فهرست مطالب

آزمایشگاه و تشخیص - پیاپی 49 (پاییز 1399)

فصلنامه آزمایشگاه و تشخیص
پیاپی 49 (پاییز 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/10/01
  • تعداد عناوین: 27
|
  • رهنمودها
    دکتر محمد صاحب الزمانی صفحه 6
  • سخنی با همراهان
    دکتر محمد صاحب الزمانی صفحه 7
  • دکتر ناهید نصیری، دکتر حبیب الله گل افشان صفحات 9-20

    ترومبوسیتوپنی به صورت ارثی و اکتسابی در موارد گوناگون بالینی و اختاات کروموزومی مشاهده می شود. خونریزی مغزی از عوارض جدی ترومبوسیتوپنی است. یافته های خون محیطی نه تنها کمک بزرگی به علت یابی ترومبوسیتوپنی می کند بلکه می تواند در افتراق ترومبوسیتوپنی کاذب از واقعی کمک کننده باشد. اختاات کروموزومی در بیمار مبتا به ترومبوسیتوپنی دریچه های نوینی در تشخیص و درمان ترومبوسیتوپنی گشوده است.

    کلیدواژگان: ترومبوسیتوپنی، ترومبوسیتوپنی کاذب، یافته های خون محیطی، اختلالات کروموزومی
  • دکتر محمد قهری صفحات 21-29

    به طور کلی پریتونیت کاندیدایی در بیماران سرپایی با دیالیز پریتونال مزمن و یا در افرادی که پیوند کبد یا پانکراس داشته یا مورد عمل جراحی دستگاه گوارش قرار گرفته اند ممکن است به وجود آید. در چنین بیمارانی فاکتورهای خطر اضافی برای پریتونیت کاندیدایی شامل مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک، عمل جراحی شکمی ثانویه برنامه ریزی نشده و پرفوراسیون گاستر واینتستینال اکتساب شده در بیمارستان می باشد. کاندیدیازیس هپاتوسپلنیک به صورت غالب در بیماران نوتروپنیک، به ویژه آن هایی که لوکمی دارند، دیده می شود. اگر چه عفونت هنگام حضور نوتروپنی آغاز می شود، غالبا تا بعد از بهبودی نوتروپنی قابل آشکار سازی نیست. علایم و نشانه ها شامل تب، درد شکمی، هپاتومگالی و اسپلنومگالی است. گونه های کاندیدا شایع ترین علت اندوکاردیت های قارچی هستند. فاکتورهای خطر برای اندوکاردیت کاندیدایی شامل جراحی دریچه مصنوعی قلب، بیماری دریچه ای قلب که از قبل موجود باشد، کاتترهای داخل رگی، مصرف آنتی بیوتیک ‌های وسیع الطیف، سوء مصرف داروهای داخل رگی و استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی می ‌باشند. جراحی دریچه قلب بزرگ ترین فاکتور خطر برای اندوکاردیت کاندیدایی است و بیش از 50 % بیماران سابقه چنین جراحی را داشته اند. پریکاردیت چرکی مربوط به گونه های کاندیدا یک عفونت تهدید کننده زندگی و البته فعلا نادر است. فاکتورهای خطر شامل ایمنوسوپرسیون، جراحی قلب و مصرف آنتی بیوتیک های وسیع الطیف است. علایم و نشانه های پریکاردیت کاندیدایی غیر اختصاصی هستند و تشخیص توسط کشت مایع پریکاردیال یا آزمایش هیستولوژیکی بافت پریکارد صورت می گیرد. گونه های کاندیدا علت برجسته و عمده اندوفتالمیت قارچی هستند. اگر چه اندوفتالمیت کاندیدایی به صورت شایع تری به وسیله کاندیدا آلبیکنس ایجاد می شود، گونه های دیگر کاندیدا نیز می توانند موجب این عفونت شوند. موقعی‌که آزمایش فوندوسکوپی کامل و دقیق اجرا می شود، تقریبا 15 تا 28 درصد بیماران غیرنوتروپنیک مبتلا به کاندیدمی علایم و شواهدی از اندوفتالمیت دارند. از آنجا که لزیون های سفید و شبیه توپ پنبه ای که در فوندوسکوپی دیده می شوند به صورت غالب از نوتروفیل ها تشکیل شده اند، بنابراین اندوفتالمیت کاندیدایی به صورت کمتر شایع در بیمارانی که نوتروپنیک هستند مشاهده می شود. مننژیت کاندیدایی اکثر اوقات در اطفال نارس و در بیمارانی که تحت یک روش جراحی نوروسرجیکال قرار گرفته اند پدید می آید. این بیماری در بیمارانی که سیستم ایمنی مختل شده مرتبط با نوتروپنی، ایدز، یا نقایص ارثی در عملکرد نوتروفیل دارند کمتر دیده شده است. ذات الریه کاندیدایی یک عفونت نادر است که غالبا زیادی تشخیص داده می شود. عفونت در نتیجه انتشار هماتوژنوس و یا به وسیله آسپیراسیون ترشحات عفونی شده واقع می شود. فاکتورهای خطر شامل نوتروپنی، ازوفاژیت کاندیدایی، استفاده از آنتی بیوتیک‌ های وسیع الطیف و بدخیمی هماتولوژیک می باشد. راه معمولی عفونت در استیومیلیت و نیز آرتریت کاندیدایی، راه انتشار از طریق خونی است. هر دو نوع عفونت در طول و یا متعاقب کاندیدیازیس منتشره خونی گزارش شده است. بنابراین فاکتورهای خطر برای چنین عفونت هایی نوعا عوامل خطر برای کاندیدیازیس منتشره خونی است.

