مجله پژوهش های جامعه شناختی
سال چهاردهم شماره 1 (پیاپی 48، بهار و تابستان 1399)

مشارکت اجتماعی در کنار دیگر سرمایه ها فرایند پیش بینی شده در برنامه ها را تسهیل و امکان تحقق اهداف را فراهم می سازد. سنجش مشارکت اجتماعی فی نفسه عملی معطوف به ساخت سرمایه اجتماعی بوده است و خانواده بنیادی ترین گروه و خاستگاهی که جوانان با آن در ارتباطند در شکل گیری سرمایه اجتماعی آنان بسیار حایز اهمیت است. نظریه هایی که چارچوب نظری را می سازند، تلفیقی از نظریه های سرمایه اجتماعی بعد مشارکت اجتماعی بوردیو و نظرات خانواده گرایی بود. هدف این تحقیق «تاثیر مشارکت اجتماعی بر خانواده گرایی در بین جوانان شهر تهران» با روش پیماییشی و از نوع توصیفی و تبیینی می باشد. جامعه آماری کلیه جوانان بالای 18  تا 29 ساله شهر تهران در سال 1397- 1396  می باشند. برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر از پنج نقطه شهر تهران بود. نمونه گیری به صورت خوشه ای و تصادفی در پنج نقطه شهر تهران بود. در این تحقیق از دو پرسشنامه خانواده گرایی و مشارکت اجتماعی که روایی و پایایی آنها  توسط ضریب الفای کرونباخ 83/0سنجیده شد. به منظور تفسیر یافته ها از ضرایب رگرسیونی استاندارد شده یعنی بتا استفاده شد و مشارکت اجتماعی با ضریب 194/0 بر خانواده گرایی اثر داشت. در نهایت می توان نتیجه گرفت رابطه بین متغیر مشارکت اجتماعی و خانواده گرایی معنی دار مثبت و مستقیم می باشد.

مهارت های زندگی به ایجاد روابط بین فردی مناسب و موثر، انجام مسئولیت های اجتماعی و تصمیم گیری های صحیح  افراد کمک می کند ، می توان گفت که سواد رسانه ای که از مباحث جدید در حوزه ارتباطات و رسانه است هم می تواند یکی از مهارت های زندگی محسوب گردد. لذا هدف این پژوهش عبارت است از  ارایه الگوی مطلوب مهارت های زندگی بر سواد رسانه ای شهروندان که از روش پیمایشی نیز بهره گرفته شده است . جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان شهر تهران است که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 385نفر تعیین شد . ابزار سنجش داده ها در این پژوهش پرسشنامه استاندارد مهارت های زندگی ساعتچی و همکاران (1389) و همچنین پرسشنامه سواد رسانه ای محقق ساخته می باشد . در این تحقیق از نظریه سواد رسانه ای پاتر و مهارت های زندگی سازمان بهداشت جهانی بهره گرفته شده است . در بخش تجزیه و تحلیل داده های آماری از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شده است . یافته های  پژوهش نشان داد که مهارت های زندگی بر ابعاد سواد رسانه ای و همچنین مهارت های زندگی و مولفه های آن بر سواد رسانه ای شهروندان تهرانی تاثیر  دارد و الگوی مطلوب نیز در این زمینه ارایه گردید.

هدف از تحقیق حاضر بررسی و مطالعه جامعه شناختی ساختار توزیع فرصت ها و امکانات (مورد مطالعه استان کردستان)  بود ، برای جمع آوری داده ها از روش های اسنادی و پیمایشی و دلفی استفاده شده است. جامعه ی آماری شهروندان زن و مرد استان کردستان بودند. که در این تحقیق دو جامعه آماری اعم از شهروندان 20-60 سال که تعداد آنها با توجه به سرشماری 1395 برابر با 735000  بود، روش تحقیق نمونه گیری خوشه ای بوده است. خوشه ها شهرهای استان بودند، با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند، ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن صوری و پایایی  با استفاده از آلفای کرونباخ 83/0 به دست آمده است،  تحلیل داده ها نشان داد ساختار توزیع فرصت ها و امکانات در استان کردستان متفاوت است، بین عامل انسداد اجتماعی و دسترسی نا برابر به قدرت و ساختار توزیع فرصت ها و امکانات در استان کردستان رابطه وجود دارد، متغیر انسداد اجتماعی تاثیر مستقیم (268/0) و غیر مستقیم (257/0) بر ساختار توزیع فرصت و امکانات داشته است. متغیر دسترسی به قدرت نیز به صورت مستقیم با ضریب مسیر 400/0 بر ساختار توزیع فرصت و امکانات در استان کردستان تاثیر داشته است.

