فهرست مطالب
فصلنامه شهرسازی و معماری هویت محیط
پیاپی 4 (پاییز 1399)
- تاریخ انتشار: 1400/04/19
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 1-22
از آنجا که هر فعالیتی در تصور انسان صورت می گیرد، اساسا متکی به فرهنگ است و آن فعالیت تابع خصوصیات فرهنگی جامعه است و این امر در فضاهای شهری مطرح است. هر ناحیه فرهنگی دارای یک مرز (فیزیکی، سیاسی یا فرهنگی) است. استان خوزستان از دیر باز تا کنون با گویش ها، آیین ها و خرده فرهنگ های گوناگون تیراژه اقوام بوده است. بر این اساس هدف این پژوهش در ارزیابی چند مقوله محوری اعم از مکان معاصر شهری، ابعاد میان فرهنگی و نوار ساحلی کیانپارس غربی شهر اهواز است. جامعه آماری پژوهش، ناحیه یک از منطقه دو شهر اهواز با جمعیت 4957 نفر می باشد که به روش جدول مورگان، تعداد 355 نفر اعم از زن و مرد به روش تصادفی ساده جهت پاسخگویی به ابزار پژوهش، انتخاب شدند. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد مکان معاصر شهری با رویکرد میان فرهنگی مفهومی دو وجهی با ابعاد مختلف است. در این پژوهش با بهره گیری از مطالعات انجام گرفته، ابعاد بینافرهنگی مکان شامل رویدادی، تعاملی-تکاملی، جذب و ماندگاری در قالب دو مفهوم ارتباط و معنای میان فرهنگی در زمینه مکان معاصر شهری با ابعاد رفتار و فعالیت، کیفیت محیطی، رضایت مکانی بررسی شده و با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS, PLS-SMART3 به صورت ترکیبی به آزمون فرضیه ها و سپس ایجاد مدل پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیر مستقل میان فرهنگی با متغیر وابسته مکان معاصر شهری رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد.
کلیدواژگان: رویکرد میان فرهنگی، مکان معاصر شهری، معادلات ساختاری، نوار ساحلی کیانپارس غربی، شهر اهواز -
صفحات 23-38
آماده سازی زمین به عنوان یکی سیاست های اصلی توسعه ی زمین در دهه 1360 در قوانین مرتبط با اراضی شهری تعریف شده و در پی آن تعاریف آماده سازی زمین و طرح آماده سازی در قوانین و دستورالعمل های مرتبط تبیین شده و مورد توجه برنامه-ریزان شهری قرار گرفته است. تحلیل اسناد و برنامه های موجود در زمینه ی طرح آماده سازی زمین و روندهای اجرایی آن در ایران، از بی توجهی به تحولات مفهومی زمین و دگرگونی های یادشده و پیمودن مسیری غیرروش مند در تعیین و تحلیل اهداف و مشکلات حکایت دارد. مقصود اصلی پژوهش، ردیابی مشکل های ناشی از تهیه و اجرای طرح های آماده سازی زمین است و با توجه به ویژگی های مشکل هایی که عموما این برنامه ها با آن ها روبرو هستند و تعدد و تنوع ذی نفعان درگیر در آن ها نیاز به اختیار روشی است که بتواند به ردیابی مشکل های مورد نیاز تمام ذی نفعان بپردازد. از این رو روش فرایند انتخابی مورد استفاده در این پژوهش مشکل یابی هدف مند است که در آن فرصت اعلام نظر ذی نفعان متفاوت فراهم می گردد و در این میان نقش پژوهشگر از یک سو جمع بندی و فراتحلیل نظرات ذی نفعان متفاوت در فرایند تهیه و اجرای آماده سازی است که با به کارگیری فنون گردآوری و تحلیل داده ها هم چون تحلیل محتوای موضوعی انجام می گردد و از سوی دیگر فراهم آوردن چارچوبی برای ابراز نظر و دستیابی به همرایی است که از طریق تسهیل گری در فرایند منتخب میانجی گری مشارکتی انجام می شود. در نهایت آسیب های اصلی فرایند تهیه و اجرای آماده سازی مورد شناسایی قرار گرفته و در سه محور، پیشنهادهای کلان بر اساس روش مشکل گشایی گروهی ارایه شده است.
