فهرست مطالب
مجله جغرافیا و توسعه
پیاپی 60 (پاییز 1399)
- تاریخ انتشار: 1399/07/01
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحات 1-20
هدف از تحقیق حاضر بررسی شاخص های موجود توسعه هوشمند روستایی و تحلیل فضایی آنها در روستاهای شهرستان جوین است. روش تحقیق در نوشتار حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی (منابع کتابخانه ای، مجله های علمی) و میدانی (پرسشنامه) و اطلاعات مورد نیاز در زمینه توسعه هوشمند روستای و شاخص های آن با استفاده از پیشینه مطالعاتی، با توجه به شرایط منطقه بومی سازی شد. پرسش نامه به جهت بررسی وضعیت توسعه هوشمند روستایی در روستاهای نمونه، در قالب طیف پنج گزینه ای لیکرت تهیه و در بین روستاییان توزیع و تکمیل شده است. از مجموع 5716 خانوار در نقاط روستایی نمونه، با فرمول کوکران با خطای 065/0 درصد، حجم نمونه 210 خانوار بدست آمد. برای سنجش توسعه هوشمند روستایی با توجه به نوع داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون، تی تک نمونه ای استفاده شد. در ادامه به جهت سطح بندی روستاهای مورد مطالعه به لحاظ دست یابی به توسعه هوشمند روستایی از تحلیل رابطه خاکستری(GRA) استفاده شد. در نهایت به جهت بررسی تاثیر شاخص های مورد بررسی بر توسعه هوشمند روستایی از روش معادلات ساختاری (Smart PLS) استفاده شد. براساس نتایج آزمون T، شاخص کالبدی و اقتصادی به ترتیب با میانگین های 18/4 و 03/4 به عنوان مهم ترین شاخص های توسعه هوشمند روستایی در روستاهای مورد مطالعه بوده اند. بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل رابطه خاکستری، روستای کلاته میمری دارای رتبه اول، روستای حاجی آباد دارای رتبه دوم هستند و سایر روستاها به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین نتایج معادلات ساختاری (Smart PLS) نشان داد که با توجه به ضریب مسیر 0.913 و مقدار آماره t 65.053 شاخص های مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه بر توسعه هوشمند روستایی تاثیر مثبت و قوی دارد.
کلیدواژگان: توسعه هوشمند روستایی، تحلیل فضایی، معادلات ساختاری، تحلیل خاکستری -
صفحات 21-30
عوارض جغرافیایی گوناگون (دریاچه ها، شنزارها، پلایاها، جنگل ها و...) ویژگیهای دمایی (گرمای ویژه و رسانایی گرمایی) متفاوتی دارند. از این رو توزیع فراوانی دمای رویهی زمین بر روی هر یک از این عوارض متفاوت است. از سوی دیگر تغییرات محیطی سبب تغییر دمای رویهی زمین میشود. بنا بر این تغییرات محیطی مانند آب شدن یخها و برفپوشها، خشکیدن دریاچهها، جنگلزدایی، بیابانزایی و مانند آن میتواند توزیع فراوانی دمای رویهی زمین را تغییر دهد. دادههای مودیس به دلیل تفکیک مناسب زمانی و مکانی بررسی تغییرات توزیع فراوانی دمای رویهی زمین را ممکن میسازد. پانزده سال دادههای مودیس آکوا به کمک واکاوی مولفهی اصلی بررسی شد. این بررسی نشان داد که توزیع فراوانی دمای رویهی زمین در ایران تا اندازهی زیادی وابسته به ارتفاع و پس از آن وابسته به عوارض جغرافیایی است. توزیع فراوانی دمای رویهی زمین بر روی عوارض جغرافیایی مختلف متفاوت است. دریاچهها، شبکههای رودخانهای، کویرها، شنزارها، درختزارها، جنگلها و کلانشهرها از جملهی عوارض جغرافیایی هستند که بر توزیع فراوانی دمای رویهی زمین اثر میگذارند. از این رو بررسی توزیع فراوانی دمای رویهی زمین به شناسایی مرز جغرافیایی این پدیدهها کمک میکند. از سوی دیگر میتوان تغییر قلمرو این پدیدهها را نیز در طی زمان ردگیری کرد و ابزار نوینی برای پایش تغییرات محیطی به دست آورد.
کلیدواژگان: دمای رویه ی زمین مودیس، امضای بسامدی، عوارض زمین، تغییرات محیطی، ایران -
صفحات 31-58
مناطق ژیوپلیتیکی پیرامونی، نقش ویژه ای در سیاست خارجی کشورها ایفا می کنند. در این میان، یکی از مناطق ژیوپلیتیکی مهم پیرامونی ایران منطقه جنوب آسیا است. آنچه که در جنوب آسیا رخ می دهد بر منافع ایران تاثیر گذار می باشد. بنابراین داشتن شناخت مناسب در سیاست خارجی، توانایی لازم را برای حفظ و تقویت منافع ملی ایران در منطقه جنوب آسیا فراهم می نماید. هدف این پژوهش تبیین فرصت های ژیوپلیتیکی سیاست خارجی ایران در منطقه جنوب آسیا می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی - تحلیلی و همچنین روش جمع آوری یافته های پژوهش به صورت کتابخانه ای و میدانی خواهد بود. یافته های کیفی نشان می دهد که بخشی از شاخص های طبیعی و انسانی کشور های منطقه جنوب آسیا با جمهوری اسلامی ایران از تجانس و هم تکمیلی در ابعاد مختلف اقتصادی، ارتباطی، فرهنگی، دینی و علمی برخوردار می باشند و یافته های میدانی دوازده شاخص را به عنوان شاخص های فرصت آفرین جمهوری اسلامی ایران در جنوب آسیا تایید می کند.
