فهرست مطالب
نشریه تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)
پیاپی 19 (بهار 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/03/01
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 9-30
مقاله ی حاضر با موضوع «مقایسه ی فعل مرکب از دیدگاه دستور زبان سنتی و جدید» و با هدف کلی «تعیین تفاوت ها و شباهت های فعل مرکب» با توجه به نظر نویسندگان دستور زبان های سنتی و جدید تدوین شده است. در این تحقیق افعال متن گلستان سعدی با استفاده از هفت دستور زبان فارسی: خیام پور، خانلری، فرشیدورد، ارژنگ، انوری - گیوی، وحیدیان کامیار، عمرانی- سبطی به روش توصیفی مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که شباهت ها و اختلاف نظر های اساسی در تشخیص فعل مرکب بین دستور نویسان قدیم و جدید دیده می شود. بنابراین می توان گفت: که بسیاری از فعل های گلستان سعدی که از دیدگاه دستور نویسان سنتی، مرکب توصیف می شدند، امروزه با در نظر گرفتن ملاک های جدید، ساده در نظر گرفته می شوند. برای تبیین این شباهت ها و اختلاف نظر ها نمونه ها و شواهد مناسب در این مقاله درج گردید.
کلیدواژگان: دستور زبان، ساختمان فعل، فعل مرکب، گلستان سعدی -
صفحات 31-50
ژاک لاکان روان پزشک معروف فرانسوی است که در آثارش علاقه ی خود را به فلسفه و ادبیات ابراز کرده است. او نفس انسانی را متشکل از سه نظم مهم روانی با نام های خیالی، نمادین و واقع می داند. وی معتقد است که ساختار ضمیر ناخودآگاه انسان همانند ساختار زبان عمل می کند. به عقیده ی لاکان، زبان ترکیبی از دال ها و مدلول ها است. یکی از نکات اساسی در نظریات لاکان حضور احساسات و عوامل منفی چون بیگانگی، پرخاشگری، ناامیدی، فقدان و غیره است. این گونه احساسات از مرحله ای آغاز می شوند که لاکان آن مرحله را آینه ای می خواند. مرحله ی آینه ای هنگامی رخ می دهد که کودک خود را درون آینه می بیند و پی می برد که مستقل از وجود مادر است. آثار بر جای مانده از این مرحله تا آخر عمر، بر روی ذهن انسان ها که در تعریف لاکانی، سوژه خوانده می شوند، ادامه یافته، همه ی آنها را تبدیل به یک روان نژند می کند. اگر مشکلات زندگی بر یک فرد فشار وارد کند، آن فرد برای فرار از واقعیت ممکن است زندگی در توهم و دور از زندگی معمول اجتماعی را ترجیح دهد. در این مقاله تلاش بر این است که شخصیت های موجود در نمایشنامه ی «از پشت شیشه ها» اثر اکبر رادی به مثابه ی سوژه ی مورد بحث فلسفی تعریف شده توسط لاکان قرار گیرند. تحلیل دیالوگ های موجود در این اثر بیانگر حضور عواملی است که ثابت می کنند که این شخصیت ها از مشکلات ذهنی چون بیگانگی، نا امیدی، پرخاشگری و فقدان در عذابند، بنابراین به واسطه ی دوری از اجتماع، با کتاب خواندن، و کتاب نوشتن از واقعیت می گریزند و در پشت شیشه ها، دنیایی متفاوت را برای خود ایجاد می کنند.
کلیدواژگان: نظم های سه گانه ی لاکانی، سوژه، زنجیره دلالتی، فقدان، توهم -
صفحات 51-77
تشکیل دولت عالی ترین مرحله ی تکامل جامعه ی پویاست و آن مهم ترین و پیچیده ترین نهادی است که بر اثر رشد هماهنگ دیگر نهادها و سازمان های اجتماعی شکل می گیرد و به عنوان نهاد برتر مسئولیت دشوار هماهنگ سازی کلیه ی آنها را عهده دار می شود.این نهاد مهم اجتماعی در عصر عبید یعنی سده ی هشتم هجری که قرن ریا، ستم و قرن زروزور بوده، چنان بی ثبات گشته که در آن هر روز یک سلطان و یک آیین و یک دستور حاکم بوده است.
