فهرست مطالب

مجله مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی
پیاپی 14 (پاییز و زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1399/08/03
  • تعداد عناوین: 12
|
  • سید محمدجواد قربی*، غلامرضا جمشیدیها صفحات 9-40

    تولید کالای ملی و تامین نیازهای اساسی درون مرزهای ملی از اموری است که در اقتصاد اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است و خیلی از متفکران و اندیشمندان در خصوص لزوم آن سخن به میان آورده اند. در این میان، آیت الله محمدعلی شاه آبادی یکی از اشخاصی است که بر وجوب تولید امتعه در ممالک اسلامی تاکید زیادی داشته است و در کتاب شذرات المعارف به ابعاد مختلف تولید کالای ملی اشاراتی داشته اند. به همین منظور، مقاله ی حاضر تلاش دارد با بهره گیری از روش تحلیلی توصیفی و مطالعات کتابخانه ایی به این پرسش پاسخ دهد که: تهدیدات تولید کالای ملی از منظر اندیشه ی اقتصادی آیت الله شاه آبادی (ره) شامل چه مواردی است؟ برخی از یافته های مقاله نشان می دهند که تولید کالای ملی ارتباط مستقیمی با اقتدار سیاسی و عزت ملی دارد و بی توجهی به تامین نیازهای اقتصادی در ناحیه ی مقدسه ی اسلام، زمینه های وابستگی اقتصادی و ضعف پایه های حکومت اسلامی را به وجود خواهد آورد. برخی از تهدیدات تولید ملی در نظام اقتصادی اسلام از منظر آیت الله شاه آبادی عبارت است از: راحت طلبی و آسایش پرستی، نفاق در فعالیت های اقتصادی، سوء مدیریت در بیت المال، رفاه زدگی شهروندان، وابستگی اقتصاد ملی به کالاها و صنایع خارجی، قرض تنزیلی و ربا، خام فروشی سرمایه های طبیعی، کفران نعمت، حبس پول (انباشت سرمایه) و رفع ید از تولید سازنده، جنگ تجارت خانه ها در عرصه بین المللی (نزاع اقتصادی) و...

    کلیدواژگان: آیت الله محمدعلی شاه آبادی، تهدیدات اقتصادی، تولید کالای داخلی، شذرات المعارف، قرض الحسنه، وابستگی اقتصادی، راحت طلبی، انباشت سرمایه، نزاع اقتصادی
  • هادی ثنائی پور صفحات 42-77

    اقتضایات، غایات و مسایل توسعه در نظام های سیاسی و اقتصادی بایستی بر پایه ی بنیان های ارزشی، اعتقادی، ایدیولوژی و فرهنگ خاص هر ملتی استوار گردد. اقتصاد مقاومتی، سازه ای برآمده از مبانی ارزشی است که منجر به شکل گیری گفتمان نوینی در ادبیات سیاست گذاران اقتصادی شده و به یکی از ارکان اصلی سیاست گذاری توسعه اقتصادی-اجتماعی کشورمان تبدیل گشته است. یکی از جنبه های مقوم اقتصاد مقاومتی، توسعه ی کارآفرینی و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت کسب وکارها است. از آنجا که توسعه ی کارآفرینی و کسب وکار یکی از مولفه های اصلی عرصه ی اقتصاد مقاومتی است؛ مقاله ی حاضر، ناظر به شناسایی مولفه های توسعه ی کارآفرینی در چارچوب گفتمان اقتصاد مقاومتی است. این پژوهش با روش فراترکیب در هفت گام انجام شده و در آن از مطالعات کتابخانه ای و تحلیل کیفی پژوهش های پیشین برای گردآوری داده ها استفاده شده و تلاش شده است تا راهکارهای ایجاد کسب وکار و توسعه ی کارآفرینی در شرایط اقتصاد مقاومتی ارایه گردد. حاصل تحقیق الگویی مشتمل بر پنج بعد «توسعه ی هنجارهای فرهنگی-اجتماعی کارآفرینی ارزش مدار»، «بهبود فضای راه اندازی کسب وکار»، «حمایت های مالی برای راه اندازی کسب وکار»، «حمایت های قانونی برای راه اندازی کسب وکار» و «توانمندسازی کارآفرینان نوآور در ایجاد و تجاری سازی دانش» است. متناسب با هریک از ابعاد شناسایی شده، راهکارهایی برای توسعه ی کارآفرینی در چارچوب گفتمان اقتصاد مقاومتی ارایه شده است.

    کلیدواژگان: کارآفرینی، اقتصاد مقاومتی، محیط کس بوکار، توسع هی کارآفرینی، فراترکیب
  • احسان ترکاشوند*، محمد پیری، علی هراتیان صفحات 79-112