کلیدواژگان: جنوب آسیا، جمهوری اسلامی ایران، فرصت، ژئوپلیتیک، سیاست خارجی -
صفحات 59-84
هدفاصلیپژوهش حاضر، بررسی میزان تاب آوری سکونتگاه های شهری و روستایی شهرستان چرام به منظور برنامه ریزی پاسخ به بحران زلزله است. روش پژوهش حاضر، منطبق بر تحلیل ساختاری و همچنین رویکرد شبه ریاضی (کمی/کیفی) است. حجم جامعه آماری پژوهش، کلیه خبرگان و کارشناسان استان که با موضوع زلزله و رویکرد آینده نگاری آشنایی کامل دارند، هستند. همچنین روش نمونه برداری، نمونه برداری هدفمند و تعداد 25 نفر از خبرگان، کارشناسان، استادان دانشگاهی و مدیران اجرایی مرتبط با موضوع زلزله و مدیریت بحران و رویکرد آینده پژوهی و سناریونویسی، به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها و اطلاعات پژوهش حاضر از طریق روش انگیزش ذهنی، پنل خبرگان و پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شده است. ابزار اصلی تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات پژوهش، نرم افزارARC GIS، نرم افزار آینده پژوهی (MICMAC) مبتنی بر تحلیل اثرات متقاطع، نرم افزار (MACTOR) مبتنی بر گزینش چندگانه موضوعات و نرم افزار سناریو ویزارد (Scenario Wizard) مبتنی بر مدل سایب است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که از کل مساحت شهرستان چرام، 78/121 کیلومترمربع (35/9 درصد) در پهنه بدون خطر و 29/177 کیلومترمربع (65/13 درصد) دارای آسیب پذیری بسیار بالایی در برابر زلزله است. همچنین از کل مساحت بخش سرفاریاب، 90/4 درصد در پهنه بدون خطر و 16 درصد دارای آسیب پذیری بسیار بالا؛ 32/13 درصد از بخش مرکزی شهرستان چرام در پهنه بدون خطر و همچنین 96/10 درصد از مساحت بخش مرکزی در معرض آسیب پذیری بسیار بالا قرار دارد. همچنین شهر چرام در پهنه با خطر بالا و شهر سرفاریاب در پهنه با خطر بسیار بالایی از خطر زلزله قرار دارد. 49 روستا و آبادی در شهرستان چرام در پهنه بسیار آسیب پذیر و 14 روستا، در پهنه با خطر خیلی کم نسبت به خطر زلزله قرار دارند. نتایج حاصل از آینده پژوهی نشان داد که تاثیرگذارترین پیشران ها در افزایش خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله در شهرستان چرام، 16 پیشران است که عبارت اند از: ضعف مصالح، ساخت و سازهای نامقاوم، گسترش مراکز جمعیتی بر روی پهنه های لرزه خیز و خطوط گسل، بی توجهی به بهسازی و نوسازی، بی توجهی به مکان یابی صحیح، ضعف دسترسی به مراکز درمانی و معابر اصلی، نبود تجهیزات و امکانات و نبود دستگاه های هشدار زلزله، آموزش اندک و دانش ناکافی نیروها و شهروندان، عدم تهیه نقشه خطر و نبود نقشه راه جامع، اسکان افراد با درآمد پایین در مناطق با ریسک بالا و عدم هماهنگی دستگاه های مسیول. همچنین نتایج حاصل از سناریویی سایب درجهت ارایه مطلوب ترین سناریویی پیشنهادی نشان می دهد که هسته و قلب مرکزی سناریوهای برنامه ریزی پاسخ به سانحه زلزله در شهرستان چرام مبتنی بر تهیه نقشه جامع بحران زلزله در شهرستان چرام خواهد بود.
