فهرست مطالب

ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 183 (دی 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/11/04
  • تعداد عناوین: 11
|
  • سید علی معلمی* صفحه 2
  • حجت الله صفری*، مریم رضادوست، هادی عمرانی صفحات 3-16

    برخی ویژگی های گلفشان ها نشان دهنده وجود منابع آبی (آب های زیرزمینی) و یا مخازن هیدروکربنی نظیر میادین گازی و نفت باشد. نظر به اثر وجود سیالات هیدروکربوری در فعال تر نمودن این گلفشان ها در مجاورت (یا بر روی) میادین گازی یا نفتی، این پدیده های زمین شناسی به عنوان نشان گری مطمین جهت پی بردن به مخازن هیدروکربوری در نظر گرفته می شوند. بر این اساس گلفشان های غرب استان گلستان به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب گردید تا با استفاده از شواهد صحرایی، اطلاعات زیرسطحی و آزمایش بر روی روانه گلی این گلفشان ها، نسبت به ارتباط سنجی بین گلفشان ها و میادین هیدروکربوری اقدام گردد. نتایج این پژوهش نشان داد که گلفشان های غرب استان گلستان که در مرز دو زون ساختاری کپه داغ غربی و خزر جنوبی قرار گرفته اند؛ عمدتا در بالای ساختارهای تاقدیسی واقع شده اند که دارای مخازن هیدروکربوری (عمدتا گازی) می باشند و اثرات خروج مواد هیدروکربنی نیز به صورت مواد نفتی و یا متصاعد شدن گاز در این قابل مشاهده می باشد. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که که گلفشان های فعال که روانه گلی آنها حاوی مواد هیدرکربوری بوده و از آنها بوی گازهای نفتی قابل استشمام است را می توان به عنوان نشانگرهای مفیدی برای پی جویی میادین هیدروکربوری در نظر گرفت.

    کلیدواژگان: گلفشان، ساختارهای زیرسطحی، نشانگر پی جویی، میادین نفتی و گازی، استان گلستان
  • امین عسگری*، مجید نیکخواه صفحات 17-25

    با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در روش‌های شبیه‌سازی عملیات شکافت هیدرولیکی  در ازدیاد برداشت از ذخایر هیدروکربوری و ظهور روش‌های پیچیده سه بعدی، همچنان از روش‌های دو بعدی تحلیلی بویژه روش PKN برای اهداف مختلف استفاده می‌شود. فرض‌های بکار گرفته شده در توسعه این مدل آن را قادر ساخته است تا بتواند در اکثر شرایط عملیاتی نتایجی با دقت قابل قبول ارایه کند. دو پارامتر بسیار مهم در عملیات شکافت هیدرولیکی شامل فشار حداقل جهت گسترش شکافت و ابعاد دهانه شکافت در دیواره چاه می‌باشند. در این پژوهش به بررسی اثر خصوصیات سنگ (مدول یانگ و ضریب پواسون) و خصوصیات سیال (گرانروی سیال) بر دو پارامتر هدف یاد شده در مدل PKN پرداخته شده است. بدین ترتیب با انجام تحلیل (آنالیز) حساسیت، اثر مدول یانگ، ضریب پواسون سنگ دربرگیرنده و گرانروی سیال بر دو پارامتر هدف بر حسب توابعی از طول شکاف، با کدنویسی در محیط پایتون انجام گرفته است. نتایج نشان داد که برای یک مدول یانگ ثابت، با افزایش طول شکاف، فشار (انرژی) کمتری برای افزایش هر واحد طول شکاف مورد نیاز است. از طرفی، حداکثر پهنای شکاف در دیواره چاه با افزایش مدول یانگ کاهش می‌یابد. همچنین با افزایش ضریب پواسون، فشار حداقل بزرگتری برای گسترش شکاف مورد نیاز می‌باشد؛ و پهنای شکاف رابطه معکوسی با ضریب پواسون دارد. بطور کلی ضریب پواسون اثر به مراتب کوچکتری در قیاس با مدول یانگ از خود نشان داده و افزایش گرانروی سیال نیز به ترتیب باعث سبب افزایش فشار پمپ برای گسترش شکاف و کاهش پهنای شکاف می‌شود