بنابراین در آن روزگار آشفته از تهاجم و چپاولگری مغولان و اعمال ناروای حکام و امرای محلی، عبید به عنوان یک مصلح اجتماعی آگاه و دردمند، باریک بینانه و نازک گویانه با شهامت و مهارت، تازیانه ی انتقادش را در قالب طنز برپیکرنهاد حکومتی عصرکه جاهل، ستمگر، مدیحه پسند، چاپلوس پرور، باج گیر، رشوه ستان وگرفتار انحرافات اخلاقی بوده، فرود آورده است.از این رو، در این مقاله سعی بر این است که آن چه را که از نهاد حکومتی حاکم بر روزگار وی و آسیب های اجتماعی آن در آینه ی آثار پرچم دار طنز بر ما تابانده شده، برطالبان علم و دانش و دوستداران مشتاق ایران زمین عرضه کنیم تا غبار از چهره ی حقیقی لطیفه پرداز هوشمند زدوده شود و ابتکار شیرین اما تند و گزنده اش چراغ راه آیندگان باشد.کلیدواژگان: دولتمردان، عبید، امرا وسلاطین، وزرا، حاجبان، قاضیان -
صفحات 79-115
«فرایند فردیت» یکی از اصطلاحات یونگ و به معنی طی مراحل و مراتب رشد برای تحقق «خویشتن» است. سیاوش یکی از ره یافتگانی است که برای تحقق خویشتن خویش و رهایی جامعه و انسان از تباهی، از نثار جان خویش در راه اهدافش دریغ نورزید. او در چارچوب یک تقابل جهانی، بر تناقض درون غلبه می یابد.مقاله ی حاضر شرح فرایند فردیت یافتگی سیاوش و بازنمود سیر کمالی او از زادن تا مرگ است. این سیر برای طالبان سلامت نفس از چنان اهمیتی برخوردار است که از تاریخ به فرا تاریخ افکنده می شود و به اسطوره یی ماندگار تبدیل می گردد تا همه ی آدمیان، فارغ از قید زمان و مکان، به او تاسی جویند. سیاوش مثل یوسف قرآن، زیباست. این زیبایی نه تنها در ظاهر او که در باطنش نیز وجود دارد و جسم او مثل روحش پاک است. به همین دلیل حیطه ی زندگیش را به «ماورا» گسترش می دهد. «سفر» می کند تا جهان تاریک ناخودآگاهی را بشناسد و آن را زیر فرمان خود درآورد. در این سفر با «آنیمای» خود برخورد می کند و بخش عاطفی وجود خویش را آشکار می سازد. وقتی فرایند خودشناسی و خودسازی سیاوش به اوج می رسد، برای آن که ارجمندی خود را حفظ کند، «شهادت» به سراغش می آید و جاودانه اش می کند.در این پژوهش اطلاعات به روش کتابخانه یی گرد آمده و با روش تحلیلی، توصیف شده است. متن داستان سیاوش از مجموعه ی دبیر سیاقی انتخاب شده و شماره های داخل پرانتزها به این متن ارجاع می دهد.
کلیدواژگان: فرایند فردیت، سیاوش، شاهنامه -
صفحات 117-146
اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن های چهارم و پنجم نمی شود، بلکه شاعران قرن های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره گیری از آن پرداخته اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تاثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته است؛ اول اینکه وی در زمینه ی ایستادن وگریستن براطلال و دمن، خطاب به ساربان، وصف سفر، و به ویژه، بیان فراق و غم هجران در کوچ یاران، با رویکردی مادی و زمینی به اقتباس از شعر جاهلی پرداخته است. هر چند که نوآوری و آفرینش های تصویری تخیلی او در ایجاد فضای شعر جاهلی در این زمینه غیر قابل انکار است . دوم اینکه وی در زمینه ی تشبیب و تغزل شعری با ذکر نام عروسان مشهور جاهلی، ودر باده سرایی و خطاب به ساقی، با رویکردی عرفانی به تاثیرپذیری و نوآوری در این زمینه پرداخته است، او در این رویکرد، معانی مادی و زمینی این شعرها را به سوی نمادهای عرفانی و معنوی سوق داده، و تحولی بنیادی در این زمینه ایجاد کرده است.
