پول معرفی می کند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که حکمرانی اقتصادی دولت ها بسته به نوع سیاستی که در قبال ارزهای مجازی اتخاذ می کنند (همراهی، ممنوعیت یا عدم سیاست گذاری) می تواند ذیل هر یک از این موارد با شدت و ضعف همراه باشد.
کلیدواژگان: جهانی شدن، مجازی شدن اقتصاد، حکمرانی اقتصادی، بیت کوین، ارز مجازی -
صفحات 69-84
گفت وگوی فرهنگی به دلیل ظرفیت های تعاملی نهفته در فرهنگ و همچنین قابلیت های تاثیرگذار گفت وگوی نخبگان، وجهی مهم وموثر از تعامل سازنده میان فرهنگ ها محسوب می گردد؛ چرا که این مفهوم در بستر مفاهیمی چون دوسویگی، پذیرش دیگری، تعامل فرهنگی و تنوع فرهنگی معنا پیدا می کند. روابط فرهنگی و گفت وگوی فرهنگی هرچند به تنهایی تعریف و کارویژه های خاص خود را دارند ولی فصل مشترکشان این است که ارتباطات فرهنگی و هم گفت وگوی فرهنگی برپایه همزیستی و زیست مسالمت آمیز و در فضای مبتنی بر صلح و پذیرش دیگری شکل می گیرد. همچنین بر پایه پذیرش مقوله تنوع فرهنگی، مفاهیم مختلفی به عنوان گونه های مختلف تعامل میان فرهنگ ها و تبادل فرهنگی ارایه می گردد. مفاهیمی از قبیل همزیستی، تفاهم، گفت وگو، اتحاد و تقارب فرهنگ ها که نمایانگر مدلی از داد و ستد و روابط میان ملت ها است که بر مبنای فرهنگ تعریف می شوند. از این روی امروزه می توان معیار "گفت وگو» را به شاخصی برای صلح جهانی و مناسب ترین بستر همگرایی فرهنگی ملت ها برشمرد. سودمند ی و کارکرد عمده گفت وگوی فرهنگی این است که فرهنگ ها در صحنه جهانی به گونه ای در تعامل سازنده قراربگیرند تا از طریق شکل گیری فهم مشترک و با گستراندن فرهنگ مدارا و رواداری، بسترهای مناسب برای توسعه همکاری های بیش از پیش فراهم گردد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی ضمن تاکید بر ضرورت ها و کارکردهای گفتوگوی فرهنگی نخبگان ایران با کشورهای مختلف به ویژه روسیه، با برشمردن فرصت های موجود جهت شکل گیری گفت وگوهای فرهنگی خصوصا میان نخبگان ایران و روسیه، سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که گفت وگوهای فرهنگی نخبگان ایران و روسیه چه تاثیر و کارکردی در پایدارسازی و توسعه روابط ایران و روسیه و همچنین صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی بر عهده دارد. شکل گیری فرآیند مستمر و منطقی گفت وگوهای فرهنگی ایران و روسیه علاوه بر شبکه سازی تعاملات نخبگی دو کشور، می تواند مجموعه ای از مسایل و چالش های بین المللی را در سازوکارهای تعاملات گفت و گو محور دوجانبه مورد بررسی قرار داده، به راهکارهای مشترک برسند.
کلیدواژگان: ایران، روابط فرهنگی، روسیه، گفت وگوی فرهنگی، نخبگان -
صفحات 85-111
جهانی شدن فرایندی منسجم و یکپارچه می باشد که تاثیرات خود را در عرصه های مختلف زندگی بشری ازجمله هویت ملی نشان داده است. این فرایند ازطریق ابزارهای مختلف، به ویژه فضای مجازی، توانسته است ازیک سو موجبات شکل گیری هویت های فراملی را فراهم کرده و ازسوی دیگر هویت های فروملی(قومی) را تقویت کند که این مسایل روی هم رفته هویت ملی را در جوامع گوناگون با چالش مواجه ساخته است. نکته ی مهم در این جا این است که هویت ملی ایران به عنوان هویتی کهن و تاریخی نیز درحال حاضر با چنین چالش هایی مواجه شده است؛ به طوری که نفوذ فرایند جهانی شدن و فضای مجازی به ایران توانسته است از یک سو بر گرایش بسیاری از اعضای جامعه ایران نسبت به ابعاد اصیل تر هویت ملی شان یعنی ایرانیت و اسلامیت تاثیر منفی گذاشته و درمقابل بر گرایش آن ها نسبت به بعد مدرن هویت ملی(هویت جهانی) بیفزاید و ازسوی دیگر موجب افزایش گرایش تعداد زیادی از اعضای گروه های قومی ایرانی نسبت به هویت قومیشان شده و بر گرایش آنان نسبت به هویت ملیشان تاثیر منفی بگذارد. به باور مقاله حاضر، استمرار این وضعیت درصورت عدم اتخاذ و اجرای سیاست های مناسب و کارآمد ازسوی دولت جمهوری اسلامی می تواند به تضعیف هویت ملی ایران بینجامد. از دیدگاه این پژوهش، دولت مذکور می تواند با اتخاذ سیاست های مناسب و کارآمد به مقابله با چالش های فوق پرداخته و موجبات تقویت گرایش اعضای جامعه ایران نسبت به هویت ملی خود و تحکیم هویت ملی ایران را فراهم نماید. لازم به ذکر است که در این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی بهره برده شده است.