کلیدواژگان: آینده پژوهی، زلزله، آسیب پذیری، مدلGRA، سناریونویسی، شهرستان چرام -
صفحات 85-116
محدودیت های خدماتی و سرمایه گذاری در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران از یک سو و از سویی دیگر، رویکرد جدید در برنامهریزی منطقه ای، تحقق توسعه پایدار منطقه ای را نیازمند انجام دو اقدام عمده نموده است؛ در ابتدا اینکه، توسعه ای غیرمتمرکز بر مبنای عدالت فضایی شکل گیرد، در این راستا؛ نیاز به ایجاد یک سلسله مراتب فضایی از ارتباطات متقابل نقاط بر مبنای میزان توانمندی و پایداری آنها بوده و بایستی مراکزی پایدار و توانمند در راستای ایفای نقش مرکزیت و هدایت جریان توسعه به نقاط با توان و میزان پایداری کمتر، ایجاد و مورد حمایت قرارگیرند تا این چنین، یک فضای عملکردی مطلوب شکل گیرد. همچنین؛ بایستی برنامه ای مدون و کارآ مطابق با وضع موجود و آینده مطلوب دست یافتنی، متناسب با توانمندی ها به منظور افزایش توان نقش آفرینی این مراکز در عرصه منطقه ای تدوین گردد. در این راستا نیز، هدف پژوهش حاضر در دو عرصه مذکور بوده بگونه ای که با سنجش میزان پایداری روستاهای شهرستان سروآباد، روستاهای دارای توان در جهت ایفای نقش مرکزیت در نظام سلسله مراتب فضایی- مکانی شهرستان، شناسایی و با تدوین برنامه استراتژیک، جهت و نحوه عملکرد این مراکز در راستای ایفای مطلوب این نقش، مشخص گردید. پژوهش کاربردی حاضر، از حیث روش انجام؛ توصیفی - تحلیلی بوده که جهت گردآوری داده ها از روش اسنادی و پیمایشی، بهرهگرفته است. داده های حاصله از طریق اطلاعات سرشماری 1395 نواحی روستایی شهرستان سروآباد، قضاوت شفاهی گروه دلفی و بازدیدهای میدانی حاصل آمد و تجزیه و تحلیل آنها با بهره گیری از تکنیک تاپسیس، ابزارهای آمار فضایی (شاخص خودهمبستگی موران، لکه های داغ)، مقایسه دودویی و برنامه-ریزی استراتژیک، نشان داد روستاهای بیساران، دزلی، پایگلان، قلعه جی، سلین، درکی، حسین آباد، بلبر و رزاب، پایدارترین روستاها و در واقع مراکز رشد منطقه و استراتژی های تهاجمی مبتنی بر رسوخ در بازار نیز، مطلوبترین استراتژی ها در راستای توسعه منطقه ای شهرستان سروآباد بر مبنای نقش آفرینی این مراکز می باشند.
کلیدواژگان: توسعه منطقه ای، برنامه ریزی استراتژیک، سلسله مراتب روستایی(مراکز رشد)، نواحی روستایی شهرستان سروآباد -
صفحات 117-136
هدف این مطالعه، مکان یابی عرصه مناسب برای اجرای پروژه های بذرپاشی و بذرکاری، کپه کاری، کنتور فارو، پیتینگ و پخش سیلاب در مراتع دشت قاین، استان خراسان جنوبی می باشد. وسعت مراتع محدوده مورد مطالعه 7300 هکتار بود که مکان یابی عرصه مناسب برای اجرای پروژه ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شد. ابتدا، بر اساس مستندات علمی، معیارهای موثر در انتخاب عرصه مناسب برای اجرای هر یک از پروژه های مذکور تعیین شد. سپس، با توجه به معیارهای انتخاب شده، تعداد 80 پرسشنامه به صورت ماتریس زوجی برای هر یک از پروژه ها طراحی گردید. برای تکمیل پرسشنامه، از خبرگان دانشگاهی و کارشناسان خواسته شد که وزن هر معیار را تعیین و در نهایت وزن نهایی (اهمیت نسبی) هر معیار، بر اساس میانگین هندسی تمامی پرسشنامه های تکمیل شده محاسبه شد. درخت سلسله مراتبی با نرخ ناسازگاری مناسب با استفاده از نرم افزار Expert Choice ترسیم گردید. در نهایت، نقشه مکان یابی عملیات مورد نظر با استفاده از نرم افزار ArcGIS و اهمیت نسبی هر معیار تهیه گردید. نتایج نشان داد که مصاحبه شوندگان معتفد بودند که در مکانیابی عرصه مناسب برای عملیات پیتینگ مقدار بارش و شیب منطقه و برای عملیات پخش سیلاب شیب، حجم رواناب و نفوذپذیری خاک اهمیت بیشتر دارند. به علاوه، معیار اقلیم و شیب اهمیت نسبی بیشتری در تعیین عرصه مناسب برای بذر پاشی و بذرکاری؛ بارندگی بیشترین اهمیت نسبی در مکانیابی عرصه برای عملیات کپه کاری و در نهایت در تعیین عرصه مناسب برای عملیات کنتورفارو، شیب و حجم رواناب بیشترین اهمیت نسبی را نشان دادند. براساس نقشه های مکانیابی تولید شده، 628 هکتار از مراتع منطقه برای انجام پخش سیلاب مناسب بودند. به علاوه، وسعت عرصه مناسب برای عملیات کنتور فارور و پیتینگ به ترتیب 103 و 199 هکتار برآورد گردید. وسعت عرصه های مناسب برای اجرای عملیات بذرکاری و کپه کاری هم به ترتیب برابر با 3623 و 2750 هکتار محاسبه شد.
