فهرست مطالب
مجله مدیریت مخاطرات محیطی
سال هفتم شماره 4 (زمستان 1399)
- تاریخ انتشار: 1400/01/07
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 331-351
به منظور کنترل و مدیریت صحیح توفان های گرد و غبار، آگاهی از تغییرات زمانی این پدیده و لزوم پیش بینی و مدل سازی آن ضروری است. در این پژوهش به منظور پیش بینی متغیر فراوانی روزهای همراه با توفان گرد و غبار (FDSD)، نتایج دو روش هیبریدی با نام ماشین بردار پشتیبان- موجک (W-SVM) و ماشین بردار پشتیبان- الگوریتم گیاهان مصنوعی (AF-SVM) به همراه مدل انفرادی ماشین بردار پشتیبان (SVM)، مقایسه شد. بدین منظور از داده های ساعتی گرد و غبار و کدهای سازمان جهانی هواشناسی در مقیاس فصلی با طول دوره آماری چهل ساله (2018-1980) در پنج ایستگاه سینوپتیک منتخب استان سیستان و بلوچستان استفاده شد. معیارهای ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا، میانگین قدرمطلق خطا و ضریب نش ساتکلیف برای ارزیابی و مقایسه مدل ها، استفاده شد. نتایج در مرحله آموزش و آزمایش نشان داد که ساختارهای ترکیبی استفاده شده، نتایج قابل قبولی در مدل سازی شاخص FDSD ارایه می کنند. مدل هیبریدی ماشین بردار پشتیبان- موجک با ضریب همبستگی (984/0-911/0R2=)، ریشه میانگین مربعات خطا (day 314/0-397/0RMSE=)، میانگین قدر مطلق خطا (day 335/0-236/0MAE=) و ضریب نش ساتکلیف (965/0-924/0NS=)، عملکرد بهتری نسبت به دیگر مدل های استفاده شده در پیش بینی شاخص FDSD داشته است. نتایج این تحقیق می تواند در مدیریت پیامدهای ناشی از توفان های گرد و غبار و برنامه های مقابله با بیابان زایی در مناطق تحت مطالعه موثر واقع شود.
کلیدواژگان: الگوریتم گیاهان مصنوعی، پیش بینی، سیستان و بلوچستان، ماشین بردار پشتیبان -
تحلیل تغییرات رفتاری بدنه سد لار و مخاطرات آن با استفاده از روش تداخل سنجی راداری و بررسی های میدانیصفحات 353-366در طی دهه گذشته، شکست فاجعه بار چندین سد در جهان در نتیجه عواملی همچون جنبه های ساختاری، ژیوتکنیکی، هیدرولیکی، عملیاتی و محیطی روی داده است. استفاده از روش های پایش برای جلوگیری از این مخاطره، مقرون به صرفه است؛ همچنین کاربرد روش هایی به منظور ارزیابی خطرهای ایجادشده برای جوامع ساکن پایین دست این ساختارها ضرورت دارد. در سال های اخیر به علت در دسترس بودن روش سنجش از دور و کاهش هزینه های آن، استفاده از آن افزایش یافته است. در این پژوهش در محدوده سد لار پس از مشاهده نقاط خردشدگی و فرونشست روی سنگ چین سد لار که حاصل فرار آب و فرسایش داخلی خاکریز است، از روش تداخل سنجی راداری با استفاده از تصاویر Sentinel-1A در دامنه زمانی 2015 تا 2020 بهره گرفته شد. نتایج پردازش نشان داد که جابه جایی سد در جناح چپ به صورت فرونشست، 8 میلی متر بوده است، ولی از سال 2018 تا اواخر 2019 این روند تغییر کرده و نقاط نزدیک به تکیه گاه چپ و نزدیک تاج، بالازدگی بدنه سد را نشان می دهند. همچنین نتایج این تحقیقات تاکید می کند که پایش مداوم سد لار با استفاده از تصاویر راداری به همراه مشاهدات میدانی برای جلوگیری از مخاطرات جدی سد ضروری است.کلیدواژگان: تغییرات رفتاری بدنه سد، روش تداخل سنجی راداری، سد لار، Sentinel-1A
-