    سبک زندگی عبارت است از به هم تنیدگی و شبکه ای بودن عواملی که در شیوه های زیستن انسان تاثیر می گذارند. سبک زندگی به ویژه در عرصه اقتصادی چنانچه به صورت صحیحی شکل گیرد، می تواند به عاملی تقویت کننده تبدیل شود و قدرت مقاومت را افزایش دهد و در غیر این صورت، می تواند موانع طی مسیر را نیز تشدید نماید. تمایل جامعه به سمت مصرفگرایی از جهات اقتصادی و فرهنگی کشور را با خسارات زیادی مواجه می کند. الگوی مصرف هر جامعه نقشی تعیین کننده در تخصیص منابع تولید، نوع کالاهای تولیدی و شیوه توزیع آنها دارد؛ زیرا تخصیص بهینه منابع برای تولید کالا و ارایه خدمات، تا حد زیادی به شناخت الگوی صحیح مصرف و فرهنگ سازی وحاکمیت آن بستگی دارد. مسئله ی اصلی در این میان این است که آیا با گسترش و تقویت سبک زندگی اسلامی جامعه، می توان در مسیر کاهش فقر و محرومیت قدم برداشت. در این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی و پرسش نامه ی سازمان یافته، داده ها از نمونه 425 نفری از دانشجویان دانشگاه های شهرستان ملایر با روش نمونه گیری طبقه ای جمع آوری شد. برای تحلیل آماری داده ها از آزمون های اسپیرمن و وی کرامر استفاده شد که با کمک نرم افزار SPSS16 صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد؛ رابطه ی مثبتی بین سبک زندگی اسلامی در نگرش به مصرف و پس انداز وجود دارد و با رویکرد اسلامی در زندگی می توان از مصارف غیرضروری خودداری کرد و پس انداز مناسبی داشت.

    کلیدواژگان: سبک زندگی اسلامی، نگرش اقتصادی، مصرف، پس انداز، اخلاق و احکام اسلامی
  • جمال بیگی *، ابراهیم قربانی صفحات 114-134
    هدف

    پژوهش حاضر به دنبال بررسی نقش نهاد بسیج به عنوان نمادی از الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی شهرستان مهاباد هست.

    روش تحقیق:

     تحقیق حاضر از نظر روش، یک تحقیق توصیفی همبستگی و از نظر هدف، کاربردی است.بدین منظور 382 نفر از بین کلیه ی سکنه ی شهرستان مهاباد با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. ابزار اندازه گیری به کاررفته در این پژوهش، پرسش نامه ای (57 پرسشی) درباره آسیب های اجتماعی است که به منظور بررسی پایایی و روایی پرسش نامه، نمونه ای 30 نفره انتخاب شدند و با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ پایایی کلیه ی متغیرهای تحقیق مورد مقدار 911/0 به دست آمد که پایایی و روایی آنها مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از شاخص هایی مانند جداول و نمودارهای توزیع فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد و در سطح آمار استنباطی جهت بررسی نرمال بودن متغیرها از آزمون کولموگوروف- اسمیرونوف (K-S) استفاده شده است و جهت بررسی فرضیه ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون تک متغیر و چند متغیره استفاده شده است.

    یافته ها

    یافته ها نشان داده است که متغیر فعالیت های بسیج، ضریب همبستگی 603/0 - (R =- 0/603) با متغیر آسیب های اجتماعی دارد، درنتیجه رابطه بین دو متغیر منفی و معکوس است. بنابراین با افزایش فعالیت های بسیج، درصد آسیب های اجتماعی افراد مورد بررسی کاسته می شود و نتایج با توجه به سطح معنی داری آن نشان می دهد که رابطه ی معنی داری بین دو متغیر وجود دارد (Sig=0/000) و هم چنین تقریبا 4/36 درصد (R2=0/364) از متغیر آسیب های اجتماعی به وسیله فعالیت های بسیج توضیح داده می شود.

    کلیدواژگان: بسیج، الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، پیشگیری، آسیب های اجتماعی، شهرستان مهاباد
  • راضیه شیرینی صفحات 136-157

    رفاه اقتصادی افراد جامعه جزء اصلی ترین مسایل در راستای پیشرفت و توسعه ی هر کشوری است که در آموزه های اسلامی بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. علی رغم تلاشهایی که در جهت بهبود وضعیت اقتصادی ایران شده است باز شاهد افول در شاخص های اقتصادی و اجتماعی کشور بوده و پدیده ی فقر یکی از جدی ترین معضلات کشور محسوب می شود. لذا لازم است تلاشهایی توسط حکومت اسلامی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی جامعه انجام شود که توجه به بهبود وضعیت معیشتی افراد جامعه و به ویژه محرومان از فعالیت هایی است که می تواند تاثیر عمیقی بر روند افزایش شاخصهای اقتصادی جامعه داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف ارایه ی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و در پاسخ به این سوال که «حکومت اسلامی چه نفشی در گسترش حمایت مالی نیازمندان جامعه دارد؟» انجام شده است. این پژوهش با رویکردی کیفی، با استفاده از روش تحلیلی، انتقادی به بررسی نقش حکومت اسلامی در گسترش حمایت مالی نیازمندان جامعه پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که حاکمیت می تواند از طریق ایفای نقشهای شناختی، سازماندهی ، هدایتی، حمایتی و نقش مدیریتی در این زمینه موثر باشد. درک ضرورت نهادینه سازی فرهنگ حمایت از نیازمندان مرتبط با نقش شناختی حکومت اسلامی بوده و توجه به اصل شایسته سالاری در انتخاب کارگزاران اقتصادی نیز مرتبط با نقش سازماندهی حکومت اسلامی است و توسعه ی بینش فرهنگی جامعه در راستای حمایت از نیازمندان، آموزش و تربیت جامعه ی صالح و معنوی از مصادیق نقش بصیرت دهی حاکم اسلامی است. از نقش های اجرایی و نظارتی نیز می توان به شناسایی افراد نیازمند جامعه، التزام حاکمیت و کارگزاران حکومتی به ساده زیستی، تنظیم روابط بین افراد بر اساس اصل خدمت رسانی، تاسیس صندوقهای قرض الحسنه و بستر سازی برای اجرای اصل مسئولیت مشترک اجتماعی در جامعه اشاره نمود. حمایت از موسسات خیریه و بنگاه های اقتصادی بخش خصوصی ، ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای ایجاد اشتغال از مصادیق نقش حمایتی است.