کلیدواژگان: شعر جاهلی، خواجوی کرمانی، نمادپردازی عرفانی، ادبیات تطبیقی -
صفحات 147-171
مفهوم "فاصله" در شعرهای سهراب سپهری چیست؟در کند و کاودر پی این مفهوم، بدون نگاه به قصد سهراب، شعرها خود سخن می گویند. در این واکاوی،گوینده درون شعردر یک فرآیند در حرکت به یک فراسو نخست از تقابل ها رها شده و دنیای تاریکی را می بیند:از درون دنیای تاریکی چیزی زایش پیدا می کند. این دنیای زایش از تقابل رسته در درون خود به زایش می رسد و ناشناخته ای از درون آن می روید. این زایش در پی خالی کردن گوینده از خودنیست تا با وصل به معشوق پر شود. سپس خارج از این مفاهیم در "فاصله" حرکت می کند. از هیچستان و ابدیت می گوید که مفهوم فاصله را در خود دارند چرا که ابدیت به هیچ نقطه ای ختم نمی شود. آغاز و مقصد و سفر در اندیشه او راهی ندارند. او خارج از این سه دسته بندی هستی نویی را تجربه می کند. این هستی که در ادبیات رخ می دهد هستی در"فاصله" است.
کلیدواژگان: تاریکی، تقابل، مرز، زایش، فاصله -
صفحات 173-197
شاعران معاصر برای بیان افکار فلسفی و اجتماعی خویش، از ابزارهای مختلفی بهره گرفتند. از مهمترین و بارزترین آنها استفاده از نمادها است؛ یکی از نمادهای طبیعی، باران است که در شعر معاصر فارسی و عربی جلوه ی ویژه ای یافته است؛ و در شعر شفیعیکدکنی و بدر شاکرالسیاب، کارکرد نماد شناختی پر رنگی دارد. هر دو شاعر با استفاده از این نماد، سروده های سمبولیستی قابل توجهی خلق کرده اند و در قالب آن افکار سیاسی فلسفی خود را به خوبی به تصویر کشیدهاند. نگارندگان در این مقاله با رویکردی تطبیقی، متاثر از مکتب آمریکایی به کارکرد نمادین و متناقض باران، در اشعار شفیعی کدکنی و بدرشاکرالسیاب میپردازند و این نتایج حاصل شده است که هر دو شاعر به برداشتی مشترک درباره مفهوم باران رسیدهاند؛ یعنی برای بیان مفاهیم سیاسی و اجتماعی خویش، با بکارگیری ابعاد متضاد واژه »باران« بر عمق و تاثیر سمبولیک این کلمه افزوده اند و سیلابهایی از مفاهیم مثبت) شادی، حیات بخشی و باروری، رستاخیز و...(و منفی) مرگ، ویرانگری، یاس و ناامیدی و... را بر سر خوانندگان فرود آورده اند. البته مفاهیم مثبت و زندگی بخش »باران« در اشعار هر دو شاعر در مقایسه با مفاهیم منفی آن بسامد باالتری دارد
کلیدواژگان: نماد، باران، شعر، شفیعی کدکنی، بدرشاکر السباب -
صفحات 199-242
هر زبانی مجموعه قواعدی دارد که همه گویندگان زبان ملزم به اطاعت از آن قواعد هستند. در این قواعد اختیاراتی هم هست که دست گویندگان آن زبان را باز گذاشته است. مثلا همه می توانند به جمع «پرنده »، «پرند گان» و یا «پرنده ها» بگویند. علاوه بر این امکانات عمومی، شاعران امکانات دیگری نیز دارند. این امکانات زبانی مواقعی وزن کلام را تغیر نمی دهد؛ مانند «چشم/ چشم» و گاه وزن را تغییر می دهد. مانند: «افسانه/ فسانه» و «اسکندر/ سکندر». هدف اصلی این تحقیق پاسخ دادن به این سوال است که شعرای زبان فارسی چگونه از زبان به نفع خود استفاده کرده، با آشنایی زدایی سعی در زیباسازی و نیز حل مشکل وزنی شعر خود می کنند؟ منظور از امکاناتدستوری در این پژوهش، امکاناتی است که دست شاعر را در انتخاب چند گزینه مساوی باز گذاشته تا ضمن حفظ معنا و بلاغت، بتوان با انتخاب یکی از گزینه ها وزن شعر را تنظیمنماید. مقدار امکانات خلق شده در هر اثری ادبی و نیز در هر دوره ای متفاوت است. جمع آوری تمام این امکانات در کل ادب فارسی، خود به سال ها پژوهش نیاز دارد. در این مقاله فقط مهم ترین امکانات دستوری در دو بخش مهم ساخت واژه و نحو دیوان ناصرخسروبررسی شده اند. مثلاتغییر جایگاه وند نفی و وند استمرار، فاصله انداختن بین اجزای فعل مرکب، استفاده از ضمایر متصل غیرفاعلی برای فعل لازم، تغییر جایگاه صفت در جمله از انواع امکان های دستوری است. با شناخت امکانات دستوری می توان به روزآمد کردن زبان فارسی کمک فراوانی کرد. این امکانات در هر شعر و نثری وجود دارند، اما در این مقاله فقط امکاناتی دستوری شعر بررسی شده است. اگر بتوان همه متون ادب فارسی را از این نظر بررسی کرد، بسیاری از مشکلات زبان فارسی شناخته و برطرف خواهد شد.
کلیدواژگان: شعر جاهلی، خواجوی کرمانی، نمادپردازی عرفانی، ادبیات تطبیقی
-
Pages 9-30
The present article entitled “A</strong> Comparative Study of Complex Transitive Verbs”, aims at identifying the similarities and differences among complex transitive verbs with regard to the views of the composers of Persian classic and modern grammar. In this study, we have tried a descriptive analysis of complex verbs in Sadie’s Golistan</em> based on seven different versions of Persian language grammar by Khayampour, Khanlari, Farshivard, Arjang, Anvari-Givi, VahidianKamyar, and Omrani-Sabti. Having done that, we concluded that there are striking similarities and, at the same time, differences in identifying complex transitive verbs between the old and modern composers of Persian language grammar. Accordingly, a large number of the verbs in Golistan</em>, which had been considered complex </em>by old grammarians, are now to be deemed simple</em> based on modern grammatical precepts. In order to clarify such discrepancies, we have quoted a significant number of cases as examples.
Keywords: grammar, structure of the verb, complex verb, Sadie’s Golistan -
Pages 51-77
State formation is the highest step of a dynamic society evolution and its development. And the state is the most important and most complicated institute which is formed and built as a result of harmonious development of other social organizations and institutes and due to its fundamental role, is in charge of harmonizing their responsibilities and functions. This significant social institute, in Obeid era, namely 8th</sup> Hijira century, which was the era of oppression and encroachments, became so instable that in which each king, religion and sect its rules and orders had .in this era of oppression and invasion and Mongols encroachments of local emirs and princes, Obeid as a great social reformists, aware of his age problems and misfortunes, bravely and skillfully criticizes the backwardness of his time governors and officials who were ignorant,tyrant,sycophant,flatterer. In this paper, the writers have tried to show what has been reflected on Obeid's works of this dark age and have done their effort to present it to readers and lovers of Iran and make it clear to our readers how this great satirist lived and criticized its age with his sweet and biting critiques . Let it be the lantern of our own way today to lead us through darkness of the time.