صفحات 367-382کارامدی حکمروایی محلی از عوامل اثرگذار در کاهش آثار خشکسالی در سکونتگاه های روستایی است. هدف این پژوهش بررسی اقدامات اثربخش حکمروایی محلی در کاهش آثار خشکسالی در سکونتگاه های روستایی واقع در پهنه های خشکسالی شهرستان داراب است. اطلاعات لازم برای تحقیق، از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند با نمونه ای برگزیده از اعضای شوراهای اسلامی و دهیاران (36=n) به دست آمد. با استفاده از فرایند کدگذاری مرسوم نظریه بنیانی، متن به دست آمده از مصاحبه ها تحلیل شده و یافته های حاصل از تحلیل ساختاری شامل کدهای باز تدوین شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از جمله اقدامات اقتصادی مهم حکمروایی محلی در کاهش آثار خشکسالی می توان به تشویق روستاییان به متنوع سازی معیشت، کمک به معیشت خانوارهای خسارت دیده با معرفی به خیرین، تشویق به کشت محصولات پربازده و بازارپسند، معرفی محصولات کشاورزی با درآمد بیشتر و تشویق به احداث گلخانه اشاره کرد. همچنین اقدامات اجتماعی اثرگذار در زمینه کاهش آثار خشکسالی شامل تشویق کشاورزان به استفاده از شیوه های همکاری در تولید و برداشت محصولات زراعی و باغی، تشویق روستاییان به ماندگاری در روستا، کمک به افزایش آگاهی و دانش کشاورزان و معرفی تجارب سرمایه های اجتماعی برای مقابله با آثار خشکسالی است و در زمینه اقدامات زیست محیطی می توان به مواردی همچون معرفی شیوه های نوین آبیاری، جلوگیری از آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی و معرفی تخریب کنندگان محیط زیست به مراجع قضایی اشاره کرد.کلیدواژگان: حکمروایی محلی، خشکسالی، سکونتگاه های روستایی، شهرستان داراب
-
صفحات 383-400
با توجه به خسارات فراوان مخاطرات طبیعی از جمله زلزله، امروزه موضوع تاب آوری شهری اهمیت زیادی دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامع تاب آوری شهری در برابر مخاطرات با استفاده از تحلیل عاملی در شهر ساری انجام گرفته است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش دلفی فازی و با توجه به نظر خبرگان پژوهش در سه مرحله، 53 عامل استخراج شده از مطالعات پیشین با استفاده از روند کیفی تایید و غربال شد تا بدین واسطه عوامل استخراج شده برای فرایند تحلیل عاملی اکتشافی تعدیل و تایید شوند. سپس براساس نتایج به دست آمده از این روش، پرسشنامه های تحلیل عاملی اکتشافی تدوین شد و پس از جمع آوری اطلاعات این پرسشنامه ها از 98 کارشناس، به تجزیه وتحلیل آنها با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی پرداخته شد. متغیرهای تحت بررسی در جهت تبیین تاب آوری شهر ساری عبارت اند از وضعیت فضاهای باز، کاربری های ناسازگار، زمین (بستر)، مقاومت ساختمان، دسترسی، مالکیت و تراکم که در پارادایم ارایه شده واکاوی شدند. در ابتدا 46 عامل وجود داشت که پس از تجزیه وتحلیل به 40 زیرشاخص در قالب هفت شاخص طبقه بندی و غربال شدند. به منظور تایید مدل ایجادشده، از روند تحلیل عاملی تاییدی (معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شد. با توجه به نتایج سازه ضرایب استاندارد، بیشترین ضریب در مولفه ها به شاخص اجتماعی اختصاص داده شده است و در این شاخص نیز زیرشاخص های میزان عدالت اجتماعی، تراکم جمعیتی و مشارکت اجتماعی به ترتیب بیشترین ضریب همبستگی را در مدل دارند که نشان می دهد عوامل موثر بر شاخص های اجتماعی در روند افزایش تاب آوری شهری بسیار موثر است.
