فهرست مطالب
مجله علوم سیاسی
پیاپی 38 (بهار 1396)
- تاریخ انتشار: 1396/03/01
- تعداد عناوین: 9
-
صفحات 1-21
تعریف دموکراسی به عنوان یک نظام سیاسی بلامنازع در دنیای معاصر، معمولا با مفاهیمی همچون اکثریت سالاری یا حکومت اکثریت عجین شده است. در طیف دیگر نظریه های دموکراتیک، نظریه تسهیم قدرت وجود دارد که به نقد اکثریت سالاری پرداخته است و اشکال دیگری از نظام های سیاسی دموکراتیک را ارایه می کند. این نظریه، که توسط آرند لایپهارت، نظریه پرداز برجسته حوزه دموکراسی ارایه شده، دو مدل دموکراسی، انجمنی و توافقی، که به مدل های غیراکثریتی معروفند، را معرفی می کند. این نظریه رقیب، در نقد اکثریت سالاری و کاستی های آن، به ویژه در جوامع متکثر و چندپاره تعریف دیگری از مفهوم اکثریت ارایه کرده و بر دو ویژگی منحصر به فرد تاکید دارد؛ 1، فراهم نمودن بستری برای بیشینه کردن مشارکت حداکثری مردم در حد امکان؛ 2، ارتقای ثبات سیاسی و دموکراتیک ناشی از این مشارکت. در این مقاله ضمن معرفی نظریه تسهیم قدرت، به بررسی ابعاد دموکراسی های اکثریتی و توافقی پرداخته می شود. همچنین، برای درک بهتر این نظریه، به اجمال و در مقایسه با مدل توافقی، مدل دموکراسی انجمنی نیز معرفی خواهد شد.
کلیدواژگان: نظریه تسهیم قدرت، تقسیم قدرت، انجمن گرایی، دموکراسی اکثریتی، دموکراسی توافقی، دموکراسی انجمنی، نظام انتخابات اکثریتی، نظام انتخابات تناسبی -
صفحات 21-42نظریه حوزه عمومی هابرماس هسته اصلی فلسفه اجتماعی او به شمار می رود. هابرماس برای توصیف مدل نظری خود از سه حوزه کمک گرفته و آن را با انواع شناخت، رسانه و علم مخصوص به هر یک پیوند می دهد. این مقاله از نقطه عزیمت هابرماس یعنی حوزه عمومی شروع کرده و پس از بررسی و تحلیل سه حوزه کرامت انسانی، گفتگو و عقلانیت، که عناصر تشکیل دهنده حوزه عمومی هابرماس را شکل می دهد، مفاهیمی از قبیل جهان زیست و سیستم و کنش ارتباطی و وضعیت کلامی ایده آل را در زمره زیر مجموعه سه حوزه یاد شده توضیح می دهد و در نهایت مدلی پویا از حوزه عمومی ارایه می دهد. به نظر هابرماس گفتگو، عقلانیت و کرامت انسانی باعث شکل گیری منطقی در عرصه تعاملات حوزه عمومی می شود. به طور کلی حوزه عمومی در جایی تشکیل می شود که سه ویژگی که در بالا ذکر شد وجود داشته باشد. حوزه عمومی عرصه فکر، گفتگو، استدلال و زبان است. حوزه عمومی نمودی است از اصول رابطه متقابل و مباحثه انتقادی و فضایی است برای تفاهم از طریق مباحثه عمومی و همچنین فضایی است برای برابری، عقلانیت و درک متقابل، استدلال مبتنی بر تبادل گفتاری.کلیدواژگان: حوزه عمومی، جهان زیست، سیستم، کنش ارتباطی، وضعیت کلامی ایده آل، افکار عمومی
-
صفحات 43-64
دراین مقاله مفهوم جهانی شدن و دیدگاه نظریه پردازان مختلف مورد بررسی قرارمی گیرد. جهت مطالعه ابعاد مختلف جهانی شدن تلاش شده از یک سو ازطریق پرسشنامه ومصاحبه شناخت وفهم دانشجویان را نسبت به جهانی شدن وبعد سیاسی آن ارزیابی گردد، از سوی دیگر محقق تلاش کرده تا تاثیرات سیاسی جهانی شدن برروی زندگی، دانش درباره سمبل های جهانی، محصولات جهانی ونمادهای های جهانی وفهم مفاهیم پایه جهانی شدن درمیان دانشجویان مورد بررسی قرار دهد. جهانی شدن به عنوان یک نیروی اصلی در قرن 21 تاثیرات اساسی برجنبه های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه ایران برجای گذاشته است. تاثیرات سیاسی جهانی شدن در ایران بویژه در میان دانشجویان بعنوان نمونه ای از جامعه ایران بیشتر در حوزه امور روزمره زندگی، ایجاد شخصیت های جهانی، گسترش سمبل های و نهاد های جهانی نمود پیدا کرده است. گرایش نسبت جامعه جهانی و افزایش آگاهی درباره حقوق سیاسی و اجتماعی از دیگرتاثیرات جهانی شدن در ایران بوده است.
