نشریه پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران
پیاپی 7 (زمستان 1396)

در اثر حفاری تونلها و فضاهای زیرزمینی در داخل خاک، چه به صورت سنتی و چه به صورت مکانیزه و با استفاده از ماشین حفاری پیشرفته، شرایط تنش در زمین تغییر میکند که الزاما تغییر شکلهایی را به همراه خواهد داشت. به این ترتیب که تاج تونل بر اثر حفاری، نشست کرده که ممکن است نهایتا به نشست سطح زمین منجر شود و یا در تونل و دهانه آن ریزش هایی صورت گیرد. البته میزان نشست سطح زمین در روش های پیشرفته حفاری به مراتب بسیار کمتر از روش های سنتی خواهد بود. این در حالیست که مدلسازی عددی صحیح و دقیق حفاری مکانیزه بوسیله TBM بسیار پیچیده تر میباشد. به همین دلیل در این تحقیق با استفاده از روش عددی اجزاء محدود و نرم افزار Plaxis و در نظر گرفتن مدل رفتاری Soil Hardening به بررسی وضعیت نشست سطح زمین در تونلهای حفاری شده بوسیله TBM و همچنین تعیین Mstage مورد نیاز برای مدلسازی تونل در حفاری مکانیزه پرداخته میشود. بدین صورت که ابتدا مدلهایی بصورت NATM در Plaxis با گامهای 9 متری مدلسازی و نشست آنها با نشست رابطه تحلیلی قیاس شده و در ادامه رابطهای به منظور تخمین بهترین Mstage برای مدلسازی حفاری مکانیزه در نرم افزار Plaxis ارایه شده است.

ساختار مدیریت شهری در ایران به منظور گذر از نظام متمرکز و حرکت به سمت نظام غیر متمرکز و بیرون رفت از چالش های رخ داده، لاجرم باید ایجاد تحول در نظام برنامه ریزی مدیریت توسعه شهری در رابطه با سیما و منظر شهری را به عنوان یک راه حل اساسی پذیرا باشد. این امر یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت انکار ناپذیر جهت ارتقا کیفیت منظر شهری تلقی میگردد. چراکه در شرایط فعلی این ساختار علیرغم سعی و تلاش فراوان در ایجاد ارتباط و تعامل میان سه عامل اصلی شکل گیری شهر، انسان، فضا و محیط عاجز از پاسخگویی و حل مشکلات رو به تزاید اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی شهرها به ویژه در شهرهای بزرگ کشور بوده و شیوه های کنونی برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهری در زمینه سیما و منظر نه تنها در مواجه با این معضلات، ضعف و ناکارآمد جلوه می نماید بلکه موجب تشدید اوضاع بحرانی نمودن آن به خصوص از طریق ایجاد تمرکز و دفع نظام مشارکتی می باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نظام مدیریت شهری در ایران و خارج از ایران (تحلیل چند شهر از جهان) با بهره گیری از قوانین مورد عمل با استناد به رویکرد دولت می باشد و در ادامه با توجه به سلسله مباحث و موضوعات پیرامون مدیریت منظر شهری، افق آتی مدیریت شهری با رویکرد ساماندهی منظر از دید توسعه پایدارتحلیل و ارزیابی گردد. روش پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی با بررسی نظام مدیریت منظر شهری از نقطه نظر مفهومی در ایران و جهان و نیز بررسی مفهوم شهرداری و وظایف آنها در ایران و جهان و نیز بررسی اجمالی قوانین مدیریت منظر شهری در ایران و چند شهر جهان و در نهایت ارایه الگوهایی در رابطه با مدیریت نظام منظر شهری مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه گیری پژوهش حاضر نمایانگر این موضوع است که تغییر نظام مدیریت شهری تمرکزگرا به سوی نظام مدیریت غیر شهری متمرکز شهری متمرکز در راستای ارتقا سطح سیما و منظر شهری، لاجرم بایستی براساس رویکرد توسعه پایدار شهری میباشد.

