فهرست مطالب

جغرافیایی سرزمین - پیاپی 64 (زمستان 1398)

نشریه جغرافیایی سرزمین
پیاپی 64 (زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/11/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • الهام رشیدزاده، ارسلان طهماسبی*، فواد حبیبی صفحات 1-24

    مسکن، یکی از مهمترین اشکال سازماندهی اجتماعی فضاست که شکل آن، متاثر از عوامل متعددی از جمله، ویژگی های فرهنگی است و می توان گفت، معماری به واسطه ی زبان کالبد و فضا، قانونمندی های اجتماعی و فرهنگی نهفته در رسوم و عادات را سازماندهی می کند. هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل ویژگی های کالبدی، الگوهای فضای معماری و نحوه ی سازماندهی آن، در معماری مسکونی کردهای موکریان، به منظور شناخت معماری این مناطق از منظر فرهنگی است. روش تحقیق، در بخش نظری، روش توصیفی - تحلیلی بوده و بخش عملی نیز با استفاده از عملیات پیمایشی در رابطه با شکل خانه های سنتی شهرستان سردشت، واقع در شمالغرب ایران، به عنوان نمونه مطالعاتی از معماری بومی منطقه کردنشین موکریان، مورد بررسی قرارگرفت. نتایج کلی پژوهش نشان می دهد، الگوهای غالب خانه های سنتی در این منطقه را می توان به سه الگوی "خطی"، "L" شکل و "U" شکل محدود کرد و از طرفی، جایگاه زن در خانه و سیستم خانواده از نظر تعداد همسر، اهمیت زیادی در شیوه ی سازماندهی فضا دارد. همچنین نتایج تفصیلی به صورت جداولی که در آنها سطوح و لایه های پنهان مقوله فرهنگ (فرهنگ کردهای موکریان) در ارتباط با شکل خانه مشخص شده است، ارایه گردید.

    کلیدواژگان: فرهنگ، شیوه زندگی، سازماندهی فضا، شکل خانه
  • سید رضا درویشی* صفحات 25-45

    از موضوعات جالبی که قرآن کریم بدان پرداخته مساله جاودانه شدن انسان و زنده شدن ماهی در چشمه آب حیات می باشد که در جریان داستان همراهی موسی(ع) و خضر روی داده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین دقیق مجمع البحرین و بررسی وضعیت جغرافیایی آن بر اساس آیات 64 - 60 سوره کهف و هدف فرعی اثبات ارتباط بین علم جغرافیا و قرآن می باشد. این پژوهش به لحاظ روش تحقیق توصیفی و ماهیتا کیفی است. بر اساس مختصات جغرافیایی و نقشه های توپوگرافی با بیشترین احتمال، چشمه آب حیات محلی است که خلیج عقبه و خلیج سویز در شمال دریای سرخ به هم می‏رسند، چون دریای سرخ در قسمت شمال دوشاخه است، یکی به طرف عقبه و دیگری به سمت سویز کشیده می‏شود و شبه جزیره سینای مصر در میان این دو خلیج قرار دارد. راس شبه جزیره در قسمت جنوبی آن یعنی همان جایی که شهر شرم الشیخ در آنجا واقع است، محل‏ تلاقی دو خلیج است. این مکان به محل زندگی حضرت موسی بسیار نزدیک بوده است. برخی مفسرین معتقدند داستان آب حیات، دلیل قاطعی نداشته و آیات قرآن نیز صراحت در تایید آن ندارند و از قرآن کریم و سنت قطعی و عقل هم دلیلی بر توجیه و تصحیح آنها نداریم.

    کلیدواژگان: چشمه آب حیات، مجمع البحرین، جغرافیا، قرآن کریم
  • رقیه گل وری، کرامت الله زیاری*، علیرضا استعلاجی صفحات 46-61
    امروزه مسایل و چالش های بسیاری پیش روی شهرها وجود دارد، به گونه ایی که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهر ها زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی کنند. یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی گسترش سریع فیزیکی شهر ها است؛ که پراکنش افقی و گسترش بی رویه شهر خارج از محدوده فیزیکی یکی از این موارد می باشد.شهر چابهار با توجه به رشد جمعیت به ویژه پس از تاسیس منطقه آزاد تجاری با رشد سریعی از بعد کالبدی و فیزیکی مواجهه بوده است .با توجه به اهمیت بررسی گسترش کالبدی شهر،به مطالعه در فاصله سال های 1363 تا 1398 پرداخته شده است.روش تحقیق درپژوهش حاضر از لحاظ نوع تحقیق کاربردی -توسعه ایی بوده و با بهره گیری از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی-فضایی این شهر پرداخته است.نتایج حاصل از به کارگیری و تحلیل این مدل ها نشان می دهد که طی این دوره ها ،گسترش فیزیکی شهر ،به صورت پراکنده و غیرمتراکم بوده و زمینه را برای رشد اسپرال و بدون برنامه شهر آماده نموده است.
    کلیدواژگان: پراکنده رویی شهری، شهرهای مرزی، شهر چابهار، مدل شانون، مدل هلدرن
  • بصیر عسگری* صفحات 84-103