کلیدواژگان: طرح آماده سازی، آسیب شناسی، مشکل یابی، توسعه ی زمین -
صفحات 39-59
سکونت و نحوه ی سکنی گزیدن انسان، امری حیاتی و جزیی جدایی ناپذیر در تمام دوران حیات بشریت بوده است. از آن جا که کیفیت زندگی بدون کیفیت محیطی که در آن زندگی می کنیم معنایی ندارد، بنابراین می توان گفت کیفیت محیط زندگی یک قسمت از کیفیت زندگی است و شامل تمامی فاکتورهایی می شود که بخشی از رضایتمندی انسان ها را از محیط تشکیل می دهند. هدف اصلی این پژوهش رسیدن به شناخت کافی از وضعیت سکونتی و در نهایت تحلیل کیفیت زندگی ساکنین محله میدان هروی می باشد. مقاله حاضر از دو بعد توصیفی و تحلیلی و با طرح پرسشنامه، درصدد تحلیل کیفیت سکونت در این محدوده می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل عاملی و با تکنیک AHP به وسیله ی نرم افزار expert choice است که پایایی پرسشنامه آن از طریق آلفای کرونباخ با نرم افزار spss و روایی آن از طریق روش والتز و باسل بررسی شده است. همچنین برداشت های میدانی از عوامل سکونت و استفاده از نظر ساکنین از طریق پرسشنامه و تحلیل آن، منابع اطلاعاتی و داده های این پژوهش می باشد. در نهایت از طریق بررسی و مقایسه ی نتایج این دو منبع داده به تحلیل نقاط قوت و ضعف و مشکلات این میدان پرداخته خواهد شد. میدان هروی در منطقه ی چهار و ناحیه سه از شهرداری تهران و در قسمت شمال شرقی شهر واقع شده است. به لحاظ قرارگیری و موقعیت میدان در اطراف کاربری های مهم و شاهراه های اصلی همچون بزرگراه امام علی و صیاد شیرازی و دیگر دلایل، لزوم بررسی وضعیت سکونتی و میزان رضایت مندی ساکنین در این محدوده پرواضح است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که معیار سلامت، بیشترین تاثیر و معیار محیط کالبدی، کمترین تاثیر را درکیفیت زندگی در میدان هروی داشته است. در نتیجه ی این پژوهش بایستی برای دو معیار سلامت و امنیت در این محدوده برنامه ریزی و تلاش بیشتری کرد. همچنین در انتها با توجه به نتایج و معیار های مشخص شده، برای بهبود کیفیت زندگی ساکنین، پیشنهاداتی ارایه گردیده است.
کلیدواژگان: معیار های کیفیت زندگی، ابعاد سکونت، کیفیت زندگی، میدان هروی، تهران -
صفحات 59-72
فرآیند مشارکت به عنوان یک فرهنگ عمومی در اندیشه و عمل شهروندان، از جایگاه مناسبی برخوردار نیست یا کمرنگ است. با توجه به اهمیت مشارکت شهروندان در طرح‌های توسعه‌شهری، پژوهش‌های زیادی در زمینه افزایش مشارکت انجام شده‌است.هدف این تحقیق نیز تسهیل نمودن مشارکت شهروندان در طرح های توسعه شهری است. اما آنچه این تحقیق را از سایر پژوهش‌ها متمایز می‌سازد، استفاده از ابزارهای جدید و تکنولوژی‌های به روز همچون واقعیت مجازی می‌باشد.در همین راستا محیط شبیه سازی شده محدوده مورد مطالعه را در فضای آزمایشگاه تخصصی واقعیت مجازی اجرا نموده و افرادی به عنوان نمونه مورد آزامایش قرار داده شدند. عدم آشنایی افراد با محیط مجازی باعث شد افراد به سختی بتوانند خود را نزدیک به محیط واقعی حس اما جذابیت های محیط مجازی باعث شد افراد با علاقه در محیط آزمایشی حرکت کنند.در نهایت نیز مشخص گردید که نمونه های مورد آزمایش احساس رضایت دارند و به سوالات مربوطه به خوبی پاسخ دادن که نشان از اشتیاق به مشارکت در طرح مورد نظر بود.در نهایت اگر برخی از مهمترین نقاط ضعف واقعیت مجازی مرتفع گردد، مثلا اگر حس غوطه وری را افزایش دهیم یا واقعیت مجازی رابا واقعیت افزوده ادغام کنیم این امر باعث افزایش کارایی این ابزار در بالا بردن میزان مشارکت میگردد.