ازدواج سفید ، هم باشی یا هم خانگی و اسامی دیگری از این نوع که این روزها بیشتر شاهد شنیدن آن هستیم  نوعی از روابط میان دو جنس است که  تنها صرف توافق  دو طرف رابطه و بدون رعایت قوانین، شرع و عرف شکل می گیرد بنابراین صاحبنظران بر سر نهادن اسم ازدواج بر اینگونه روابط هم عقیده نیستند. در این مقاله سعی در مطالعه و بررسی برساخت ازدواج سفید در شهر تهران داریم. این پژوهش با رویکرد روش شناختی تفسیرگرایانه به روش نظریه زمینه ای با تکنیک مصاحبه عمیق به بررسی این موضوع در بین 16 زوج پرداخته است. پس از پایان مصاحبه ها و رسیدن به اشباع نظری و سرانجام کدگذاری و تحلیل داده ها مقوله های«کمبودها و نیازهای عاطفی»،«عدم نظارت خانواده بر روابط فرزندان و طرد آنان»،«تسهیل روابط دختران و پسران در کلانشهر»،«بالا رفتن سن تجرد در زنان»به عنوان مقوله علی،«تصمیمات عاطفی و هیجانی»،«خود اظهاری» به عنوان راهبرد،«کیفیت تعاملات و روابط زوجین»،استقلال عاطفی و مالی زنان»،«الگوبرداری از فرهنگ غربی» به عنوان شرایط مداخله گر،« بی رغبتی به ازدواج دایم»،«پنهان کاری و دروغ» به عنوان پیامدهای این نوع از زندگی تعیین شدند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی خودکارآمدی شغلی در رابطه‎ بین انعطاف‎پذیری منابع انسانی و عملکرد شغلی کارکنان بانک تجارت استان مازندران است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان بانک تجارت استان مازندران به تعداد 489 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به تفکیک جنسیت 215 نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه های انعطاف‏پذیری منابع انسانی باتاچاریا (2005)، عملکرد شغلی هرسی و گلداسمیت (1980)، خودکارآمدی شغلی شرر و همکاران (1982) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، آزمون همبستگی پیرسون، آزمون بوت استرپینگ و آزمون شمول واریانس) استفاده گردید. نتایج نشان داد بین انعطاف پذیری منابع انسانی و عملکرد شغلی با نقش میانجی خودکارآمدی شغلی در کارکنان بانک تجارت استان مازندران رابطه وجود دارد. همچنین براساس نتایج پژوهش بین انعطاف‎پذیری منابع انسانی و خودکارآمدی شغلی؛ خودکارآمدی شغلی و عملکرد شغلی در کارکنان بانک تجارت استان مازندران رابطه وجود دارد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه بین همبستگی خانواده و الگوی ارتباطی والدین با بحران هویت نوجوانان بود. روش پژوهش توصیفی، و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی 99-1398 در حال تحصیل بودند می باشد و شامل 1100 نفر می باشند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد حجم نمونه برابر 285 با روش نمونه گیری در دسترس استفاده شدند.  ابزارهای استفاده شده در این پژوهش، پرسشنامه ارزیابی همبستگی خانواده السون و لاوی (1985)، پرسشنامه تجدید نظر شده الگوی ارتباطی خانواده فیتزپاتریک و ریچی (1994)، و پرسشنامه بحران هویت احمدی (1376) بوده اند. داده ها با فرمول همبستگی پیرسون و رگرسیون و با استفاده از نرم افزار SPSS 18  تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که  بین همبستگی خانواده و  جهت گیری گفت و شنود با بحران هویت رابطه منفی و معنی دار، و بین جهت گیری همنوایی با  بحران هویت رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. همچنین همبستگی خانواده و الگوی ارتباطی والدینمی توانند بحران هویت را پیش بینی کنند.

هویت یکی از موضوعات بسیار مهم و چالش برانگیز در عرصه معماری معاصر ایران بوده که دارای پیشینه تاریخی در این سرزمین می باشد، به گونه ای که می توان آن را از اصلی ترین مولفه ها در طراحی معماری گذشته ایرانی برشمرد. بهمین علت، بازشناسی هویت در طراحی فضاهای شهرهای سنتی را می توان یکی از مهمترین وظایف پژوهشگران دوره معاصربه منظور دستیابی به یک معماری با هویت دانست. هدف از این نوشتار بررسی و بازنگری هویت در طراحی باغ ها و پارکها بعنوان فضاهای سبز در طراحی شهرهای گذشته و کنونی ایرانی بوده  تا بدین وسیله بتوان، اصول ومولفه های دارای هویت ایرانی را در طراحی فضاهای سبز شهرهای معاصر تبیین نمود. این مقاله گامی است در تحلیل وتشریح مفهوم هویت در معماری فضای سبز ایرانی در دستیابی به راهبردهای هویت بخش در فضای سبز شهری معاصر ایران. روش تحقیق اتخاذ شده به صورت توصیفی- تحلیلی بر پایه مطالعه متون کتابخانه ای و اسناد تصویری خواهد بود. نتایج و یافته های حاصل از بررسی ها و ارزیابی جایگاه هویت در معماری باغ های ایرانی و پارکهای معاصر ضمن دستیابی به معیارهای واجد هویت در طراحی فضای سبز، بیانگر آن می باشندکه هویت عاملی اساسی در طراحی باغ های ایرانی بوده که در روزگار معاصر با ورود نوگرایی و جایگزینی  الگوهای پارک های غربی جایگاه آن به فراموشی سپرده شده است.

وفاق اجتماعی از حیاتی ترین اصول زیست جمعی می باشد که افراد یک جامعه را با افکار و عقاید متفاوت بر سر مجموعه ای از ارزش های مشترک منسجم می سازد. سفارش به اجتماع و دوری از اختلاف از مهم ترین اموری است که امام علی (ع) در سخنان گهربار خویش در نهج البلاغه بدان پرداخته اند. امام همام ریشه بسیاری از مشکلات جوامع ‎‎ بشری را، از هم گسیختگی اجتماع دانسته اند. تحلیل محتوای نهج البلاغه نشان می دهد که ایشان جهت مبارزه با این‎ معضل اجتماعی‎، شیوه‎های استواری را به همراه دارد که عمل به این شیوه‎ها و دستورات‎، باعث استحکام ساختار نظام اجتماعی می باشد. یافته ها نشان می دهد که در نگاه حضرت علی (ع)؛ وفاق اجتماعی یک هدیه الهی است و شکل گیری آن ریشه در الفت قلب ها دارد و بر مبنای اندیشه ی واحد (دین)؛ میثاق واحد (قرآن)؛ حاکم اسلامی (پیامبران، امامان، حاکمان)؛ اعتماد سازی مسوولین؛ افزایش آگاهی و دوری از تفرقه استوار است.