فهرست مطالب

مطالعات اسلام و روان شناسی - پیاپی 26 (بهار و تابستان 1399)

نشریه مطالعات اسلام و روان شناسی
پیاپی 26 (بهار و تابستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/01/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • هاجر مساح*، سید میثم دیباجی صفحات 7-28

    کامیابی در کار، انرژی‎بخش و توانمندکننده برای انجام بهتر کار است. در متون اسلامی ریشه‎های کامیابی در کار قدمتی طولانی دارد، اما چند سالی است که در متون پژوهشی غربی بدان توجه شده است. هدف پژوهش حاضر، ارایه الگوی اسلامی عوامل کامیابی در کار، براساس متون دینی شامل قرآن، کتب روایی و بیانات رهبر معظم انقلاب است. روش پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل محتوا است. مدیریت داده‎ ها با نرم افزار MAXQDA-11 انجام شده است. براساس پژوهش، پنج کد هسته‎ای کامیابی در کار عبارت‎اند از: عمل خوب، علم ‎آموزی، ارزش‎ گذاری به زمان، تلاش و کوشش، پایداری و استقامت در مسیر اهداف. دو کد هسته‎ای متون پژوهشی غربی، یادگیری و سرزندگی است. با توجه به اینکه کد های متون پژوهشی غربی زیرمجموعه‎ای از دو کد هسته‎ای علم ‎آموزی و تلاش و کوشش هستند، در این کدها قابل ادغام می باشند. بر این اساس، الگوی اسلامی عوامل کامیابی در کار ارایه می شود.

    کلیدواژگان: کامیابی در کار، قرآن، مقام معظم رهبری، الگوی اسلامی کامیابی در کار
  • سید حسین میرحسینی، شهناز نوحی*، مسعود جان بزرگی، حسینعلی مهاجر، ملکه ناصری فدافن صفحات 29-42

    این مطالعه با هدف بررسی نقش سلامت معنوی و مقابله مذهبی در پیش‎بینی اضطراب مرگ در بیماران مبتلا به ویروس کروناانجام شد؛ روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه افراد مبتلا به ویروس کرونا بودند که به بیمارستان پیامبر اعظم (ص) شهر گنبد کاووس در بهار 1399 مراجعه و به‎ صورت اینترنتی در پژوهش شرکت کردند. در این پژوهش با توجه به محدودیت تردد، هنگام جدی شدن خطر کرونا در ایران، تعداد 200 نفر به عنوان گروه نمونه به صورت در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع ‎آوری داده‎ ها از پرسشنامه‎ های اضطراب مرگ تمپلر (1970)، سلامت معنوی الیسون (1983) و مقابله مذهبی پارگامنت (2000) استفاده شد. داده‎ ها با استفاده از نسخه 24 نرم ‎افزار SPSS تحلیل شدند؛ نتایج نشان داد سلامت معنوی و مقابله مذهبی می‎تواند اضطراب مرگ را در بیماران مبتلا به ویروس کرونا پیش‎بینی کند (0.0<p) و با تقویت ابعاد معنویت می‎توان اضطراب مرگ ناشی از بیماری را در بیماران مبتلا به کرونا کاهش داد.

    کلیدواژگان: سلامت معنوی، مقابله مذهبی، اضطراب مرگ، ویروس کرونا
  • محمد کاویانی* صفحات 43-66
    انسان در بعضی موقعیت ها، حالت انفعالی به خود می گیرد؛ برای مثال خشمگین می شود؛ ماهیت این انفعالات چیست؟ و آیا با اختیار انسان و با ثواب و عقاب هماهنگ است یا از انسان سلب اختیار می کند؟ هدف پژوهش تحلیل روان شناختی انفعالات و اشاره ای به رابطه آن با اختیار است؛ برخی از پرسش های پژوهش عبارت اند از: «انفعالات در ساحت روانی انسان چگونه تحلیل روان شناختی می شود؟»، «اقسام انفعالات از دیدگاه قرآن کدام است و چه رابطه ای با مختار بودن انسان دارند؟»، «مصادیق انفعالات قرآنی کدام است؟»، «انفعالات در قرآن چگونه توصیف می شوند؟»، «تبیین علی انفعالات چگونه است؟»، «پیش بینی و مدیریت انفعالات چگونه ممکن است؟»؛ این پژوهش به روش تفسیر موضوعی (شناسایی آیات مرتبط، بررسی دلالت آیات، رعایت بافت معنایی و سیاق آیات و ملاحظه معانی کنایی و التزامی آیات) انجام شده است. بعضی از دستاوردهای این پژوهش عبارت است از: 1. عواطف انسانی به سه نوع انگیزش، هیجان و احساسات تقسیم می شوند؛ 2. انفعالات بسیار فراوان هستند و حالت های پیوستاری و ترکیبی نسبت به یکدیگر دارند؛ 3. انفعالات (هیجان ها و احساسات) نوعا در انسان با آثار فیزیکی همراهند و در وی تمایل به عملکرد ایجاد می کنند؛ 4. وجود انفعالات با اختیار انسان منافات ندارند.
    کلیدواژگان: عواطف، انفعالات، انگیزش، احساسات، هیجانات، اختیار
  • مریم سادات سید حسینی*، حسین داودی، رحیم نارویی نصرتی صفحات 67-86