کلیدواژگان: مشارکت عمومی، طرح های توسعه شهری، واقعیت مجازی، بافت مرکزی شهر تهران -
صفحات 73-96
در ذهنیت ایرانی، باغ تصویری فراگیر دارد؛ به صورتی که آرمان باغ تقریبا در همه هنرها نفوذ کرده است و به عنوان بخشی از هویت فرهنگی ایران زمین مطرح شده است. باغ ایرانی یکی از نمودهای تجسم باور ایرانیان از بهشت موعود می باشد، و این عامل حضور پردیس ها را در آثار هنری پر رنگ کرده است. به همین دلیل گونه های مختلف هنر ایرانی توجه خاصی به بازنمایی باغ ایرانی داشته اند. دو حوزه ای که به وفور به این امر پرداخته اند قالی و نگارگری ایرانی است. در این پژوهش ساختارشناسی طرح، نقش و ترکیب بندی موجود در قالی های باغی و نگارگری ها در دوره صفویه و ارتباط آنها با ساختار باغ شهر های اصفهان و باغ فین کاشان بررسی شده است، تا از این طریق بتوان به تاثیر گذاری نحوه طراحی باغ و عناصر آن، در این دو حوزه تصویری دست یافت. در این راستا مسئله پژوهش این است که الگوی ساختاری و اجزای باغ ایرانی در دوره صفوی، بر طراحی فرش و نگاره در این دوره چه تاثیری گذاشته اند و باغ ایرانی، فرش و نگاره ها در چه ویژگی هایی مشترک هستند و تفاوت های موجود بین این سه گونه هنری را در یابیم تا به درکی صحیح از الگوبرداری این سه حوزه هنری از یکدیگر برسیم. ضرورت و اهمیت این مسئله از این جهت است که اصول صحیح به کار رفته در سه جنبه هنری مختلف و تاثیرگذاری آن ها بر یکدیگر را در یک دوره تاریخی تبیین می کنیم تا از جدا افتادگی این سه حوزه هنری در دوره ی معاصر جلوگیری کنیم و آن ها را مرتبط و تاثیرپذیر از هم بنماییم، تا در این صورت هویت و اصالت آن ها در هر دوره حفظ شود. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی با رویکرد تطبیقی می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده، و تجزیه و تحلیل اطلاعات به شیوه استقرایی انجام گرفته است. و اطلاعات پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه ای و روش اسنادی جمع آوری شده است. هدف این پژوهش شناسایی جلوه های اصلی تصویر شده از باغ ایرانی و ساختار اصلی آن در نگاره ها و قالی های دوره صفویه و بررسی تاثیرپذیری آن ها و مقایسه تطبیقی میان آن ها است. جامعه آماری مربوط به باغ های ایرانی، قالی های باغی و نگارگری ها که از دوره صفویه انتخاب شده اند، 5 نمونه از هر کدام می باشد، محدوده جغرافیایی پژوهش به این صورت است که چهار نمونه باغ از شهر اصفهان و یک نمونه باغ از شهر کاشان و چهار نمونه قالی باغی از کردستان (شمال غرب ایران) و یک نمونه قالی باغی از کردستان، و نمونه های نگارگری که همگی از دوره صفویه و به صورت تصادفی جهت تجزیه و تحلیل در نظر گرفته شده اند؛ یافته های بدست آمده نشان می دهد که نقش مایه ها و ساختار شکلی موجود در قالی های باغی و نگارگری های دوره صفویه دارای طرح، نقش و هندسه فضایی یکسانی با باغ ایرانی هستند. در بیشتر قالی ها و نگاره ها استفاده از اصول هندسی، الگوی چهار باغ و هماهنگی بین نقش مایه ها باعث تجلی باغ ایرانی در قالی ها و نگارگری های دوره صفویه گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ترویج