کلیدواژگان: جهانی شدن، جهانی شدن سیاست، سمبل های جهانی، شخصیت های جهانی، نگرش به جهانی شدن -
صفحات 65-84توسعه و رشد اقتصادی از جایگاه مهمی در ادبیات اقتصاد سیاسی جهان برخوردار است و به لحاظ اهمیتی که این بحث در سیاست و اقتصاد کشورهای مختلف و خصوصا جهان در حال توسعه دارد، به دغدغه اصلی بسیاری از کشورها چه توسعه یافته و چه در حال توسعه در سطوح مختلف سیاست گذاری تبدیل شده است. ژاپن کشوری است که روند توسعه سریع آن خصوصا پس از پایان جنگ جهانی دوم، آن را تبدیل به الگویی موفق از توسعه در سراسر جهان کرد. این روند از اوایل دهه 1990 میلادی متوقف شد و در این دوره اقتصاد ژاپن با رکودی نسبی مواجه شده است. در همین دهه رقبای منطقه ای ژاپن از قبیل چین و کره جنوبی رشد سریعی را تجربه کرده و موازنه قدرت در شرق آسیا را به نفع خود تغییر دادند. این تحولات، رکود اقتصادی ژاپن را به چالشی ملی برای این کشور تبدیل کرد. در این نوشتار قصد داریم ضمن تاکید بر فرهنگ توسعه گرای جامعه ژاپن به عنوان عامل اصلی توسعه در این کشور، با روش توصیفی تحلیلی به علل رکود و ضعف این کشور در چند دهه اخیر بپردازیم. استدلال این مقاله آن است که تحولات روی داده در سطح سیاست گذاری و روی کار آمدن شینزو آبه و ارایه برنامه اقتصادی وی تحت عنوان آبه نومیکس، با نادیده گرفتن فرهنگ توسعه گرای این کشور و تاکید بر روی سیاست گذاری های اقتصادی با آثار کوتاه مدت، با وجود آثار مثبت کوتاه مدت بر اقتصاد این کشور، موفق نخواهد بود.کلیدواژگان: توسعه، ژاپن، موازنه، فرهنگ توسعه گرا، آبه نومیکس
-
صفحات 85-112
با ورود به قرن بیست و یکم، نظام عمومی دولت های ملی که حاصل معاهده وستفالی بودند به مرور دچار تحول شده و اقتدارات انحصاری خود را به نفع نظم جهانی در حال ایجاد و ارزش های بشری واگذار می کنند. دولت - ملت با شاخص های قرن هفدهم هم اکنون در عناصر خود به نسبت های متفاوت دستخوش تغییراتی از حیث یکتایی شده است. این تغییرات دولت ها را از تصمیم گیران انحصاری داخلی و نظام بین الملل به تابعانی از حقوق بین الملل در کنار سایر کنشگران بین المللی تبدیل کرده است. این تابعیت ناشی از متغیرهایی است که گاه تمامیت یک دولت - ملت را مورد بازنگری قرار داده و وی را در اعمال نظم مورد نظرش با سوالات و محدودیت هایی علی الخصوص بایسته های حقوق بشری و صلح عمومی مواجه کرده اند. این تحولات در ساخت دولت بر اساس پروسه ای که از آن به «جهانی شدن» نام برده می شود قابل تحلیل و مطالعه است. با این وجود این پروسه بر مبنای نظریاتی که جریان جهانی شدن و ارتباط آن را با ساخت دولت تحلیل و توضیح داده و همچنین اقدام به ساماندهی می کنند خود یک فرآیند است که از آن با عنوان نظریات «جهانی شدن دولت» یاد شده و در این مقاله نگارندگان با تحلیل حقوقی به این سوال پاسخ خواهند داد که «در فرآیند جهانی شدن، چه الزامات ساختی بر دولت تحمیل شده و چگونه می توان با شناسایی چالشهای موجود، از فرصتهای موجود بهره برد؟».