    چکیده اساسا، انرژی یکی از تاثیرگذارترین عناصر بر اتخاذ تصمیمات اقتصادی و سیاسی بازیگران نظام بین الملل به شمار می رود به طوری که قادرند با استفاده از این عنصر رفتار سایر بازیگران را نیز تحت الشعاع قرار دهند. با توجه به اینکه ژیوپلیتیک انتقال انرژی نقش بسزایی در این عرصه دارد، بازیگرانی نظیر ایران که در هارتلند انرژی قرار گرفته اند، قادرند نقش آفرینی قابل توجهی در این عرصه داشته باشند. که می تواند امنیت ملی را با چالش مواجه سازند. بر این اساس، عصاره پژوهش حاضر بر این پرسش نهاده شده است که ژیوپلیتیک انتقال انرژی چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه پژوهش عبارت است از ژیوپلیتیک انتقال انرژی، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در ابعاد سیاسی و اقتصادی تحت تاثیر قرار می دهد.روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی می باشد که ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای اعم از کتاب ها، مقاله ها، اسناد، مطبوعات و آمارنامه ها به بیان چارچوب نظری تحقیق پرداخته شده و در ادامه برای جمع آوری داده های میدانی از پرسشنامه بهره گیری شده است. ارزیابی،آزمون فرضیه تحقیق و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون رگرسیون صورت پذیرفته است.

    کلیدواژگان: انرژی، ژئوپلیتیک انتقال انرژی، امنیت ملی، جمهوری اسلامی ایران
  • علیرضا صادقی بخش، علیرضا استعلاجی*، رحیم سرور صفحات 104-119
    شب و ماهیت جدید فرصتی جدید است با رهاوردهای اقتصادی که بعضا می تواند به لحاظ فرهنگی و خانوادگی نیز تقویت کننده انواع همبستگی ها و همدلی های خانوادگی باشد. پرسش پژوهش کنونی آن است که آثار تحقق حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) کدامست؟ پژوهش کنونی از رویکرد آمیخته که تلفیقی از دو روش کیفی و کمی است، استفاده می کند. به این صورت که این پژوهش ابتدا به صورت کیفی و با استراتژی موردکاوی که از استراتژی های تحقیقات کیفی است، به تبیین جنبه های مختلف حیات شبانه در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری مجموعه شهری تهران و حوزه نفوذ می پردازد. علاوه بر موردپژوهی، از روش پیمایش به عنوان یک روش کمی برای گردآوری و تحلیل داده ها، استفاده گردیده است. گزاره های پژوهش با نمره میانگین بالای 4 و انحراف معیار زیر 1 مورد تایید قرار گرفتند. دستاورد پژوهش نشانگر این است که آثار اجتماعی و اقتصادی تحقق حیات شبانه درونی و بیرونی در برنامه ریزی توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: تهران و حوزه نفوذ) شامل ابعاد «اجتماعی» و «اقتصادی» است.
    کلیدواژگان: حیات شبانه، کلانشهر تهران و حوزه نفوذ، آثار اجتماعی و اقتصادی
  • بهرام قدیمی* صفحات 120-130
    هدف از این تحقیق بررسی میزان رضایت گردشگران ورزشی از کیفیت امکانات گردشگری (ورزشی، اقامتی و تفریحی)مجموعه ورزشی آزادی تهران می باشد. جامعه آماری تحقیق را تمامی تماشاچیان شرکت کننده در مسابقه فوتبال بین دو تیم استقلال و پرسپولیس در سال 1397 در مجموعه های ورزشی آزادی تهران حضور داشتندتشکیل می دادند. نمونه آماری تحقیق250 نفر بودند که در مجموعه ورزشی انتخاب شدند و به پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن مورد تایید بود به صورت تصادفی ساده پاسخ دادند .روش تحقیق توصیفی، از نوع همبستگی است که به شکل میدانی انجام شده است و از ضریب همبستگی پیرسون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای تحقیق با سطح رضایت گردشگران ورزشی ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد.امکانات بهداشتی و ورزشی بالاترین امتیاز و امکانات عمومی پایین ترین سطح راغ به خود اختصاص دادند . پیشنهاد می گردد جهت بالا رفتن سطح رضایت گردشگران ورزشی، کیفیت امکانات عمومی و رفاهی بیشتر لحاظ گردد.
    کلیدواژگان: مجموعه ورزشی آزادی، گردشگران ورزشی، رضایت
|
  • Elham Rashidzadeh, Arsalan Tahmasbi *, Foad Habibi Pages 1-24

