فهرست مطالب
فصلنامه مشکوه
پیاپی 147 (تابستان 1399)
- تاریخ انتشار: 1399/08/24
- تعداد عناوین: 5
-
-
صفحات 4-23انسان موجودی مستعد و نیازمند تادیب و تربیت مستمر است و حیات دینی بستری است تا رشد و تربیت شایسته انسان را به او بدهد. یکی از برجسته ترین وجوه زندگی دینی، عمل مبتنی بر اعتماد به وعده های الهی است. تحلیل کارکرد تربیتی عمل معتمدانه به وعده های الهی، مسئله ای است که پژوهش حاضر به روش توصیفی _ تحلیلی تلاش دارد آن را در قلمرو زندگی دینی و در ارتباط با فرایندی تربیتی با استفاده از متن قرآن و تفاسیر گوناگون بررسی نماید.یافته های این پژوهش عبارت اند از: 1) در صورت تداوم حرکت انسان در وادی حیات دینی، دستیابی او به سطوح عالی تربیت و معرفت های یقینی عمیق تر میسر خواهد شد.2) مشاهده تحقق وعده های الهی، هم به مثابه بینه برای ورود به وادی زندگی دینی است و هم به عنوان فرایندی تربیتی در زندگی دینی برای حصول معرفت های عمیق دینی مطرح است. 3) تفقه در منطق قرآن، متوجه ادراکات قلبی است و اصطلاحا بر معرفت های عمیق حاصل شده ای که در قلمرو باور قرار دارند، تمرکز دارد. 4) عمل مبتنی بر اعتماد به وعده های الهی، در حصول تفقه دینی، طریقیت منحصربه فردی دارد تا جایی که سبب می شود آدمی به مقام «انذار» که صبغه رسالتی دارد، بار یابد. انسان موجودی مستعد و نیازمند تادیب و تربیت مستمر است و حیات دینی بستری است تا رشد و تربیت شایسته انسان را به او بدهد. یکی از برجسته ترین وجوه زندگی دینی، عمل مبتنی بر اعتماد به وعده های الهی است. تحلیل کارکرد تربیتی عمل معتمدانه به وعده های الهی، مسئله ای است که پژوهش حاضر به روش توصیفی _ تحلیلی تلاش دارد آن را در قلمرو زندگی دینی و در ارتباط با فرایندی تربیتی با استفاده از متن قرآن و تفاسیر گوناگون بررسی نماید. یافته های این پژوهش عبارت اند از: 1) در صورت تداوم حرکت انسان در وادی حیات دینی، دستیابی او به سطوح عالی تربیت و معرفت های یقینی عمیق تر میسر خواهد شد. 2) مشاهده تحقق وعده های الهی، هم به مثابه بینه برای ورود به وادی زندگی دینی است و هم به عنوان فرایندی تربیتی در زندگی دینی برای حصول معرفت های عمیق دینی مطرح است. 3) تفقه در منطق قرآن، متوجه ادراکات قلبی است و اصطلاحا بر معرفت های عمیق حاصل شده ای که در قلمرو باور قرار دارند، تمرکز دارد. 4) عمل مبتنی بر اعتماد به وعده های الهی، در حصول تفقه دینی، طریقیت منحصربه فردی دارد تا جایی که سبب می شود آدمی به مقام «انذار» که صبغه رسالتی دارد، بار یابد.کلیدواژگان: عمل به وعده های الهی، آیه نفر، زندگی دینی، باور قلبی، تفقه دینی
-
صفحات 24-52بهره جویی از روش تحلیل گفتمان در شناسایی مولفه های گفتمانی احادیت راویان شیعی، رهیافتی نوین و کارآمد در حوزه مطالعات حدیثی امامیه است. بر پایه این روش، بازتاب کنش های زبانی در اجتماع، در تناظر با آوای متعارض و گفتمان رقیبی است که در بستر فکری جامعه رخ نمایی می کند. کاربست این روش در تراث پژوهی امامیه، موجب بسترشناسی صدور و نقل روایات، واکاوی گفتمان های رقیب و شناخت باورهای اعتقادی محدثان امامیه می گردد. در پژوهه پیش رو برآنیم تا مولفه های گفتمانی احادیث حسن بن محبوب (149_ 224ق) درباره آموزه تقیه را واکاوی کرده، مورد تحلیل گفتمانی قرار دهیم. وی از اصحاب امام کاظم، امام رضا و امام جواد؟عهم؟ و یکی از ارکان چهارگانه علمی شیعه در عصر خویش بوده و از جمله اصحاب اجماع امامیه به شمار آمده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که احادیث ابن محبوب در رویارویی و ستیز با دو گفتمان رقیبی است که در صدد ترویج نگره اصالت قیام یا مرجوح بودن راهبرد تقیه برآمده اند.کلیدواژگان: حسن بن محبوب، گفتمان حدیثی، تقیه، تحلیل گفتمان، احادیث امامیه
-
صفحات 53-72
از جمله آیاتی که معرکه آرای مترجمان و مفسران قرآن کریم گشته و ترجمه ها و تفاسیر متفاوتی از آن ارایه شده، آیات 32 و 33 سوره ص است. منشا اختلاف مذکور، ترجمه واژه «اواب»، در آیه 30، ترجمه حرف «عن» در جمله (عن ذکر ربی) و همچنین مراجع ضمایر در «توارت» و «ردوها» است که موجب ارایه سه دیدگاه متفاوت شده است. در این مقاله به بررسی و نقد دیدگاه های مختلف پرداخته شده و با توجه به ظاهر و سیاق این بخش از آیات، حرف«عن» به معنای تعلیل، واژه «اواب» به معنای رجوع و حضور دایمی در محضر پروردگار است و با در نظر گرفتن ارتباط بین واژه «اواب» و دو آیه بعد از آن، مرجع ضمایر در «توارت» و «ردوها»، اسبان مشخص شده است. در این دیدگاه بر خلاف سه دیدگاه دیگر، ضمن رد انتساب اعمال ناپسند به حضرت سلیمان(ع)، صدور هرگونه غفلت و حتی ترک اولی از آن حضرت نفی شده است.