-
Pages 79-115
Individualism process is one of the yungs terms.and its meaning is passing the stages and the degreesofthe ontogeny (derelornent) in order to "seif"realization. Siavash is one of those who has found his real way.he doesn’t with hold for giving his life to his intent ions until realizing his "self"and also for societyand human redemption of degeneration.He over comes his emistential contradiction in a universal opposition frame work. The present article is a description of siavashs individue lism process and the representation of his acmeism from hisbirth till his death. The it goes beyond the history and be come a meta history:cal item so it changes to an eternal myth till all huma being follow him out of any time and place. Siavash is as beautiful as yousef in Holy Quran. He is beautiful not only in appearance but also in conscience.His body is Pure as his sprit,there fore He spreads his lifetime to a supernatural life. He does travel to know the dark univers of unconsciousness and dorninate it. He meets his:anima"in this traveling and reveals the emotional aspect of his being.the climax of Siavash,s self-construction and self know ledge process ismartyrdom,be couse of being honourable and remaining immortal. Data collection in this research is library type. They are des cribbed analy tically.the siavash story text has been choosen from Dabirsiaghi,s seris. And the numbers in the paren theses refere to the mentioned text.
Keywords: Individualism process, Siavash, Shahnameh -
Pages 117-146
The adaptation of pre-Islamic Arabic poems, is not limited to Persian poets in the fourth and fifth centuries, instead the poets have used it in the sixth or seventh centuries, in order to take advantage of the deal. Khajavi Kermani, a famous poet of the eighth century, has been influenced by two different approaches of pre-Islamic poems; at first, he has adapted of pre-Islamic poems in the field of standing and weeping over the ruins of the beloved and addressing cameleer, traveling and particularly describing the displacement expressed separation sad parting of friends. Although his creation of innovative and imaginative images has created on the undeniable atmosphere in the pre-Islamic lyrics, and the second, he has made innovative in this field by romantic storytelling to name a famous brides in the pre-Islamic poems, mirth-making, and addressing the butler in the mystical approach. He has used secular, financial meanings in the mystical ways, in order to create the fundamental evolution in this field.
Keywords: pre-Islamic Arabic Poems, Khajavi Kermani, Mystical Symbolism, comparative literature -
Pages 147-171
What does "distance" mean in Sohrab? The intention of Sohrabis not going to be known but the poems themselves speak.In a process, the speaker in moving toward God is released from binary oppositions and enters darkness. In this darkness, something is given birth outside binaries. The speaker is not in search of evolution or being empty; s/he lives in distance. Though s/he speaks of nothingness and eternity, they are not led into an end. Beginning, end, and journey have no place in the speaker's thought. He experiences being outsidejourney style perfection. This being occurs in distancewithin literature
Keywords: Darkness, Binary, Border, birth, distance -
Pages 199-242
Any language has a set of rules that all speakers are required to obey the rules. In these rules there are also some authorities that put speakers free. For examples everyone can say the plural of the word<>, <> or <>. In addition to these public facilities, poets have other facilities too. These ligusitic facilities don’t change rhythm of speech sometimes; like<<Cheshm/Chashm>> and sometimes the rhythm changes. Like :<<Afsaneh/fasaneh>> and <<eskandar/Sekandar>>. The main goal of the research is responding the question that how does Persian poets use language to their benefits, and try to make it beautiful by defamiliarization and solve their poems’ rhythm problem? The intention of grammatical facilities in the research is facilities that allow poets to be free to choose some equal items so that besides saving meaning, to be able by choosing one choice orders poem’s rhythm. Degree of created facilities in each literary work in each period is different.</span>Collecting all these facilities in the whole Persian literature need research for many years. In this paper only the most important grammatical facility in both important sections of word construction and syntax of NseKhosro court. For example changing location of rejection vand and continuity vand making distance between components of compound verb, using non-nominative attached pronoun for intransitive verbs, changing location of adjective in a sentence is such grammatical facilities. By identification of grammatical facilities we can help updating Persian language a lot. These facilities exist in any poem and prose but in this paper just grammatical facilities of the poem have been considered. If we could consider al texts of Persian literature, many problems of Persian language would have been identified and solved.</span>
Keywords: Persian grammar, grammatical facilities, NaserKhosro court, poem rhythm, linguistic authorities
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.