کلیدواژگان: تاب آوری، تحلیل عاملی، دلفی، شریان ها، ساری -
صفحات 401-425فعالیت های بدون برنامه انسان در محیط، مخاطرات و خسارات مختلفی از جنبه های انسانی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی در پی دارد که می توان آثار و عواقب فاجعه آمیز آنها را به کمک برنامه ریزی های بعدی و آمادگی برای اقدامات اضطراری کاهش داد. هدف پژوهش حاضر، تعیین مناطق ممنوع ژیومورفولوژیکی به منظور مکان گزینی جهت های مناسب توسعه شهری از دیدگاه مخاطره شناسی در گستره شهری و پیراشهری بجنورد است. با این هدف و در رویکرد سیستمی، متغیرهای محیطی شامل پارامترهای ژیومورفولوژی، زمین شناسی (لیتولوژی و گسل های فعال)، توپوگرافی (شیب، جهت شیب و ارتفاع)، هیدرولوژی (فاصله از رودخانه و مسیل ها) و پارامترهای انسانی (کاربری اراضی و فاصله از نقاط شهری و جمعیتی) در محدوده مطالعاتی در قالب نقشه های طبقه بندی تهیه شد و فازی سازی لایه ها انجام گرفت. با استفاده از مدل ANP وزن نهایی هر کدام از لایه های عاملی در نرم افزار Super decision به دست آمد. از حاصل ضرب وزن نهایی به دست آمده از مدل ANP با لایه های فازی شده و با استفاده از عملگر Fuzzy Gamma 0.5، نقشه تلفیقی به دست آمد و مناطق ممنوع ژیومورفولوژیکی از منظر توسعه شهری مشخص شد و پهنه های باقی مانده محدوده مطالعاتی به رده های مناسب و بسیار نامناسب طبقه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان داد که 7/57 کیلومتر مربع معادل 24/21 درصد از محدوده تحقیق با توجه به استانداردها و شرایط موجود، منطقه ممنوع است که اغلب منطبق بر قسمت های شرقی، شمالی و شمال شرقی شهر بجنورد یعنی بستر و حریم بستر رود فیروزه و محل تلاقی مسیل های حلقه سنگ، ملکش، پسته، دوبرار، آق قلعه، قشلاق، لنگر، باغچق و علی آباد و نقاط مجاور سامانه های گسلی چهار خروار- باباامان، دوبرار- برج و گسل پار گی و پنهان منطبق بر بستر رودخانه فیروزه است. از کل مساحت محدوده تحقیق، 3/58 کیلومتر مربع معادل 84/15 درصد شامل پهنه مناطق بسیار مناسب است که بیشتر در قسمت های مرکزی (پادگان ارتش قدیم)، جنوبی (اراضی بالادست پادگان منطقه، ملکش و تخت ارکان)، جنوب غربی (پلیس راه قدیم) و جنوب شرقی (اراضی حمزانلو، کلاته یاوری و شهرک فرهنگیان) محدوده قرار دارد و بنابراین با توجه به مساحت کنونی شهر بجنورد، فضای بهینه توسعه برای سال های آتی مبتنی بر حرکت در مسیر کم خطر وجود دارد. نتیجه نهایی این است که پژوهش حاضر مبتنی بر نگرش سیستمی و اعمال مناطق ممنوع ژیومورفولوژیکی است و نتایج تحقیق برای مدیریت فضا از کارایی توسعه سکونتگاهی ویژه شهری و پیراشهری برخوردار است.کلیدواژگان: بجنورد، توسعه شهری، ژئومورفولوژی شهری، مخاطرات طبیعی، مناطق ممنوع ژئومورفولوژیکی
-
صفحات 427-444
با وجود پیشرفت فناوری و اجرای اقدامات ایمنی و بهداشت شغلی، صنعت ساختمان در مقایسه با صنایع دیگر، از بخش‌های دارای بیشترین تلفات و آسیب‌دیدگی‌هاست. براساس گزارش‌ها، صنعت ساختمان بیشترین میزان حوادث را بین همه صنایع دارد و جدی‌ترین حوادث از لحاظ شدت صدمات در آن اتفاق می‌افتد. این صنعت 7 درصد نیروی کار جهان را در اختیار دارد، اما عامل 30 تا 40 درصد آسیب‌های مرگ‌بار است. بنابر گفته گورکانلی و مونگن، در کشورهای در حال توسعه، مخاطرات مرتبط با صنعت ساختمان سه تا شش برابر صنایع دیگر است. تحقیقات نشان می‌دهد که سازمان‌ها و شرکت‌هایی که مدیریت ایمنی و سلامت توسعه‌یافته و کاربردی دارند، حوادث و رخدادهای کاری کمتری را تجربه می‌کنند. صنعت ساختمان در حال آگاهی از میزان اهمیت عملکرد مناسب ایمنی در پروژه‌هاست، به همین دلیل نیاز به پیشرفت عملکرد ایمنی در صنعت ساختمان ضروری است. تحقیقات نشان می‌دهند که چه از لحاظ نظری و چه از لحاظ تجربی، بین فرهنگ ایمنی و عملکرد ایمنی، رابطه کیفی و کمی وجود دارد. سازمان می‌تواند با ایجاد جو ایمنی مثبت و سپس خلق فرهنگ ایمنی فعال، عملکرد ایمنی برجسته‌ای از خود نشان دهد. جامع‌ترین راه پیشرفت در دستیابی به فرهنگ ایمنی آموختن گام‌هایی با عنوان اهداف راهبردی برای ارتقای عملکرد ایمنی است که هر مجموعه از گام‌ها به یک نقطه عطف سازمانی منتهی می‌شود. بنابراین، در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق کیفی داده‌بنیاد و براساس تحقیقات پیشین و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با خبرگان، شاخص‌ها و زیرشاخص‌های هر گام استخراج و در شکل یک مدل ارایه می‌شود. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری گلوله برفی بهره گرفته شد که در نهایت با اشباع به کفایت داده‌ها رسیده شده است. توجه داشته باشید که این مدل فرمول کاملی نیست، بلکه بیشتر چارچوبی است برای پشتیبانی تصمیم‌گیری که با آن می‌توان تصمیم‌های راهبردی گرفت.
