نشریه پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران
پیاپی 17 (تابستان 1399)

این پژوهش به بررسی نحوه به وجود آمدن فضا و مکان می‌پردازد. فضایی که به گفته چینگ وجود ما را احاطه می‌کند و ما درون آن به فعالیت می‌پردازیم. مکان از فضاهای مختلف تشکیل شده است زمینه فعالیت ما فراهم می‌کند و هر دو شامل طبیعی- مصنوعی و داخلی- خارجی می‌شوند. معماری اسلامی بعد از ورود اسلام به ایران با ساخت بناهای مذهبی از جمله مساجد خود را تعریف کرد. معماری اسلامی به دلیل آن که بیان‌گر ویژگی‌های مختلف هنر است. عبادتگاه‌ها در گذشته به علت آن‌که در مرکز شهر قرار می‌گرفته مهم محسوب می‌شده و همچنین دارای کارکردهای اجتماعی-فرهنگی بوده است. پرسش مورد نظر این پژوهش سلسله مراتب ورود به این مساجد و رسیدن به محل برگزاری نماز به چه شکل بوده است. هدف اصلی این بررسی شناخت انواع مساجد تاریخی ایران و نحوه اثرگذاری مثبت بر انسان می‌باشد. در این پژوهش بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای، تحلیل جداول و نمودار، بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌ها بین مساجد در دوره‌های تاریخی می‌باشد. تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده است شامل؛ تفاوت مساجد یک شهر مانند بوشهر، حس مکان در مساجد، تفاوت مساجد شبستانی و چهارایوانی، نحوه آجر چینی و ایجاد حس مکان در مساجد می‌باشد. آنچه که از بررسی حاضر یافت می‌شود و منجر به ایجاد حس دلبستگی و وابستگی در انسان می‌شود بدین شرح است؛ مرزبندی و حریم بین فضاها، میزان عمومی و خصوصی بودن فضا، مصالح و بافت موجود در مصالح، روش‌های اجراء، بکارگیری عناصر طبیعی و دید و منظر، تنوع- هماهنگی و تناسبات در طرح و تزیینات بکار رفته در مسجد که در دوره‌های مختلف اجراء شده است.

ایجاد شهرهای کربن صفر با تکیه بر انرژ ی پاک و با توجه به ویژگی های پایداری ،جهت دستیابی به راهکارهای مناسب طراحی و رسیدن به اهداف معماری پایدار سبب شد تا معماران و شهرسازان در جهت رسیدن به این اهداف به فکر طراحی های نوینی باشند که در ترسیم الگوهای توسعه پایدار شهری محورهایی چون پایداری اقتصادی ، پایداری اجتماعی و فرهنگی ، زیست محیطی نقش راهبردی دارند بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ضرورت و شاخص های توسعه پایدار در طراحی شهرهای کربن صفر با استناد به اصول و ضوبط پایداری همچنین توجه به ابعاد زیست محیطی در طراحی فضای شهری با توجه به توسعه پایدار ی و بررسی و دستیابی به تمایز و ویژگی های مشترک بین این دو مقوله که در فرایند شکل گیری طراحی شهرهای کربن صفر می باشد. تحقیق حاضر از نوع ارتباطی و همبستگی است، و از نظر هدف، تحقیقی کاربردی می باشد. روش تحقیق، روش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد سنجش میزان پایداری شهر مصدر بر اساس مولفه های پایداری تحلیل شده است. پایایی پرسشنامه با توجه به آلفای کرونباخ (807 .0) مورد تایید قرار گرفت پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 22 تایید شد.روش آزمون و بررسی فرضیات تحقیق با استفاده از همبستگی پیرسون و فراوانی ورگرسیون و استاتیک دیویژن صورت گرفت، نتایج این پژوهش بیانگر آن است که بین پایداری زیست محیطی و پایداری اقتصادی و اجتماعی با وضعیت شهر مصدر با ضریب همبستگی به ترتیب. ** 0.884 * ، .756. 0 به ترتیب با در سطح معنی داری به 01.0 ، 05.0 و 05.0 رابطه وجود 672* . دارد.