فهرست مطالب

تحقیقات جنگل و صنوبر ایران - سال چهارم شماره 1 (پیاپی 4، بهار 1379)

فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 4، بهار 1379)

  • تاریخ انتشار: 1379/01/25
  • تعداد عناوین: 4
|
  • بررسی مرغوبیت و طبقه بندی رویشگاه های طبیعی توسکای ییلاقی مازندران
    یوسف گرجی بحری* صفحات 1-23

    برای تعیین درجه مرغوبیت و حاصلخیزی رویشگاه های طبیعی توسکای ییلاقی به عنوان چهارمین درخت مهم تجارتی جنگل های شمال کشور، نخست مناطق انتشار طبیعی آن در غرب مازندران شناسایی و بعد تعداد 65 قطعه نمونه آماری هر یک به مساحت 5 آر در توده های همسال و خالص در طبقات قطری 10الی 60 سانتی متری انتخاب گردیدند. در هر قطعه نمونه، جهت، شیب، ارتفاع از سطح دریا، سن تقریبی توده، قطر کلیه درختان و ارتفاع غالب 15 اصله از قطورترین درختان، طول تنه بدون شاخه، درجه کیفی، ارتفاع هرس طبیعی و سلامت تنه آن ها مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفتند. در این تحقیق در کل تعداد 1876 اصله درخت توسکا در نقاط مختلف غرب مازندران اندازه گیری شدند و همچنین تعداد 325 اصله از آن ها مورد بررسی های دقیق جنگل شناسی قرار گرفتند. در نتیجه این پژوهش آشکار شد که توسکای ییلاقی به طور عام به صورت خالص و همسال در خاک های آبرفتی تشکیل می شود و با افزایش شیب زمین در دامنه ها و کاهش رطوبت نسبی خاک، توده های خالص کمتر شکل می گیرند و درختان توسکا به صورت انفرادی و آمیخته با گونه های دیگر ظاهر می شود. تعداد درخت از حداقل 200 تا حداکثر 1100 اصله در هکتار متغیر است. سطح مقطع برابر سینه جنگل از 12 متر مربع برای طبقه قطری 10 سانتی متر تا 56/8 متر مربع در هکتار برای طبقه قطری 60 سانتی متر نوسان دارد. موجودی سرپای جنگل برای توده های با قطر متوسط 10 سانتی متری حدود 70 متر مکعب در هکتار و با قطر متوسط 60 سانتی متری حدود 720 متر مکعب در هکتار برآورد می شود. بیش از 35 درصد درختان مورد مطالعه درجه کیفی یک و بیش از 50 درصد آن ها درجه کیفی دو و بقیه درجه سه داشتند. در پی این پژوهش معلوم شد که منحنی های ارتفاع غالب/ قطر غالب معیار مناسبی برای سنجش مرغوبیت رویشگاه های مختلف این گونه جنگلی است. در نتیجه این پژوهش و با درنظر گرفتن قطر 35 سانتی متری به عنوان قطر پایه در براورد مرغوبیت رویشگاه و برای همین قطر برابر سینه، ارتفاع غالب از 20 تا 32 متر تغییر می کند که میتوان آنرا به 4 طبقه 3 متری تقسیم نمود و هر کدام را برای درجه معینی از مرغوبیت و کیفیت رویشگاه درنظر گرفت. بر اساس این اصول، برای قطر برابر سینه متوسط 35 سانتی متری درختان غالب اگر میانگین ارتفاع درختان غالب 29-32 متر باشد، درجه مرغوبیت یک، 29-26 متر درجه مرغوبیت دو، 26-23 متر درجه مرغوبیت سه و 23-20 متر درجه مرغوبیت 4 به دست می آید. دانستن مرغوبیت و درجه کیفی رویشگاه و نیز کمیت توده سرپا و رویش جنگل به مدیریت درخور هر رویشگاه معین کمک می کند. این نتایج راهگشای تهیه و تدوین جدول های محصول برای گونه توسکای ییلاقی در مازندران خواهد بود.

