نشریه راهبرد توسعه
سال شانزدهم شماره 2 (پیاپی 62، تابستان 1399)

امروزه نقش بنگاه ها در بازارهای جهانی وابسته به میزان قدرت رقابتی آنها با سایر بنگاه هایی است که تولیدات مشابهی دارند. ازاین روی، در این مطالعه به شیوه تشکیل خوشه های صنعتی چین، به عنوان مهمترین اقتصاد درحال توسعه، و نقش سیاست های دولت در گسترش آنها پرداخته شده است. به این منظور مطالعات صورت گرفته پیرامون خوشه های صنعتی چین در صنایع مختلف مورد بررسی قرار گرفته و دستاوردهای کشور چین با رویکرد ارایه رهیافت برای خوشه های صنعتی ایران جمع بندی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد ایجاد خوشه های صنعتی به صورتی است که نخست در یک منطقه جغرافیایی، به سبب شرایط خاص آن ناحیه، شرایط پیدایش خوشه پدیدار شده و پس از آن حمایت های دولت موجب توسعه و گسترش خوشه مورد نظر می شود. در واقع، سیاست های دولت بیش از آنکه در ایجاد خوشه های صنعتی نقش داشته باشد در گسترش آنها موثر بوده است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع ورود شرکت های تعاونی صنایع دستی استان فارس به بازارهای جهانی و ارایه راهکارهای مقابله با این مشکلات انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را 351 نفر اعضای فعال در شرکت های تعاونی صنایع دستی استان فارس و همچنین کارشناسان و صاحب نظران که در زمینه موضوع مورد مطالعه دارای تخصص هستند، تشکیل می دهد. با توجه به محدودیت های زمانی و همچنین دشواری دسترسی به تمام اعضا و کارشناسان و همچنین امتناع بعضی از اعضا از انجام مصاحبه و تکمیل پرسشنامه، نهایتا 120 نفر با استفاده از نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد و اطلاعات جمع آوری شده از آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابزار اصلی پژوهش جهت گردآوری داده های مورد نیاز، پرسشنامه محقق ساخته ای بوده که روایی آن با مراجعه به کارشناسان مربوطه و پس از انجام چندین مرحله اصلاح به تایید نهایی رسید. جهت بررسی پایایی ابزار مورد استفاده یک مطالعه راهنما با تعداد 30 پرسشنامه در میان اعضای چند تعاونی ها فعال استان تکمیل شد و ضریب الفای کرونباخ حاصل شده با مقدار 736/0، نشان دهنده پایا بودن پرسشنامه طراحی شده بود. اعتبار عاملی با استفاده از تحلیل عاملی، به بررسی مقادیر KMO و بارتلت برای بخش های مختلف پرسشنامه های مورد نظر پرداخته شده است. همچنین، جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده متناسب با اهداف پژوهش از جدول توزیع فراوانی، آزمون t تک نمونه ای، تحلیل عاملی اکتشافی در قالب نرم افزار SPSS و برای برازش مدل حاصل شده از نرم افزار Amos استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد میانگین اثرگذاری متیغرهای 36گانه مورد بررسی به عنوان موانع اثرگذاری ورود شرکت های تعاونی صنایع دستی استان فارس به بازارهای جهانی با مقدار 225/4 در سطح 99 درصد اطمینان بالاتر از حد مبنا (عدد 3) بوده و از دیدگاه پاسخگویان متغیرهای معرفی شده نقش بازدارندگی قابل توجهی را در برابر ورود شرکت های تعاونی صنایع دستی استان فارس به بازارهای جهانی ایفا می نمایند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی پنج عامل اصلی (محدودیت های ناشی از تحریم با درصد تبیین 322/24، سیاست های بازاریابی حمایتی ضعیف و مقطعی با درصد تبیین 723/19، ضعف تکنولوژی و بنیان های صادرات با درصد تبیین 203/13، ضعف عوامل مدیریتی نهادی محلی و فرامحلی با درصد تبیین 989/12 و ضعف بنیان اقتصادی تولیدکنندگان با درصد تبیین 601/10) در مجموع توانسته اند 838/80 درصد از واریانس موانع ورود شرکت های تعاونی صنایع دستی استان فارس به بازارهای جهانی را تبیین نمایند. نتایج برازش مدل تجربی موانع شناسایی شده نشان داد مدل اندازه گیری حاصل شده اعتبار لازم را در خصوص شناسایی موانع ورود شرکت های تعاونی به بازارهای جهانی را دارا می باشد. نهایتا نتایج اولویت بندی مهم ترین راهکارهای ورود شرکت های تعاونی صنایع دستی به بازارهای جهانی نشان داد سه راهکار برقراری ارتباط با واسطه های مطمین جهت مقابله با تحریم-ها جهت صادرات صنایع دستی از طریق شرکت های تعاونی، در نظر گرفتن شیوه های جایگزین برای صادرات مستقیم صنایع دستی به ویژه از طریق توسعه گردشگری در سطوح مختلف و تهیه و صدور صنایع دستی با کیفیت بالا و ممانعت از صدور کالای با کیفیت پایین، به ترتیب با 75، 72 و 68 بار تکرار، کلیدی ترین راهکارها هستند.

