فهرست مطالب

ایران ورجاوند - پیاپی 2 (بهار و تابستان 1398)

نشریه ایران ورجاوند
پیاپی 2 (بهار و تابستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/05/15
  • تعداد عناوین: 12
|
  • رابرت کارل هنریکسون ترجمه: نیلوفر رضایی نراقی صفحات 4-15

    در کاو شهای تپه باباجان سال 1966 ، تعداد زیادی کاشی رنگی کشف شد که قدمت آنها به هزاره اول پیش ازمیلاد برم یگردد. این کاشی ها جزو تزیینات سقفی یکی از اتا قهای بنا بودند که بعد از آت شسوزی ساختمان و ریزش سقف به زمین فروریختند. ازآنجاکه کاشی ها دارای وزن و اندازه زیادی بودند هنگام ریزش سقف دچار آسیب زیادی نشده و به همین دلیل امکان بازسازی آنها فراهم بود. شناخت این اتاق با سقف رنگی اش از دو نظر حایز اهمیت است، یکی اینکه به روش ساخت سقف چوبی در هزاره اول پیش از میلاد در ناحیه مرکز غرب ایران پی می بریم و دیگر اینکه وجود چنان سقف منقوشی در باستا نشناسی این دوره بسیار نادر است و چنین یافت های یک کشف استثنایی محسوب می شود. رابرت کارل هنریکسون با مطالعه دوباره داد ه های گزارش کاوش گروه باستا نشناسی انگلیسی سعی کرده طرح سقف را بازسازی کند.

    کلیدواژگان: تپه باباجان، اتاق رنگین، کاشی طرح دار، بازسازی کاش یهای سقف
  • فرانتس گرنت ترجمه: اشکان گرشاسبی صفحات 16-25
  • اسماعیل سلیمی، منصور محمودنژاد صفحات 26-45

    کمبود آب در فلات ایران همواره یکی از مهم ترین مشکلات بوده و غلبه بر این نقصان و ابداع شیو ه های آبیاری و مدیریت تقسیم آب از مهم ترین دستاوردهای انسان در این سرزمین است. شهرستان بوکان به دلیل واقع شدن در جنوب دریاچه ارومیه با دش تهای وسیع و جریان یافتن رودخانه سیمینه رود به عنوان بارزترین عارضه طبیعی از وسط آن و داشتن منابع آب کافی، از گذشت ه های دور محل سکونت، گرو ه های مختلف انسانی بوده است. هدف نوشتار پی شرو مطالعه باستا نشناختی سد قورمیش در 8 کیلومتری شمال شهر بوکان در میان روستاهای قورمیش و اوچ تپه است. به بیان دیگر سعی می شود تا به این پرسش پاسخ گفته شود که سد قورمیش در فعالی تهای کشاورزی منطقه اطراف خود چه نقشی داشته، فرض بر آن است که به دلیل عدم انتقال آب سیمینه رود به زمین های کشاورزی ضلع شمالی و شرقی روستای اوچ تپه ایجاد چنین ساز های نقش مهمی در فعالی تهای کشاورزی روستای مزبور داشته است. در نتیجه پژوهش حاضر، که با بهره گیری از روش کتابخان های و میدانی به انجام رسید، مشخص گردید، با توجه به محوط ه های ناچیت و اوچ تپه در نزدیکی سد قورمیش با داشتن استقرارهای از دوره تاریخی و اسلامی، به احتمال سد مزبور در دوره ساسانی بنا و در عصر صفویه مرمت و بازسازی شده باشد.