کلیدواژگان: سان دیدن سلیمان، عصمت انبیاء، عن ذکر ربی، اواب، توارت -
صفحات 73-90
بسیاری از مفسران از دیرباز عبارت (تبیانا لکل شیء) (نحل/ 89) را با محدوده موضوعاتی که قرآن آن ها را شامل می شود، ارتباط داده اند؛ محدوده این مصادیق گاه حداقلی و گاه حداکثری بوده است. این گونه مباحث، در دوره معاصر، با عنوان جامعیت قرآن مطرح می شوند و همین دسته از آرای متقدم را به عنوان پیشینه خود مطرح می کنند. بررسی سیر آرای تفسیری ذیل آیه 89 نحل نشان می دهد قلمرو جامعیت قرآن در طول تاریخ مورد اتفاق مفسران نبوده و دیدگاه های متعددی در این زمینه وجود داشته است که جامعیت مطلق، جامعیت دینی مطلق و جامعیت دینی مقید، موارد مهم آن بوده اند. این مقاله ذیل هر یک از این دسته ها به بررسی سیر تطور دیدگاه های مفسران پرداخته و به این نتیجه رسیده است که قلمرو جامعیت در هریک از این گونه ها، نه از نظر گستره شمول، بلکه از نظر پیچیدگی و اختصاص جزییات بیشتر، شاهد تغییراتی بوده و این تابعی است از پیچیده تر شدن مسایل و دغدغه های بشری به مرور زمان.
کلیدواژگان: حیطه موضوعی قرآن، جامعیت مطلق قرآن، تبیانا لکل شیء، جامعیت قرآن، جامعیت دینی -
صفحات 91-112انتقاد، اظهار عیوب به بهترین شکل به منظور اصلاح آن ها در راستای رشد و تعالی انسان است و زمانی محقق میشود که اصول و ضوابط آن از دو جهت علمی و اخلاقی رعایت شود. با توجه به موضوع مقاله که ناظر به جنبه اخلاقی انتقاد است در این مقاله از جنبه علمی آن صرف نظر شده است. از منظر اخلاق اسلامی، فعلی که متلبس به حسن فاعلی و حسن فعلی باشد، فعلی اخلاقی خوانده می شود. از این رو آسیب های اخلاقی فعل انتقاد را می توان ناظر به دو جهت دانست: نخست، آسیب های انگیزشی و دیگر، آسیب های بعد رفتاری آن. آسیب های انگیزشی فعل انتقاد را در عوامل شکل گیری انگیزه باید جست که این عوامل عبارت اند از: نیازها، عواطف و احساسات، شناخت ها و رویدادهای بیرونی. بر این اساس، رفع نادرست نیازها، افراط و تفریط در هیجانات و احساسات و خطای معرفتی و نیز خلط منفعت و ضرر، از جمله آسیب های انگیزشی فعل انتقاد محسوب می شود. آسیب های رفتاری فعل انتقاد نیز ناظر به روش های انتقاد، بستر انتقاد و محتوای انتقاد است که بهره گیری از روش های غیر اخلاقی، عرضه انتقاد در بسترهای نامساعد از لحاظ زمانی، شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی؛ و بالاخره از جهت محتوایی نیز، ضعف معرفتی ناشی از تاثیرگذاری هوای نفس و احساسات، عدم تمایز میان رفتار و شخصیت، و عدم جامع نگری و واقع بینی، از جمله آسیب های اخلاقی بعد رفتاری فعل انتقاد به شمار می آید. پژوهش حاضر در پی آن است که خطرات اخلاقی پیش روی انتقاد را بر اساس آموزه های نهج البلاغه در بستر روشی توصیفی _ تحلیلی مورد واکاوی قرار دهد.کلیدواژگان: انتقاد، آسیب های اخلاقی، علی (ع)، انگیزه، رفتار انتقادی، نهج البلاغه
-
Pages 4-23Human beings need constant discipline and training. Religious life is a ground to give the proper mental development and instruction to a man. One of the most prominent aspects of religious life is the practice based on trust in divine promises. Analysis of the educational function of action based on trust in divine promises is an issue that the present study tries to study in a descriptive-analytical method in the religious life and educational process using the Qur'an text and various interpretations. The findings of this study are: 1) If man continues to walk in the path of religious life, he will be able to achieve higher levels of education and deeper certain knowledge. 2) Observing the fulfillment of divine promises is both as evidence for entering the religious life and as an educational process in religious life to obtain deep religious knowledge. 3) The deep understanding of religion in the logic of the Qur'an focuses on the perceptions and on the profound knowledge gained in the realm of belief.4) Practice based on trust in divine promises has a unique way of gaining a deep understanding of religion; To the extent that the man promotes as a "warner" like prophets.Keywords: Acting on Divine Promises, Nafr Verse, Religious Life, Deep Belief, Deep Understanding of Religion
-
Pages 24-52Using the method of discourse analysis in identifying the discourse components of the unity of Shiite narrators is a new and efficient approach in Imamiyyah traditions studies. According to this method, the reflection of linguistic actions in society is in accordance with the conflicting voices and rival discourses that occur in the intellectual context of society. The application of this method in Imamiyyah heritage research make a suitable context to issue and quote narrations, to analyze rival discourses and to recognize the beliefs of Imamiyyah narrators. In the present research, we try to analyze the discourse components of Ḥasan b. Maḥbub traditions (149-224 AH) about dissimulation doctrine. He was one of the companions of Imam Kazem, Imam Reza and Imam Javad (A.S.) and one of the four pillars of Shiite science in his time and is considered one of the companions of the Imamiyyah consensus. The results of this study indicate that Ibn Mahbub's hadiths are in confrontation with two rival discourses that seek to promote the view of the originality of the uprising or the preference of the dissimulation strategy.Keywords: Ḥasan b. Maḥbub, tradition Discourse, dissimulation, Discourse Analysis, Imamiyyah traditions
