فهرست مطالب

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 29 (بهار 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/02/09
  • تعداد عناوین: 6
|
  • حامد بیگوند، علی بیژنی* صفحات 1-26

    نظام شهری در راستای رسیدن به اهداف توسعه ای و پیشرفت خود نیازمند انضباط اجتماعی است که بدون آن جوامع دچار اخلال شده و مشکلات گسترده ای ایجاد خواهد شد. عوامل گوناگونی در ایجاد انضباط اجتماعی موثر هستند و امروزه کلان شهرهای ایران را با مشکلاتی مواجه ساخته اند. همواره مناطق تجاری و خدماتی شهرها بیش از سایر مناطق با مشکلات انضباط اجتماعی مواجه هستند که این مسئله در کاهش سطح رفاه شهروندان آن محدوده تاثیرگذار می باشد. ناحیه (2) منطقه (12) تهران یکی از نواحی است که به دلیل دارا بودن موقعیت مرکزی و داشتن مراکز خدماتی-تجاری و گردشگری با پدیده های اخلال نظم مواجه است و این مسایل در کاهش انضباط اجتماعی آن موثر بوده اند. ازاین رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی (عملی) به تبیین انضباط اجتماعی شهر با رویکرد مدیریت شهری و ارزیابی آماره های توصیفی چالش های مدیریت شهری و ابعاد انضباط اجتماعی با استفاده از آزمون میانگین و ضریب همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS در ناحیه (2) منطقه (12) پرداخته است. نتایج نشان داد که چالش زیرساختی مهم ترین چالش های مدیریت شهری و نظم انسجامی و اعمال خشونت مهم ترین ابعاد انضباط اجتماعی را در ناحیه (2) منطقه (12) تشکیل می دهند. همچنین میان برخی از مولفه های مدیریت شهری و ابعاد مدیریت شهری رابطه وجود دارد که شدت روابط در اکثر متغیرها نسبتا ضعیف است.

    کلیدواژگان: نظام شهری، انضباط اجتماعی، مدیریت شهری، ناحیه (2) منطقه (12) تهران
  • رضا سلیمانی کوشکی، خلیل ولیزاده کامران*، داود مختاری، علی سعیدی صفحات 27-50

    مکان یابی، فعالیتی است که در آن قابلیت ها و توانایی های منطقه ای خاص از نظر وجود زمین مناسب و کافی و ارتباط آن با کاربری های دیگر شهری و روستایی برای انتخاب مکانی مناسب برای کاربری مدنظر مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد. با توجه به این که اولین هدف موردنظر دشمن در حمله و تهاجم نظامی به یک کشور، مراکز و استقرارگاه های نظامی آن می باشد؛ بنابراین رویکرد آمایشی به سامان دهی مراکز نظامی یک کشور منجر به این مسئله می شود که این مکان ها به گونه ای استقرار یابند که حداکثر امنیت و قابلیت دفاعی را برای آن کشور فراهم کنند. امروزه اهمیت پدافندغیرعامل به ویژه مکان یابی با رعایت ملاحظات دفاعی پیش از گذشته محسوس است. هدف پژوهش حاضر مکان یابی مناسب و بهینه برای پادگان نظامی در استان آذربایجان شرقی با رویکرد اقلیمی است. ابتدا تمام معیارهای اقلیمی و محیطی در منطقه مورد مطالعه که در امر مکان یابی پادگان دخیل بودند، مشخص شد. روش کار بدین صورت بود که ابتدا با تنظیم پرسشنامه ای، نظرات کارشناسان و متخصصان نظامی درباره عوامل موثر در مکان گزینی پادگان نظامی جمع آوری شد؛ از فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) نسبت به وزن دهی لایه ها استفاده و سپس سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای تلفیق اطلاعات به دست آمده مورداستفاده قرار گرفت و در پایان (9) نقطه برای جانمایی پادگان نظامی پیشنهاد شد. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این مهم است که در بین عوامل موثر در مکان یابی پادگان نظامی، عوامل اقلیمی بالاترین اهمیت را نسبت به سایر عوامل به خود اختصاص داده اند.