    امروزه اعتقاد بر آن است که رفتار فضیلت‎محور و بلکه تمام سعادت انسان در گرو خود مهارگری او است. خودمهارگری با عوامل و سازه‎های روان شناختی از جمله برخی سازه‎های دینی ارتباط دارد؛ به همین دلیل، پژوهش حاضر در پی آن است رابطه سطح خودمهارگری نوجوانان را با دو متغیر جهت‎ گیری دینی و سازه صبر براساس آموزه‎های اسلامی بررسی کند. بدین منظور نمونه ای با حجم 362 نفر از میان 4709 دانش آموز متوسطه اول و دوم با سنین 14 تا 17 سال در شهرستان محلات، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد. سه پرسشنامه جهت گیری مذهبی، مقیاس صبر اسلامی در نو جوانان و مقیاس خود مهار گری براساس منابع اسلامی برای کشف داده‎های اولیه در میان آنان توزیع و داده ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون، به کمک نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سازه صبر به میزان 49 درصد با خودمهارگری ارتباط دارد و به میزان بالایی می‎تواند سطح خودمهارگری نوجوانان را با ضریب اطمینان 45 درصد پیش‎بینی کند. همچنین روشن شد که سطح جهت گیری دینی نیز به میزان 18 درصد با همین ضریب اطمینان در خود مهار گری نوجوانان سهیم می‎باشد. از مجموع این یافته‎ ها، نتیجه گیری می شود که برای افزایش سطح خودمهارگری می‎توان آموزش صبر اسلامی و مولفه‎ های جهت‎گیری دینی را مدنظر قرار داد.

    کلیدواژگان: جهت گیری دینی، صبر، خود مهار گری، متغیر ملاک، متغیر پیش‎بین
  • اشرف سخندان اصل*، جواد کیهان صفحات 87-104

    هدف این پژوهش، تاثیر نرم افزارهای تلاوت قرآن بر انگیزش تحصیلی و یادگیری مفاهیم قرآنی در دانش‎آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی ناحیه دو شهر ارومیه بوده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه اجرا، شبه تجربی از نوع پیش آزمون−پس آزمون با گروه کنترل می‎باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه چهارم مدارس ابتدایی به تعداد 2361 نفر بود که از بین آنها 54 نفر به شیوه تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به شکل تصادفی جایگزین شدند. پیش از شروع برنامه مداخله، آزمون محقق ساخته یادگیری مفاهیم دینی (شامل اعتقادات، احکام و اخلاق) و مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر، برای هر دو گروه به عنوان پیش آزمون اجرا شد. سپس متغیر مستقل (نرم افزارهای تلاوت قرآن) در هشت جلسه (یک ساعته) بر روی گروه آزمایش اجرا و گروه کنترل با استفاده از روش سنتی آموزش دیدند. پس از پایان آموزش‎ها، آزمون‎های بالا دوباره برای هر دو گروه به عنوان پس آزمون اجرا شد. داده‎ های گردآوری شده از طریق آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین نمرات انگیزش تحصیلی (درونی و بیرونی) و یادگیری مفاهیم دینی در بین دانش‎آموزان دو گروه تفاوت معنا‎دار وجود دارد (05/0 >P)؛ به بیانی دیگر، نرم افزارهای تلاوت قرآن بر انگیزش تحصیلی (درونی و بیرونی) و یادگیری مفاهیم دینی موثر است.