کلیدواژگان: بذرپاشی و بذرکاری، کپه کاری، کنتور فارو، پیتینگ، پخش سیلاب -
صفحات 137-156
ارزیابی توان اکولوژیک، سنجش توان بالقوه سرزمین با ملاک ها و معیارهای مشخص و از پیش طرح ریزی شده است. هدف از این مطالعه بررسی پتانسیل پارک جنگلی چیتگر برای گردشگری است. در این پژوهش ابتدا با بررسی منابع مختلف و کسب استانداردها، معیارها و زیرمعیارها انتخاب شدند. معیارهای مورد مطالعه، عبارتند از: نقشه های خاکشناسی، زمین شناسی، توپوگرافی، دما و بارندگی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، فاصله از منابع آبی، فاصله از جاذبه های گردشگری، فاصله از راه ارتباطی، فاصله از سکونتگاه انسانی. با استفاده از پرسشنامه ی مقایسات زوجی، وزن معیارها و زیرمعیارها تعیین گردید و از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به معیارها بهره گرفته شد. ارزیابی توان تفرجی با توجه به وزنهای اختصاص داده شده برای تفرج گسترده صورت پذیرفت و در نهایت با تلفیق لایه ها، توان نهایی منطقه مشخص گردید. برای وزن دهی معیارها از نرم افزار ExpertChoice11و برای تجزیه و تحلیل لایه ها ازنرم افزار Arc GIS 10.5 استفاده شد. بر اساس نتایج حدود 20% از منطقه جهت تفرج گسترده مناسب تشخیص داده شد. از این میزان 1383هکتار برای فعالیت گسترده طبقه یک دارای توان است، 541/184هکتار برای تفرج گسترده طبقه دو مناسب شناخته شد و 78/2 هکتار در طبقه نامناسب قرار گرفت که در ارتفاعات قرار دارد. در این مدل موانع طبیعی قابل رفعی وجود نداشت. در مجموع باید توجه داشت که کم شدن پوشش گیاهی موجب اثراتی بر تنوع گیاهی و نیز تخریب و آلودگی منطقه خواهد داشت که در آینده موجب کاهش پتانسیل گردشگری شده و باید مسیولان تصمیماتی در این خصوص اتخاذ نمایند.
کلیدواژگان: توان اکولوژیک، ارزیابی، تفرج گسترده، تحلیل سلسله مراتبی، پارک چیتگر -
صفحات 157-180
فرم شهری برآیند شرایط محیطی و تصمیمات برنامه ریزی در بستر زمان می باشد. مطالعه و پژوهش در فرم شهری به دلیل تاثیرات آن بر عملکرد های شهری از جمله کیفیت دسترسی شهروندان به خدمات مستقر در شهر دارای اهمیت می باشد. هر کدام از انواع فرمها شهری فشرده و یا پراکنده، در دسترسی شهروندان به خدمات تاثیر گذار هستند. هدف از این تحقیق شناسایی الگوی فرم شهری محلات شهری مراغه و نحوه دسترسی شهروندان به خدمات شهری می باشد. تحقیق از نظر ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی که از طریق مطالعه اسنادی- کتابخانه ای انجام گرفته است.در تحلیل داده ها از روش فازی و نرم افزارهای GIS و SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوی فرم شهری مراغه بصورت فشرده و پراکنده توسعه یافته است. بدین صورت که شهر در مرکز و بافتهای قدیمی دارای الگوی فشرده و متراکم و در پیرامون و بافتهای حاشیه ای بصورت پراکنده و نیمه پراکنده می باشد.از طرفی نتایج تحلیل همبستگی میان فرم متراکم و شاخص دسترسی حاکی از وجود همبستگی معنی دار میان این دو متغیر می باشد. بگونه ای که ضریب دسترسی محلات و نواحی مرکزی بهتر از بافتهای حاشیه ای و جدید می باشد. وجود این شرایط در فرم شهری عدم تعادل فضایی در توزیع جمعیت و فعالیتها در سطح نواحی و به ویژه محلات شهری را موجب گردیده است. از طرفی برخی از شاخصهای دسترسی نظیر نسبت شبکه ارتباطی در محلات مرکزی از سهم پایینتری نسبت به محلات حاشیه ای برخوردار هستند. این عامل در کنار استقرار بسیاری از فعالیتها و امکانات در این قسمت از شهرموجب هدایت حجم انبوهی از سفرهای درون شهری به مقصد محلات مرکزی شهر و در نتیجه مشکلات ازدحام و ترافیک سنگین را ایجاد کرده است.
کلیدواژگان: فرم شهری، شاخص دسترسی، شهر مراغه -
صفحات 181-200
با توجه به مقدار اندک منابع آب سطحی در بسیاری از مناطق ایران، آب های زیرزمینی مناسب ترین و تنها منبع جهت تامین آب مورد نیاز این مناطق محسوب می شود. امروزه استفاده از سنجش از دور (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تبدیل به یکی از ابزارهای قدرتمند و مقرون به صرفه جهت شناسایی و اکتشاف منابع آب زیرزمینی قابل دسترس شده است. این تحقیق با هدف مشخص کردن مناطق با پتانسیل بالای آب زیرزمینی در سازندهای سخت حوزه آبریز خرم آباد با استفاده از سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار Expert Choice و روش سلسله مراتبی فازی، انجام شده است. بدین منظور با توجه به اطلاعات تصاویر ماهواره ای ETM+، بازدید میدانی و داده های زمین شناسی مانند هیدرولوژی، ساختار زمین و توپوگرافی، نقشه هایی مانند لیتولوژی، طبقات ارتفاعی، شیب، تراکم آبراهه، تراکم گسل، پوشش گیاهی و بارندگی تهیه و وزن دهی شدند. با اعمال وزن محاسبه شده هر معیار و با استفاده از همپوشانی به روش سلسله مراتبی فازی، نقشه نهایی پتانسیل آب زیرزمینی تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد به ترتیب 4/5 و 9/4 درصد از مساحت منطقه در پهنه های فاقد پتانسیل و پتانسیل بالا قرار دارند. بیشترین پتانسیل تشکیل منابع آب زیرزمینی در سازندهای آهکی و کنگلومراهای کواترنری واقع شده است.