-
Pages 53-72
Verses 32 and 33 of Ṣād surah have been the subject of controversy among the translators and commentators of the Holy Qur'an. The source of the mentioned dispute is the translation of the word "اواب" in verse 30, the translation of the preposition " عن " in the sentence (عن ذکر ربی) as well as the references of pronouns in " تورات " and " ردوها " which has presented three different views. In this article, different views have been studied and criticized, and according to the register and context of this part of the verses, the letter " عن " means explanation, the word "اواب" means return and constant presence in the presence of God. Considering The connection between the word "اواب" and the two next verses, the reference of pronouns in " تورات " and " ردوها " are horses. In this view, unlike the three others, while rejecting the evil deeds of his time and is considered one of the companions of the Imamiyyah consensus. The results of this study indicate that Ibn Mahbub's hadiths are in confrontation with two rival discourses that seek to promote the view of the originality of the uprising or the preference of the dissimulation strategy.
Keywords: Ḥasan b. Maḥbub, tradition Discourse, dissimulation, Discourse Analysis, Imamiyyah traditions -
Pages 73-90
Many commentators from ancient times have associated the لکنیش " phrase تبین) " exposition of all things) (16: 89) with the Qur'an’s range of topics; The range of these instances has sometimes been minimum and sometimes maximum. In the contemporary period, such issues are referred to as the comprehensiveness of the Qur'an, and they present the same group of earlier opinions as their background. An examination of the interpretive views of verse 89 of an-naḥl, shows that the commentators have not had the same opinion about the Qur'an comprehensiveness throughout history and there have been several views in this regard: absolute comprehensiveness, absolute religious comprehensiveness and restricted religious comprehensiveness. For each of these categories, this article examines the evolution of commentators' views and concludes that the scope of comprehensiveness in each of these genres has changed, not in terms of scope, but in terms of complexity and detail, and this is about the complexity of human issues over the time.
Keywords: Absolute comprehensiveness, of the Qur'an, شیء لکل تبیانا comprehensiveness of the Qur'an religious comprehensiveness -
Pages 91-112Criticism is the expression of defects in order to correct them in the direction of human growth and excellence, and it is achieved when its principles and criteria are observed from both scientific and moral aspects. In this article, the ethical aspect of criticism is discussed and its scientific aspect is left out. From the Islamic ethics point of view, an action that is good both in terms of the action and the way it is performed is called a moral act. Therefore, the moral harms of criticism can be considered in two ways: first, motivational harms and the second; its behavioral dimension harm. Motivational harms of criticism should be sought in the factors of motivation formation, which include needs, emotions and feelings, cognition and external events. Accordingly, improper satisfaction of needs, exaggeration in emotions and feelings, and epistemological error, as well as confusion of gain and loss are among the motivational harms of criticism. Behavioral harms of criticism also include methods, context and content of criticism that use immoral methods, offer criticism in unsuitable contexts in terms of time, social, cultural and political conditions and finally, in terms of content, cognitive weakness due to the influence of passions and emotions, lack of distinction between behavior and personality, and lack of comprehensiveness and realism are among the moral damages of the behavioral dimension of the act of criticism. The present study tries to analyze the moral dangers facing criticism using descriptive-analytical method and based on Nahj al-Balagha teachings.Keywords: criticism, Moral Harms, Motivation, critical behavior, Nahj al-Balagha
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.