    کلیدواژگان: مکان یابی، پادگان نظامی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، فرآیند تحلیل شبکه ای، استان آذربایجان شرقی
  • علی صادقی، ولی الله نظری*، رضا بیگدلو، عاطفه میرحیدری صفحات 51-80

    سوانح و مخاطرات طبیعی به دلیل شدت و زمان کوتاه اثرگذاری بر جوامع شهری، تبدیل به یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری در سال های اخیر شده است. ازاین رو، تاب آوری به عنوان رویکرد و روش مناسب در جهت کاهش خطرات حاصل از بحران ها و مخاطرات مطرح شده است. این پژوهش با هدف اندازه گیری میزان تاب آوری منطقه چهار کلان شهر تهران در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی به منظور مقابله با اثرات سوانح طبیعی انجام شده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی میزان تاب آوری منطقه (4) کلان شهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی پرداخته است. تعداد (384) پرسشنامه بر اساس مدل کوکران به صورت تصادفی در میان جامعه آماری یعنی ساکنان (9) ناحیه شهرداری در منطقه (4) که (919) هزار نفر بودند، توزیع شد و (300) پرسشنامه صحیح جمع آوری شده، توسط نرم افزار SPSS و روش های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T-Test تک نمونه ای و Friedman Test) تحلیل و بررسی شدند. نتایج حاکی از آن است که در بین ابعاد مختلف تاب آوری شهری در منطقه (4) شهر تهران، وضعیت بعد اجتماعی در برابر مخاطرات طبیعی از مطلوبیت ضعیف و وضعیت ابعاد نهادی، اقتصادی و کالبدی با مطلوبیت خیلی ضعیف همراه است. به طورکلی، مطلوبیت تاب آوری شهری در منطقه (4) کلان شهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی با توجه به کلیه ابعاد و شاخص ها خیلی ضعیف است؛ بنابراین، این منطقه در برابر مخاطرات طبیعی تاب آور و پایدار نیست و نیازمند توجه ویژه مسیولان، برنامه ریزان شهری و شهروندان است.

    کلیدواژگان: مخاطرات طبیعی، تاب آوری شهری، منطقه 4 کلانشهر تهران
  • فردین پیری*، میرصادق محمدی صفحات 81-102

    رویکرد امنیت از طریق طراحی [1] یکی از موثرترین و کارآترین رویکردها در زمینه ارتقاء امنیت شهری است که می تواند نقش بسزایی در ایمن سازی فضاهای شهری ایفا کند. پژوهش حاضر به بررسی مناطق حاشیه نشین شهر ارومیه می پردازد و در پی یافتن شیوه های اثربخش پیشگیری از جرایم و ارایه راهکارهای مناسب برای ارتقاء امنیت و پیشگیری از جرم است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است، برای جمع آوری اطلاعات از روش های اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان مناطق شش گانه حاشیه نشین شهر ارومیه (دیگاله، کشتارگاه، اسلام آباد، حاجی پیرلو، وکیل آباد و چلوچاپان) بوده و حجم نمونه آماری طبق فرمول کوکران (379) نفر می باشد. اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه ها در نرم افزار [2] و با استفاده از آزمون های رگرسیون چندمتغیره برای تشخیص وجود رابطه بین متغیرهای وابسته و مستقل و از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نیز برای تبیین شدت رابطه بین متغیرهای پژوهش استفاده شد و نهایتا فرضیات مورد آزمون تحلیل و بررسی شدند. نتایج پژوهش حاکی از وجود رابطه مستقیم و معنادار بین متغیرهای مستقل و وابسته آن می باشد. هرچقدر مولفه های طراحی محیطی (نظارت، قلمروگرایی، تصویر و نگهداری از فضا، فعالیت پشتیبانی و سخت کردن هدف جرم) در بین ساکنین فضاهای شهری تقویت یابد، به همان اندازه، میزان جرایم شاخص نیز در مناطق حاشیه نشین کاهش خواهد یافت. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده تصویر و نگهداری از فضا بیشترین سهم و متغیر فعالیت پشتیبانی کمترین سهم را در پیش بینی میزان جرایم شاخص در مناطق حاشیه نشین شهر ارومیه دارد.

    کلیدواژگان: طراحی شهری، جرایم شاخص، پیشگیری از جرم، CPTED، مناطق حاشیه نشین ارومیه
  • محمد جوانمرد*، حافظ مهد نژاد، علیرضا بزرگوار، زهرا تمجیدی صفحات 103-124

