فهرست مطالب
فصلنامه آفاق امنیت
پیاپی 48 (پاییز 1399)
- تاریخ انتشار: 1399/09/08
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 5-49
هشداردهی با نگاهی آینده نگرانه، اهمیتی ویژه و ضرورتی بنیادین در حوزه های اطلاعاتی امنیتی دارد تا با شناخت پیش دستانه از فرصت ها و تهدیدهای پیش رو، احتمال بروز آسیب، خطر، تهدید و بحران را روشن سازد و همین کارکرد متمایز اطلاعات در همه زمان ها در سطوح سه گانه راهبردی، عملیاتی و تاکتیکی است. حزم در متون دینی، نوعی دوراندیشی با بصیرت و هوشیاری همراه با آینده نگری است؛ که در کنار توجه به مولفه های مهم و مرتبط با بحث هشداردهی آینده نگرانه، تاکید بر احتیاط به عنوان شرطی عقلانی و نکته ای کلیدی شده است. ازاین رو می توان از امکان طرح آن در هشداردهی آینده نگرانه در حوزه های اطلاعاتی امنیتی سخن گفت. در بررسی های روایی در متون دینی، مولفه های بسیاری در مفهوم حزم قابل استنباط است؛ این مولفه ها ما را به این نتیجه رهنمون می سازد که می توان حزم را به عنوان رهیافتی دینی در موضوع هشداردهی آینده نگرانه در حوزه های اطلاعاتی امنیتی مطرح ساخت. حزم اطلاعاتی در یک تحلیل شامل پنج مولفه کلان است: «احتیاط و ظن ورزی خردمندانه»، «کیاست و زیرکی مدبرانه»، «مشورت طلبی و مشورت پذیری فعالانه»، «فرصت جویی آگاهانه» و نیز «بررسی و تصمیم شناختمند هوشیارانه». این نوشتار در بررسی اجمالی آینده نگاری، هشداردهی، حزم و مباحث مرتبط با آنها الگوی تحلیل خود را اسنادی مکتوب قرار داده و تکنیک تحلیل نیز توصیفی تحلیلی با روی آوردی تفسیری با نگاهی اجتهادی است.
کلیدواژگان: آینده نگری، حزم اطلاعاتی، هشداردهی اطلاعاتی، مولفه های حزم اطلاعاتی -
صفحات 51-76
بحران ارزی یا افزایش شدید، مستمر و غیر ارادی نرخ ارز به دلیل تبعات مخرب آن بر شاخص های کلان اقتصادی به ویژه تورم و بی ثبات سازی به عنوان یک تهدید و چالش برای اقتصاد و امنیت اقتصادی شناخته می شود. در اقتصاد ایران بحران ارزی در مقاطع متعددی واقع شده که آخرین و شاید مهمترین آن در سال 97 رخ داد، که تبعات گسترده سیاسی امنیتی و اقتصادی به دنبال داشت و دارد. بررسی علل و عوامل و شناسایی سهم هر یک در این واقعه بسیار حایز اهمیت است و می تواند چراغ راه برای ادامه مسیر حکمرانی اقتصادی باشد. از این رو در پژوهش حاضر تلاش شد تا از طریق مصاحبه با 40 نفر از عوامل و خبرگان دخیل در موضوع علل موثر بر این واقعه شناسایی و با استفاده از روش گروه تمرکز، اهمیت و وزن هر یک از عوامل شناسایی گردد. نتایج نشان می دهد اگرچه بازگشت تحریم های یک جانبه امریکا توسط ترامپ در سال 97 نقش زمینه ای برای تغییر در انتظارات بازار ارز داشت، اما مهمترین عامل در بروز شوک ارزی سال 97، قطع مداخله ارزی بانک مرکزی در بازار آزاد بود که در گام بعد با سوء مدیریت و سیاست نادرست تعیین نرخ 4200 تومان برای ارز در ابتدای سال 97 منجر به تشویق و جهش تقاضای ارز و عدم بازگشت و احتکار ارز توسط صادرکنندگان بزرگ و عمدتا وابسته به دولت در طرف عرضه شد.