بیماری های دندانی، استخوانی، کاهش ضریب هوشی کودک، تغییر ساختمان DNA ،کاهش عملکرد تیرویید و بروز سرطان مثانه ازجمله نشانگان افزایش فلوراید آب آشامیدنی محسوب می شوند. غلظت زیاد فلوراید در منابع آب زیرزمینی از کشورهای الجزایر،ایران، سوریه و هند گزارش شده است. هدف این تحقیق بررسی کارایی حذف فلوراید، عامل بیماری فلویوروزیس دندانی و استخوانی، از آب آشامیدنی شهری توسط انعقادشیمیایی می باشد. این تحقیق ازنوع آزمایشگاهی- کاربردی است. نمونه آب آشامیدنی شهری تهران دارای حاوی فلوراید در رآکتور ناپیوسته آزمایش گردیدند. کارایی حذف درحالت مختلف متغیرهای pH (2/4 ،5/7 و 9) ،زمان تماس (30 ،60 و 90 دقیقه)، غلظت منعقدکننده (10 ،20 ،30 ،40 و 500 میلی گرم در لیتر)، نوع منعقدکننده (پلی آلومینیوم کلراید) PAC ،(سولفات آلومینیوم) آلوم، (نیترات آلومینیوم)و غلظت فلوراید(3 ،6 و 9 میلی گرم در لیتر)مورد بررسی قرارگرفت. مقدار راندمان حذف غلظت 9 میلی گرم در لیتر فلوراید در زمان تماس 90 دقیقه و pH بهینه معادل 5/7 با غلظت 40 میلی گرم در لیتر PAC ،400 میلی گرم در لیتر آلوم و 20 میلی گرم در لیتر نیترات آلومینیوم برحسب درصد به ترتیب 100 ، 1/91 و 100 در رآکتور انعقادشیمیایی بدست آمد. هر سه منعقد کننده آلوم، PAC و نیترات آلومینیوم در pH معادل 5/7 از عملکرد بیش تری برخوردار هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که بیش ترین غلظت منعقد کننده در سولفات آلومینیوم(L/mg 500) مصرف شده است و غلظت آلومینیوم باقی مانده بیش تری (113/0 میلی گرم در لیتر) تولید شده است. افزایش زمان تماس به افزایش راندمان حذف و کاهش غلظت منعقدکننده مصرفی در منعقدکننده ها منجر می شود. به طور کلی می توان نتیجه گیری و پیشنهاد نمود که روش انعقادشیمیایی با نیترات آلومینیوم روشی مناسب و کارآمد در حذف فلوراید از آب آشامیدنی است.

اعتقادات و باورهای مذهبی به عنوان اصلیترین نیازهای انسان هست. نیاز به یافتن مسیر درست، فهم و برقراری ارتباط با مبدا وجودی، فهم غایت و هدف زندگی و نقش آدمی در این جهان، چگونگی ارتباط آدمیان با خود، خدا و دیگران و همچنین طبیعت ازجمله نیازهایی هستند که تنها دین پاسخگوی آنها میباشد. ازآنجاییکه انسان موجودی فطری است و بر اساس فطرت خویش روش زندگی خویش را آگاهانه انتخاب میکند برنامه ای که این مسیر را برای وی میسر میسازد همان دین میباشد که از جانب خداوند در اختیار وی قرار داده شده است که زندگی را در نگاه انسان خداپرست و باایمان دارای معنا و جهت میسازد و هدفی را دنبال میکند و آن هدف نیز سعادت آدمی میباشد و غافل شدن از خداوند باعث ایجاد احساس تنهایی و زندگی را برای وی پوچ می سازد. یکی دیگر از اثرهای بارز دین در زندگی افراد اجتماعی بودن و برقراری ارتباط با انسانهای اطراف به دور از تفاوتهای موجود در دینها میباشد. درواقع جامعه ای که بخواهد به سعادت واقعی برسد باید مهمترین عنصر آن یعنی ادیان با یکدیگر روابطی دوستانه داشته و به شناخت و گفتگو با یکدیگر بپردازند و اجازه ندهند تفاوتهایی که در دین و مذهب وجود دارد بر روابط آنها سایه افکند و آنها را از اهداف خود دور سازد. در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است تا بتوان با شناخت اصالت دین و تاثیر آن بر فرهنگ و معماری ایرانی و تکیه بر عرفان که پل ارتباطدهنده ی ادیان میباشد و کاربرد نمادهای عرفانی در معماری به منظور احیای فرهنگ دینداری و احیای بافت شهری تاریخی بتوان طرحی بارویکرد عرفان ارایه نمود.