    جرم تحت تاثیر مشخصه های مکانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اتفاق می افتد. بروز انواع ناهنجاری های اجتماعی در شهر جدید هشتگرد، از مشکلات عمده این شهر در مقطع کنونی و دغدغه ای برای مدیران شهری و متصدیان قضایی و انتظامی آن است. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر تعیین پهنه های مکانی کانون های جرم خیز نزاع و درگیری در شهر جدید هشتگرد است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است و برای شناسایی و تحلیل الگوهای فضایی توزیع جرایم در سطح شهر جدید هشتگرد از آزمون های مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار و آزمون خوشه بندی و شاخص های نزدیک ترین همسایه و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است؛ همچنین از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی[1] و نرم افزار جانبی Cime Analysis برای تحلیل یافته ها استفاده شده است. مرکز متوسط جرم شرارت و درگیری در فاز (3) شهر هشتگرد واقع شده و تمایل آن بیشتر به طرف فازهای (4) و (7) بوده است. جهت بیضی انحراف معیار به سمت شمال شرقی-جنوب غربی شهر و به طور مشخص فازهای (4) و (7) است. نمره Z جرایم مربوط به بزه نزاع و درگیری در شهر هشتگرد، (33٫346005) است که نشانگر خوشه ای بودن جرایم در این شهر می باشد. بر اساس تخمین تراکم کرنل، بیشترین تمرکز این بزه در فازهای (4) و (1) به وقوع پیوسته است. فقر، تنوع قومی، تحرک اجتماعی و مشخصه های کالبدی در میزان بالای جرم در شهر جدید هشتگرد تاثیر زیادی دارند. مشخصه های کالبدی از جمله وجود پروژه های نیمه تمام مسکن مهر، آپارتمان های بلندمرتبه، فضاهای خالی زیاد و کمبود خدمات و امکانات به خصوص در محدوده های مسکن مهر از جمله فازهای (4) و (7) موجب تشکیل کانون های جرم خیز و فراوانی بزه نزاع و درگیری در این شهر شده است.

    کلیدواژگان: مکان، بزه، کانون های جرم خیز، نزاع، شرارت، شهر جدید هشتگرد
  • سینا منصوری، لیلا کریمی فرد*، حسین ذبیحی، سید هادی قدوسی فر صفحات 125-148

    در منطقه (1) تهران کمی گرایی و مبانی مدرنیستی باعث بروز پدیده هایی مانند عدم احساس تعلق خاطر محیطی و بی توجهی به فضای شهری شده است که این موضوع عاملی بر شکل گیری جرم در محیط شهری می باشد. پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن تصاویر ذهنی مردمی و بررسی نقشه های سیستم اطلاعات جغرافیایی شهری به دنبال یافتن پارامترهای ذهنی مردم منطقه (1) تهران می باشد که با تکیه بر این تصاویر و تجزیه وتحلیل آن، بتواند الگوهایی زنده برای این منطقه تبیین کند. هدف اصلی این پژوهش یافتن پارامترهایی در راستای تقویت معنا و امنیت فضای شهری مبتنی بر نظریه زبان الگو می باشد که با بررسی های میدانی صورت پذیرفته و نشانه های به دست آمده از طریق استفاده از روش پژوهش پیمایشی، گردآوری اطلاعات به روش نقشه شناختی، جامعه آماری نمونه به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انجام شد. حجم نمونه (324) نفر در (27) محله با بهره گیری از فن مقایسه دوبه دو AHP و تحلیل چیدمان فضایی در تجزیه وتحلیل اطلاعات، این الگوها متناسب با روش گفته شده توسط کریستوفر الکساندر و نظریه پردازان حوزه CPTED برای منطقه (1) به دست آمد. الگوهای به دست آمده، مختص منطقه (1) تهران بوده و از طریق روش به کاربرده شده در این پژوهش می توان این الگوها را برای سایر مناطق شهری در ایران نیز مورد بهره برداری قرار داد.

    کلیدواژگان: معنای فضای شهری، امنیت محیطی، منطقه ی یک تهران، تئوری زبان الگو، CPTED
|
  • Hamed Beigvand, Ali Bijani * Pages 1-26

    To achieve its developmental goals and for its improvement,the urban system requires social discipline without which it will face disorder and many problems.Various factors are effective in social discipline which nowadays have caused many problems for the metropolises of Iran.In this regard, the commercial and services zones of cities face social discipline problems more than other zones and this issue has decreased the level of welfare of citizens of such zones. Region2of zone12 of Tehran is one of the regions which faces order disruption due to its central situation and service-commercial and touristic centers and these issues have decreased the social discipline of the zone. Accordingly, the present research explains the social discipline of city with the approach of political organization of space in region2of zone12of Tehran with a descriptive-analytical and applied (practical) method. This research evaluates the descriptive statistics of the present spss organization challenges by the average test and Pearson correlation coefficient in the space political software and dimensions of social discipline in region2of zone12of Tehran. The results show that the infrastructural challenge is the most important challenge of Urban Management in region2of zone12and cohesive order and using violence consist the most important dimensions of social discipline in region2of zone12.In the end, there is a relationship between certain elements of Urban Management and dimensions of Urban Management and the intensity of this relationship in most variables is rather weak. Keywords: urban system, social discipline, Urban Management ,region2of zone12of Tehran