کلیدواژگان: بحران ارزی، مدیریت ارزی، تحریم، امنیت اقتصادی، سوء مدیریت -
صفحات 77-107
پیروزی انقلاب اسلامی ایران سبب تحول در منطقه غرب آسیا شد و معادلات نظام بین الملل را از هم گسست. از مهمترین پیامدهای پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مقابله با غرب و تقابل با رژیم صهیونیستی بوده است و لذا بعد از آن شکل گیری اسلام برآمده از گفتمان انقلاب اسلامی محور مقاومت با رهبری و نقش محوری ایران شکل گرفت؛ لذا پژوهش حاضر به شناسایی ابعاد و مولفه های حمایت از نهضت های آزادی بخش اسلامی و محور مقاومت پرداخته و تاثیر آن را بر امنیت جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار داده است. این تحقیق بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است که به روش توصیفی تحلیلی و پیمایشی صورت گرفته است و برای گردآوری داده ها نیز از روش کتابخانه ای و توزیع پرسش نامه بین خبرگان و اساتید این حوزه استفاده شده که به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که جمهوری اسلامی ایران بر اساس مبانی اسلام ناب محمدی (ص)، محکمات قانون اساسی، منافع امنیت ملی و انتظارات و راهبرد های امامین انقلاب، دفاع از حقوق همه مسلمانان را با حمایت معنوی و مادی از محور مقاومت و نهضت های آزادی بخش بر عهده دارد؛ و در نهایت با ارایه مدل مفهومی، ابعاد و مولفه های حمایت و پشتیبانی از محور مقاومت در ابعاد نظامی، فرهنگی عقیدتی، امداد و بهداشت، اقتصادی، اطلاعاتی، ضداطلاعاتی و سیاسی در سطوح مختلف تکنیکی، تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی را تبیین و تاثیر هرکدام بر امنیت جمهوری اسلامی ایران را بیان می دارد.
کلیدواژگان: نهضت های آزادی بخش، محور مقاومت، انقلاب اسلامی، امنیت جمهوری اسلامی ایران -
صفحات 109-141
اندیشکده ها در امریکا در کنار رسانه ها به قوه چهارم معروف هستند. این اندیشکده ها با برخورداری از کارشناسانی نخبه و صاحب تجربه در امور سیاست گذاری، با نفوذ و تاثیر فزاینده ای که بر تعیین دستور کار سیاست ها، به ویژه سیاست خارجی دارند، به یکی از متغیرهای تاثیر گذار در تصمیم گیری این دولت تبدیل شده اند. یکی از حوزه های مورد علاقه این اندیشکده ها، سیاست خارجی غرب آسیای امریکا است که طی چند دهه گذشته و با وقوع تحولاتی چون انقلاب اسلامی ایران، شکل گیری جبهه مقاومت و تقویت گروه های مبارز در مقابل رژیم صهیونیستی، از اولویت بالایی برخوردار شده اند. سیاست های منطقه ای یا به تعبیر این اندیشکده ها، نفوذ منطقه ای ایران در حال حاضر به مسئله ای تبدیل شده که اندیشکده های امریکایی با ارایه راهکارهای گوناگون درصدد کنترل و محدود سازی آن هستند؛ به این ترتیب، سوال اصلی مقاله عبارت است از: اندیشکده های امریکایی چه سیاست هایی را در قبال نقش منطقه ای ایران پیشنهاد نموده اند و چه تاثیری بر سیاست خارجی این کشور داشته اند؟ و فرضیه پیشنهادی این است در حالی که تعدادی از اندیشکده های امریکایی در قبال فعالیت های منطقه ای ایران سیاست تعامل با ایران را پیشنهاد می کنند، اما عمدتا خواهان اتخاذ سیاست مهار بوده اند؛ ضمن اینکه سیاست تغییر رژیم ایران نیز در میان برخی از نویسندگان اندیشکده های امریکایی طرفدارانی دارد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای انجام شده است.