جهانی شدن و ادغام مالی و تجاری شامل طیفی از روندها و عوامل است که منجر به بازشدن، ادغام و وابستگی میان اقتصادها می شود. بنابراین جهانی شدن و ادغام مالی و تجاری یک پدیده کاملا انفرادی تلقی نشده بلکه در واقع جهان را به صورت یک بازار منفرد در نظر گرفته و حوزه تولید جهانی کشورها توسط تجارت و جریانات سرمایه گذاری به هم مرتبط می شوند. این مقاله به مطالعه اثرات ادغام مالی و تجاری بر نوسانات کلان اقتصادی در کشورهای منتخب توسعه یافته و در حال توسعه در دوره زمانی 2016-1990 می پردازد. این مطالعه با استفاده از الگوی داده های تابلویی در دو گروه کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه نتیجه گیری می کند که تاثیر ادغام مالی و تجاری بیشتر بر بخش مصرفی اقتصاد کشورهای در حال توسعه اثرگذار است در صورتی که بیشتر بر بخش تولیدی اقتصاد کشورهای توسعه یافته موثر می باشد. از طرف دیگر ادغام مالی هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه یافته تاثیر معناداری بر نوسانات کلان اقتصادی نداشته است در صورتی که ادغام تجاری در کشورهای در حال توسعه، بر نوسانات مصرف تاثیر معنادار کاهشی داشته اما در کشورهای توسعه یافته موجب کاهش معنادار نوسانات تولید می گردد.

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با گرایش کارآفرینی با توجه به نقش میانجی قابلیت های نوآوری سازمانی است. در این راستا شش فرضیه شکل گرفته است که تمامی آن ها تایید شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با گرایش کارآفرینی با توجه به نقش میانجی قابلیت های نوآوری سازمانی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع کاربردی و برحسب نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است .جامعه آماری این پژوهش شامل اعضای هییت علمی است که جامعه موردبررسی در این پژوهش به طورکلی برابر با 2116 نفر است. روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده است. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان و فرمول کوکران با خطای 0.05 برابر با 325 نفر است. برای بررسی روابط علی بین متغیرها به صورتی منسجم از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS Smart استفاده شده است. مشکلات مرتبط با سرمایه اجتماعی قوی، مانند اطلاعات بیش ازحد، مشکلات ناشی از بی تدبیری، و نزدیک بینی همراه با سرمایه گذاری زیاد زمان و هزینه برای حفظ در روابط، می تواند بر توسعه گرایش کارآفرینی تاثیر بگذارد. بر اساس یافته های پژوهش در این رابطه(سرمایه اجتماعی و گرایش کارآفرینی) بعد ساختاری سرمایه اجتماعی(رابطه ای و شناختی) رابطه ای منفی و سایر ابعاد رابطه ای مثبت با گرایش کارآفرینی دارند. در این رابطه(سرمایه اجتماعی و گرایش کارآفرینی) قابلیت های نوآوری سازمانی نقش میانجی دارد.