    کلیدواژگان: نرم افزارهای تلاوت قرآن، انگیزش تحصیلی، مفاهیم دینی، دانش‎آموزان دختر پایه چهارم
  • بهروز رفیعی* صفحات 105-123

    این جستار در پی بررسی رابطه عادت با تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری (1298−1358ه.ش) و امانویل کانت [1] (1724−1804م)، فیلسوف آلمانی است تا از این رهگذر معلوم شود: تربیت چگونه تعریف می‎شود؛ عادت چه تعریفی دارد و چه نسبتی میان عادت و تربیت حاکم است. در این پژوهش بنیادی−تاریخی که به روش توصیفی−تحلیلی انجام شده است، برای بازشکافت دیدگاه مطهری و کانت درباره عادت و نسبت آن با تربیت، به گردآوری اطلاعات لازم و تحلیل آنها پرداخته شد و برپایه یافته‎ های موجود معلوم شد که: الف) مطهری درمجموع با ایجاد عادات در متربی موافق‎ است و حتی عادت را یکی از روش‎های تربیتی می‎داند؛ ب) وی برای تبیین دیدگاه برگزیده خود در اقدامی ابتکاری، عادت را به فعلی (تکرار تاثیر و فعل/ مثبت) و انفعالی (تکرار تاثر و انفعال/ منفی) تقسیم کرده است؛ 3) بنا بر قول مشهور، کانت عادت را برای تربیت، زیانبار خوانده ‎است؛ ج) به نظر نگارنده، کانت بی‎آنکه عنوان کند یا حتی متوجه باشد، از عادت چنان یاد کرده است که گویی به تقسیم عادت به فعلی و انفعالی باور دارد و اولی را بخشی از تربیت و دومی را مخالف آن می‎داند؛ د) بنابراین و به ادعای بی‎سابقه این مقاله، نگرش مطهری و کانت نسبت به عادت و تربیت (با چشم پوشی از جزییات)، بسیار به هم نزدیک و بلکه یکی است.

    کلیدواژگان: مطهری، کانت، عادت فعلی، عادت انفعالی، تربیت
  • روح الله براتیان*، محمد مهدی شمسایی صفحات 125-145

    پژوهش حاضر با هدف مقایسه «حیای جنسی، خودشفقت ورزی» و «سبک های دلبستگی به خداوند» در «زوجین متقاضی طلاق» و «زوجین عادی» شهر گرگان انجام شد. روش تحقیق، توصیفی و از نوع پژوهش‎های علی−مقایسه ای بود. از جامعه آماری زوجین متقاضی طلاق، 120 زوج با روش نمونه  ‎گیری در دسترس و از جامعه زوجین عادی 120 زوج به صورت هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی ها پرسشنامه ‎‎‎های حیای جنسی−فرم خلاصه شده، خودشفقت ورزی−فرم کوتاه و سبک‎های دلبستگی به خداوند−فرم خلاصه شده تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مانوا استفاده شد. یافته‎ ها نشان داد که زوجین متقاضی طلاق نسبت به زوجین عادی نمرات کمتری در آزمون حیای جنسی و سبک های دلبستگی به خداوند کسب کردند. بین دو گروه در مقیاس خودشفقت ورزی تفاوت معناداری به ‎دست نیامد. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‎شود در مشاوره ‎های پیش از ازدواج حیای جنسی و سبک دلبستگی به خداوند زوجین مورد ارزیابی قرار گیرد.

    کلیدواژگان: حیای جنسی، خود شفقت ورزی، سبک های دلبستگی به خداوند، زوجین، طلاق
|
  • Hajar Massah *, Sayyed Meysam Dibaji Pages 7-28

    Thriving at work, energizing and empowering people to do better work. The roots of thriving at work have a long history in Islamic texts, while western research literature, focused on thriving at work in several years. The aim of this research was showing Islamic model of factors in thriving at work base on religious texts, including the Qur'an, hadith books and Supreme Leader's Grand, Ayatollah Khamenei. The research method was content analysis in qualitative research. Data management was done by MAXQDA-11. Based on this study five core code on the thriving at work explored, which is derived as follows: Good performance, learning, valuing the time, effort, endurance and persistence in purposes. Two core codes in western research literature were vitality and learning. Western research literature codes were the subset of learning and effort so have been integrated. Finally, this research showed the Islamic model of thriving at work.Keywords: Thriving at work, Quran, The Supreme Leader's Grand, Islamic model of Thriving at Work.

    Keywords: Thriving at work, Quran, The Supreme Leader's Grand, Islamic model of Thriving at Work
  • Seyedhossein Mirhosseini, Shahnaz Nouhi *, Masoud Janbozorgi, Hoseinali Mohajer, Malake Naseryfadafan Pages 29-42
    Introduction

    This study aims to investigate the role of spiritual health and religious confrontation in predicting death anxiety in patients with coronavirus.