کلیدواژگان: سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی، سلسله مراتبی فازی، آب زیرزمینی، خرم آباد -
صفحات 201-218
کاهش چشمگیر ذخایر آبی در کشور در سال های اخیر ضرورت توجه هر چه بیشتر به روش های مصرف بهینه آب و اصلاح شیوه های آبیاری را می طلبد. هدف این پژوهش بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی آبیاری تحت فشار در توسعه کشاورزی و نواحی روستایی بخش بهاران شهرستان گرگان می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی و میدانی است که به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه ی آماری شامل 2316نفر از کشاورزان مدرن و سنتی بخش بهاران شهرستان گرگان بودند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 330 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که از این تعداد 200نفر از کشاورزان سنتی و 130نفر از کشاورزان مدرن به صورت تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامه است که پایایی آن از طریق تکمیل30پرسشنامه و ضریب آلفای کرونباخ (73/0) بدست آمده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای مقایسه و سنجش متغیرها، از آزمون های T مستقل، فریدمن و مان وایتنی استفاده شد که نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که آبیاری مدرن در اکثر مولفه های اقتصادی تا سطح اطمینان 99درصد اثرگذار بوده و همچنین باعث بهبود شاخص های اجتماعی از قبیل کاهش مهاجرت، افزایش انگیزه کشاورزان و... شده است. شایان ذکر است که در زمینه های مولفه های اقتصادی و اجتماعی کشاورزان سنتی و مدرن تفاوت معناداری را تا سطح 99درصد نشان می-دهند،
کلیدواژگان: آبیاری تحت فشار، آبیاری سنتی، توسعه روستایی، بخش بهاران -
صفحات 219-238
سیرک ها شکل های اصلی یخچالی است و شکل آن مهمترین عامل در تعیین شرایط یخچالی به شمار می رود. شناسایی دقیق و آنالیزهای مورفومتریک و آلومتریک سیرک ها باعث تفکیک و تمیز آن ها از دیگر عوارض شبه سیرک و شناخت درجه تکامل آنها خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش؛ شناسایی، طبقه بندی و تحلیل پارامترهای مورفومتریک آثار سیرک های یخچالی ارتفاعات جبال بارز در استان کرمان بر اساس تکنیک های ژیوماتیک و روش های جدید است. پس از شناسایی 16 زیر حوضه یخچالی، تعداد 200 آثار سیرک یخچالی در منطقه شناسایی و در روی نقشه شیب کلاس بندی شده به دو فرمت خطی و پلیگونی ترسیم شدند. با برازش مدل های توانی بر پروفیل طولی آثار سیرک ها به استخراج ضرایب و پارامترهای آماری سیرک های منطقه مبادرت شد. عملیات رده بندی سیرک ها بر مبنای روش های ویلبورگ و رودبرگ، ایوانس و کوکس انجام پذیرفت. برای مورفومتری این سیرک ها از پارامترهایی چون (L)، (W)، (H)، (L/W)، (L/H)، (W/H) و اندازه سیرک استفاده شده و خصیصه های مورفومتریک آن ها بررسی شده است. بر اساس نتایج تحقیق در ارتفاعات بالای سه هزار متر جبال بارز 60 سیرک N1، 67 سیرک N2، 42 سیرک در رده N3 و 31 شبه سیرک وجود دارد. در سیرک های هر دو رده ضریب b بر روی محور طولی سیرک ها برابر با B<1 است. نتیجه حاصل از بررسی ژیوآلومتری سیرک های رده های مختلف در این محدوده بیانگر این است که سیرک های این ناحیه اصولا سیرک یخچالی تیپیک نبوده و یا فرسایش یخچالی نقش زیادی در شکل گیری آنها نداشته است.