    کلیدواژگان: اقتصاد، حمایت مالی، نیازمندان، حکومت اسلامی
  • محمد مجتبی زاده صفحات 159-194

    پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی فرهنگی برای نظام آموزش عالی ایران با رویکرد اسلامی-ایرانی انجام شده است. برای انجام این پژوهش، از روش تحقیق ترکیبی با طرح اکتشافی- مدل توسعه ی ابزار استفاده شده است. ابتدا در بخش کیفی پژوهش با استفاده از روش نظریه ی زمینه ای و مصاحبه با 19 نفر از خبرگان آموزش عالی، پرسش نامه ای با 4 عامل، 14 ملاک و 64 شاخص طراحی شد. سپس، در بخش کمی، پرسش نامه طراحی شده در یک مطالعه مقدماتی روی 36 نفر از خبرگان آموزش عالی ایران اجرا شد. بر اساس بازخوردهای دریافتی به اصلاح پرسش نامه اقدام شد. سپس، نسخه ی نهایی و اصلاح شده ی آن در اختیار 250 نفر از خبرگان آموزش عالی کشور قرار داده شد. اعتبار پرسش نامه توسط صاحب نظران تایید شده و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ (954/0) محاسبه گردید. در بخش کیفی پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند غیر احتمالی و در بخش کمی از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی استفاده شد. برای آزمون ابزار اندازه گیری مزبور، از تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. در بخش کیفی، در مرحله ی اول کدگذاری باز، 76 مفهوم به دست آمد. داده های مرحله ی دوم کدگذاری باز، در قالب 64 مفهوم و 14 مقوله عمده طبقه بندی شد. در مرحله ی کدگذاری محوری، در قالب کدگذاری نظری، 4 مقوله ی نظری تعیین شد. سپس، برحسب ویژگی های شرایطی، تعاملی/ فرایندی و پیامدی، طبقه بندی شد. در مرحله ی کدگذاری انتخابی، مقوله ی فرهنگ برتر، فرهنگ اسلامی-ایرانی، به عنوان مقوله مرکزی انتخاب شد. در بخش کمی، با انجام تحلیل عاملی مرتبه ی اول، تمامی عوامل مورد تایید قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی تاییدی مرتبه ی دوم نیز نشان داد که تمام 14 عامل دارای بار عاملی کافی جهت پیش بینی الگوی فرهنگی برای نظام آموزش عالی ایران با رویکرد اسلامی-ایرانی است. همچنین، شاخص های برازش، (CMIN/DF) برابر با 896/1، (RMSEA) برابر با 38/0،  (GFI) برابر با 991/0، (AGFI) برابر با 921/0، (CFI) برابر با 942/0، (NFI) برابر با 961/0، (TLI) برابر با 000/1، (IFI) برابر با 919/0 و  (RFI) برابر با 934/0 نشان می دهد، الگوی فرهنگی طراحی شده با رویکرد اسلامی-ایرانی برای نظام آموزش عالی ایران از برازش بسیار مطلوبی برخوردار است.الگوی طراحی شده در پژوهش حاضر، داری مفهومی پیچیده و چندبعدی بود. این الگو در صورتی کارکرد مثبت خواهد داشت، که بسان یک کلیت واحد به تمامی ابعاد آن به طور یکسان توجه شود.

    کلیدواژگان: الگوی اسلامی-ایرانی، فرهنگ، آموزش عالی، نظریه زمینه ای، روش تحقیق ترکیبی
  • محمد کاشانی پور*، مجتبی فرخی، رضا غلامی جمکرانی، محمدرضا مهربان پور، حسین میثمی صفحات 196-224

    تفاوت نگرش و رویکرد اسلام به مفهوم پیشرفت و توسعه، در مقایسه با مفهوم آن در جهان غرب کاملا مشخص و واضح است و لزوم توجه به فرهنگ و اقتضایات محیطی جوامع اسلامی در تدوین و طراحی الگوی اسلامی امری اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این پژوهش، ارایه ی الگوی توسعه و پیشرفت پایدار کسب وکار با رویکرد اسلامی و استخراج ابعاد، مولفه ها و شاخص های آن بود. برای این منظور داده های مورد نیاز از طریق تحلیل محتوای کیفی متون اسلامی به روش استقرایی جمع آوری گردید. براساس نتایج به دست آمده از پژوهش و ضمن توجه به اعتبار نتایج حاصله (باورپذیری، انتقال پذیری، وابستگی و تاییدپذیری)، الگوی اسلامی کسب وکار پایدار در برگیرنده ی هفت بعد: 1) اقتصادی، 2) زیست محیطی، 3) اجتماعی، 4) کار و تولید، 5) مدیریت و رهبری، 6) سرمایه انسانی و 7) پیشرفت و تعالی است که در قالب 36 مولفه و 132 شاخص اندازه گیری، در پرتو دو اصل اساسی و بنیادین اسلامی (عدالت و اخلاق)، امکان دستیابی به اهداف توسعه ی پایدار اسلامی را بیش از پیش فراهم خواهد آورد.