کلیدواژگان: هویت ملی ایران، جهانی شدن، فضای مجازی، هویت فراملی، هویت قومی -
صفحات 113-135
ژیوپلیتیک حساس، امنیت متزلزل، ثبات شکننده و جنگ های پایان ناپذیر را باید خصلت همیشگی و موجود در منطقه خاورمیانه قلمداد نمود. گذشته از حضور بعضا مخرب قدرت های فرامنطقه ای در این منطقه، به این مساله مهم باید اذعان داشت که قدرت های منطقه ای همواره خود بسترساز بحران های متعدد بوده اند. جمهوری ترکیه از زمان قوام و زعامت حزب عدالت و توسعه همواره داعیه دار اسلام سکولار و منادی رهبری بر جهان اسلام از یک سو و ایفای نقش ژاندارمی منطقه از سوی دیگر بوده است. این مساله پس از جنبش های منتهی به بیداری اسلامی در اوان سال های 2010 به بعد رنگ و بوی وسیع تری به خود یافته است. در این مقاله، نویسندگان با بهره گیری از نظریه چالش های ژیوپلیتیکی و نیز استفاده از روش جامعه شناسی تاریخی (روش تحقیق) درصدد ارایه پاسخی متقن بدین سوال اند که اصولا ماهیت چالش های ژیوپلیتیکی ترکیه با همسایگان (شیعه نشین) به چه دلایلی بوده است؟ فرضیه تحقیق بر این مبناست که چالش های ترکیه با کشورهای شیعه نشین منطقه ریشه در تحولات خاورمیانه، مساله آب و بحران های زیست محیطی، مسایل ارضی و قومیتی و حمایت از گروه تکفیری- تروریستی داعش دارد. یافته های پژوهش حاکی از این مساله است که در سیاست های پراگماتیستی حزب عدالت و توسعه در خلال سال های پس از بهار عربی به ایجاد چهار ضلعی بحران در منطقه منتهی گردیده است که بازخورد آن میلیتاریزه شدن منطقه، شکاف های قومیتی وسیع، توسعه فعالیت های گروه های بنیادگرای رادیکال و گسست سیاسی با شیعیان بوده است.
کلیدواژگان: ترکیه، ژئوپلیتیک، حزب عدالت و توسعه، شیعیان، بحران سوریه -
صفحات 137-165
آسیای مرکزی که بخش جنوبی قلمرو هارتلند را در نظریه مکیندر تشکیل می داد در دوره جنگ سرد جزو قلمرو سیاسی- ژیوپلیتیک شوروی بود. با فروپاشی شوروری، این منطقه هویت جغرافیایی- سیاسی مستقل پیدا کرده و به عنوان فضای فاقد قدرت تاثیرگذار، به عرصه رقابت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شد. بعد از استقلال این کشورها، روسیه نسبت به سرنوشت آن ها توجه زیادی نداشت و این مسئله سبب شد تا سایر قدرت ها در پی گسترش نفوذ خود در کشورهای آسیای مرکزی برآیند؛ اما چندی نگذشت که روسیه توجه خود را به این منطقه معطوف و تلاش کرد تا با ایجاد همگرایی گسترده امنیتی، مانع حضور سایر قدرت ها در آسیای مرکزی بشود. روند پیچیده منطقه گرایی این پرسش را مطرح می کند که «سیاست های روسیه درچه زمینه هایی باعث همکاری و در چه مواردی اختلاف و رقابت با کشورهای آسیای مرکزی را رقم زده است؟» ادعای این مقاله این است که، فضای حاکم بر منطقه در چارچوب ژیوپلیتیک زمینه ساز همکاری روسیه با کشورهای آسیای مرکزی در حوزه امنیتی شده است ولی در حوزه اقتصادی و انرژی با دیپلماسی اقتصادی چین زمینه ساز رقابت سازنده، همکاری محدود و گاهی اختلاف بین روسیه و کشورهای این منطقه شده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است که در جمع آوری اطلاعات از منابع اسنادی - کتابخانه ای و تارنماهای معتبر فضای مجازی استفاده شده است.