    کلیدواژگان: شکافت هیدرولیکی، مدل PKN، تحلیل حساسیت، پایتون
  • امین احمدی*، مجتبی آبدیده، محمدرضا بیگدلی، برزو عسگری پیر بلوطی صفحات 26-31

    اطلاع از رفتار افت فشار و دبی چاه های تولیدی از مهمترین مسایل توسعه و بهره برداری از هر میدان هیدروکربنی است که معمولا از طریق شبیه سازی مورد بررسی قرار می گیرد. این موضوع هدف این پژوهش قرار گرفته و درمورد یک چاه افقی می باشد. همانطور که می دانیم دمای اطراف چاه افقی با دمای مخزن تقریبا" برابر است. بنابراین در معادلات، ازانتقال حرارت از چاه به مخزن صرف نظر کرده ایم. ابتدا تغیرات فشار و دبی را مدل می کنیم تا داده های فشار و دبی مربوط در طول چاه را محاسبه کنیم. از اصول بهره برداری می توان برای تفهیم قسمت اول این مطالعه استفاده کرد با این استدلال که دبی ورودی از هر مشبک به درون چاه موجب افت فشار درون مشبک متناظر شده و به واسطه ورود سیال در داخل چاه نیز افت فشار اصطکاکی به وجود می آید. دبی بهینه بین مشبک وچاه برقرار می باشد. همان طور که عملکرد چاه و مخزن در نقطه تعادلی به حالت بهینه خود می رسد، برای هر مشبک و طول چاه متناظر با آن مشبک نیز یک فشار ودبی بهینه در یک نقطه تعادلی وجود خواهد داشت. دبی نهایی تولیدی از چاه برابر با مجموع همه دبی های تولیدی از مشبک ها می باشد. برای فهم موضوع ابتدا حالت تک فاز را برای مدل حل کرده و بر اساس آن مدل جریان دو فازی را توسعه داده ایم. نتایج شبیه سازی به خوبی اثر توزیع مشبک ها در طول چاه را با دبی تولیدی نشان داده است. همچنین میزان توزیع سرعت و دمای داخل چاه محاسبه شده است.

    کلیدواژگان: چاه افقی، مشبک کاری، توزیع دبی و فشار، توزیع دما و سرعت
  • ایمان جعفری*، امیر رحمان پور صفحات 32-41

    معادلات افزایش مقیاس یکی از روش هایی است که برای تعیین میزان بازیافت نفت در مقیاس آزمایشگاهی به مخزنی مورد استفاده قرار می گیرد که بصورت تابعی از پارامترهای سنگ و سیال بیان می شود.معادلات افزایش مقیاس شامل نواقصی از جمله ثابت نگه داشتن میزان تراوایی در تمامی جهات ، نسبت گرانروی فاز تر به فاز غیر تر و عدم برابری شکل و هندسه ی مدل و نمونه اصلی می باشد. محققین مختلف تلاش های متعددی برای رفع این نواقص انجام داده اند و روابط افزایش مقیاس جامع تری را پیشنهاد داده اند یکی از محدودیت های اصلی این روابط، ثابت نگه داشتن میزان تراوایی در تمامی جهات می باشد که در این مطالعه به منظور بهبود معادلات افزایش مقیاس جدید که بتواند تاثیر تغییرات تراوایی جهت دار را به خوبی لحاظ کند و نمودار بازیافت را برای مقادیر مختلف تراوایی مستقل از تغییرات نشان دهد یک سینتیک از یک مخزن مورد مطالعه قرار گرفت و از نرم‌افزار صنعتی اکلیپس100 برای شبیه سازی استفاده شد در ادامه  با استفاده از روش های مرسوم میانگین گیری، اندازه گیری برای مشاهده تغییرات و میزان نزدیک شدن نمودارها به هم انجام گرفت و از نتایج بدست آمده به عنوان یک ایده برای بهینه سازی با استفاده از نرم افزار متلب و به دست آوردن معادله افزایش مقیاس جدید انجام گرفت و زمان بدون بعد جدیدی معرفی شد و مورد اعتبار سنجی قرار گرفت که نتایج حاکی از تایید معادله معرفی شده می باشد.