یکی از مهمترین جنبه های حضور انسانی در فضاهای شهری که سبب سرزندگی و پویایی این فضاها و نیز افزایش نقش اجتماعی آنها می شود حرکت پیاده است. حرکت پیاده، طبیعی ترین، قدیمی ترین و ضروری ترین شکل جابجایی انسان در محیط است و پیادهروی هنوز مهمترین امکان برای مشاهده مکان ها، فعالیت ها و احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش ها و جاذبه-های نهفته در محیط است. در این پژوهش عوامل موثر بر کیفیت پیاده روها با انجام مطالعات اولیه به منظور شناخت و یافتن مسایل موجود، باتوجه به شاخصهای لازم در این زمینه انجام شد. سپس باتوجه به منابع موجود در زمینه وضعیت پیاده روهای درون شهری و نظریات ارایه شده مرتبط به هدف این پژوهش، عوامل تاثیرگذار برای عملکرد مناسب و حل مسایل موردنظر تشریح شده است. این تحقیق باتوجه به شاخص های منتخب به دنبال ارزیابی وضع پیاده روها در سطح خیابان مطهری (زرگری) شهر شیراز می باشد. در نگارش این مقاله راهکارهای موثر بر بهبود کیفیت پیاده روها و حرکت پیاده مورد بررسی قرار گرفته و انتظار می رود با ارایه شاخص هایی در جهت طراحی یک پیاده رو مطلوب و با کیفیت، گامی در راستای ایجاد حس جنب و جوش و سلامتی و نشاط بیشتر ساکنین شهری برداشته شود.

قرار گرفتن کشور ایران بر روی کمربند مناطق خشک کره زمین و در نتیجه کاهش بارندگی و ضریب تغییرات زمانی و مکانی بالای آن، اهمیت برنامه ریزی و مدیریت منابع آبی کشور را افزایش می دهد. امروزه توجه و گسترش سیستم های آبیاری تحت فشار و جایگزینی این سیستم ها به جای سیستم آبیاری سطحی یکی از اقدامات قابل توجهی در این زمینه می باشد. شناخت مزایای به کارگیری این سیستمهای آبیاری در مقایسه با روش های مرسوم می تواند راهکاری موثر برای رسیدن به افزایش پذیرش تکنولوژی آبیاری نوین کشاورزی محسوب شود. برای رسیدن به این مهم روش ها و فنونی باید به کار گرفته شود که نشان دهنده مزیت نسبی سیستم های آبیاری تحت فشار از جهات متفاوت باشد. در این راستا به کارگیری مهندسی ارزش به عنوان پاسخی بر ای دستیابی به نتایج موردنظر موثراست. مقاله حاضر که به روش مروری و با استفاده از منابع مکتوب و اینترنتی تهیه شده، درصدد است که به بررسی جایگاه مهندسی ارزش در بهبود مدیریت آبیاری، تشریح مفهوم مهندسی ارزش و مزایای آبیاری تحت فشار پرداخته و در این راستا راهکارها و پیشنهادهایی در جهت مدیریت مصرف آب و توسعه آبیاری تحت فشار ارایه نماید.

تخصیص مناسب ریسک بین عوامل درگیر در پروژه نقش به سزایی در موفقیت پروژه دارا میباشد. همواره بخش اصلی تخصیص ریسک در هر پروژه، در قرارداد آن پروژه ارایه میشود. این قراردادها که توسط کارفرمایان تهیه میشوند، بیانگر چارچوب اصلی تخصیص ریسک در هر پروژه میباشند. با توجه به این که عامل اصلی در تهیه قراردادها کارفرمایان هستند، لذا آنها را میتوان به عنوان تصمیم گیرندگان اصلی در فرآیند تخصیص ریسک دانست. این موضوع به خوبی نشاندهنده ضرورت بررسی رفتار کارفرمایان، مشکلات، محدودیتها و عوامل اصلی تاثیرگذار در عملکرد آنها میباشد. از طرفی با توجه به این که اکثر پروژه های عمرانی با سیستم اجرای متعارف (سه عاملی) به پیمانکار واگذار میشوند،لازم است در تهیه اسناد این نوع قراردادها، شناسایی و تخصیص ریسکهای مرتبط با آنها توجه خاصی مبذول گردد. لذا در تحقیق حاضر سعی بر این است با توجه به شناسایی، ارزیابی، احتمال وقوع و میزان تاثیر ریسکها بر اهداف پروژه و در نهایت تخصیص بهینه ریسکهای مهم پروژه های فاضلاب از طریق مطالعات توصیفی- میدانی و نظرخواهی از خبرگان، ریسکهای شناساییشده را بین طرفین قرارداد (کارفرما و پیمانکار) تخصیص داد، که این ماتریس میتواند جزو لاینفک قراردادهای سه عاملی که در پروژه های فاضلاب شهر اهواز اجراء میشوند، به عنوان راهکار ارایه گردد تا مانع بروز ادعاها و مشاجراتی که ناشی از تخصیص ناصحیح ریسکهای طرفین قرارداد به وقوع میپیوندد، گردد.