کلیدواژگان: جو ایمنی، صنعت ساختمان، عملکرد ایمنی، فرهنگ ایمنی، مدل فرهنگ ایمنی
-
Pages 331-351
The increasing incidence of dust storms indicates the dominance of desert ecosystems in each region. Therefore, in order to properly control and manage dust storms, it is necessary to be aware of the temporal-spatial changes of this phenomenon and the need to predict and model it. In this study, in order to predict the variable frequency of days with dust storm (FDSD), the results of two hybrid methods under the titles of support vector-wavelet (W-SVM) and support vector-artificial plant algorithm (AF-) (SVM) was compared with the individual support vector machine (SVM) model. For this purpose, hourly dust data and codes of the World Meteorological Organization were used on a quarterly scale with a statistical period of 40 years (2018-1980) in five selected synoptic stations of Sistan and Baluchestan province. Explanation coefficient, root mean square error, mean absolute error value and task strain coefficient were used to evaluate and compare the models. The results of goodness-of-fit indices in the training and testing phase showed that the hybrid structures used provide acceptable results in modeling the FDSD index. Support-wavelet car vector hybrid model with correlation coefficient (R2 = 0.911-0.984), root mean square error (RMSE=0.314-0.397), mean absolute error value (MAE=0.236-0.335) And clutch saturation coefficient (NS = 0.927-0.965), had better performance than other models used in predicting the FDSD index. The results of this study can be effective in managing the consequences of dust storms and desertification programs in the study areas.
Keywords: Algorithms, artificial plants, Prediction, Support Vector Machines, Sistan, Baluchestan -
Pages 353-366The past decade has encountered several notable dam failures occurring worldwide as a result of changes in structure, geotechnics, operations and environment of dams. This has necessitated the development of new and inexpensive approaches for evaluating the amount of risk posed to populations residing downstream of dams. One particularly cost-effective and approachable method for risk assessment under such conditions is the use of remote sensing technology. Accordingly, radar interferometry was used in this study to investigate changes in the structural behaviour of the Lar Dam, following initial inspections of the dam’s body, which revealed signs of subsidence due to breaches in the dam as well as internal erosion within the embankment. The proposed model incorporated images from the Sentinel-1A satellite taken of the study region from 2015 to 2020. As the findings suggested, the total amount of subsidence was measured at 8mm, occurring in the left abutment of the dam. Further inspections revealed swelling in the left abutment, near the edge, from 2018 to 2019. The findings clearly demonstrate the credibility of incorporating field observations with radar images to identify early signs of dam failure.Keywords: Sentinel-1A, Left abutment, Right abutment, Uplift, subsidence
-
Pages 367-382The efficiency of local governance is one of the influential factors In reducing the effects of drought in rural settlements. The purpose of this study was to evaluate effective measures Local governance in reducing the effects of drought in rural settlements located in drought zones of Darab township. Information required for the research, through semi-structured interviews with selected samples Obtained from members of Islamic councils and Village manager. The text obtained from the interviews was analyzed using the conventional coding process of grounded theory And the findings of structural analysis include open source code . The results of the study show that one of the important economic measures of local governance in reducing the effects of drought It is possible to encourage the villagers to diversify their livelihood, to help the livelihood of the affected families by introducing them to the benefactors, mentioned encouraging the cultivation of high-yielding and marketable crops, introducing more lucrative agricultural products, and encouraging the construction of greenhouses. Also effective social measures to reduce the effects of drought, including encouraging farmers to use cooperative methods in the production and harvest of crops and orchards, Encourage villagers to stay in the village, help increase farmers' knowledge and introduce social capital experiences to deal with the effects of drought And in the field of environmental measures, such as the introduction of new methods of irrigation, pointed to the prevention of pollution of surface and groundwater resources and the introduction of environmentally harmful people to the judicial authorities.Keywords: Local governance, Drought, rural settlements, Darab township
-