    کلیدواژگان: پایداری، کسب وکار پایدار، پایداری اسلامی، الگوی اسلامی
  • ابوالقاسم مسیح آبادی*، حجت الله آتشی گلستانی، علیرضا مهرآذین، محمدرضا شورورزی صفحات 226-249

    در جوامع و اقتصادهای امروزی، شرکت ها نقش مهمی را در پیشرفت هر کشوری دارند. اما قرن اخیر شاهد جرایم، تخلفات و ناکارآمدی هیات مدیره های شرکت های بزرگ بوده است. این وقایع هزینه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زیادی را به وجود آورده اند. از طریق بررسی های دقیق، مشخص شده است که این موارد به خاطر عدم وجود اقدامات حاکمیت شرکتی بوده است. در ادبیات حاکمیت شرکتی، دو نظریه عاملیت و خادمیت با مفروضات متضاد درباره ی «مدل انسان»، ساختارهای متفاوتی برای هیات مدیره ی شرکت ها پیشنهاد می دهند. تحقیق حاضر با نقد نظریه های غیربومی فوق و تبیین دیدگاه اسلامی «مدل انسان»، الگویی اسلامی ایرانی برای نقش هیات مدیره ارایه می نماید. نتیجه ی این تحقیق بیان می دارد که در دیدگاه اسلامی همه ی اعضای هیات مدیره نقش های نظارت و مشاوره را بر عهده دارند و هر دوی ابعاد مادی و معنوی انسان سبب انگیزش می شود. همچنین، علاوه بر تقویت خودکنترلی درونی، نیاز به کنترل بیرونی وجود دارد. لذا، بر اساس الگوی اسلامی ایرانی هیات مدیره، حضور هر دوی اعضای موظف و غیرموظف هیات مدیره که سطح بالایی از خودکنترلی و اعتقاد به پاسخگویی در برابر خداوند داشته باشند، برای پیشگیری از انحراف و تقلب، بهبود عملکرد شرکت ها و پیشرفت کشور مناسب است.

    کلیدواژگان: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، هیات مدیره، نظریه ی کنترل اجتماعی، نظریه ی عاملیت، نظریه ی خادمیت
  • حسن یوسف زاده صفحات 251-277

    همواره این پرسش جدی در میان پژوهشگران و سیاستمداران وجود داشته و دارد که پیشرفت چیست و چه شاخص هایی دارد؟ تحقیقات زیادی در پاسخ به این پرسش مهم انجام شده است و هر کدام جامعه ی آرمانی و پیشرفت را به شکلی به تصویر کشیده اند. «حیات طیبه» شاید مهمترین تصویری است که با الهام از قرآن کریم از پیشرفت ارایه می گردد. با این همه این تصویر نیز از چنان کلیتی برخوردار است که عملا افقی را پیش روی محققان و پیشرفت گرایان نمی گشاید. مقاله ی حاضر با هدف پاسخ به پرسش چیستی پیشرفت، با بهره گیری از روش توصیفی و تحلیلی، اندیشه های علامه محمدتقی جعفری را بررسی می کند. حاصل تحقیق آن است که «حیات معقول» علامه در قامت یک نظریه و با ارتباط معنایی و مصداقی که با حیات طیبه و جامعه آرمانی دارد، بهترین پاسخ برای چیستی پیشرفت است. حیات معقول، هم منطق نظم اجتماعی منجر به پیشرفت را در اختیار ما قرار می دهد و هم کنش مناسب برای نیل به آن را. حیات معقول، نظریه ای است که در آن دین و فلسفه و تجربه ی بشری به هم می رسند و البته جایگاه دین در ترسیم و تحقق آن کاملا برجسته است.

    کلیدواژگان: پیشرفت، حیات معقول، حیات طیبه، جامعه آرمانی، نظم اجتماعی، کنش معقول
  • احد داوری چلقائی *، مهدی باکویی صفحات 279-311

    پیروان انبیاء علیهم السلام با تاسی به آموزه های توحیدی در مسایل گوناگون مورد احتیاج جوامع بشری، نگرش و رفتاری داشتند که مورد تایید آیات وحیانی قرآن قرار گرفته و از آنها به نیکی یاد شده است، بخشی از این تعامل مربوط به مسایل اقتصادی است که بررسی آن علاوه بر ارایه الگوی فردی، برای دستگاه های برنامه ریز و اجرایی حکومت های منشعب از تعالیم قرآن آموزه های گره گشا ارایه می کند؛ پژوهش پیش رو با طبقه بندی و تحلیل آیات قرآن کریم و با کمک منابع کتابخانه ای در پی تحلیل مهم ترین شاخص های اقتصادی پیروان انبیاء علیهم السلام به عنوان نیروهای مومن انقلابی از نگاه تعالیم جامع قرآن است تا بتواند علاوه بر دفاع از ماهیت انقلابی گری و مقابله با شبهه ناکارآمدی قوانین اقتصادی آنها، با ارایه نمونه های متعدد موفق، برای پیشرفت اقتصادی و گذر از تنش های اقتصادی دشمنان راهبردهای کلی ارایه کند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد داشتن قوانین سالم اقتصادی و شفافیت آنها، تلاش، استقلال مالی، مدیریت بحران، کمک اقتصادی به هم نوعان، مبارزه با اقتصاد ناسالم، فساد و ناهنجاری های آن، همپایگی مالی با مردم و مبارزه با اشرافی گری مهم ترین شاخص های اقتصادی نیروهای مومن انقلابی از منظر قرآن هستند.