طرح باغی در قالی ها و به تصویر کشیدن باغ در نگارگری ها باعث گشته است، طبیعت و نقش مایه های آن مانند درختان، گلها، پرندگان و حیوانات برای نزدیکی به مفهوم باغ بهشت بیشتر استفاده شود. الگوی چهار باغ، فاصله مربعی و باز بودن چشم انداز اصلی به شکل مستطیل در باغ ایرانی، در طراحی قالی های باغی و نگارگری ها مشاهده شده است. با توجه به آنچه که در ساختار اصلی طرح باغ ایرانی وجود دارد و در تطبیق آن با ساختار شکلی دو حوزه نگارگری و قالی های باغی، به این نتیجه می رسیم که ترکیب بندی ساختارها و عناصر به کار رفته در دو حوزه نگارگری و قالی بافی، مشابه و منطبق بر سه نوع ساختار و اصول هندسی (تک محوری، دو محور عمود بر هم و سه کشیدگی موازی) باغ ایرانی است و تنها تفاوت در شیوه نمایش عناصر و نقشمایه ها، توسط هنرمندان است که در قالی های باغی عموما به صورت دو بعدی و در نگارگری ها عموما به صورت دو بعدی و سه بعدی نمایش داده می شوند. امید است تا استفاده از این الگوها و اصول در این سه جنبه هنری در دوره معاصر نیز راه گشای هنرمندان قرار گیرد.
کلیدواژگان: باغ ایرانی، قالی باغی، نگارگری، دوران صفوی -
صفحات 107-116
آنچه که در مقاله حاضر قابل بررسی است، شناسایی ارزش های نهان خانه های قاجاری تهران با استفاده از روش ون-منن است. موضوع پژوهش، عدم پاسخگویی به برخی نیازهای روحی مردم در معماری امروز است. در معماری گذشته فضاهایی یافت می‌شد که تاثیر معنایی مثبتی برای مردم داشته است. اینکه چه ادراکی از این فضاها در تعامل میان مردم و مکان سکونت در ایران بسیار کم کارشده است. این پژوهش در پی آن است که با پاسخ گویی به سوال چگونگی شناسایی ارزش‌های نهفته در خانه‌های قاجاری تهران با تمرکز به روش‌شناسی ون‌منن، نیازهای روحی مردم در معماری امروز را پاسخگو باشد. هدف اصلی پژوهش دستیابی به ابعادی از تجربه حضور مردم در خانه قاجاری بر آمده از پدیدارشناسی است. این پژوهش به شیوه‌ی پدیدارشناسی بر پایه‌ی روش کیفی استوارو روش تحلیل داده‌ها، روش ون منن است. مطالعه‌ی اسنادی و کتابخانه‌ای بنیان تحلیل و دو پرسش اصلی انجام می‌شود: یکی مبتنی بر اینکه در همان لحظه بودن در مکان، احساس افراد چه بوده است؛ و مبتنی بر چگونگی این تجربه و تعامل فرد به اجزای محیط. پرسیده شد. محل های انتخاب شده ادر پژوهش هشت خانه از معماری قاجاری است.خانه‌ها شامل خانه امام جمعه، خانه هدایت،خانه رضاخان، خانه انیس الدوله، خانه کوچه هفت تن، خانه رهاوی، خانه فیروزکوهی و خانه مشیرالدوله پیرنیا است.در این روش پس ازشناسایی مضامین، با پیگیری مصاحبه با مشارکت کنندگان، آنها مورد تامل قرار می‌گیرند و به این ترتیب درون‌مایه‌های اصلی کشف می‌شوند. نتیجه ای که می‌توان از یافته‌های این تحقیق گرفت، میزان کارایی خانه در رفع نیازهای روحی و عاطفی مردم در خانه است. نتایج به دست آمده از مصاحبه‌نامه‌ها باعث کشف معنای این مکان‌های معمارانه در بستری از عوامل مثبت روانی و در تعادل نزدیک با افراد شد. این معانی شامل انفصال، نشاط، پیوند با محیط، آزادی خیال و فراغت کالبد و آرامش می‌باشد.
کلیدواژگان: پدیدارشناسی، ماکس ون منن، خانه های قاجاری، معماری قاجار، معنای خانه
-
Pages 1-22
Since every activity takes place in the human imagination, it is basically based on culture, and that activity is a function of the cultural characteristics of society, and this is the case in urban spaces. Every cultural area has a border (physical, political or cultural). Khuzestan province has long been the circulation of ethnic groups with different dialects, rituals and subcultures. Accordingly, the purpose of this study is to evaluate several central categories including contemporary urban location, intercultural dimensions and the coastal strip of western Kianpars in Ahvaz. The statistical population of the study is district one of the two districts of Ahvaz with a population of 4957 people. Using the Morgan table method, 355 people, both men and women, were selected by simple random sampling to respond to the research tool. In order to test the research hypotheses, structural equation modeling has been used. The results of the present study show that contemporary urban space with an intercultural approach is a two-dimensional concept with different dimensions. In this study, using the studies conducted, the intercultural dimensions of place including events, interactive-evolutionary, absorption and persistence in the form of two concepts of intercultural communication and meaning in the field of contemporary urban space with dimensions of behavior and activity, environmental quality, spatial satisfaction Using SPSS and PLS-SMART3 statistical software, the hypotheses are tested in combination and then a model is created. The results showed that there is a significant and direct relationship between the independent intercultural variable and the dependent variable of contemporary urban location.
Keywords: Intercultural Approach, Contemporary Urban Location, Structural Equations, West Kianpars Coastline, Ahvaz -
Pages 23-38
Land development as one of the main policies of land planning in Iran has been defined in urban planning system. Following that, the definitions of land development and preparation plan have been explained in the relevant laws and instructions and have been considered by urban planners. The subject of land development since the 1990s in global experiences and attempts were made to redefine land as a rare and valuable commodity And new agendas such as land sovereignty were introduced in this area. Analysis of existing documents and programs in the field of land preparation plan and its implementation processes in Iran indicates disregard for the conceptual changes of the land and the mentioned changes and taking an unsuitable path in determining and analyzing the goals and problems. The main purpose of this study is to track the problems resulting from the development and implementation of land planning process and according to the characteristics of the problems that these programs generally face and the multiplicity and diversity of stakeholders involved in them, it is necessary to have a method that can track all required problems. Therefore, the selective problem-solving process method used in this research is purposeful problem-solving which Itit provides an opportunity to express the views of different stakeholders that is done by using data collection and analysis techniques as well as thematic content analysis. Finally, the main disadvantages of the preparation and execution process have been identified and in three axes, macro suggestions are presented based on group problem.
Keywords: Land development, Implementation, Pathology, Iran -
Pages 39-59
Human habitation and settlement has been a vital and integral part of all of human life. Since the quality of life does not make sense without the quality of the environment in which we live, so it can be said that the quality of the living environment is part of the quality of life and includes all the factors that form part of human satisfaction with the environment. The main purpose of this study is to gain sufficient knowledge of the residential situation and finally analyze the quality of life of the residents of Heravi Square neighborhood. The present article seeks to analyze the quality of housing in this area from two descriptive and analytical dimensions and by designing a questionnaire. The research method in this research is factor analysis with AHP technique by expert choice software whose reliability of the questionnaire was evaluated through Cronbach's alpha with SPSS software and its validity was evaluated by Waltz and Basel method. Also, field perceptions of housing factors and using residents' opinions through a questionnaire and its analysis are information sources and data of this research. Finally, by reviewing and comparing the results of these two data sources, the strengths, weaknesses and problems of this field will be analyzed. Heravi Square is located in the fourth and third districts of Tehran Municipality and in the northeastern part of the city. In terms of location and location of the square around important uses and major highways such as Imam Ali Highway and Sayad Shirazi and other reasons, the need to check the residential situation and the level of satisfaction of residents in this area is clear. Findings of this study show that the criterion of health has the greatest impact and the criterion of physical environment has the least impact on quality of life in Heravi Square. As a result of this research, more planning and efforts should be made for the two criteria of health and safety in this area. Also, at the end, according to the results and criteria, to improve the quality of life of residents, suggestions are provided.