    Housing is an important form of the social organization of space and its shape is affected by factors such as cultural characteristics. The main purpose of this research is to study and analyze the architectural features, patterns of architectural space and how it is organized in the residential architecture of Kurdish Mukrian, in order to recognize the architecture of these areas from a cultural point of view. The theoretical section of the study relies on the descriptive-analytical methodology and the practical section is based a survey on the form of traditional houses in the Kurdish-inhabited region of Mukrian. The results of this study indicate that traditional houses in this region generally follow ‘linear’, ‘L-shaped’ or ‘U-shaped’ patterns, and the number of wives in a house is of great importance in how space is organized. The results of the study are presented in detail in tables, where the hidden layers of culture(Mukrian Kurdish culture) in relation to the shape of houses have been identified.

    Keywords: Culture', Lifestyle, 'Space Organization, Shape of Houses
  • Roghayieh Golvarey, Karamatollah Zayyari *, Alireza Estelaji Pages 46-61
    Today more than half of the population live in urban cities . One of the most important characteristics of urbanization is rapid physical expansion of the city in horizontal distribution and irregular expansion of the city outside of physical limits are one of them . Due to growth of population especially after the establishing of free trade Zone ,Chabahar city has faced rapidly growth in physical dimension .so the importance of examining the physical expansion o tge city it has been studied between from 1984 and 2019. The present research is descriptive and analytical.The research method in the present study is in terms of the type of developmental applied research and by using Heldern and Entropy Shanon models it has analysed how the physical space expansion of this city .The results of using and analyzing theses models show that these periods have been the physical and non dense physical expansion paving the way for the city unplanned sprawl growth.
    Keywords: urban sprawl, border cities, Chabahar city, Heldern, Entropy Shanon models
  • Basir Asghari * Pages 84-103

    Abstract Basically, energy is one of the most influential elements in the economic and political decisions of the actors of the international system, so that they can use this element to overcome the behavior of other actors. which was first used by library resources such as the book Articles, articles, documents, press and statistics are used to describe the theoretical framework of the research and then to collect field data, a questionnaire has been used. Evaluation, research hypothesis testing and data analysis were done using SPSS software and regression test. The findings of the field studies indicate that the components of the prevention of crude energy and the adoption of the policy of development of refining and petrochemical industries, having the role of the most economical and secure energy transmission passage, providing and ensuring energy security and transmission, control Energy transit in the Strait of Hormuz, investment in the exploitation and transfer of energy, promotion of Iran's geopolitical weight due to access to energy resources and being located at the center of the strategic global energy center contributes more than other geopolitical components of energy transfer to the national security of the Islamic Republic of Iran.

    Keywords: Energy, Geopolitics of Energy Transmission, National security, Islamic Republic of Iran
  • Alireza Saadeghibakhsh, Alireza Estelaji *, Rahim Sarvar Pages 104-119
    The new night and nature is a new opportunity with economic returns that can sometimes be culturally and family-friendly, reinforcing all kinds of family solidarity and empathy. The current research question is what are the effects of realization of inner and outer nightlife on urban sustainable development planning (Case study: Tehran and area of ​​influence)? The present study uses a mixed approach, which combines both qualitative and quantitative methods. As a qualitative research case study, this qualitative research strategy explores various aspects of nocturnal life in urban sustainable development planning of Tehran metropolitan complex and area of ​​influence. In addition to the case study, the survey method was used as a quantitative method for data collection and analysis. The research statements were confirmed with a mean score above 4 and standard deviation below 1. The research findings indicate that the social and economic impacts of realization of the inner and outer nightlife on urban sustainable development planning (case study: Tehran and area of ​​influence) include both "social" and "economic" dimensions
    Keywords: Nightlife, Tehran metropolis, area of influence, Social, Economic Effects
  • Bahram Ghadimi * Pages 120-130
    The purpose of this study is to investigate the level of satisfaction of sports tourists with the quality of tourism facilities (sports, accommodation and recreation) of Azadi Sports Complex in Tehran. The statistical population of the study consisted of all spectators participating in the football match between Esteghlal and Persepolis teams in 1397 in Azadi Sports Complex in Tehran. The statistical sample of the study was 250 people who were selected in the sports complex and made a researcher-made questionnaire whose validity and reliability were confirmed. They answered in a simple random way. The descriptive research method is of correlation type that was done in the field and correlation coefficient. Pearson was used to analyze the data. The results showed that there is a positive and significant relationship between research variables and the level of satisfaction of sports tourists. Health and sports facilities had the highest score and public facilities had the lowest level of satisfaction. It is suggested that in order to increase the level of satisfaction of sports tourists, the quality of public facilities and welfare should be considered more.
    Keywords: Azadi Sports Complex, Sports Tourists, Satisfaction