    کلیدواژگان: جنگل شناسی، توسکای ییلاقی، توده جنگلی خالص و همسال، شاخص رویشگاه (نمایه ایستگاه)، ارتفاع غالب، کیفیت رویشگاه، طبقه بندی کیفیت رویشگاه
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • بررسی جوامع پده در حاشیه رودخانه کارون
    محسن کلاگری*، کریم جوانشیر، محمود زبیری، علیرضا مدیررحمتی صفحات 25-52
    پده (Populus euphratica) به علت تحمل در برابر دامنه زیاد درجه حرارت و شوری خاک یکی از مهم ترین درختان در مناطق گرم و خشک بعضی از کشورها از جمله ایران محسوب می شود. این گونه در استان خوزستان به صورت بیشه زارهایی در حاشیه رودخانه های بزرگ خوزستان به طور وسیع گسترش داشته و اهمیت زیادی از جنبه حمایتی و نیز تولید چوب و تامین علوفه دام دارد. از نظر اقلیمی، رویشگاه این گونه در منطقه مورد بررسی بر اساس روش آمبرژه در اقلیم بیابانی گرم قرار دارد. همچنین، بر اساس منحنی های آمبروترمیک ایستگاه های منطقه، طول دوره خشکی به طور میانگین بین 7 ماه تا 8 ماه در سال است. خاک های منطقه منشا آبرفتی داشته که از شسته شدن مواد آهکی، مارنی، گچی و نمکی تشکیلات زاگرس ناشی شده است. بافت خاک در افق های بالایی سبک و در قسمت های پایین تر تا متوسط تغییر می کند. پوشش گیاهی منطقه بر اساس تراکم پوشش درختان پده از روی عکس های هوایی به 3 شکل درختزارهای متراکم، با تراکم متوسط و پراکنده تعیین گردید. در هر 3 شکل رویشی، گونه غالب درخت پده در اشکوب بالا و درختچه هایی نظیر گز و لگجی همراه گیاهان علفی و بعضی از گندمیان در آشکوب پایین قرار می گیرد. اندازه گیری میانگین فاصله درختان از یکدیگر همراه با اندازه گیری های قطر برابر سینه، ارتفاع و مساحت تاج نشان می دهد که تعداد در هکتار درختان در دو منطقه شوشتر و گتوند به ترتیب 357 و 339 و درصد تاج پوشش نیز به ترتیب 6. 72 و 4. 68 بوده است. همچنین، به منظور تعیین میانگین رویش قطری سالانه و سن تقریبی از تعدادی درختان پده در قطر برابر سینه به وسیله مته سال سنج نمونه هایی تهیه شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که رویش قطری سالانه درختان پده در دو منطقه شوشتر و گتوند به ترتیب 63. 9 و 54. 9 میلی متر و سن تقریبی به ترتیب 35 و 36 سال برآورد گردیده است.
    کلیدواژگان: پده، خاک های آبرفتی، رویش قطری
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • نتایج اولیه (6 ساله) آزمایش سوزنی برگان در جنگل های پایین بند نوشهر (خیرودکنار)
    محمدنبی قلی زاده* صفحات 53-88
    هدف از اجرای طرح های سازگاری گونه های خارجی به ویژه سوزنی برگان، تعیین و به دست آوردن نتیجه ارزشمند و کاستن از هزینه های زیاد و استفاده از زمان کمتر در برنامه های وسیع جنگل کاری می باشد.در این بررسی که در جنگل های پایین بند منطقه خیرود نوشهر انجام شد، 9 گونه سوزنی برگ (6 گونه و واریته کاج، یک گونه سدروس، یک گونه کریپتومریا و یک گونه سکویا) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار از سال 1369 مورد مطالعه قرار گرفت.ارتفاع درخت، قطر یقه، قطر برابر سینه، شادابی و زنده مانی درختان در سال 1374 مورد اندازه گیری و آماربرداری قرار گرفت. ویژگی های زمین شناسی محل اجرای طرح نیز مورد شناسایی قرار گرفت. آمار آب و هوایی 6 ساله از سال های 74-1369 نیز با در دست داشتن میانگین حداقل و حداکثر حرارت، حداکثر و حداقل دمای مطلق، حداکثر و حداقل رطوبت، میزان ساعات آفتابی در ماه های مختلف، میزان بارندگی ماهیانه، تعداد روزهای یخبندان در ماه مشخص و برای هر سال منحنی آمبروترمیک آن رسم شد. تاثیرات خشکی تابستانه و سرمای زمستانه پس از هر فصل رویشی نیز یادداشت برداری و ارزیابی گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزاز Mini Tab  انجام و حدود آزمون میانگین به روش دانکن برای هر یک از پارامترها تفسیر و نتیجه گیری شد. از 5 صفت مورد بررسی، از نظر زنده مانی گونه Pinus nigra var.calabrica با مبدا جنوب فرانسه، کاج Pinus teada با مبدا امریکا، Cryptomeria japonica با مبدا کلاردشت، Sequoia sempervirens با مبدا نوشهر، Pinus ponderosa با مبدا آمریکا و Pinus nigra var.austrica با مبدا اطریش نسبت به سایر گونه ها از زنده