    Method

    In terms of the nature of the collected data, the present study is part of quantitative studies and in terms of purpose is part of applied studies. Due to the nature of the research topic, the present research method is descriptive and correlational. The statistical population of this study included all people with coronavirus who participated in the study online. In this study, due to traffic restrictions when the risk of corona in Iran became serious, 200 people were selected as a sample group available. The Nampler Death Anxiety Questionnaire (1970), Ellison's Mental Health (1983) and Pargament's Religious Confrontation (2000) were used to collect data.

    Results

    Data were analyzed using SPSS software version 24 using the Pearson correlation method. The results showed that spiritual health and religious confrontation could predict death anxiety in patients with coronavirus (0.05

    Keywords: Spiritual Health, Religious Confrontation, Death Anxiety, Coronavirus
  • Pages 43-66
    Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions, Psychological analysis of expressed emotions , Psychological analysis of expressed emotions,
    Keywords: Emotion, Motivation, sensation, Feelings
  • MARYAM SADAT SEYED HOSEINE *, Hossein Davudi, Rahim Narooei Nosrati Pages 67-86

    It is believed that the virtuous conduct if not all human happiness is indebted to self-control. Self-control has significant relation with some psychological components and constructs including religious ones. Then the goal of this research is to study relationship between self - control and patience on the basis of Islamic resources and so religious orientation among teenagers aged 14-17 in Mahallat city to see whether the two latter can predict the former. To do such experimental study, initially by stage random cluster selection, a sample size of 362 students was selected among 4709 peoples studying in first and second grade of high school. Aiming at data collection, next stage was distribution of Religious Orientation Questionnaire, Islamic Patience Scale For Teenagers, Self - Control Scale based on Islamic Sources. Data were analyzed according to Pearson Product Moment Correlation, as well as Regression, using SPSS software. The results established that the share of patience is 49% and the share of religious orientation is 18% in strengthening self – control, both with a confidence level of 95%. In addition it was obtained that it is possible for us to design educational packages to promote religious orientation and patience in order to strengthen self- control. Keywords: Orientation Religiouse, Ptience, Self, Control. Predicting variable, criterion variable

    Keywords: Orientation Religiouse, Ptience, self, Control. Predicting variable, criterion variable
  • Ashraf Sokhandan Asl *, Javad Keyhan Pages 87-104

    The purpose of this study is the effect of Quran recitation software on academic motivation and Quran concepts learning in female students of fourth grade elementary school in the 2nd district of Urmia city. In terms of research purpose, this is an applied research and is quasi-experiment with pretest-posttest way of execution. Statistical population comprising all female students of elementary school fourth grade consists of 2361 subjects that 54 subjects are selected as samples and are substituted randomly into 2 groups namely experiment and control groups. The data collection tool of the test included 3 parts i.e. religious concepts (beliefs, rules and ethics) and Harter’s competence motivation. The resultant data were statistically analyzed in 2 ways i.e. descriptively (frequency, frequency percentage, mean etc.) and inferentially (covariance analyze). The results showed that there is a meaningful difference (P < 0.05) among the mean of academic motivation and two components (internal and external). Moreover, among the mean scores of religious concepts of students there is a meaningful fault level of 5% (P < 0.05).

    Keywords: Multimedia software, religious concepts, female students of elementary school fourth grade
  • Ruhollah Baratian *, MohammadMahdi Shamsaee Pages 125-145

    The purpose of this study was to compare modesty, self-compassion, and attachment styles to God between divorced and ordinary couples seeking Gorgan in 1979. The research method is descriptive and causal-comparative. The statistical population included all couples applying for divorce in the Gorgan city court in the winter of 1977, as well as ordinary couples who did not have a divorce record. For this purpose, 120 divorced couples (60 males and 60 females) and 120 normal couples (60 males and 60 females) were selected by targeted and voluntary sampling and completed modesty questionnaires, summarized-form (Golzari, 2000), self-compassion, Short form (Raes et al, 2011) and attachment styles to God-summarized form (M-SAS). Analysis was used to MANOWA the data. Findings showed that there was significant difference between divorce applicant and normal couples in modesty and attachment styles to God, but no significant difference was found in self-compassion scale. Overall, divorced couples have less modesty and attachment styles than normal couples, but self-compassion is not different. Given the results of the present study and the increasing divorce rate in the community, it is suggested to provide the necessary education for couples in order to increase their life permanence.

    Keywords: modesty, Self-Compassion, attachment styles to God, Couples, Divorce