کلیدواژگان: مورفومتری، سیرک های یخچالی، ارتفاعات جبال بارز، پلیستوسن پسین -
صفحات 239-266در عصر حاضر مهم ترین چالش شهر تهران موضوع حریم و اداره آن است. حریم کلان شهر تهران به دلیل گستردگی فضایی-کالبدی، با پیچیدگی ها و آسیب های بسیاری در ابعاد مختلف مدیریتی، زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی روبرو می باشد. تداوم این آسیب ها نوعی ناپایداری را به همراه داشته است که این موضوع را به مسئله ای محلی و ملی تبدیل کرده است. لذا تحقق راهبرد صیانت و توسعه پایدار منوط به رفع چالش و آسیب های مذکور و برپایی مدیریت یکپارچه می باشد ، امری که می تواند به عنوان یک راهبرد اساسی مورد توجه مدیران و سیاست گذاران شهری قرار بگیرد.لذا، هدف از این مقاله بررسی آسیب های پیش روی حریم کلان شهر تهران می باشد. نوع تحقیق توصیفی -تحلیلی می باشد که برای تجزیه وتحلیل آسیب های یاد شده از تکنیک دیمتل فازی استفاده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که مولفه مدیریت و زیست محیطی جز مهم ترین آسیب ها در حریم کلان شهر تهران می باشند. همچنین نتایج حاصل از شاخص ها نشان می دهد که افزایش جمعیت شهرها و روستاهای واقع در پهنه حریم، تداوم سوداگری زمین، افزایش تخریب و دست اندازی به دره های طبیعی، رشد بی رویه سکونت گاه های خرد در اطراف شهر تهران و محدوده حریم و عدم مدیریت یکپارچه در ساماندهی سکونتگاه های اطراف کلان شهر تهران جز مهم ترین آسیب های پیش روی حریم کلان شهر تهران هستند.کلیدواژگان: آسیب شناسی، حریم، توسعه شهر، تهران
-
Pages 1-20
The purpose of this study was to investigate the existing indicators of rural smart development and their spatial analysis in the villages of Jovein. The research method in the present paper is based on the purpose of the applied type and based on the nature of the descriptive-analytical. Data gathering was done by documentary method (library resources, scientific journals) and field (questionnaire) and the information needed in the field of rural smart development and its indicators using the study background, according to the localization conditions. A total of 5716 households were sampled in rural areas of the sample with a Cochran formula with a 0.065 error. The sample size was 210 households. Finally, Smart Pls method was used to investigate the effect of the indices studied on rural smart development. Based on the results of the T test, physical and economic indexes were the most significant indicators of rural smart development in the studied villages, with averages of 18.4 and 4.03 respectively. Based on the results of Gray Relationship Analysis, Kalat Hammandri village has the first rank, Hajiabad village has the second rank, and other villages are in the next rank respectively. Also, the results of structural equations (Smart PLS) showed that with respect to the path coefficient of 0.913 and the statistical value of 65.053 t, the indices studied in the studied area have a positive and strong impact on rural smart development.
Keywords: Rural smart development, Spatial analysis, Structural equations, Gray analysis -
Pages 21-30
Any land feature (lake, sand dune, playa, forest, …) has its own thermal properties (specific heat and thermal conductivity). So, different land features show different frequency distribution of LST. On the other hand, environmental changes affect the LST. As a result, the frequency distribution of LST over a given area may change by deforestation, desertification, drying of lakes, and disappearing of snowcaps. The high spatial and temporal resolution of MODIS LST data makes it possible to investigate the changes in the frequency distribution of LST. Using 15 years of LST data shows that the frequency distribution of LST in Iran depend on altitude, atmospheric moisture, snowcaps, surface and subsurface water respectively. Different land features such as lakes, river systems, deserts, playas, sand dunes, forest, and urban areas possess their LST frequency signature. Consequently, LST frequency distribution may be used as a powerful tool to delineate such land features. At the same time, some environmental changes like drying of lakes, deforestation and land use changes may be detected and tracked using frequency analysis of LST.
Keywords: MODIS LST, frequency signature, land features, Environmental changes, Iran -
Pages 31-58
Peripheral geopolitical regions play a special role in the foreign policy of countries. Among these, one of the important geopolitical regions Peripheral Iran is the South Asian region. What is happening in South Asia is affecting Iran's interests. Therefore, having a proper knowledge of foreign policy provides the necessary ability to maintain and strengthen Iran's national interests in the South Asian region. The purpose of this study is to explain the geopolitical opportunities of Iran's foreign policy in the South Asian region. The research method of this research will be descriptive-analytical as well as the method of collecting research findings in library and field. Qualitative findings show that some of the natural and human indicators of the countries of the South Asian region with the Islamic Republic of Iran have homogeneity and complementarity in various economic, communication, cultural, religious and scientific dimensions and field findings of twelve indicators Approves as opportunities for the Islamic Republic of Iran in South Asia.