کلیدواژگان: اندیشکده های امریکایی، سیاست خارجی امریکا، دولت ترامپ، نقش منطقه ای ایران -
صفحات 143-167
سردار قاسم سلیمانی در حمله پهباد امریکایی به فرودگاه بغداد در بامداد جمعه 13 دی 1398 ترور شد. در این حمله ابومهدی المهندس از فرماندهان گروه شبه نظامی عراقی حشدالشعبی به همراه 10 تن دیگر به شهادت رسیدند. وزارت دفاع امریکا اعلام کرد که دستور این حمله هوایی را دونالد ترامپ، رییس جمهوری و فرمانده کل قوای این کشور صادر کرده است. این موضوع به دلیل پیامدهای مختلف داخلی و جهانی از لحاظ موازین بین المللی قابل تحلیل و بررسی است. در این مقاله نویسنده با انجام مصاحبه با اساتید مطرح حقوق بین الملل ایران، سعی در تبیین این مسئله داشته است که اولا: امریکا مطابق پیش نویس مسئولیت بین المللی دولت ها مصوب 2001 کمیسیون حقوق بین الملل، دارای مسئولیت بین المللی است یا خیر. ثانیا: اینکه ج.ا.ایران از چه طرقی می تواند به احقاق حق و اقامه دعوی حقوقی بپردازد. فرضیه پژوهش نشان می دهد که عناصر فعل متخلفانه امریکا وفق ماده 2 پیش نویس مزبور قابل احراز و مسئولیت بین المللی متوجه این کشور است و ج.ا.ایران می تواند جهت اقامه دعوی به برخی مراجع بین المللی و داخلی مراجعه نماید و در مواردی که حصول نتیجه از طریق مراجع ذی صلاح مقدور نباشد، می توان با توسل به دکترین خودیاری، احقاق حق نماید.
کلیدواژگان: مسئولیت بین المللی دولت، مراجع بین المللی، مراجع قضایی داخلی، خودیاری، اقدام متقابل -
صفحات 169-208
دیپلماسی نهضتی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی نقش مهمی در شکل گیری روابط خارجی و بین المللی کشور ایفا نموده است. چنین نقشی در بستر قانون اساسی به تدریج منجر به تشکیل ساختارهای حاکمیتی چون نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گردید که ماموریت اصلی و اساسی آن پشتیبانی و حمایت از نهضت های آزادی بخش و دولت های حامی مقاومت در سراسر جهان است؛ که این مهم در تعامل و همکاری با سایر ساختارهای رسمی و قانونی نظام تعین پیدا می کند. با این وجود به نظر می رسد این موضوع پس از چهار دهه از تشکیل نظام جمهوری اسلامی و در آغازین سال های گام دوم انقلاب آنچنان که باید و شاید مورد ساخت پژوهشی و پرداخت علمی قرار نگرفته و از طرفی نقشه راه آن با توجه به مسایل و مشکلات پیش رو طراحی و تدوین نشده است. هدف اصلی این مقاله، بررسی و تحلیل همین موضوع است که تلاش می کند ضمن تبیین چهارچوب مفهومی و نظری مقاومت و جایگاه محکم آن در قانون اساسی، نسبت دیپلماسی نهضتی و سیاست خارجی را مورد واکاوی قرار داده و در نهایت مسایل پیش روی کاربست دیپلماسی نهضتی در عرصه سیاست خارجی را در چهارچوب نقشه راه پیشنهادی مورد ارزیابی قرار دهد. روش پژوهش به لحاظ نوع تحقیق، توصیفی تبیینی و به لحاظ روش شناسی تحقیق بر مبنای نوع داده ها، روش کیفی است. روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای، اینترنتی، اسنادی و مطالعات میدانی بوده و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز تحلیل محتوا و روایی می باشد. نتیجه نهایی تحقیق این است که دیپلماسی نهضتی در راستای نظام ارزشی و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران به دنبال تشکیل محور مقاومت در سطح منطقه ای و بین المللی از طریق بومی سازی مقاومت بوده و این مهم در یک نقشه راه پیشنهادی شش مرحله ای یعنی گفتمان سازی، شبکه سازی، جریان سازی، جنبش سازی، نظام سازی و در نهایت تمدن سازی مدیریت و اجرا می گردد. البته تحقق نقشه راه مستلزم توجه به مسایل و چالش های پیش روی دیپلماسی نهضتی است که در بخش پایانی مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت.
