فهرست مطالب

امنیت اقتصادی - سال پنجم شماره 9 (پیاپی 44، آذر 1396)

نشریه امنیت اقتصادی
سال پنجم شماره 9 (پیاپی 44، آذر 1396)

  • بهای روی جلد: 150,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/09/20
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمد جعفری صفحه 2
  • راهبرد
  • معصومه سادات سجادی صفحه 4

    طرح‌های اشتغال‌زای متعددی به‌منظور بهبود وضعیت اشتغال، به‌خصوص برای اشتغال اقشار آسیب‌پذیر جامعه اجرا شده است. با وجود این، اجرای این طرح‌ها در عمل نتوانسته‌اند کنترل محسوسی در نرخ بیکاری کشور داشته باشند. بسیاری از طرح‌ها به جای تمرکز بر بخش تولید، دربرگیرنده اعطای تسهیلات بانکی و یارانه‌های نقدی بوده اند که این موضوع به ناکارآمدی این طرح‌ها دامن زده است. با توجه به اهمیت موضوع، تقویت ساختار تولید ملی به جای ارایه تسهیلات بانکی، پرهیز از تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده در حوزه اشتغال، بهره‌مندی از تجربه طرح‌های شکست خورده گذشته، مهارت‌آموزی و توانمندسازی نیروی کار، بهره‌مندی از تجربه سایر کشورها در حوزه ایجاد اشتغال، توجه به آمایش سرزمین به‌منظور توسعه متوازن و... ایجاد فرصت‌های شغلی را برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه به دنبال خواهد داشت.

  • صادق رضایی صفحه 17

    نسبت تامین مالی پایدار یکی از شاخص‌های مهم مورد تاکید در بال 3 است. تامین مالی دارای هزینه است و نحوه انجام آن، سودآوری بانک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که ترکیب دارایی‌های شبکه بانکی کشور در جهت کاهش پایداری تامین مالی بوده است که ریسک نقدینگی و ریسک شهرت شبکه بانکی را افزایش می‌دهد و بی‌توجهی به آن می‌تواند پیامدهای منفی و تاثیرگذاری بر امنیت اقتصادی کشور بگذارد. ازاین‌رو، برای ارتقای پایداری مالی بانک‌های کشور، افزایش سهم سپرده‌های پایدار، افزایش سرمایه نوع اول، کوچک کردن ترازنامه، تغییر ترکیب وام‌ها و کاهش دارایی‌هایی که به طور کامل تامین مالی شده‌اند، پیشنهاد می‌شود.

  • ابوالفضل غفاری صفحه 27

    صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی نقش مهمی در تامین امنیت غذایی، اشتغال‌زایی، عمران و توسعه مناطق، به ویژه مناطق روستایی دارد. این موضوع باعث توزیع بهتر درآمد و رفاه و در نتیجه، برقراری عدالت اجتماعی می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از 24319 فقره جواز تاسیس واحدهای تولیدی تا سال 1394، تنها 6965 واحد تولیدی، یعنی معادل 29 درصد جوازهای صادر شده به تشکیل واحدهای تولیدی منجر شده است. میانگین اشتغال در هر واحد تولیدی 15 نفر و میانگین میزان کل سرمایه 9 میلیارد ریال است. با توجه به هدف‌گذاری نامناسب و مشکلات این بخش مواردی مانند توجه به صنعت بسته‌بندی، به کارگیری سیاست‌های حمایتی برای تثبیت عرضه، نوآوری در محصولات و تدوین الگوی منظم برای صادرات توصیه می‌شود.

  • هشدار
  • سعیده احمدی صفحه 37

    در سال‌های اخیر موضوع آب با توجه به خشکسالی‌های اخیر و بحرانی بودن ذخایر آب‌ شیرین کشور، به موضوعی حساس تبدیل شده است. بررسی وضعیت کنونی بخش آب نشان می‌دهد که منابع آبی کشور با تهدیدها و چالش‌های بسیاری مواجه است و این تهدیدها هر روز در حال وخیم‌تر شدن هستند، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود، با تداوم روند کنونی نه‌تنها بحران آب تداوم خواهد داشت، بلکه بر ابعاد آن با شدت بیشتری افزوده خواهد شد. ازاین‌رو، لزوم تغییر جهت‌گیری‌ها در برنامه‌ریزی‌های بخش آب، کاملا ضروری به‌ نظر می‌رسد. در این بین، راهکارهایی مانند مدیریت جامع و به‌هم پیوسته منابع آب در راستای حکمرانی موثر، قیمت‌گذاری واقعی آب، دیپلماسی آب با کشورهای همسایه، اصلاح الگوی کشت و حمایت از طرح‌های ارتقای بهره‌وری مصرف در راستای کاهش تهدیدهای بخش آب توصیه می‌شوند.