Keywords: South Asia, Iran, Opportunity, Geopolitics, Foreign Policy -
Pages 59-84
The results of the research show that of the total area township of Chorarm, 12.78 km2 (35.9%) is in the risk zone and 177.29 square kilometers (13.65 percent) It has a very high vulnerability.Also, the city of Choram is in a high risk zone and the Sarfariab city is in the zone with a very high risk of earthquake. 49 villages in township of Chorarm are in zone with very vulnerable and 14 villages are in the zone with very low risk of the risk earthquakes. The results of the study showed that The most influential propellers in increasing the financial vulnerability and danger of life due to the earthquake in the township of Chorarm, sixteen propellers are:Material weakness, incompetent buildings, The expansion of population centers on seismic zones and fault lines, Lack of attention to improvement and renovation, lack attention to the correct location, The lack of access to health centers and main roads, Lack of equipment and facilities and lack of earthquake warning devices, Low education and inadequate knowledge of forces and citizens, lack Provided Risk map and lack of comprehensive road map, Accommodation of low-income people in high-risk areas, And the lack of coordination of responsible devices.Finally, in order, to reduced financial vulnerability and danger of life in township of Chorarm, proposals presented below.- Prevention of Constructions in border Faults- Use of new and resistant materials in constructions - Access Population Centers to medical centers and vital arteries
Keywords: Earthquake, Vulnerability, futures study, Scenario Planning, township of Choram -
Pages 85-116
and their analysis is done by using the Topsis technique, spatial statistics tools (Moran autocorrelation index, hot spots), binary comparison, and Strategic planning in order to determine the sustainable regional development of rural areas in the county. Service and investment's constraints in developing countries, including Iran, on the one hand and a new approach to regional planning on the other hand, require the implementation of sustainable regional development in two main steps; Initially, decentralized development based on spatial justice should be formed; in this regard, the need to create a spatial hierarchy of interconnection points based on their degree of capability and sustainability should be provided; in addition, permanent and capable centers should be supported to play the role of centrality and guidance of development flow to the points with less power and sustainability, so that an optimal functional space could be created. Also, a well-designed and effective program must be designed in accordance with the current status and the desired future, consistent with the capabilities and advantages, in order to increase the regional capability of these centers. In this regard, the objective of the present study is to identify the areas with the ability to play a central role in the spatial-hierarchical system of the county by measuring the sustainability of villages of Sarvabad, and by designing a strategic plan, direction and the manner in which these centers should function in line with the desirable role.
Keywords: Regional Development, strategic planning, Rural Hierarchy (Growth Centers), Rural Areas of Sarvabad -
Pages 117-136
This study aimed to select favorable site using analytic hierarchy process (AHP) for practices including seeding and seed broadcasting, hoeing and seeding, contour furrowing, pitting and flood spreading to restore degraded rangelands Ghayen Plain, Iran. First, major effective criteria in selecting favorable sites for range restoration measures were adopted from the reputable literatures. Then, 80 questionnaires in the form of pair matrix were designed for each restoration measure with regard to the selected criteria. Questionnaires were distributed among lecturers, experts and authorities in local universities and offices. Final score and relative importance of criteria were calculated on the basis of geometric mean of questionnaires. Hierarchical tree structure with appropriate adaptability was generated in Expert Choice software. Results showed that rainfall and slope played an important roles in selecting favorable site for pitting. Soil infiltration rate and runoff volume had the highest relative importance in selecting suitable site for flood spreading project. Furthermore, for seeding and seed broadcasting practices climate and slope showed high relative importance. Rainfall expressed high relative importance in selecting favorable site for hoeing and seeding projects. Finally, slope and runoff volume were the major criteria in selecting site for contour furrowing project. Based on the generated location maps, 628 ha were suitable for flood spreading. In addition, the suitable area for the contour-furrowing and pitting operations was estimated to be 103 and 199 ha, respectively. The area of suitable sites for direct seeding and hoeing and seeding operations was calculated to be 3623 and 2750 ha, respectively.
Keywords: seeding & seed broadcasting, hoeing & seeding, Pitting, contour-furrow, flood spreading -
Pages 137-156
Evaluating ecological capability, potential of the land is determined by criteria. The purpose of this study is Check the potential of Chit gar Forest park for tourism. In this research, with study different sources and take standards, the criteria and sub-criteria, were determined the criteria used: maps soil science, land science, topography, temperature and rain, blanket plant, land use, distance of water source, distance of tourism appeal, distance of way, distance of human habitation. with use form of twin analogies weight of criteria and sub-criteria become assignment and the hierarchical analysis process was used to weight the criteria. Recreational ability assessment was carried out according to the weight assigned to a large outing. Finally, the final strength of the area was determined by combining layers. Expert Choice 11 software was used to weigh the criteria and ArcGIS 10.5 software was used to analyze the layers. Based on the results of about, 20% of the area has the potential for a massive outdoor recreation of this amount 1383 hectares were suitable for extensive class1 activity, 184/541 hectares were considered suitable for extensive recreation of tow classrooms, and 2/78hectares were classified as inappropriate. Which is on the highlands. In this model, there were no removable natural barriers. Overall, it should be noted that vegetation depletion will have an impact on vegetation diversity as well as degradation and pollution of the area, which in turn will reduce tourism potential in future seals, and local authorities should make decisions
Keywords: Ecological power, Assessment, Extensive Outing, Hierarchical analysis, Chit gar park -
Pages 157-180
Urban form is based on environmental conditions and planning decisions in the context of time.The study of urban forms,is important due to its effects on urban functions,including the quality of citizens access to services located in the city.Each of the urban forms is compact or scatter are impact in the access of citizens to services.The purpose of this research is to identify the urban form of urban neighborhoods in Maragheh and how citizens access to urban services.Research in terms of the nature of the descriptive analytical type that has been done through the documentary library study.in data analysis from Fuzzy method and GIS and SPSS software were used.The research findings show that the Maragheh urban form pattern has been developed intensively and scattered. That way,the city in the center and the old textures have compact and dense patterns and in the periphery and marginal tissues are scattered and semi-dispersed.On the other hand, the results of the correlation analysis between the dense form and the access index indicate is a significant correlation between these two variables.So that the access to neighborhoods and central areas is better than the marginal and the new ones.On the other hand,some accessibility indicators such as the ratio of communication network in central neighborhoods have a lower share than marginal neighborhoods. This factor,along with the establishment of many activities and facilities in this part of the city, has led a large amount of intra-city trips to the city's central neighborhoods,resulting in heavy congestion and traffic problems.