    Keywords: urban system, social discipline, Urban Management, region 2 of zone 12 of Tehran
  • Reza Solimani Koshki, Khalil Valizadeh Kamran *, Davood Mokhtari, Ali Saeidi Pages 27-50

    The enemy's first goal is to attack and invade a country in its military centers and military installations Passive defense is a set of plans, designs and actions that reduce vulnerability to enemy threats. Therefore, an approach to organizing military centers in a country leads to the establishment of these places in such a way as to provide maximum security and defense capabilities to the country. Locating is an activity in which specific capabilities and abilities of the region are appropriate for the existence of adequate land and its relationship with other urban and rural applications to select the appropriate location for the desired purpose. The purpose of the present research is to find suitable and optimal locations for military garrison locations in East Azarbaijan Province with a climatic approach. To do this, the GIS and the network analysis process were used and nine points were proposed for the military garrison to be located.

    Keywords: Military Garrison, ANP, Climatology, GIS, East Azarbayjan
  • Ali Sadeghi, Valiolla Nazari *, Reza Bigdelou, Atefe Mirheidar Pages 51-80

    Natural disasters and hazards have become one of the main concerns of planners and urban managers in recent years due to the severity and short duration of impact on urban communities. Meanwhile, sustainability is considered as an appropriate approach and method to reduce the risks of crises and hazards. This research was carried out with the aim of measuring the sustainability of Tehran metropolitan's 4th district in social, economic, institutional and physical-environmental dimensions in order to deal with the effects of natural disasters. The research has been carried out using descriptive-analytical method to investigate the sustainability of Tehran metropolitan's 4th district against natural hazards and 384 questionnaires were distributed randomly among statistical society on Cochran model based that 300 correct questionnaires were analyzed by SPSS software and descriptive and inferential statistics (one-sample T-test and Friedman test). The results indicate that among the different dimensions of urban sustainability in Tehran's 4th district, the Social dimension status of the natural hazards is poor and the status of institutional, economic and physical dimensions with very weak desirability and in general, the desirability of urban sustainability in Tehran metropolitan's 4th district with respect to all dimensions and indicators is very weak against natural hazards. Hence, the region is not resilient to natural hazards and requires special attention of officials, urban planners and citizens.

    Keywords: Natural Hazards, Urban sustainability, Tehran metropolitan's 4th district
  • Fardin Piri *, Mirsadegh Mohammadi Pages 81-102

    Introduction Design through security (CPTED) approach is one of the most effective and efficient approaches in promoting urban security that can play a significant role in securing urban spaces.The purpose of this study is to describe the purpose of the applied research and the nature and methodology of the research in the field of descriptive-analytical research and empirical-survey method. The purpose of this study was to investigate the relationship between planning and planning of urban spaces and preventing the occurrence of index crimes in explaining the literature and background of the research subject and presenting an analytical model of library studies. . The statistical population consisted of all the citizens of the six suburbs of Urmia (Digaleh, Slaughterhouse, Islamabad, Haji Pirlo, Vakilabad, Chlouchapan) and the sample population was 250 different citizens.Data were analyzed by SPSS software using multivariate regression tests to detect the relationship between dependent and independent variables. The results indicated that there was a direct and significant relationship between independent and dependent variables of the research The more environmental design components (surveillance, territoriality, image and space maintenance, support activity, crime targeting) are strengthened among urban residents, the lower the crime rate in suburban areas.

    Keywords: Urban design, Crime Prevention, CPTED, SURROUNDING URMIA
  • Sina Mansouri, Leila Karimifard *, Hossein Zabihi, S. Hadi Ghoddusifar Pages 125-148

    In Tehran's District One, quantitativeism and modernist principles have led to phenomena such as a lack of sense of environmental belonging and disregard for urban space, which is a factor in the formation of crime in the urban environment. The present study seeks to find the mental parameters of the people of District One of Tehran by considering the public mental images and examining the maps of the urban geographic information system, which can explain the living patterns for this area by relying on these images and analyzing them. The main purpose of this research is to find parameters in order to strengthen the meaning and security of urban space based on pattern language theory, which has been done with field studies and the signs obtained through the use of survey research method, information gathering by mapping method, society. Sample statistics by stratified random sampling in proportion to volume, sample size of 324 people in 27 neighborhoods using two-to-two AHP comparison technique and spatial arrangement analysis in data analysis, these patterns are appropriate to the method described by Christopher Alexander and CPTED theorists for region one. The obtained patterns are specific to region one of Tehran and through the method used in this study, these patterns can be used for other urban areas in Iran as well.

    Keywords: Meaning of urban space, Environmental security, region one of Tehran, Pattern Language Theory, CPTED theory