  • یونس خداپرست صفحه 47

    میادین مشترک ایران و عراق دارای ذخایر بالای نفت و گاز هستند و عراق با مشارکت شرکت‌های بزرگ بین‌المللی توانسته است این میادین را توسعه دهد و برداشت بیشتری نسبت به ایران داشته باشد. با این حال، برنامه‌های توسعه بیشتر این میادین را در سر دارد و براساس اظهارات وزیر نفت این کشور، قرار است با برگزاری مناقصه‌ای، 8 بلوک نفتی را که 5 مورد آنها در مرز ایران واقع شده‌اند و برخی از آنها با میادین ایران مشترک هستند، به شرکت‌های نفتی واگذار کند. تحقق این موضوع می‌تواند ظرفیت تولید نفت عراق را افزایش دهد و فاصله این کشور با ایران در برداشت از میادین مشترک افزوده شود. ازاین‌رو، با توجه به مشترک بودن این میادین، ضروری است ایران نیز سرمایه‌گذاری و توسعه این میادین را در اولویت قرار دهد و از تمام ظرفیت‌ها برای جلب مشارکت شرکت‌های بین‌المللی و سرمایه‌های خارجی که می‌توانند توسعه این میادین را تسریع بخشند، استفاده کند.

  • تحلیل
  • صفحه 61

    امروزه یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصادی و اجتماعی در هر کشور از مهاجرت روستایی نشات می‌گیرد. مهاجرت روستایی علاوه بر ایجاد مشکلاتی مانند کمبود فضاهای زیستی و آموزشی، آلودگی هوا و محیط ‌زیست و...، در مناطق شهری، به زنانه شدن نیروی کار کشاورزی،‌ تخلیه روستاها و سالخوردگی جمعیت مناطق روستایی منجر می‌شود. آمارها حاکی از آن است که جمعیت مناطق روستایی در سال 1395 نسبت به سال 1385 کاهش یافته است. همچنین علت بیشتر مهاجرت به دلیل پیروی از افراد خانواده است. از سوی دیگر، جست وجوی کار یا کار بهتر در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری بیشترین عامل مهاجرت بوده است. مهاجرت از مناطق روستایی از بعد امنیت غذایی و امنیت اقتصادی به کاهش نیروی کار (یکی از مهم‌ترین عوامل تولید بخش کشاورزی)، کاهش تولید بخش کشاورزی، ‌خالی شدن روستاهای مرزی از سکنه و... می‌انجامد. برای این منظور، انجام اقدام هایی مانند افزایش تسهیلات برای اشتغال جوانان، توسعه و گسترش گردشگری روستایی، ایجاد اشتغال در جوامع روستایی از طریق صنایع کوچک و صنایع روستایی، افزایش خدمات رفاهی- درمانی در مناطق روستایی و تشویق سرمایه‌گذاری در مناطق روستایی برای جلوگیری از مهاجرت توصیه می‌شود.

  • صفحه 71

    با وجود نقش مهم توسعه بخش صنعت در تحقق رشد و توسعه پایدار اقتصادی، آمارهای منتشر شده از سوی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) گویای آن است که ایران در شاخص عملکرد رقابت صنعتی در بین 22 کشور منطقه در سال‌های 2010 تا 2014 میلادی در جایگاه دهم قرار گرفته است. در این بین، می‌توان گفت، نبود آموزش و مهارت‌آموزی نیروی کار از جمله دلایل اصلی است که به کاهش بهره‌وری نیروی کار بخش صنعت و ناتوانی رقابت‌پذیری این بخش مهم اقتصادی در عرصه بین‌المللی دامن زده است. در این راستا، تمرکز بر تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان، سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های کاربر بخش صنعت، ارتقای آموزش و بهره‌وری عوامل تولید در بخش صنعت، حمایت از آموزش‌های تخصصی و مهارتی نیروی کار تحصیلکرده و... به توسعه بخش صنعت در کشور می‌انجامد.

  • رزیتا لاجوردی صفحه 83

    به‌رغم اینکه زمان مقرر شده برای پرداخت سود و آزادسازی سهام عدالت به پایان رسیده است، نه‌تنها هنوز وضعیت سودها مشخص نیست، بلکه آزادسازی سهام و تحویل آنها به صاحبانش نیز تعیین تکلیف نشده است. طرحی که قرار بود کفه اقتصاد را به سمت افراد کم‌درآمد سنگین کند، شاید به نوعی مسیر بی‌عدالتی را هموار کرده، منافع برخی سوداگران را تامین نموده و بار اضافه‌ای بر دوش مسوولان شده است که باید برای رفع آن به دنبال چاره اساسی باشند. با این هدف، راهکارهایی مانند آزادسازی سهام عدالت، تنظیم قوانین و مقررات موثر در راستای حمایت از طرح، تجدیدنظر در انتخاب مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، رفع ابهام در خصوص نحوه ادامه طرح سهام عدالت و افزایش اطلاع‌رسانی در خصوص طرح سهام عدالت، برای اصلاح رویه پیش‌ رو در طرح سهام عدالت پیشنهاد می‌شود.