کلیدواژگان: روسیه، آسیای مرکزی، خارج نزدیک، وضعیت ژئوپلیتیکی، منطقه گرایی -
صفحات 211-240
گفتمان اصیل انقلاب اسلامی، در فضای سیاست خارجی همواره تلاش نموده تا از خوانش نرم و سخت یک جانبه فاصله گرفته و به سمت توازن خوانش هوشمند از قدرت نیل کند. در تمام سال های پس از انقلاب اسلامی، دولت جمهوری اسلامی ایران، با به کارگیری قدرت هوشمند، سیاست خارجی منطقه ای ایران را پیش برده است. در همین ارتباط، در نوشتار حاضر این پرسش مطرح شده که «به کارگیری قدرت هوشمند در سیاست منطقه ای دولت جمهوری اسلامی ایران در قالب چه مولفه های طرح و تا چه اندازه با موففقیت همراه بوده و می باشد؟». تا دولت ج.ا.ا با بهره گیری و حمایت از حشدشعبی و نیل آن به عرصه ی سیاست و قدرت در عراق، بستری برای تعامل میان نظامی گری و دیپلماسی ایران در عراق و نیل به هوشمندسازی آن باشد. همچنین، ایران در سال های بعد از بحران سوریه با آگاهی کامل توانسته است همزمان با تداوم قدرت آمریت، سخت و نظامی خود در سوریه در قالب محور مقاومت، به تداوم روند دیپلماتیک، نرم و اقناعی خود برای پایان این بحران بپردازد. در سطحی دیگر، ایران از توانایی دیپلماسی عمومی خود برای مقابله با اسراییل و نقشه های این رژیم، از طرق مختلف، خصوصا مسیر حزب الله و حماس بهره گرفته است.
کلیدواژگان: سیاست خارجی، قدرت، قدرت هوشمند، قدرت نرم، قدرت سخت -
صفحات 281-303
روابط ایران و کشورهای عربی با پیشینه تاریخی مشترک از دوران باستان تحت تاثیر برخی عوامل واگرا و همگرا، در یک فرایند زمانی دستخوش تغییر و تحولاتی بوده است. این روابط به رغم اشتراکات فرهنگی-تاریخی متعدد، تحت تاثیر متغیرهای عدیده ای همچون تفاوت نژادی، زبانی و یا مذهبی آنها در طول تاریخ به ویژه دوره معاصر، هیچ گاه در حد مطلوبی ارزیابی نشده است. این در حالی است که به دلیل اشتراکات مهم دینی، تاریخی و فرهنگی؛ دشمنان واحد؛ گستردگی مرزهای مشترک و تداخلات قومی و مردمی، امروزه اقتضا دارد به منظور افزایش کاربری های لازم در سطوح منطقه ای و جهانی رابطه ایران و کشورهای عربی به سمت تنش زایی و همگرایی بیشتر سوق داده شود. در این پژوهش، نگارنده با هدف پاسخ به چگونگی شکل گیری تمدن نوین اسلامی تحت تاثیر متغیر رابطه ایران با جهان عرب، با استفاده از روش تحلیل محتوای داده ها، تلاش نموده است تا پس از بررسی متغیرهای واگرا در روابط ایران با کشورهای عربی، به ارزیابی راهکارها و عوامل بهبودی این روابط و تعامل و همبستگی ایران با جهان عرب در پرتو پیوستگی های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و تاریخی بپردازد. بر اساس یافته های این نوشتار، از یکسو با تقویت عوامل همگرا و تکیه بر اصول مشترک؛ و از سوی دیگر تضعیف عوامل واگرا می توان ضمن بهبود روابط دوجانبه، بستر تحقق تمدن نوین اسلامی را در گستره جهانی فراهم نمود.
کلیدواژگان: ایران، تمدن نوین اسلامی، جهان عرب، واگرایی، همگرایی -
صفحات 306-331
کردستان عراق، منطقه ای دارای اهمیت ژیوپلتیکی و ژیواستراتژیکی است که از سال 1991 م به صورت دو فاکتو موفق به خودمختاری و در سال 2003م در سایه تحولات جهانی و دخالت آمریکا و دیگر متحدین، موفق به تشکیل حکومتی بر مبنای فدرالیسم شد. تحولات به وجود آمده و سیاست های اعمالی اقلیم کردستان با توجه به جغرافیای منطقه و شکل گیری ناسیونالیسم کردی ، باعث تشدید نگرانی های کشورهای دارای اقلیت کرد منطقه (ایران، ترکیه ، سوریه و عراق مرکزی) گردید. تاثیر تحولات سیاسی و ژیوپلتیک حکومت اقلیم کردستان عراق بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و نقش تاثیر گذار دو کشور آمریکا و اسراییل در معادلات امنیتی منطقه در چارچوب مکتب کپنهاگ و مجموعه امنیتی منطقه ای، ملاک اصلی تحقیق بوده است .از این رو این سوال مطرح می گردد که: تحولات سیاسی و ژیوپلتیک کردستان عراق چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت؟ در پاسخ به این پرسش به نظر می رسد با عنایت به جایگاه راهبردی و موقعیت استراتژیکی کردستان عراق در منطقه و نفوذ دو کشور آمریکا و اسراییل در آن، می تواند تبعات منفی و تهدیدات جدی بر امینت ملی جمهوری اسلامی ایران داشته باشد . این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی بر پایه استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی می باشد.