    کلیدواژگان: کاندیدیازیس سیستمیک، کاندیدیازیس، اندوکاردیت، اندوفتالمیت، پریتونیت، مننژیت، پنومونی
  • دکتر صادق ولیان بروجنی صفحات 30-35

    طی دو دهه اخیر موفقیت ‏های چشمگیر در زیست شناسی مولکولی و ژنتیک موجب شگفتی دنیا شده است. به طوری که اکنون امکان تعیین توالی ‏های کامل ژنی (whole genome sequencing) برای یک فرد و تشخیص احتمال ابتلای او به بیماری ‏‏های مختلف مانند بیماری قلبی و سرطان ‏ها تا حدود زیادی فراهم شده است. اما این موفقیت ‏ها، محدودیت ‏های مهم و مسایل اخلاقی عمیقی را به دنبال دارند که غالبا در میان شور و اشتیاق ما برای فن آوری ‏ های جدید نادیده گرفته می ‏ شوند. موضوع آزمایش ژنتیکی سرطان نشان می‏ دهد که ما چگونه باید پیش ‏بینی ‏ های خود را با عدم قطعیت تعدیل کنیم. در این نوشتار برخی از واقعیت های پشت پرده آزمایش های ژنتیک مربوط به سرطان پستان (سینه) به چالش کشیده می شود. این چالش می تواند به سایر بیماری های ژنتیک و سرطان نیز تعمیم داده شود.

    کلیدواژگان: سرطان پستان، آزمایش های ژنتیک، تعیین توالی کامل ژنی، بیماری های ژنتیک
  • دکتر داریوش فرهود، خانم هانیه پورکلهر صفحات 36-40

    در سال های اخیر، باروری مردان به واسطه تاثیرات عوامل محیطی، بهداشتی و شیوه زندگی دستخوش تغییراتی شده و درصد ناباروری افزایش یافته است، تا جایی که ممکن است باروری مردان تحت تاثیر گرمای شدید، قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، اشعه ها، مواد رادیواکتیویته، سبک زندگی، استرس و شغل تغییراتی یابد. در محیط، اشعه های یونیزه و غیریونیزه وجود دارند که اثرات آن ها بر اسپرماتوژنز محرز شده است. مطالعات نشان می دهند که میدان های الکترومغناطیسی رادیویی (RF-EMF) اثرات مخربی بر پارامترهای اسپرم از جمله تعداد، مورفولوژی، تحرک، نقش کینازها در متابولیسم سلولی و سیستم اندوکرین دارد و باعث ایجاد ژنوتوکسیسیتی، بی ثباتی ژنوم و استرس اکسیداتیو می شود (1). شواهد نشانگر آن است کهRF-EMF با افزایش سطح اکسیژن، باعث ایجاد استرس اکسیداتیو شده و ممکن است میزان خطر ناباروری را افزایش دهد. نتایج حاصل از مطالعات invitro و invivo چنین استنباط می کند که قرار گرفتن در معرض RF-EMF، اثر منفی بر کیفیت اسپرم دارد. در این مطالعه ما به بررسی کلی منابع اصلی ایجاد کننده ریسک ناباروری در مردان می پردازیم و اثرات بیولوژیکی اشعه های ماکروویو، لپ تاپ های متصل به wifi، تلفن های همراه را به بحث می گذاریم.

    کلیدواژگان: ناباروری، اثرات بیولوژیک اشعه ها، سبک زندگی
  • دکتر محمدعلی دولتی، آقای مجتبی دولتی صفحات 41-45