کلیدواژگان: دیپلماسی نهضتی، سیاست خارجی، انقلاب اسلامی، عمق بخشی، مقاومت، نقشه راه -
صفحات 209-254
این مقاله، به منظور طراحی الگوی دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران به امنیت زایی و عمق بخشی انقلاب اسلامی نگارش شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل سه طیف، خبرگان علمی «اساتید دانشگاه»، مدیران ستادی نیروهای مسلح و کارشناسان وزارتخانه های دفاع و امور خارجه بود. روش نمونه گیری بر اساس نمونه گیری هدفمند است. حجم نمونه نیز از 18 نفر شامل: 6 نفر خبره علمی، 6 نفر از فرماندهان ستادی و 6 نفر از کارشناسان خبره امور سیاسی و دفاعی است. برای گردآوری داده ها، از هر دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد، به این ترتیب که از روش کتابخانه ای برای بررسی ادبیات تحقیق و از روش میدانی برای گردآوری نظر اعضای نمونه استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها در روش کتابخانه ای، فیش و در روش میدانی مصاحبه عمیق بود. برای تحلیل دادهها، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که این الگو شامل سه بعد ملی، منطقه ای و بین المللی است. بعد ملی دارای هشت مولفه شامل: «تقویت و توسعه توان و آمادگی های دفاعی، تبدیل تهدید ها به فرصت ها، متنوع سازی رویکردها و ابزارهای دیپلماسی دفاعی، تولید ادراک امنیتی و تصویرسازی راهبردی دفاعی، تقویت اتحاد و همدلی، تحرک بخشی و چابک سازی وزارت دفاع در حوزه های ساختاری و اجرایی، توانمندسازی حرفه ای و معنوی کارکنان نیروهای مسلح و هم سوسازی سیاست خارجی ج.ا.ا با دیپلماسی دفاعی»، بعد منطقه ای دارای هشت مولفه شامل: «تقویت همگرایی با ارتش کشورهای هم سو، بهره گیری از آموزه های اسلام و انقلاب در مناسبات و تعاملات دفاعی، اهتمام برای مدیریت بحران های منطقه ای، حمایت مادی و معنوی از جریان بیداری اسلامی، تقویت انسجام بین کشورهای اسلامی و مسلمان، دفاع در عمق راهبردی، تلاش در جهت مصون سازی گروه های مقاومت در برابر پدیده نفوذ و دفاع آینده نگر» بعد بین المللی دارای هفت مولفه شامل: «توسعه همکاری های دفاعی بین المللی، مدیریت بحران های بین المللی، چندجانبه گرایی راهبردی، مقابله با نظام سلطه، کنترل مناقشه از طریق رایزنی دفاعی، به کارگیری دیپلماسی عمومی به منظور مشروعیت بخشی به اقدامات دیپلماسی دفاعی و جایگاه یابی جهانی» است.
کلیدواژگان: الگو، دیپلماسی، دیپلماسی دفاعی، امنیت زایی، عمق بخشی، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی
-
Pages 51-76
The currency crisis or the sharp, continuous, and involuntary rise in the exchange rate is known as a threat to the economy and economic security due to its devastating effects on macroeconomic indicators, especially inflation and destabilization. In the Iranian economy, the currency crisis has occurred in several stages, the most recent and perhaps most important of which occurred in 1997, which had and continues to have far-reaching political, security and economic consequences. Examining the causes and factors and identifying the contribution of each in this event is very important and can be a beacon to continue the path of economic governance. Therefore, in the present study, an attempt was made to identify 40 factors and experts involved in the subject of the causes affecting this event and to identify the importance and weight of each factor using the focus group method. The results show that although the return of US unilateral sanctions by Trump in 1997 played a key role in changing expectations of the foreign exchange market, the most important factor in the currency shock of 1997 was the cessation of the central bank's foreign exchange intervention in the open market. And the incorrect policy of setting a rate of 4200 Tomans for the currency at the beginning of 1997 led to the encouragement and mutation of the demand for foreign exchange and the non-return and hoarding of foreign exchange by major exporters and mainly dependent on the government.
Keywords: Currency Crisis, currency management, Sanctions, Economic Security, mismanagement -
Pages 77-107
tic and logical view, been the biggest supporter of the liberation movements in the world, and specifically the center of resistance. The Islamic Republic of Iran's macro and strategic approach to foreign policy has moved along this path. In fact, the Islamic Revolution of Iran has not only revived the aristocratic movements of the region and the world, including the axis of resistance, but has also reproduced and expanded this discourse. Therefore, by analyzing the foundations of the revolution, the present study has investigated the causes and necessities of supporting the Islamic liberation movements and the axis of resistance. The purpose of this research is applied research which is done by descriptive-analytical and survey method and also to collect research data by using library-documentary method and questionnaire distribution among experts and professors in this field. Analysis is underway. The results of this study indicate that the Islamic Republic of Iran based on the principles of pure Islam Mohammadi, constitutional judgments, national security interests and the expectations and strategies of the Imam of the Revolution, defends the rights of all Muslims with moral and material support. It focuses on resistance and liberation movements; and finally, by providing a conceptual model of appropriate methods and how to support and support the axis of resistance in the military, cultural, religious, relief, health, economic, intelligence, and political dimensions. Explains at different technical, tactical, operational and strategic levels.