    کلیدواژگان: بوکان، کردستان، قورمیش، سد، ساسانی، صفویه
  • مهدی شریفیان، محمد وفایی بصیر صفحات 46-64

     زمان و مکان در بخش اسطوره و پهلوانی شاهنامه، غالبا غیر واقعی است؛ اگر هم نام شهری چون مازندران (در بخش پهلوانی) ذکر م یشود، قابل تطبیق با مازندران نیست. اما در بخش تاریخی شاهنامه، مکان و زمان واقعی است. ازای نرو مکا نهای تاریخی که در دوره ساسانیان در شاهنامه آمده است، وجود عینی و جغرافیایی دارند. این پژوهش، به شیوه تحلیلی-توصیفی براساس منابع کتابخان های به گردآوری داده هایی درباره ابیات بخش تاریخی شاهنامه (دوره ساسانی) که در آنها اشاراتی به اماکن و اعلام جغرافیایی رفته، نگارش یافته است. نگارندگان کوشیده اند به سه سوال پاسخ دهند. الف: آیا جایگاه جغرافیایی، تاریخی و سیاسی اماکن ساسانی در شاهنامه واقعی است. ب: تطبیق موقعیت جغرافیایی و سیاسی اماکن مذکور در شاهنامه فردوسی با اماکن مذکور در کتا بهای تاریخی و جغرافیایی مرتبط با عهد ساسانی چگونه ممکن است. ج: چه مکا نهایی در دوره تاریخی ساسانیان وجود داشته که در شاهنامه نیامده است. یافته ها نشان می دهد مکا نهای تاریخی دوره ساسانی در شاهنامه فردوسی واقعی است، و این نشانگر آن است که فردوسی مرز دقیق اسطوره با تاریخ را به خوبی می شناخته است.

    کلیدواژگان: جغرافیای تاریخی، جغرافیای سیاسی، ساسانیان، شاهنامه
  • رابرت هیلن برند ترجمه: حسین صبری صفحات 65-84
  • جی فریرمن، فرانک آسارو، هلن و. میشل ترجمه: افشین آریان پور صفحات 85-100
  • علی نوراللهی صفحات 101-134

    روستای گدمه جزیی از تیره قل یوند ایل خزل است که در دشت میانکوهی آسمان آباد ساکن هستند. در گذشته این طایفه دارای زندگی کو چنشینی و نیمه کوچ نشینی بودند. اساس معیشت آنان بر کوچ و دامپروری استوار بود. همواره این نوع معیشت با چالش های متعددی روبه رو بود که آنان را تهدید می کرد و همچنین برای انجام بسیاری از امور نیازمند همکار یهای متقابل بودند که دربرگیرنده طیف وسیعی از مسایل ازجمله دفاع و امنیت تا خورد و خوراک و بافت سیاه چادر و غیره را دربرم یگرفت. بنابراین انواع یاریگری مرتبط با این نوع معیشت در میان آنها رواج داشت. با یکجانشین شدن اجباری آنان، جلو ه های دیگری از یاریگری در کشاورزی و خانه سازی در میان آنان که قبلا ب هعلت شرایط معیشتی کمرنگ تر بود برجسته شد. در این مقاله نگارنده از دو شیوه مشارکتی و مصاحب های برای انجام پژوهش بهره برده است.

    کلیدواژگان: یاریگری، ایل خزل، تیره قلی وند، طایفه گدمه
  • محسن معصوم زادگان صفحات 135-144

    دارآباد یکی از روستای کهن شمیران بوده است و امروز در شمال شرقی کلان شهر تهران و در منطقه یک قرار دارد. با توجه به آثار فرهنگی و تاریخی محله دارآباد و کوهپای ه های شمیران سعی شده است با معرفی و آسی بشناسی تپه باستانی سیمین قلعه و طرح پیشنهاد، نظر متولیان مدیریت شهر تهران را بر این محوطه فراموش شده معطوف کنیم. بازنمای نمادهای فرهنگی و تاریخی شمیران در هویت بخشی شهر تهران موثر است. فقدان مستندات پژوهشی حوزه شمیران و عدم شناخت ماهیت و کارکرد محوط ه ها، ساختار فعالی تهای انسانی، روابط پیرامون پراکندگی آنها و شناسایی تاثیرات محیطی در طول زمان، ملزم م یدارد مقدمات بررسی و کاو شهای چش مانداز توچال با توجه به پراکنش آثار فرهنگی غنی آغاز شود و پار های از پرس شها درباره تهران در دور ه های مختلف پاسخ داده شود. 

    کلیدواژگان: دارآباد، سیمین قلعه، دوره تاریخی، موزه حیات وحش
  • نقد و بررسی کتاب
  • سعید باقی زاده صفحات 145-154
|