    کلیدواژگان: اقتصاد، نیروهای مومن انقلابی، شاخص، قرآن کریم
  • محمد ضیاء الدینی *، مقداد ملکی، مصطفی هادوی نژاد صفحات 313-339

    در شرایط تحریم ، توجه بیشتر به شرکت های دانش بنیان و کمک به ارتقاء توانمندی آن ها، با هدف رهایی از فروش منابع طبیعی کشور و حرکت به سمت «تولید دانش بنیان» بیش از پیش ضرورت می یابد. به عبارت دیگر، راه «جهاد اقتصادی» و «اقتصاد مقاومتی»، از مسیر کارآفرینی دانش بنیان می گذرد. به همین منظور این پژوهش کیفی با هدف غایی «کاوش الگوی کارآفرینی دانش بنیان در چارچوب مفهومی اقتصاد مقاومتی» با روش داده بنیاد انجام شده است. به این منظور ضمن انجام مصاحبه باز با 15 نفر از اساتید دانشگاهی رشته اقتصاد و مدیریت و 10 نفر از کارآفرینان، مدیران شرکت های دانش بنیان و مدیران دولتی مرتبط، و با توجه دادن ایشان به مفاهیم چارچوب اقتصاد مقاومتی، مجموعه ای از مضامین اولیه (1280مضمون) طی فرایند کدگذاری باز گردآوری شدند و از دل آن ها مقوله هایی (60 مقوله) استخراج گردید؛ سپس در مرحله کدگذاری محوری، پیوند میان این مقوله ها ذیل عناوین شرایط علی (نبرد اقتصادی)، پدیده محوری (انگیزه مقاوم سازی اقتصاد متکی بر دانش)، راهبردهای کنش و کنش متقابل (کارآفرینی دانش بنیان)، بستر(تشکیل اتاق جنگ اقتصادی؛... رویکرد علمی و دانشی در همه ابعاد و مراحل کارآفرینی)، شرایط مداخله گر (تاکیدات مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد و کارآفرینی؛... ناکارآمدی و عمل کرد نامناسب عوامل داخلی) و پیامدهای کارآفرینی دانش بنیان (تقویت اقتصاد بدون نفت، تقویت تولید ملی، اقتصاد مقاوم و تحریم شکن؛... الهام بخشی الگوی اقتصادی اسلام برای دنیا) در قالب پارادایم کدگذاری تعیین شد؛ در ادامه و در مرحله کدگذاری انتخابی، یکایک اجزای پارادایم کدگذاری تشریح، سیرداستان ترسیم و نظریه خلق شد.

    کلیدواژگان: کارآفرینی دانش بنیان، اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش بنیان، جنگ اقتصادی، نظریه داده بنیاد
  • سید میرصالح حسینی جبلی صفحات 341-369

    به راستی در طراحی الگوی اسلامی چه عنصری را باید به صورت فراگیر در کلیه متغیرات آن،مورد توجه قرار داد و در نبود آن می توان گفت که اسلامی نخواهد بود . این مهم خصوصا از منظر قرآن و حدیث چگونه است ؟ مسایل مذکور سبب شد که با عنوان اپیدمی بهداشت معنوی به بررسی بپردازیم تا به فراگیر کردن رفتارهای معنوی و تقویت اعتقادات ،باورها و امور معنوی درالگوی پیشرفت ایرانی اسلامی کمک نماییم . از طرف دیگر، این پژوهش در صدد است عوامل برون رفت عملی ازبیماریهای معنوی را در الگوی پیشرفت معنوی جامعه ایران  ،موردکاوش قرار دهد. این مهم با روش تحلیل ثانویه کیفی برداده های نقلی که برگرفته ازقرآن وحدیث است انجام می شود. یافته ها،حاکی ازآن است که هدف گیری الگو به سمت تقویت امور معنوی از مکانیزمهایی است که تمام فعالیت های بشری را تحت تاثیر قرار خواهد داد و به تعبیر قران رنگ خدایی داشتن  فعالیت های بشری در طراحی تمامی متغیرات الگویی از مفروضات اصلی به حساب می آید و این می تواند ، ملاک تفاوت الگوی اسلامی با الگوی غربی باشد . پیشرفت دنیوی جامعه اسلامی نیز با این ملاک دگرگون می شود و اقتصادو اخلاق حرفه ایی مبتنی برنظام اسلامی ، از حالت شی گرایانه و سود آوری و منفعت طلبانه، نسبت به مردم مسلمان تغییر خواهد کرد و الگویی متمایز با نگرش های اومانیستی تدوین خواهد شد . از نوع آوری های این پژوهش ارایه راهکارهای اشراب مکانیزمهای معنوی در طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خواهد بود .

    کلیدواژگان: بهداشت معنوی، فراگیری بهداشت معنوی، طراحی الگو، الگوی پیشرفت اسلامی
|
  • Seyyed MohammadJavad Ghorbi *, Gholamreza Jamshidiha Pages 9-40

    Islamic economy places emphasis on manufacturing national product and meeting domestic demands within the national boundaries. Many thinkers and scholars have writtenand spoken about this need. Ayatollah Mohammad Ali Shahabadi is among the scholarswho has doubly s tressed supplying goods within the Islamic nations. In his Shazrat al-Ma’arif he has explained various aspects of manufacturing national product. This paperintends to apply an analytical-descriptive method and use library documents to find anappropriate answer to the following ques tion: What are the national product threats ineconomic views of Ayatollah Mohammad Ali Shahabadi? Some findings of the paperindicate that manufacturing national product is in direct relation with political power andnational dignity so that inattention to meeting economic demands in Muslim nations,will pave the ground for economic dependency and impose ins tability on the pillars ofIslamic government. Some national product threats in Islam’s political sys tem accordingto Ayatollah Shahabadi are the following: sinking into indolence and luxury, discord ineconomic activities, mismanagement in public treasury, thirs t for welfare by citizens,dependence of national economy on foreign goods and indus tries, discounted loans andusury, export of unprocessed natural resources, lack of gratitude for God’s Grace, capitalaccumulation and creating obs tacles to manufacturing sector, economic conflicts.