مانی بیشتری برخوردار بودند. از نظر ارتفاع درخت، سه گونه سکویا و کاج الیوتی در مقایسه با سایر گونه ها رشد ارتفاعی بیشتری داشتند و در سطح 5% اختلاف معنی داری با سایر گونه ها نشان دادند. گونه کریپتومریا ژاپونیکا در گروه دوم مقایسه میانگین های آزمون دانکن قرار گرفت. از نظر قطر یقه، سه گونه سکویا به خاطر مخروطی بودن تنه و ایجاد گورچه در محل یقه و کاج های تدا و الیوتی در مقایسه با سایر گونه ها رشد بیشتری داشته و اختلاف معنی داری را در سطح 5% با سایر گونه ها نشان دادند. کاج سیاه کالابریکا در گروه دوم قرار گرفت. از نظر قطر برابر سینه، گونه های سکویا و کاج تدا و کاج الیوتی در مقایسه با سایر گونه ها در گروه اول آزمون دانکن جای گرفتند. گونه های کاج سیاه گلابریکا و کریپتومریا ژاپونیکا پس از گونه سکویا شاداب ترین گونه ها بودند. از 5 صفت مورد بررسی، در جمع گونه ی سکویا بهترین رشد طولی و قطری را داشته و پس از آن کاج تدا و کریپتومریا ژاپونیکا و کاج سیاه کلابریکا تا این مرحله نتیجه ای قابل قبول را ارایه کرده اند. کاج الیوتی رشد قطری و ارتفاعی خوبی داشته، اما در مقابل باد و برف صدمه دیده است. در ضمن، گونه های سکویا و کریپتومریا ژاپونیکا قدرت جست زایی زیادی داشته اند و پس از صدمات جدی از قابلیت ترمیم مناسبی برخوردارند.
    کلیدواژگان: سازگاری، سوزنی برگان، جنگل های شمال، زنده مانی، ارتفاع، قطر
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • نقش پروتئین ها و آنزیم های پروکسیداز و پلی فنل اکسیداز در متابولیسم ارس Juniperus spp
    پروین صالحی شانجانی*، سودابه علی احمدکروری، حسن ابراهیم زاده معبود صفحات 89-192
    در پژوهش حاضر نقش پروتئین ها و آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در متابولیسم ارس بررسی شده است. بدین منظور تغییرات کمی و کیفی فصلی (ایزوآنزیمی) پروتئین ها، آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز اندام های مختلف شاخه، سرشاخه های سبز، مخروط نر و مخروط ماده پایه های مختلف نر، نر- ماده و ماده ارس با روش های الکتروفورز و اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفته اند. به رغم تفاوت های فردی در هر یک از پایه ها، روند فعالیت هر آنزیم مشخص است وهیچ تفاوتی از نظر کمی و کیفی در پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در پایه های مختلف نر، ماده و نر-ماده ارس مشاهده نشده است و کلیه پایه ها الگوی یکسانی را به نمایش گذاشته اند. در اصل بیشترین فعالیت پراکسیداز در سرشاخه های سبز و شاخه های ارس در فصل بهار و پاییز و کمترین فعالیت آن در تابستان و زمستان مشاهده شده است. میزان فعالیت پلی فنل اکسیداز در سرشاخه های سبز، از شروع فصل رویشی افزایش یافته و بیشترین مقدارآن در زمستان صورت گرفته است. فعالیت پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و پروتئین های محلول مخروط نر در زمستان کاهش بسیار محسوسی را نشان داده است. مقایسه فعالیت پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در طول تکامل مخروط ماده نشان می دهد که بیشینه فعالیت پلی فنل اکسیداز در مرحله اول نمو (سال اول) و بیشینه فعالیت پراکسیدازدر مرحله دوم نمو (سال دوم) صورت گرفته است. این نتایج نشان می دهند که آنزیم پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز نقش های قابل توجهی در متابولیسم گیاهی از جمله رشد و نمو، فتوسنتز، تعادل هورمونی، اندام زایی و ریخت زایی، مقاومت در برابر شرایط حاد محیطی و... دارند. با توجه به شباهت های ریختاری، تشریحی و بیوشیمیایی در هر سه پایه ارس (نر، ماده و نر- ماده)، جداسازی آنها براساس صفات متاثر از محیط (تک پایه یا دوپایه بودن و تعداد دانه در میوه) مورد تردید است. به همین جهت از نظر ترجیحی ارس های موجود در ایران را می توان براساس نام گذاری قدیمی در گونه excelsaJuniperus  قرار داد.
    کلیدواژگان: آنزیم، ارس، پروتئین، متابولیسم
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
|
  • Study of site quatity of Caucasian Alder (Alnus subcordala C. A. MeY.) in the Caspian Region (west of Mazandaran province)
    Yousef Gorji Bahri * Pages 1-23