    کلیدواژگان: مخازن شکافدار، شبیه سازی، آشام، بهینه سازی، مقیاس گذاری
  • نوید کارگر ده بیدی*، عفت قربانیان، محمد بخشوده صفحات 42-50

    در این پژوهش با استفاده از الگوی خود توضیحی با وقفه‌های گسترده پنلی (Panel ARDL) اثرات بلندمدت و کوتاه‌مدت رشد اقتصادی، مصرف انرژی و تجارت بر انتشار دو آلاینده‌ گاز دی‌اکسید کربن و گاز متان در کشورهای اسلامی گروه D-8 ارزیابی و مقایسه شد. بر اساس مرور مطالعات انجام شده، مطالعه‌ای به بررسی این موضوع در کشورهای گروه D-8 نپرداخته که در این پژوهش به این مهم توجه شده است. کشورهای گروه D-8 شامل ایران، اندونزی، بنگلادش، مصر، نیجریه، مالزی، پاکستان و ترکیه است. نتایج مطالعه نشان داد که مصرف انرژی‌ در توضیح انتشار گاز دی‌اکسید کربن نقش بالاتری در مقایسه با آلودگی ناشی از انتشار گاز متان دارد. هم‌چنین بهبود تراز تجاری تاثیری منفی در سرانه انتشار گاز متان و گاز دی اکسید کربن دارد. علاوه بر این، برای هر دو آلاینده یک رابطهU  شکل وارون میان سرانه تولید ناخالص داخلی و سرانه انتشار آلودگی برقرار است. با این تفاوت که برای بهبود کیفیت محیط زیست ناشی از کاهش آلودگی گاز دی اکسید کربن به سطح رشد اقتصادی بالاتر و به تبع آن درآمد سرانه بیشتری نیاز است. با توجه به وضعیت کنونی کشورهای مورد مطالعه، می‌توان پیشنهاد کرد که در راستای برنامه های رشد و توسعه‌ی اقتصادی این کشورها ضروری است منابع انرژی تجدید پذیر و پاک جایگزین سوخت‌های فسیلی رایج شود.

    کلیدواژگان: انتشار دی اکسید کربن، انتشار متان، رشد اقتصادی، مصرف انرژی، تجارت
  • مریم السادات صالح عقیلی*، سعیده سنماری صفحات 51-55

    میکروفسیل ها و مطالعه آنها کاربرد فراوانی در صنعت نفت و گاز و توسعه میادین دارند. از مهمترین آنها میتوان به بایواستراتیگرافی (تفکیک واحد های سنگی با توجه به محتویات و مجموعه فسیلی) و تخمین محیط دیرینه و انطباق چاه ها اشاره کرد . مطالعه و شناسایی فسیل ها یکی از مشکل ترین و سخت ترین کار در دانش چینه شناسی و دیرینه شناسی می باشد. کمبود اطلاعات کتابخانه ای مدون در جهت شناسایی فسیل ها یکی دیگر از مشکلات اساسی در بایواستراتیگرافی و فرایند اکتشاف  است و از آنجایی که ممکن است جمع آوری اطلاعات مربوط به فسیل ها به سختی انجام شود یا توسط افراد با تجربه کمتر صورت پذیرد در نتیجه عدم آشنایی با ویژگی های فسیل مورد نظر ممکن است روند کار را سخت و گاهی غیرممکن کند. به همین منظور در این پژوهش برنامه ای برای شناسایی آسانتر نمونه فسیل ها  با عنوان ((FossilMag)) که برای نخستین بار طراحی شده  معرفی می گردد، این برنامه ، جهت شناسایی نمونه های نانوپلانکتون های آهکی ، از فسیل های شاخص در اکتشاف نفت می باشد.

    کلیدواژگان: فسیل، فسیل مگ، نانوپلانکتون های آهکی، اکتشاف نفت
  • عنایت الله طاهرزاده* صفحات 56-63
  • موسی طاهری* صفحات 69-74