نشریه مطالعات مهدوی
پیاپی 41 (پاییز 1397)

همواره یکی از پرسشهای مهم و بنیادی بشریت در مورد آینده بشریت و سرانجام زندگی انسانها بوده است که ناشی از دغدغه و نگرانی فطری و طبیعی نوع انسان ها در مورد عاقبت انسان ها در زندگی دنیوی می باشد. پرسش اساسی همه انسان ها چنین هست که آیا سرانجام زندگی انسان رو به زوال و نابودی و انحطاط و تاریکی می رود و یا اینکه رو به روشنایی و سعادت صلاح و فلاح؟ در این مقاله ابتدا فواید آینده پژوهی و اهمیت آینده نگری تبیین گردیده و در ادامه نظریه های سرانجام تاریخ و نگرش ویژه قرآن و اهلبیت در این مورد مورد بحث قرار می گیرد که هدف اساسی از طرح این موضوعات تبیین و بررسی رویکرد آینده نگرانه و متعالی قرآن و اهلبیت(ع) نسبت به آینده می باشد که ضمن آن آینده ای بسیار روشن و درخشان و زندگی متعالی برای انسان ها متصور است. این مقاله نیل به چنین هدفی را در پرتو روشی توصیفی تحلیلی دنبال می کند.

یکی از احادیث مسلم نزد شیعه و سنی حدیث ثقلین است که در منابع فراوانی از فریقین نقل شده است از جمله در صحیح مسلم و سنن ترمذی از صحاح سته که از معتبرترین منابع اهل سنت می باشد. در حدیث نبوی آمده است که ثقلین همان کتاب الله و اهل بیت پیامبر می باشد. لکن آنچه مهم است نکاتی است که از این حدیث مستفاد است، نگارنده با بررسی این روایت در صحاح سته و دیگر کتب معتبر اهل سنت و نیز با تحلیل همتایی قرآن با اهل بیت به این نتیجه رسیده است که باید از اهل بیت پیامبر (ص) فردی الان موجود باشد تا همتایی این دو تا روز قیامت مصداق داشته باشد و او همان حضرت مهدی (عج) است که برخی از علمای اهل سنت بدان اذعان داشته اند.

مژده ظهور انسان کامل از خاندان نبوت از لسان پیامبر، از ابتدای اسلام همواره مورد توجه قرار داشته است. از این رو از همان ابتدای رسالت این اندیشه مورد سوء استفاده قدرت طلبان و اطرافیان آنها قرار گرفته است. و در طول تاریخ با ادعاهای مختلف این آموزه را دچار چالش نموده اند. نوشتار پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی درصدد بررسی تاریخی جریانات انحرافی در حوزه مهدویت است . نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که پس از سقوط عباسیان با گسترش رویکرد صوفیانه مساله مهدویت و بالتبع آن جریانات انحرافی پررنگ تر گردید.حرفیه، نقطوی ، مشعشعیان، نوربخشیه نمونه هایی از این جریانات انحرافی است. با پایه گذاری دولت صفویه حاکمان آنان با اندیشه مهدویت وادعای نیابت، سیادت و برخی از تطبیق ها و پیشگویی ها توانستند حاکمیت خود را تثبیت کنند و به یک وحدت سیاسی دست یابند . جنبش های محدود مانند مهدی ابرقویی و درویش رضا قزوینی از دیگر انحرافات عرصه مهدویت در این دوران است.

مهدی باوری و مهدی یاوری دو شاخصه اصلی نسلی است که باید زمینه ساز حکومت مهدوی باشد. روشن است که این دو شاخصه جز با تربیت فرزند بر اساس اصول تربیتی اسلام محقق نمی شود. یکی از عناصر مهم در تربیت فرزند، مربی است و در سنت اسلامی مادران بهترین مربی در این عرصه قلمداد می شوند. در این مقاله سعی شده با روش تحلیلی به مساله نقش مادر در تربیت نسل منتظر پرداخته شود. با بررسی های انجام شده این نتیجه حاصل شد که مادران می توانند با برداشتن گام هایی موثر، نقش بی بدیلی در تربیت نسل منتظر داشته باشند.