    Keywords: Ayatollah Mohammad Ali Shahabadi, Economic Threats, manufacturing national product, Shazrat al-Ma’arif, interes t-free loans, economic dependency, sinking into indolence, Capital accumulation, economic conflict
  • Hadi Sanaeepour Pages 42-77

    Situations, goals, and developmental issues in political and economic sys tems shouldbe based on the foundations of the values, beliefs, ideologies and culture of every nation.Resis tance Economics is a cons truct based on axiological foundations that has led to theformation of a new discourse in our country and has become one of the main pillars ofour country’s socioeconomic development policy. One of the aspects of resilient economyis the development of entrepreneurship and creating the right conditions for businessdevelopment. Since entrepreneurship and business development are one of the maincomponents of the field of Resis tance Economics, the present paper seeks to identify themos t important dimensions and components for the development of entrepreneurshipwithin the framework of resis tance-oriented economy discourse. In the present s tudy,carried out in a seven-s tep approach through of Meta–Synthesis method, efforts havebeen made to develop business s trategies and develop entrepreneurship under the conditionsof resilient economy. The result of the research is a model consis ting of six sections:"Development of social-cultural norms of value-added entrepreneurship", "Improving thebusiness environment", "Improving entrepreneurial attitudes and business inclination","Financial support to entrepreneurs"," Legal support to facilitate business s tart-ups" and"Empowering innovative entrepreneurs to build and commercialize knowledge". Also,solutions tailored to each of the identified dimensions for the development of entrepreneurshipin the context of the discourse of resis tance-oriented economy were presented.

    Keywords: Entrepreneurship, Resis tance Economics, business environment, entrepreneurship development, meta–synthesis
  • Ehsan Torkashvand *, Muhamad Piri, Ali Haratian Pages 79-112

    Lifes tyle consis ts of intertwinement and networking of the factors that affect s tylesof living of human beings. Lifes tyle, particularly in economic field, can be reinforcingand can increase the power of resis tance if it is in an appropriate shape, otherwise, it cans trengthen the obs tacles on the way forward. The society’s inclination towards consumerismwould inflict huge damages on the economy and culture of the society. The consumptionmodel of every society plays a determining role in the allocation of productionresources, the type of manufactured commodities and the mode of their dis tribution, foroptimum allocation of resources for the production of goods and services, to a great extent,depends on the knowledge of the appropriate model of consumption and its culture. Themain ques tion that raises is as follows: Is it possible to move towards reduction of povertyand depravation by promoting and s trengthening the Islamic lifes tyle of the society?Survey and ques tionnaires were used in this s tudy to collect the necessary data from asample of 425 s tudents of Malayer City through s tratified sampling method. Spearmanand Cramer’s V correlation tes ts were used for the analysis of the data with the help ofSPSS16. The findings of the s tudy show that there is a positive relationship between theIslamic lifes tyle and approach to consumption and saving. Also through an Islamic lifestyle’s approach, one can prevent unnecessary consumptions and have a suitable saving.

    Keywords: Islamic lifes tyle, economic approach, Consumption, Saving, Islamic ethic, Islamic commandments
  • Jamal Beigi*, Ebrahim Ghorbani Pages 114-134

    Lifes tyle sugges ts intertwined and interconnected network of factors affecting human’sway of life. If lifes tyle, particularly in economic field, is formed in a proper manner, it canturn into a reinvigorating factor to boos t the power of resis tance, otherwise it can intensifythe obs tacles on the way. Social inclination toward consumerism has imposed massivedamages on the country in economic and cultural aspects. The consumption pattern inany society has a decisive role in financing manufacturing sector, type of manufacturedproduct and dis tribution sys tems. This is because optimal financing for supplying goodsand services depends, to a great deal, upon identifying proper pattern of consumption,promoting cultural awareness to that end, and its dominance in the society. The principalques tion, in the meantime, is whether expanding and promoting Islamic lifes tyle in thesociety can help alleviating poverty. This paper has applied survey research and organizedques tionnaires to collect data from 425 respondents from among the university s tudentsin Mahabad, using s tratified sampling. For data analysis we have used Spearman’s andCramér’s V tes ts by SPAA16 software. Results of the research showed that there is apositive relation between Islamic lifes tyle in attitudes toward consumption and saving.Thus Islamic approach toward lifes tyle can help avoid unnecessary consumption andmake proper saving decisions.

    Keywords: Islamic lifes tyle, economic perspective, Consumption, Saving, Islamic ethics, precepts
  • Razie Shirini Pages 136-157

    Economic wellbeing of individuals in the society is the mos t important issue towarddevelopment in any country, which has been equally paid double attention in Islamic teachings.Despite efforts and initiatives for improving economic wellbeing in Iran, social andeconomic indicators are s till on a downward trend so that poverty is now a major problemfor the country. Therefore, Islamic government mus t do its bes t to improve the economicconditions in the society. Boos ting livelihood of the individuals, the underprivileged walksof life in particular, can deeply affect economic indicators of the society. This paper intends topresent an Islamic-Iranian model of progress to find an appropriate answer to the followingques tion: What is the role of Islamic sys tem of government in boos ting financial support tothe needy? With a qualitative approach, this paper has applied an analytical-critical method.Results of the s tudy show that the government can help alleviate poverty through its cognitive,organizing, leading, supportive and management roles. Unders tanding the need forins titutionalization of the culture of supporting the needy is related to the cognitive role ofthe Islamic government and paying attention to meritocracy in appointing economic agentsis related to the organizing role of the government. Similarly, boos ting cultural insight in thesociety toward supporting the needy, educating and upbringing a piety-based and spiritualsociety is an example of the insight-oriented role of the Islamic government. From amongthe executive and supervisory role of the government, mention should be made of the following:identifying the needy in the society, obliging the government and its agents to livea simple life, setting inter-individual relations based on the principle of service-rendering,es tablishing interes t-free credit funds, and paving the ground for implementation of theprinciple of joint social liability. Supporting charity ins titutions and private economic enterprises,and motivating private sector for creating employment opportunities come in thelis t of government’s supportive role.