    (206 مشاهده) پاندمی کووید-19 که توسط کرونا ویروس 2019-nCoV ایجاد شده به یکی از بزرگ ترین مشکلات بهداشتی قرن حاضر تبدیل شده است. از آنجا که این بیماری در جامعه بشری جدید بوده و سابقه قبلی ندارد بنابراین اطلاعات ما درباره آن ناقص می باشد و محققان سعی دارند با بررسی های گسترده ابعاد مختلف بالینی و تغییراتی که در بدن انسان توسط عملکرد این ویروس ایجاد می شود را مطالعه نمایند. پر واضح است هدف این مطالعات یافتن راه های پیشگیری و درمان بیماری و در نهایت مبارزه با این ویروس می باشد. D-Dimer یکی از محصولات ناشی از تخریب فیبرین در بدن بوده که در خون قابل اندازه گیری می باشد با افزایش پروسه لیز فیبرین در اختلالات انعقادی مقدار این محصول نیز در خون افزایش خواهد یافت و بیانگر شدت یافتن بیماری خواهد بود. در بیماری کووید-19 با مکانیسم های متعددی که هنوز در دست بررسی می باشد فعالیت آبشار انعقادی افزایش یافته و این امر منجر به افزایش مقدار D-Dimer در خون بیماران می شود. براساس مطالعات صورت گرفته هر چه مقدار D-Dimer در خون بیماران زیادتر باشد حال بیمار وخیم تر بوده و نیاز به مراقبت های پزشکی بیشتری خواهد داشت. در این مطالعه مروری رویکردهای مختلفی نسبت به D-Dimer در بیماری کووید-19 و درمان های مرتب با آن مورد بررسی قرار گرفته اس

    کلیدواژگان: D-Dimer، کووید-19، اختلالات انعقادی
  • خانم شیدا خلیلیان، دکتر حلیمه رضایی صفحات 46-53

    به ناتوانی زوجین در باردار شدن پس از یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری از بارداری، ناباروری اطلاق می شود. علل ناباروری می تواند مربوط به زن یا مرد یا هر دو باشد. ناباروری با علت نامشخص به مواردی از نازایی ها اطلاق می گردد که با روش های تشخیصی استاندارد شامل بررسی مایع منی، بیوپسی آندومتر و... هیچ علت مشخصی را برای آن نتوان یافت. البته با پیشرفت دانش و تکنولوژی و انجام روش های ارزیابی پیچیده خصوصا در طی دو دهه اخیر شیوع این مسئله کاهش یافته و در حال حاضر به حدود 5/12 درصد در زنان و 10 درصد در مردان می رسد. در این مقاله ابتدا علل ناباروری در زنان و مردان و همچنین نقش فاکتورهای مختلف از جمله محیط و ژنتیک در ایجاد ناباروری بررسی می گردد و سپس به تشریح روش های رایج درمانی پرداخته می شود. در ادامه نگاهی گذرا به مسایل حقوقی مرتبط با روش های درمان ناباروری خواهیم داشت.

    کلیدواژگان: ناباروری، لقاح مصنوعی، لقاح آزمایشگاهی، فناوری کمک باروری، مادر اجاره ای
  • دانستنی هایی در مورد کروناویروس (COVID-19)
    دکتر علیرضا لطفی کیان صفحه 54
  • آیا پروفایل پلاسمایی یا مقادیر ACE2 در گردش خون می تواند نقش حفاظتی در برابر عفونت COVID-19 در زنان و کودکان بازی کند؟
    صفحه 56
  • موثر بودن فاصله گذاری فیزیکی، ماسک ها و حفاظت از چشم در پیشگیری از ابتلا به COVID-19
    صفحه 57
  • مسیرهای همکاری مشترک آزمایشگاه های تشخیص طبی و شرکت های تولید کننده فرآورده های تشخیصی و تامین کننده کالا و تجهیزات
    دکتر مهرداد ولکی صفحه 58
  • بدون تاییدیه سازمان بهداشت جهانی نباید از هیچ واکسنی استفاده نمود
    صفحه 62
  • ترعفه درد قدیمی آزمایشگاه که گویا قصد درمان ندارد
    صفحه 64
  • جایگاه انستیتو پاستور در این پاندمی به عنوان آزمایشگاه رفرانس و مشاور علمی
    صفحه 70
  • ملاحظات بالینی در تست های آزمایشگاهی
    دکتر علیرضا لطفی کیان صفحه 71
  • یک کامنت پراکتیکال
    صفحه 72
  • یک گایدلاین؛ چند نکته
    صفحه 73
  • یک پرسش؛ یک مقاله
    صفحه 74
  • نکته پاراکلینیکال روز
    صفحه 75
  • یادداشت های پریناتالوژی
    صفحه 76
  • سخن شما: احترامی به بلندای آسمان برای آزمایشگاهیان در دوران کرونا
    پژمان شریفی صفحه 77
  • آداب زندگی بهتر
    دکتر علیرضا لطفی کیان صفحه 78
  • صفحه ویژه آثار ادبی و هنری همکاران دکترای علوم آزمایشگاهی
    صفحه 80
  • صفحه ویژه آثار ادبی و هنری همکاران دکترای علوم آزمایشگاهی: زمانی برای غسل تعمید یک دیوانه
    دکتر علیرضا لطفی کیان صفحه 83
  • یادی از مادر ایمونولوژی بالینی ایران
    صفحه 84
  • یادی از دکتر جواد جالی از همکاران دکترای علوم آزمایشگاهی
    صفحه 85