امروزه از صنعت گردشگری به عنوان صادرات نامریی و صنعت بدون دود یاد می شود، که نقش مهمی در توسعه اقتصادی جوامع انسانی را دارد. همچنین صنعت جهانگردی جدای از کسب درآمد ارزی و ایجاد فرصتهای شغلی می تواند موجب تحولاتی برای توسعه سایر بخش ها نظیر کشاورزی ، صنعت و تامین زیر ساخت ها گردد.این پژوهش با هدف توسعه گردشگری در استان سمنان با استفاده از مدل برنامه ریزی راهبردی، استراتژیک متا سوات انجام شده است. و از آنجا که محور اصلی توسعه استان سمنان در سند بالادستی، گردشگری تعریف شده، بسیار اهمیت و ضرورت دارد. روش این پژوهش توصیفی -تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. روش جمع آوری داده اسنادی، پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن شامل 25 نفر از کارشناسان و صاحب نظران حوزه گردشگری می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از مدل متا سوات استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مهم ترین عامل در سطح کلان برای توسعه گردشگری استان سمنان جذب گردشگر خارجی می باشد و مهم ترین راهبرد برای توسعه صنعت گردشگری در استان سمنان در رقابت با رقبای منطقه ای خود، تبدیل معبر به مقصد و همچنین تقویت نهادهای زنجیره اکوتوریسم و همسو نمودن دستگاهای اجرایی و مشارکت مردم در این زمینه می باشد از جمله عوامل تاثیر گذار دیگر تقویت و توسعه زیر ساخت ها و ایجاد رویدادهای گردشگری با توجه به ظرفیت شهرها و روستاهای استان سمنان می باشد.

آمادگی الکترونیک مفهوم نسبتا جدیدی است که به واسطه نفوذ سریع اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت چشمگیر استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کسب وکار و صنعت توسعه یافته است. میزان آمادگی یک جامعه یا سازمان را برای مشارکت و سود بردن از توسعه های فناوری اطلاعات و ارتباطات، آمادگی الکترونیکی تعریف می کنند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی آمادگی الکترونیکی موسسات فرهنگی است. در پژوهش پیش رو، ابتدا با بررسی تحقیقات انجام شده و مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سطوح مختلف، مدل جامع میوتولا و ون براکل برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی موسسات فرهنگی انتخاب شد و با استفاده از پرسشنامه و نظرخواهی از خبرگان شاخص های مدل تعدیل شد. پس از وزن دهی به شاخص های ارزیابی با روش تحلیل سلسله مراتبی و امتیازات عملکرد موسسات در هر یک از شاخص ها، میزان آمادگی الکترونیکی موسسات فرهنگی محاسبه شد. نتایج کلی پژوهش نشان دهنده عدم آمادگی کامل موسسات فرهنگی به منظور الکترونیکی شدن و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در موسسه می باشد. در انتها پس از شناسایی نقاط ضعف، راهکارهایی نیز برای آمادگی بیشتر موسسات فرهنگی ارایه شد.

هدف از این پژوهش ارایه رویکردی جدید در مطالعه اخلاق سازمانی در قالب هویت سازمانی و بررسی رابطه ابعاد هویت اخلاقی سازمان یعنی اخلاق نمایشی و کاربردی با عملکرد سازمانی می باشد. از میان مدلهای ارزیابی عملکرد، مدل کارت امتیاز متوازن (با ابعاد عملکردی فرایندهای داخلی، رشد و یادگیری، مشتری و مالی) برای ارزیابی عملکرد سازمان های مورد نظر انتخاب و بکارگرفته شد. روش پژوهش توصیفی (همبستگی) بوده و جامعه مورد مطالعه، کلیه سازمانها و ادارات کل استان آذربایجان شرقی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد اخلاق نمایشی و کاربردی بطور معناداری ابعاد عملکردی سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه اثرگذاری اخلاق نمایشی و اخلاق کاربردی بر شاخص های عملکردی متفاوت می باشد ولیکن اخلاق کاربردی به مراتب موثرتر بوده و بطور مناسب تری اثر آتی مورد انتظار اخلاق بر عملکرد را نشان می دهد و تلاش ها و برنامه های اخلاقی، تصمیمات سازمانی و مطالبات اخلاقی جامعه را باهم تلفیق و موجب بهبود بهره وری سازمان می شود.