    Keywords: Economy, financial support, the needy, Islamic Government
  • Mohammad Mojtabazadeh Pages 159-194

    The present s tudy was conducted with the aim of designing and validating a culturalmodel based on an Islamic-Iranian approach for the Iranian higher education sys tem. Amixed method of explorative plan-tool development model was used. In the firs t place, inthe qualitative s tudy, a ques tionnaire consis ted of 4 factors, 14 criteria and 64 indicatorswere designed by using the method of Grounded Theory and interview with 9 experts. Inthe next s tep, in the quantitative section, the designed ques tionnaire was conducted on 36members of Iranian experts with higher education. Based on the received feedbacks, theques tionnaire was revised, Then, the final and modified version was dis tributed among150 experts in different City of Iran. The validity of the ques tionnaire was confirmed byexperts and its reliability was calculated by Cronbach’s alpha which was equal to (0/954).Non-probability purposive sampling method was used in the qualitative part of the s tudy,whereas classified random sampling method was applied in the quantitative part. In addition,analysis of s tructural equation modeling was used for tes ting the mentioned model. Inthe firs t phase of open coding, 76 concepts were obtained. The data of the second phase ofopen coding were classified in 64 concepts and 14 major categories. In axial coding s tage,4 theoretical codes were determined. Then, in terms of condition, interactive/process andoutcome characteris tics was classified. In selective coding, category of Superior culture,Islamic-Iranian culture, as the central category where selected. By doing confirmatoryfactor analysis, all factors were approved. The results of second-order confirmatory factoranalysis also showed that all 14 factors are sufficient factors loading to prediction ofcultural model based on Islamic-Iranian approach for Higher Education Sys tem in Iran.The goodness of fit indices (GFI) were: (CMIN.DF) which equals to 1.896, (RMSEA)= 0.038, (GFI) = 0.991, (AGFI) = 0.921, (CFI) = 0.942, (NNFI) = 0.961, (TLI) = 1.000,(IFI) = 0.919 and (RFI) = 0.934. The results of s tatis tical tes ts display that the designedmodel enjoys very favorable fitness for a cultural model based on Islamic-Iranian approachfor the Iranian universities. Also, the model designed in this s tudy is a complexand multidimensional concept. This model will have a positive function, only if it isconsidered as a single totality equal due attention is paid to all its aspects.

    Keywords: Islamic-Iranian model, culture, Higher education, Grounded theory, Mixed Research Method
  • Mohammad Kashanipour*, Mojtaba Farokhi, Reza Ghlami Jamcarani, Mohammadreza Mehrabanpour, Hosein Meisami Pages 196-224

    The differences between attitudes and approaches of Islam to progress and developmentwith those of the Wes tern world are quite clear. Hence, it is inevitable to pay attentionto the cultural and environmental requirements of Islamic societies in designing anddeveloping an Islamic model of progress. The main purpose of this s tudy is to presenta model for sus tainable business development and progress based on Islamic approachand find out its dimensions, components and indicators. For this purpose, the requireddata were collected through qualitative content analysis of Islamic texts through inductivemethod. Based on the results, and considering the validity of the results (Credibility,Transferability, dependability, and Conformability), the Islamic Model of Sus tainableBusiness contains seven dimensions: 1) Economic, 2) Environmental, 3) Social, 4) Laborand Production, 5) Management and Leadership, 6) Human Capital, and 7) Progress andExcellence. This model, in the form of 36 components and 132 indexes, in the light oftwo fundamental Islamic principles (jus tice and ethics), will prepare the grounds for theachievement of Islamic sus tainable development goals.

    Keywords: Sus tainability, sus tainable business, Islamic sus tainability, Islamic Model
  • Abolgasem Masihabadi *, Hojatollah Atashi Golestani, Alireza Mehrazeen, Mohammadreza Shoorvarzy Pages 226-249

    In modern-day societies and economies, companies and corporations play a key role indevelopment of any country. This century, however, has witnessed crimes, corruptions,and inefficiency of the board of directors of large corporations, imposing heavy social,economic and political burdens on the country. A close and precise evaluation has indicatedthat the problems have occurred for lack of measures by corporate governance. Incorporate governance, the two theories of "agency" and "s tewardship" with opposing hypotheseson "model of man" propose different s tructures for the boards of directors of thecorporations. This research paper pursues a critical approach to these non-native theoriesand while clarifying Islamic attitude toward "model of man", presents an Islamic-Iranianpattern for the role of the board of directors. Results of this s tudy indicate that in Islamicapproach, all board members are endowed with roles for supervision and consultation.Moreover, both material and spiritual aspects of man are causes of motivation in ours tudy. Also, in addition to boos ting self-control, there is a need for control from outsidethe corporation. Therefore, based on the Islamic-Iranian model of board of directors, thepresence of both executive and non-executive members of the board with high level ofself-control and s trong belief in responsiveness to God will be good for preventing fraudand corruption, improving the performance of corporations and progress of the country

    Keywords: Islamic-Iranian pattern of progress, Board of Directors, Social Control Theory, Agency Theory, s tewardship theory
  • Hassan Yusufzadeh Pages 251-277