Pages 401-425Unplanned human activities in the environment lead to various risks and damages from human, social, environmental and economic aspects that can have catastrophic effects and consequences with the help of planning and preparedness for emergency measures. The purpose of this study is to determine the geomorphological restricted areas in order to locate suitable aspects of urban development from the perspective of risk in urban and suburban areas of Bojnourd. With this aim and in the systemic approach, environmental variables including geomorphological parameters, geology (lithology and active faults), topography (slope, slope direction and altitude), hydrology (distance from rivers and canals) and human parameters (Land use and distance from urban and demographic points) in the study area in the form of classification maps and layer fuzzy operation was performed. Using the ANP model, the final weight of each factor layer in the Super decision software was obtained. From the multiplication of the final weight obtained from the ANP model with fuzzy layers and using the Fuzzy Gamma 0.5 operator, an integrated map was obtained and the geomorphological restricted areas were identified from the perspective of urban development and the remaining areas of the study area into appropriate and very inappropriately categories were classified. The results showed that 57.7 KM2 equivalent to 21.24% of the study area, according to the existing standards and conditions, is a restricted area, which often corresponds to the eastern, northern and northeastern parts of Bojnourd that is, the bed and river bed privacy of Firoozeh river and the intersection of Halghehsang, Malkesh, Pesteh, Doberar, Aghghaleh, Gheshlagh, Langar, Baghchegh , Aliabad canals and the adjacent points of the Chaharkharvar-Babaaman, Doberar-Borj fault systems and the torn and hidden fault that it corresponds to the bed of Firoozeh river. Of the total area of the study area, 58.3 KM2 equivalent to 15.84% includes the very suitable areas, which are mostly in the central (old army barracks), southern (upstream lands of the Mantagheh barracks, Maleksh and Takhte Arkan), southwestern (old police station) and south eastern parts (Hamzanlu, Kalateh Yavarie and Farhangian town) in the research area and therefore, considering the current area of Bojnourd, there is an optimal development space for the coming years based on moving in a low-risk path. The final conclusion is that the present study is based on a systemic approach and the application of geomorphological restricted areas and the research results for space management have the residential development efficiency for urban and suburban areas.Keywords: Urban Geomorphology, Geomorphological Restricted Areas, urban development, Natural hazards, Bojnourd
-
Pages 427-444
Construction industry has one of the highest rates of fatalities and injuries compared to other industries, despite technological advancements and implementations of occupational health and safety initiatives. According to the reports, the construction industry have the highest accident rates in all industries, and is the site of the most serious accidents in terms of severity of injuries. The industry accounts for 7% of the global workforce, but is responsible for 30-40% of fatal injuries. According to Gorkanli and Mongen in developing countries, the risks associated with the construction industry are three to six times higher than in other industries. Researches show that organizations and companies that have developed and applied safety and health management experience fewer work accidents. The construction industry is aware of the importance of proper safety performance in projects, so the need to improve safety performance in the construction industry is essential. Researches show that there is a qualitative and quantitative relationship between safety culture and safety performance, both theoretically and empirically. Researches show that an organization can construct a positive safety climate and then exhibit an outstanding safety performance by creating a proactive safety culture. The most comprehensive way to move forward in order to achieve a safety culture is to learn steps called strategic goals to improve safety performance, each set of steps leading to an organizational milestone. Therefore, in this research, using Grounded theory qualitative research method and using literature studies and semi-structured interviews with experts, the indicators and sub-indicators of each step are extracted and presented as a model. In this study, the snowball sampling method was used, which was finally sufficient to saturate the data. Note that this model is not a complete formula; Rather, it is a framework for decision support that can be used to make strategic decisions.
Keywords: safety culture, safety climate, safety performance, construction industry, safety culture model
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.