کلیدواژگان: ژئوپلتیک، کردستان عراق، فدرالیسم، مجموعه امنیتی منطقه ای، مکتب کپنهاگ
-
Pages 7-27
According to Wallerstein's global system theory, the regions have economic characteristics and are shaped by the role they play in the global economy and in the relationship with center and hegemon. The Persian Gulf region is one of the world's sub-systems of the world economy and a peripheral region of the raw materials producer, and because of the importance that the region has in the production of crude oil from the world markets and industrialized countries, there is a significant economic significance for the central countries, and in particular the United States of America as the core And hegemon of the global system. Many of the strategies and policies of the countries of this region are defined and implemented under the control and hegemony of the United States. Accordingly, the present research seeks to answer the question of that in the global economic system, what are the attitudes and approaches of the United States, as the global system hegemon, toward the Persian Gulf sub system? Seeking to answer the question, it has been suggested that the attitude and approach of the United States to the Gulf subsystem in the global economy is based on providing its fundamental strategy for securing energy and the continuation of hegemonic stability The data of this research are collected through library resources and are described in a descriptive-analytical way and within the framework of Walerstein's Global Economic Theory.
Keywords: Persian Gulf region, American hegemony, world economy theory, oil, hegemonic stability -
Pages 29-68
Today, simultaneously economic virtualization and Globalization, the world of economy had faced some new phenomena such as virtual currencies. From the time that rise of bitcoin as a first kind of virtual currencies to now, thought about impacts of the currencies on economy had been one of the main important spheres to research in economic studies. The article aim is evaluation of political economy of bitcoin and virtual currencies and its impacts on economic governance of state. The questions of the article are: what characteristics bitcoin and other virtual currencies have? What impacts on economic governance of state they have? This article with descriptive- explanative method explore some characteristics of the exchanges such as: decentralization, lack of control by the government, government inability to investigate it and elimination of broker to transfer of money. Findings of the article demonstrate that economic governance of state depends to kinds of policy that they make about virtual currencies (sympathy and policy making, forbidden and inattention and lack of policy).
Keywords: Economic Globalization, Economic Virtualization, Economic Governance, Bitcoin, Virtual Currencies -
Pages 281-303
Relations between Iran and the Arab countries with a common historical background from antiquity under the influence of some divergent and converging factors have undergone changes over a period of time. These relationships, despite numerous cultural and historical commonalities, have never been favorably evaluated by a number of variables such as race, language, or religion throughout history, especially in the contemporary era. However, due to important religious, historical and cultural commonalities, single enemies, the expansion of common borders, and ethnic and popular interactions, it is nowadays required to increase tensions and convergence between Iran and the Arab world in order to increase the necessary uses at regional and global levels. More push. In this research, the author aims to evaluate the strategies and factors for improving these relations and interaction after examining the diverging variables in Iran's relations with the Arab world, in response to how the formation of modern Islamic civilization is influenced by Iran's relationship with the Arab world. Iran's solidarity with the Arab world in the light of cultural, political, economic, and historical ties. According to the hypothesis of this paper, this can provide the basis for the realization of modern Islamic civilization on a global scale.
Keywords: Iran, Modern Islamic Civilization, Arab World, Divergence, Convergence -
Pages 306-331
Iraqi Kurdistan is a region of geopolitical and geostrategic importance that has been autonomous since 1991 by two factors, and in 2003, under the auspices of global developments and the intervention of the United States and other allies, formed a government based on federalism. Developments and policies in the Kurdistan Region, given the region's geography and the formation of Kurdish nationalism, have heightened concerns in the region's Kurdish-dominated minorities (Iran, Turkey, Syria, and Central Iraq). The impact of the political and geopolitical developments of the Iraqi Kurdistan Regional Government on the national security of the Islamic Republic of Iran and the influential role of the United States and Israel in regional security equations within the Copenhagen School and the Regional Security Complex have been the main criteria for research. : How will the political and geopolitical developments in Iraqi Kurdistan affect the national security of the Islamic Republic of Iran? In answer to this question, it seems that given the strategic position and strategic position of Iraqi Kurdistan in the region and the influence of the United States and Israel in it, it can have negative consequences and serious threats to the national security of the Islamic Republic of Iran. this research. Using a descriptive-analytical method based on the use of library and Internet resources.
Keywords: Geopolitics, Kurdistan, Federalism, Regional Security Complex, Copenhagen School
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.