    There has always been a serious ques tion among researchers and politicians on whatthe progress is and what its components are. Various research works have been carriedout for finding logical answers to the above ques tions, each picturing an ideal society andprogress in some way. "Clean life" is perhaps the mos t important picture that has beencreated as inspired by the Holy Quran. This picture, too, is so general that practicallyleaves no image before the researchers and proponents of progress. This paper intendsto find a proper answer to the ques tion of progress in view of Allameh MohammadTaqi Ja’fari through a descriptive and analytical method. Results of the s tudy indicatethat Ja’fari’s "rational life" to the s trength of a theory is the bes t answer to the ques tionof progress, thanks to its intentional and extensional relations with clean life and idealsociety. Rational life gives us both logic of social order leading to progress and properinteraction for realizing this goal. Rational life is a theory where religion, philosophy andhuman experience meet, from among them the role of religion in picturing and realizingthe progress is quite outs tanding.

    Keywords: Progress, rational life, clean life, Ideal Society, Social order, rational interaction
  • Ahad Davari Chelaghaee*, Mahdi Bakouei Pages 279-311

    The followers of the prophets (peace be upon them all) have resorted to the monotheis ticteachings in dealing with various issues affecting human societies to select an approachand behavior that are good and acceptable according to the Holy Quran. Part of this interactionrelates to the economic issues, the s tudy of which yields – in addition to individualpatterns – key teachings for the planning and executive bodies of the governments formedbased on Quranic precepts. This paper classifies and s tudies the verses of the Holy Quranwith the aid of library sources to analyze the mos t important economic indicators of thefollowers of the prophets (peace be upon them all) as believers and revolutionary forcesin view of the Holy Quran. In addition to defending the revolutionary nature and confrontingthe claims on inefficiency of their economic laws, this paper intends to presentsuccessful examples for economic progress and for overcoming economic tensions setby the enemies within general s trategies. Results of the s tudy indicate that wholesomeeconomic laws and transparency of these laws, all-out efforts, financial independence,crisis management, economic support of the people, fighting unwholesome economy,corruption and related abnormalities, financial equality with people and fighting aris tocracyare among the mos t important economic indicators of believers and revolutionaryforces in view of the Holy Quran.

    Keywords: Economy, believers, revolutionary forces, Indicator, Holy Quran
  • Mohammad Ziauddini*, Meghdad Maleki, MosTafa Hadavinejad Pages 313-339

    Under the US sanctions agains t Islamic Republic of Iran, there needs to be paid moreattention to knowledge-based companies and help promotion of their capabilities with theaim of putting an end to the sale of natural resources and moving toward "knowledge-basedmanufacturing". In other words, the path toward success in "economic Jihad" and "resilienteconomy" passes through the medium of knowledge-based entrepreneurship. This qualitativework has been carried out with the ultimate goal of research into knowledge-basedentrepreneurship within the conceptual framework of resilient economy. We collected atotal of 1280 themes through a codified procedure after open interviews with 15 universityprofessors of management and economy and 10 entrepreneurs, managing directors ofknowledge-based companies, and related government officials, who were briefed on suchconcepts as resilient economy. Then, 60 themes from among the total 1280 themes wereselected through a codification paradigm for determining the following subjects: causalconditions (economic fight), phenomenal centrality (motifs for making knowledge-basedeconomy resilient), reciprocal actions and interactions’ s trategies (knowledge-based entrepreneurship),infras tructure (es tablishing economic war room), … as well as a scientificand knowledge-based approach toward all aspects and s tages of entrepreneurship, interveningconditions (Leader’s recommendations on economy and entrepreneurship), domes ticagents’ inefficient and inappropriate performance, outcomes of knowledge-based entrepreneurship(boos ting non-oil economy, boos ting national production, resilient economy, antisanctionseconomy, …), and Islamic economy as a pattern for inspiring world economy. Incontinuation and at the s tage of selective codification, the elements of codification paradigmwere explained one by one to set the plot of the s tory and create the theory.

    Keywords: Knowledge-based entrepreneurship, Resilient economy, Knowledge-Based Economy, economic war, Data-based theory
  • Seyed MirSalhe Hossaeiny Jebelii Pages 341-369

    In designing an Islamic model of progress what element should be truly includedextensively in all its variables, without which one can reject it as a non-Islamic model?How is it dealt with in view of the Holy Quran and Islamic traditions? These questionshelped us initiate a s tudy on the spiritual health epidemic for generalization ofspiritual behavior and for helping beliefs and spiritual affairs bloom in Islamic-Iranianmodel of progress. On the other hand, this work intends to look at practical factors tohelp overcome spiritual illness in Iranian society’s model of spiritual progress. This wascarried out through secondary qualitative analysis of the narrative data taken from theHoly Quran and Islamic traditions. Findings show that the model’s target of promotingspiritual affairs is among the mechanisms that will affect all human activities and asthe Holy Quran sugges ts, God-centered human activities in designing all model-basedvariables is accounted as a principal hypothesis; and this can be a criterion for differencebetween Islamic and Wes tern patterns. The material progress of the Islamic society, too,undergoes a dras tic change with this criterion so that economy and occupational ethicsbased on Islamic sys tem will shift away from object-orientation and profiteering towardthe Muslim people and a dis tinctive pattern with humanis tic approaches will be designed.An innovation achieved through this research work is presenting s trategies for feedingspiritual mechanisms in designing Islamic-Iranian model of progress.

    Keywords: Spiritual Health, spiritual health epidemic, Model design, Islamic model of progress