کلیدواژگان: جهانی شدن، وستفالی، دولت، دولت - ملت، امت اسلامی، جمهوری اسلامی ایران -
صفحات 113-144
آب از اهمیت ویژهای در منطقه آسیای مرکزی برخوردار است. کشورهای این منطقه به دلیل واقع شدن این منطقه، در نواحی خشک و نیمه خشک مناطق کشاورزی جهان قرار دارند. تنش بر سر آب، آسیای مرکزی را فراگرفته و کشورها را از حرکت به سوی همکاری با یکدیگر باز می دارد. این کشورها به دنبال تضمین مسایل مرتبط با آب هستند. دغدغه های توسعه اقتصادی، نیاز به کنترل تنش های قومی، شورش اجتماعی و نیاز به مدیریت آسیب های زیست محیطی و رشد جمعیت، آنان را بیش از پیش به این امر ترغیب میکند. ایجاد چنین تضمین هایی، دورنمای سیاست مبتنی بر تامین آب را در منطقه به وجود آورده که این شرایط طبعا ظرفیت های بالقوه ایجاد همکاری برای استفاده از منابع آبی را از بین می برد. اگرچه به نظر میرسد تلاشها و تجربیات همکاری در زمینه آب و حل مشکلات میان کشورهای آسیای مرکزی در این خصوص بر مبنای نظریه نهادگرایی نیو لیبرال قابل تبیین باشد، اما با توجه به موفق نبودن این ترتیبات در حل مشکلات و ایجاد بسترهای مناسب همکاری میان این کشورها، میتوان با استناد به مبانی مطرح شده توسط نظریه سازه انگاری راه حل های مناسب تری را از جمله مدیریت جامع منابع مشترک برای ایجاد همکاری پیشنهاد داد.
کلیدواژگان: _ آب، همکاری بین المللی، آسیای مرکزی، اختلافات آبی، حل و فصل اختلافات آبی -
صفحات 145-172
اسطوره ها دارای حقایقی هستند که در پشت بزرگ نمایی ها و غلو آنها پنهان شده است. آنها با روایت چگونگی پیدایش، دانسته ها و... با نقل و نمایش، افراد را برای زندگی آماده کرده، جامعه پذیر نموده، ثبات و نظم اجتماعی و سیاسی را فراهم کرده، برای فرد و جامعه هویت ساخته و بسیاری کارکردهای این گونه دیگر دارند. سرزمین ها و اقوام کهن که در طول تاریخ تداوم یافته اند، دارای اسطوره هایی هستند که هویت آنها را در میان مردمان جهان تعیین کرده و به آنها غیریت می بخشند. ایران، از جمله سرزمین های کهنی است که دارای اسطوره هایی با قوام و حماسه هایی ملی است که هر دوره تاریخی باززایی شده اند. از این رو این مقاله در تلاش است تا با واکاوی عناصر تشکیل دولت در هویت ایرانی، دلایل و چگونگی تداوم وجود و بقای ایران در طول تاریخ را نشان دهد. پرسش اصلی مقاله آن است که چه عناصر هویت سازی برای تشکیل دولت در اساطیر و فرهنگ ایران باستان می توان یافت؟ روش بررسی این پرسش نیز تاریخی- توصیفی است و یافته مقاله نشان می دهد که می توان مجموعه متناظری از عناصر تشکیل دولت را همچون وجود سرزمین، جمعیت، حکومت و حاکمیت در اسطوره های ایران باستان یافت. البته این توجه نیز در مقاله وجود دارد که تاریخ ایران باستان به گونه ای غیرواقعی مدرن نشان داده نشود.