Keywords: Urban form, Accessibility index, Maragheh city -
Pages 181-200
Given that the amount of surface water resources in many areas of Iran is negligible, groundwater is the most appropriate and only source for supplying the water in these areas. Currently, Remote Sensing (RS) and Geographic Information System (GIS) are considered as one of the most powerful and affordable tools for exploration of groundwater. This study with the aim of identification of the high potential zones for groundwater exploitation in the Khorramabad basin is used the RS, GIS, AHP Fuzzy techniques and Expert Choice software. For this purpose, using the Satellite images of the Landsat Enhanced Thematic Mapper Plus (ETM+), field surveys, and the geological information such as hydrology, topography, lithology, elevation, slope, drainage density, fault density, vegetation cover, alluvial thickness, and rainfall were prepared and weighed. By applying the calculated weight of each criterion and using the fuzzy hierarchical overlapping method, the final map showing groundwater potential zones was provided. The results show that 4.5 and 9.4 percent of area are categorized in the no potential and high potential zones for groundwater exploitation, respectively. The areas with high potential for groundwater exploration are mainly located in the limestone and quaternary conglomerate formations.
Keywords: Remote Sensing, Geographic Information System, Fuzzy AHP, Underground Water, Khorramabad -
Pages 201-218
The significant reduction of water reserves in the country in recent years is the necessity of more attention to the methods of optimal water consumption and modification of irrigation practices. The aim of this study was to investigate the economic and social impacts of pressurized irrigation in agricultural development and rural areas of Baharan district of Gorgan City. This is an applied research in terms of descriptive – analytic and field method, which was conducted by survey method. The statistical population consisted of a number of modern and traditional farmers in the Baharan district of Gorgan City who were selected using the Cochran formula of 330 people as sample, from which 200 of the traditional farmers and 130 of modern farmers were randomly studied. The main instrument of this research is a questionnaire whose reliability was obtained through a 30-way questionnaire and Cronbach's alpha coefficient (73.0). The collected data were analyzed using descriptive and inferential statistics in SPSS soft ware. To compare and measure variables, independent T-Test, Friedman and Mann-tests were used, and the results of the research indicate that modern irrigation in most economic components up to 99% confidence level is effective and also improves social indicators such as reduced migration, increased motivation Farmers and...
Keywords: Pressurized Irrigation, traditional irrigation, Development, Baharan District -
Pages 219-238
cirques are the major forms of glacier and its shape is the most important factor in determining glacial conditions. Accurate identification and morphometric and allometric analyzes of cirques will distinguish and distinguish them from other cirque -like effects and identify their evolution. The main purpose of this study was to identify, classify and morphometry glacial cirques of Jabal Heights in Kerman province based on new geometrical techniques and methods. 16 cirque glacier under the glacier basin, based on the digital elevation model and its adaptation to the slope map classified in the software environment, 200 glacier cirques were identified in the study area and plotted in linear and polygonal formats. By fitting power models to the circular longitudinal profile, the cirques coefficients and statistical parameters were extracted. The cirques classification was carried out according to the methods of Wilburg and Rudberg, Evans and Cox. For the morphometry of these circuses, parameters such as (L), (W), (H), (L / W), (L / H), (W / H) and cirque size were used and their morphometric properties were investigated. Is. According to the results of the research, there are 60 N1, 67 N2, 42 N3 and 31 in the high altitudes of Jabal. In cirques of both classes B <1. The results of geo-geometric analysis of cirques of different classes in this area indicate that cirques in this area were not typical glacial cirques or that glacial erosion did not play a major role in their formation.
Keywords: Morphometry, Glaciers cirques, Altitudes Jabal barraz, Late Pleistocene -
Pages 239-266Nowadays, the most important challenge for Tehran is the issue of privacy and its management. Tehran metropolitan privacy faces many complexities and damages in various managerial, environmental, social, economic and physical aspects due to spatial-physical extent. The continued of these damages has produced a kind of instability that has made it as a national and local issue. Therefore, the realization of the conservation and sustainable development strategy depends on addressing the challenges, disadvantages and establishing of integrated management can be considered as a key strategy by urban managers and urban policy makers. The purpose of this article was to investigate the damages of Tehran's metropolitan privacy. The research is descriptive-analytical. The FUZZY-DEMATEL technique has been used for the analysis of these damages. The findings indicated that management and environmental components were identified as the most important damages in Tehran metropolitan privacy. The results also showed that the most important damages to Tehran's metropolitan privacy included increasing the population of cities and villages in the privacy zone, Continuation of speculative land, increasing the destruction of natural valleys, the unnecessary growth of micro-settlements around Tehran and the area of privacy and the Lack of integrated management in settlement around Tehran metropolis.Keywords: Pathology, Privacy, City Development, Tehran
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.