Keywords: liberation, Resistance Movement, Supporting the Resistance Axis, Imam of the Islamic Revolution -
Pages 109-141
In the United States, think tanks are known alongside the media as the fourth element of democracy. These think tanks, which have elites with experience in policy making, have growing influence in agenda setting, notably foreign policy, and become an effective variable in decision making in the US. One of interests of these think tanks is the US Middle East policy, which has become a high priority over the past decades with developments such as the Islamic Revolution of Iran, the formation of the Resistance Front and the strengthening of militant groups against the Israeli regime. Regional policies or Iran's regional influence (in the words of these think tanks) has now become a problematic issue that American think tanks are seeking to control and limit by suggesting various solutions. Therefore, the main question of the article is: What is the impact of American think tanks on US foreign policy toward Iran's regional role? The Hypothesis of this article is that American think tanks are divided over Iran's regional role. While some of them (moderates) are seeking to control Iran, as not to be an obstacle to American hegemony in the West Asia region, but others (extremists) consider Iran a vital threat and seek to weaken Iran severely and they are even looking for regime change in Iran. The present study was performed by an analytical, descriptive method based on library studies.
Keywords: American Think Tanks, US Foreign Policy, Iran's Regional Role -
Pages 143-167
Commander Qassem Soleimani was assassinated in a US drone strike on Baghdad airport on the morning of Friday, January 4, 2010. Abu Mahdi al-Mohandes, a commander of the Iraqi militia group al-Hashd al-Shaabi, was killed along with 10 others in the attack. The US Department of Defense has announced that the order for the airstrike was issued by President Donald Trump and the Commander-in-Chief of the Armed Forces. This issue can be analyzed in terms of international standards due to various internal and global consequences. In this article, the author tries to explain in an interview with prominent professors of Iranian international law whether, firstly, the United States has international responsibility in accordance with the draft international responsibility of states adopted in 2001 by the International Law Commission. Secondly, in what ways can Iran realize the right and file a lawsuit? The research hypothesis shows that the elements of the offending act of the United States can be realized according to Article 2 of the draft and international responsibility can be assigned to this country and Iran can refer to some international and domestic authorities to file a lawsuit. He can exercise his right by appealing to the self-help doctrine.
Keywords: International Responsibility of State, International Authorities, Domestic Judicial Authorities, Self-help, Countermeasure -
Pages 169-208
Movement diplomacy in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran has played an important role in the formation of foreign and international relations since the beginning of the victory of the Islamic Revolution. Such a role in the constitution gradually led to the formation of governing structures such as the Quds Force of the Islamic Revolutionary Guard Corps, whose main mission is to support and support the liberation movements and pro-resistance governments around the world. Cooperation with other formal and legal structures of the system is determined. However, it seems that after four decades of the establishment of the Islamic Republic and in the early years of the second step of the revolution, this issue has not been properly researched and perhaps paid for scientifically and perhaps on the other hand. The problems ahead are not designed and developed. The main purpose of this article is to investigate and analyze this issue, which tries to explain the conceptual and theoretical framework of resistance and its strong position in the constitution, the relationship between movement diplomacy and foreign policy, and finally the issues facing the application of movement diplomacy in Assess the field of foreign policy within the framework of the proposed roadmap.
Keywords: Movement diplomacy, Resistance, foreign -
Pages 209-254
This article has been written in order to design the model of defense diplomacy of the Islamic Republic in order to create security and deepening the Islamic Revolution. The statistical population of this study included three spectrums, scientific experts of "university professors", staff managers of the armed forces and experts from the Ministries of Defense and Foreign Affairs. The sampling method is based on targeted sampling. Sample size of 18 people including; There were 6 scientific experts, 6 staff commanders and 6 experts in political and defense affairs. To collect the data, both library and field methods were used, using the library method to study the literature and research background and the field method to collect sample members' opinions. Data collection tools were in the library, fish method, and in the in-depth interview method. Content analysis was used to analyze the data. The results and findings of the paper show that this model includes three national, regional and international dimensions. The national dimension is the eight components, the regional dimension is the eight components, and the international dimension is the seven components.
Keywords: Diplomacy, defense diplomacy, Creating security, Participation in the Islamic Revolution, Islamic Republic
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.