    In order to determine the site quqlity on pure and even- age stands of alnus subcordata, 56 sample plots of 500 m² area were selected in different diameter (age) classes and all of trees were studied in sample plots. Site index curves, based on dominant height/diameter(age) were complied for Caucasian alder.Numbre of trees varies from 82 to 1640 stem per hectare in differekt diameter (age) classes.The standing volume with 60 cm mean diameter breast height is estimated up to 720 m³/h. Height of dominant trees on the dominant diameter (age) with 35 cm at breast height differs from a lower limit of 20 and an upper limit of 32 meter.

    Keywords: silviculture, Alnus subcordata, pure, even-aged stand, site index, height, site quality, site quality classification
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Study of Populus euphrafica OLfV. community in the margin of Karoon river
    Mohsen Calagari *, Karim Djavanshir, Mahmoud Zobeiry, Ali Reza Modir-Rahmati Pages 25-52
    Populus euphratica Oliv. In Iran is distributed naturally in vast regions. But the largest area is located along the margins of the large rivers in Khuzistan province, such as Karkheh, Dez and some area in Maroon(nearly 20,000 ha). It is spread in the from of coppices covering at the large area, which are very important from the economical point of view and environmental purposes because of production of wood, animals fodder, protection and stabilization of the river border. Also it can be useful for the protection of the natural ecosystem and wildlife. P. euphratica in Khuzistan is adapted to arid and semi-arid regions. Also the dry period consider to Ombrothermic curves is between 7 and 8 month per year (late Feb. to late Oct). The mean annual rainfall is between 230-340 mm, and the mean annual temperature is between 23-25°C. Soil of the studied sites are alluvial which contribute from erosion of lime, marl and salty matters of Zagroos formations. Soil texture of upper horizons is sandy-loam and lower horizons change to loam. Electrical conductivity (EC) value is higher in south and western than north regions. The overall hydrological characteristics such as, meander, flood river and light texture of soil are the reasons for presence of P. euphratica communities in the natural regions. The number per hectare of stands was 357 and 329, the crown cover percentage of stands was 72.6 and 68.4. Also the mean annual diameter increament was 9.6 mm and 9.5 mm and the approximate age estimated 35 and 36 years.
    Keywords: Populus euphratica, alluvial soils, Annual growth
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Preliminary results of elimination trial with needleleaved species in Mazandran (Nowshahr)
    Mohammad Nabi Gholizadeh * Pages 53-88
    This paper presents the results of an elimination trial with 9 spieces, varieties and provenaces under rainfed condition six years after astablishment in Kheyroud forest area of Nowshahr Mazandaran (North of Iran). The altitude of area is 450 meters above sea level and has a cool and very humid climate with about 30 days dry seasons. The results of 6 years (1990 – 1995) studies showed that: - Seqouia sempervirens (seed collected from Nowshahr nursery) was the most promising species. - According to survival and growth rate following are primissing species respectively: Pinus taeda (origin U.S.A), Cryptomeria japonica (seed collected from Kelardasht nursery), Pinus nigra var. calabrica (origin south France).
    Keywords: Adaptation, needle-leaved species, northern forests, survival, height, diameter
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • The role of total proteins, peroxidases and polyphenoloxidases in metabolismes of Juniperus spp.
    Parvin Salehi Shanjani *, Soodabeh Ali Ahmad Korori, Hasan Ebrahimzadeh Pages 89-192
    In this study, role of total proteins, peroxidases and polyphenoloxidases in metabolisms of juniper were studied. For this purpose, seasonal alteration (quantitative and qualitative) of total proteins, peroxidases and polyphenoloxidases from branches, leaves, male cone and bery were analysed by electrophoresis and spectrophotometric methods in male, female and male-female plants. Results indicated that in spite of specific differences in each stand, activity pattern of enzymes were similar. The highest activity of peroxidases from leaves and branches were seen in spring and autumn and the lowest activity were in summer and winter. Protein, peroxidases and polyphenoloxidases rates of male cone decreased in winter. Comparision of peroxidases with polyphenoloxidases activity during female maturity indicated that maximum activity of polyphenoloxidases was in the first stage growth and minimum activity of peroxidase was in second stage growth. This results indicated this enzymes involves in juniper metabolismes such as, growth and development, photosynthesis, hormonal balance, organogenesis, morphogenesis and resistance to environmental conditions.
    Keywords: Enzyme, Juniperis excelsa, protein, metabolism
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian