ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 11 (خرداد 1383)

به منظور جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت و استفاده از آن برای مصارف صنعتی و شهری, اجرای طرح جمع آوری گازهای همراه نفت (آماک) در دستور کار قرار گرفت. با اجرای این طرح ضمن جلوگیری از آلودگی هوا, روزانه 27هزار و 800 بشکه مایعات گازی شیرین و پنج میلیون متر مکعب گاز سبک تولید خواهد شد و علاوه بر رفع کمبود خوراک کارخانه های گاز مایع 700 و 800, گاز شیرین مصارف خانگی نیز افزایش خواهد یافت. در اغلب کشورها, گازهای همراه نفت فاقد ترکیبات گوگردی مورد استفاده قرار می گیرند اما در لایه هایی که گاز همراه آنها ترش است, این گاز سوزانده شده و از بین می رود. این عمل موجب آلودگی بسیار زیادی در محیط زیست می شود.

تلاش برای توسعه میادین نفت و گاز و افزایش روز افزون فعالیت های توام با ریسک بالا از یک سو و دستیابی به فضایی برای سرمایه گذاری در تکنولوژیهایی پاک_که بتوانند ضایعات زیست محیطی عملیات ها را کاهش دهند_سبب شد تا نگاهی تیزبینانه به روش ها و مقررات کهنه ایمنی, بهداشت و محیط زیست بیفکنیم و همگام با جهان, در مسیر صحیح حرکت ننماییم.

پیچیدگی خاص و منحصر به فرد پروژه های مهم و عمده در سطح صنعت نفت, بیانگر این واقعیت است که رویکردهای سنتی پروژه نمی تواند پاسخگوی مسایل و مشکلات مدیریتی باشد, لذا اجرای نگرشی نو به مساله, بسیار ضروری است. در شماره قبل, پیرامون مدیریت ریسک و اهمیت شناسایی ریسک ها, کنترل مالی, فنی, اقتصادی و تجزیه و تحلیل آنها و اتخاذ استراتژی مناسب برای برخورد با آنها به صورت خلاصه مطالبی ارایه شد, در این شماره, نقش مدیریت اطلاعات و اهمیت آنها به اختصار بیان می شود.

برگردان لرزه ای یک ابزار بسیار مناسب برای توصیف مخزن است در این فرآیند داده های گوناگون شامل اطلاعات لرزه ای, اطلاعات نگارهای چاه, نتایج به دست آمده از مغزه و آزمایش های تولید چاه ها و فشار مخزن, اطلاعات زمین شناسی و بسیاری از اطلاعات دیگر از منابع وسیع جمع آوری می شود و یک تیم متخصص متشکل از ژیوفیزیست, زمین شناس, پتروفیزیست, مهندس مخزن و مهندس حفاری تولید روی ساختن یک مدل تلفیقی متمرکز می شوند در واقع این تلفیق ارزش داده ها را افزایش می دهد و بالاخره ارزش کسب شده, تفکیک پذیری, صحت و اعتبار مدل مخزن را بالا می برد و باعث می شود برای بهره برداری مخازن از چاه های کمتر در محل های بهتر استفاده کنیم و این کمکی عمده برای کنترل هزینه اکتشاف و تولید است.

به لحاظ پتانسیل مخزنی, سنگ مخزن هیدروکربنی به سنگی اطلاق می شود که هم قابلیت ذخیره سازی (تخلخل) خوبی داشته باشد و هم توانایی آن برای عبور نفت و گاز (تراوایی) بالا باشد. به طور کلی رفتار یک مخزن اعم از میزان ذخیره و نرخ تولید آن, تایع مجموعه ای از خواص استاتیک سنگ مخزن(شامل تخلخل و تراوایی) و ویژگی های دینامیک یا خصوصیات فیزیکوشیمیایی سیال موجود در مخزن است.

امروزه رقابت اصلی در فرمول بندی گل های حفاری, طراحی گلی است که بر شرایط سخت دما و فشار بالا در یعضی چاه های عمیق, غلبه و از خسارت به محیط جلوگیری کند. ترکیب گل های حفاری می بایستی طوری انتخاب شوند که هرگونه اخلیه گل یا کنده های حفاری اثرات زیست محیطی حداقلی را داشته باشند. سلامتی کارگران دکل نیز نقش مهمی را در استفاده از گل های حفاری بر عهده دارد.

امروزه, کارشناسان در حال مطالعه بر روی سیالات کم فشاری هستند که در عملیات حفاری چاه های نفت و گاز از آن استفاده شود تا از این طریق ضمن افزایش سرعت حفاری, عمر طولانی مته و صدمه زدگی کم به سازندها, هزینه های جاری حفاری را نیز کاهش دهند این مقاله سیالات گوناگون را مورد بررسی قرار می دهد.

در تمامی مناطق نفت خیز جهان, همراه نفت استخراج شده از چاه ها, به طور معمول مقداری آب (آب نمک) وجود دارد درصد آب موجود در این نفت ها, از عواملی است که موجب طبقه بندی محصولات شرکت های مختلف استخراج کنده می شود اگر قرار است نفت صادراتی با کیفیت مرغوبتری عرضه شود, باید حداکثر جداسازی نفت از آب صورت گیرد تا از لحاظ اقتصادی هم بهره دهی بیشتری داشته باشد به این منظور در تمامی مناطق نفت خیز, واحدهای نمک زدایی نیز احداث شده است این مقاله, به بررسی آب نمک موجود در نفت می پردازد و خساراتی که واحدهای مختلف بهره برداری و حمل و نقل در اثر وجود آب متحمل می شود را توضیح می دهد.

چینه شناسی سکانسی کاربرد گسترده ای در صنعت نفت دارد و می توان گفت رشته ای از زمین شناسی است که سهم عمده پیشرفت خود را مدیون زمین شناسان نفتی است و حتی در صنعت نفت تولد یافته است. یکی از امتیازات عمده چینه شناسی سکانسی, پیشگویی روند حوضه به نحوه ساده تر از الگوهای گذشته است و اینکه سایر پژوهشگران مربوط به صنعت نفت بهتر می توانند آن را درک نمایند در این متن به لحاظ اهمیت این رشته, مفاهیم کلیدی تر آن تعریف شده است و همچنین کوشش شده است تا اندازه ای واژه ها بومی شوند.

فعالیت های تولید و استخراج نفت و گاز, تابع قوانین و مقررات گسترده ای در ارتباط با ایمنی, بهداشت و محیط زیست است و تمامی شرکت های فعال در این زمینه یک استراتژی معینی دارند تا براساس آت الزامات قانونی و عملیاتی خود را تامین نمایند. شرکت های معتبر نفتی در جهان به ویژه در اروپا, برای دستیابی به این مهم, استراتژی نظام مدیریت ایمنی, بهداشت و محیط زیست را طراحی کردند که بخشی از مدیریت جامع این شرکت هاست و کلیه فعالیت های مربوط به سه بخش ایمنی, بهداشت و محیط زیست را به طور همزمان و تحت یک مدیریت دنبال می کند.

گاز طبیعی یکی از منابع بسیار مهم انرژی است که استفاده از آن کاهش آلودگی هوا و حفظ محیط زیستی سالم و عاری از آلودگی را به همراه دارد. علاوه بر اینکه گاز طبیعی یک منبع انرژی مطمین می باشد, استفاده از گاز طبیعی نسبت به سایر منابع انرژی به ویژه سوخت های فسیلی مزایای زیست محیطی نیز دارد. در این مقاله تاثیر گاز طبیعی بر روی محیط زیست تشریح می گردد.

برای یک مهندس خوردگی در هر پروژه نفت و گاز, اطمینان از سلامت تجهیزات مهم ترین و اساسی ترین هدف است. این مهم در خطوط لوله و چاه های گاز که در آن یک سیستم سه فازی شامل گاز, میعانات گازی و آب جریان دارد, از اهمیت بیشتری برخوردار است. با توجه به اینکه خورندگی در چاه ها و لوله های گاز به دلیل حضور گازهای اسیدیH25,CO2, O2, و اسیدهای آلی است, در این مقاله روش های مختلف پیشگیری و روش جدید تثبیت PH تشریح می شود.