کلیدواژگان: دولت، ملت، هویت، اسطوره، ایران باستان -
صفحات 173-194
نیروهای تولیدی ، ابزارتولید و شیوه تولید ومناسبات ارضی ونوع مالکیت و قشر بندی اجتماعی ایران تقریبا از قرن سوم هجری تا قرن سیزدهم یکسان و شبیه به هم بوده است ودر واقع بافت وساخت وترکیب بندی اجتماعی و اقتصادی ایران در اوایل عصر قاجار تفاوت خاصی با ادوار پیشین نداشت . زیرا جامعه صرف نظر از قشر بندی عادی حرفه ای ، مرکب از دو گروه مشخص بود : قشر ممتاز وحاکم در صدر و قشر فرودست و غیر حاکم . آنچه در واقعیت جامعه ایران در زمینه های مذکور می گذشت ، تفاوت فراوانی با نسخه ومدل فرنگی آن داشت و خود به خود پرسش هایی درباب این همه تفاوت (توسعه دراروپا و انحطاط درایران) مطرح می شود. امروز بحث از توسعه یافتگی و یا عقب ماندگی و آشفتگی اقتصادی واجتماعی در ایران به شکلی جدی رواج دارد ، ومسلم است که ریشه هایی از معظلات اقتصادی و اجتماعی امروز به گذشته های نه چندان دور می رسد ، در این مقاله به پرسش اساسی یعنی ساختار اجتماعی واقتصادی ایران عصر قاجار (جامعه ای گذرا از سنت های گذشته به سوی زندگی نوین) پرداخته می شود تا شاید بتوان با بررسی ساختار اجتماعی و اقتصادی عصر قاجار زمینه فراهم آورنده تا ریشه های نا به سامانی ها روزگار کنونی را تبیین وتوصیف کرد .
کلیدواژگان: قاجار، ترکیب بندی اجتماعی، اقتصاد، قشربندی، قشر ممتاز -
صفحات 195-208
رفتار انتخاباتی از مسایل اساسی در حوزه جامعه شناسی است. به عبارتی، رفتار انتخاباتی کنشی اجتماعی است که نمی توان آن را بیرون از بافت و ساخت اجتماعی و اقتصادی تحلیل کرد. از عوامل تاثیرگذار در رفتار انتخاباتی میتوان به تاثیر اقتصادی اشاره کرد. در واکاوی رفتار انتخاباتی می توان به انتخاب عقلانی افراد رای دهنده در فرآیند رای دهی اشاره نمود؛ یعنی افراد به منافع اقتصادی حاصل از رای دهی می اندیشند. به عبارتی، ایده اصلی نظریه انتخاب عقلانی بر دو چیز تاکید دارد: یکی منافع و دیگری هزینه. در این جا رای دهنده فردی است عقلانی که می کوشد کوتاه ترین و کم هزینه ترین راه را برای تامین منافع خود برگزیند. از متغیرهای اساسی اقتصادی در فرآیند رای دهی می توان به فقر، بیکاری، گرانی، تورم و... اشاره کرد. روش تحقیق با استفاده از روش پیمایشی و از طریق ابزار پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه حوزه انتخابیه ایلام است. تعداد 400 نفر از افراد 18 سال به بالا به عنوان معرف به شیوه تصادفی انتخاب شدند. از اعتبار صوری برای روایی و آلفا کرونباخ برای پایایی ابزار تحقیق استفاده شده است و از روش آماری لجستیک به بررسی فرضیات پرداخته شده است. یافته ها و نتیجه گیری بر اساس دستاوردهای پژوهش، تاثیر فقر اقتصادی را مورد تایید قرار داده است، اما اثرگذاری عوامل بیکاری و تورم تایید نشده است. شاید علت این امر تاکیدی بود که مخاطبان به زعم خود بر فقر اقتصادی داشته اند.