Keywords: Housing criteria, dimensions of housing, quality of housing, Heravi square, Tehran -
Pages 59-72
Despite all the efforts made in Iran, so far the process of participation as a public culture in the thought and action of citizens, does not have a proper position or is low. Given the importance of citizen participation in urban development projects, A lot of research has been done to increase participation, but what distinguishes this research from other studies is the use of new tools and up-to-date technologies such as virtual reality to be able to take a step to facilitate citizen participation. In this regard, the simulated environment of the study area was performed in the virtual reality specialized laboratory space and individuals were tested as a sample. People's unfamiliarity with the virtual environment made it difficult for people to feel close to the real environment, but the attractiveness of the virtual environment made people move with interest in the experimental environment. Finally, it was found that the tested samples felt satisfied and The research questions answered well. Also, if some of the most important weaknesses of virtual reality are eliminated, for example, if we increase the sense of immersion or combine virtual reality with augmented reality, this will increase the effectiveness of this tool in increasing participation.
Keywords: virtual reality, public participation, Urban educational plans, Central area of Tehran -
Pages 73-96
Garden,in the Iranian mindset, has a comprehensive image; Persian Garden is one of the manifestations of the embodiment of the Iranian beliefs of the Promised Paradise, and this has highlighted the presence of paradise in Iranian artworks. For this reason, various Iranian art forms have paid special attention to the representation of Iranian gardens. Two areas that are abundantly concerned with this idea are Iranian carpets and paintings. In this paper, the structural dynamics of the design, the role and composition of garden carpets and paintings in the Safavid period and their relationship with the structure of the gardens of the cities of Isfahan and Kashan have been investigated. In this regard, the main questions are how the structural pattern and implementation of Iranian garden during the Safavid period has affected the design of carpet and painting of this period; and what are the common features and differences between these three types of art? This research is qualitative research with comparative approach. The research method is descriptive-analytic, and data analysis is done in an inductive manner. The purpose of this research is to identify the main effects depicted in Iranian garden in gardens and garden carpets. The statistical population is related to Persian gardens, garden carpets and paintings selected from the Safavid period, of which 5 cases have been selected randomly. The findings show that the themes and structure of Safavid period carpets and paintings have the same plan, designand spatialgeometry as the Iranian garden. In most of the carpets and drawings, the use of geometric principles, the pattern of four gardens and the coordination between the themes of the elements have led to the manifestation of Iranian garden in carpets and paintings of the Safavid period.
Keywords: Iranian Garden, Garden carpet, Painting, Safavid Era -
Pages 107-116
What can be examined in this paper is identifying the hidden values of Tehran's Qajar houses using van-menen method. The subject of the research is the failure to meet some of the mental needs of people in today's architecture. In past architecture, spaces were found that had a positive meaning for people. What perception of these spaces has been very little in the interaction between people and the place of residence in Iran. This research seeks to answer the mental needs of people in today's architecture by answering the question of how to identify the values embedded in Tehran's Qajar houses by focusing on van Menen's methodology. The main purpose of this research is to achieve some aspects of the experience of people's presence in the Qajar house based on phenomenology. This research is a phenomenological study based on robust qualitative method and data analysis method is Van Menen method. Documentary and library-based study is analyzed and two main questions are carried out: one based on what people feel at the same moment in the place, and based on how this experience and the individual interacts with the components of the environment. Asked. The selected places of research are eight houses of Qajar architecture. The result of this study is the efficiency of the house in meeting the mental and emotional needs of people at home. The results of interviews led to the discovery of the meaning of these architectural places in a bed of positive psychological factors and in close balance with individuals. These meanings include dissection, vitality, connection with the environment, freedom of imagination and leisure of body and tranquility.
Keywords: Phenomenology, Max Van Menen, Qajar Houses, Qajar Architecture, Meaning of House
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.