کلیدواژگان: عوامل اقتصادی، رفتار انتخاباتی، فقر، بیکاری، تورم و گرانی
-
Pages 65-84Economic growth and development has an important place in the global political economy. Due to the importance that the discussion of the politics and economy of various countries, especially the developing world, the main concern of many countries, both developed and developing different levels of policy-making has become. Japan is a country that agile development process, particularly after the end of World War II, it has become a successful model of development around the world. This trend was halted in the early 1990s and in the course of the Japanese economy is facing recession. In the same decade, Japan's regional rivals such as China and South Korea has experienced rapid growth and have changed the balance of power in East Asia to win. These developments, economic recession became Japan's national struggle for the country. In this article we are going to emphasize on development-oriented culture of Japan as a major factor in the country's development, the Analytical method to examine the causes of the recession and the weakness of the country in recent decades. The argument of this paper is that the data changes in the policy and the rise of Shinzo Abe and his economic program as Abenomics, by ignoring culture-oriented development of Japan and the emphasis on short-term economic policies, despite the short-term positive effects on the economy, will not be successful.Keywords: Abenomics, development, Japan, Balance, Development-oriented culture
-
Pages 85-112
With the arrival of the twenty-first century, public system, national governments were the result of the Treaty of Westphalia has evolved browsing, and its exclusive authority in favor of a world order being created and lost human values addressing. Nation - state indicators seventeenth century, now in its elements in different ratios have been changes in terms of uniqueness. The changes of governments to monopolize decision-making domestic and international system of international law to nationals along with other international actors has become. The nationality of variables that sometimes the integrity of a nation - state to re-examine gives and Its intended to impose order and limitations, particularly due to questions of human rights and peace have faced. These reforms in process of building the state on the basis that it "globalization" can be named is an analysis and study. In this paper, authors legal analysis will respond to the question, "In the process of globalization, the construction requirements imposed on State and how to identify existing challenges, take advantage of opportunities?".
Keywords: Globalization, Westphalia, nation - state, Ummah, Islamic Republic of Iran -
Pages 113-144
Water is of particular importance in Central Asia. The countries of this region are located in the arid and semi-arid region in the agricultural areas of the world, respectively.It can be assumed that tensions over water, Central Asia swept the country from moving towards working together opens.Central Asian countries are seeking to secure water-related issues.Economic development concerns, the need to control ethnic tensions, riots, social and environmental damage and population growth need to manage them more than ever to encourage it. As a result, the prospect of creating such guarantees on the supply of water policy in the region has created. Naturally, these conditions create the potential for cooperation eliminates the use of water resources. It looks like the efforts and experiences of cooperation in the field of water and solve the problems between the Central Asian States in this regard is based on the theory of the neo-liberal Institutionalism be defining. But due to the lack of these arrangements succeed in solving problems and create appropriate cooperation between these countries, substrates can be raised by the foundations with the theory of constructivism more appropriate solutions, including the management of common resources for the establishment of comprehensive cooperation proposal.
Keywords: _ water, International cooperation, Central Asia, water disputes, The settlement of disputes of water -
Pages 173-194
A review of the social and economic structure of Qajar Shahin Pahnadayan ,PhD Department of Law and Political Science Branch,Islamic Azad University , Karaj,Iran. Summary : Productive forces and production tools reiterate the agrarian mode of production and the type of property and social stratification of the third century until the thirteenth century, almost the same and the same has been. In fact, texture, structure and composition of economic, social and former Baadvar no significant differences in the early Qajar era. For it apart from ordinary professionals stratification, composed of two distinct groups: the elite Vhakm at the top and lower non-ruling class.The reality of Iranian society mentioned in passing, The frequency with which the different European models and their own version Questions about this all the difference (developed in Europe and the decline of Iran) comes. Today the discussion of economic and social development and backwardness and confusion is common in Iran seriously, and Muslim that the root of the economic and social crisis of today is not so distant past, In this article, the question of the social structure and economic Iranian Qajar era (society in transition from old traditions to modern life) will be discussed and perhaps by examining the social and economic structure Qajar terms of providing the origins of the chaotic and explaining and describing the present time.
Keywords: Ghajar, social composition, economic, stratification, the privileged class
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.