فهرست مطالب

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 33 (بهار 1400)

  • تاریخ انتشار: 1400/03/28
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمود عیوضلو* صفحات 1-30

    هدف نهایی از برنامه ریزی ها و اقدامات امنیتی برای شهروندان، دستیابی آنان به احساس امنیت است. در این راستا پژوهش-های متعددی از ابعاد مختلف در مورد امنیت شهری صورت گرفته است؛ ولی با توجه به اینکه محله های شهری بستری هستند که جرایم در آن ها به وقوع می پیوندد، بدین منظور بررسی نقش آن ها در ارتقاء امنیت ضرورت می یابد. هدف نهایی این پژوهش شناخت و بررسی رابطه بین متغیرهای موثر بر احساس امنیت شهروندان در بین محله های شهری است. این مطالعه از یک زاویه دیگر به بحث پیشگیری از جرایم می پردازد که این امر دستیابی عملیاتی و اجرایی به نتایج پژوهش را آسان تر می کند. این پژوهش به صورت تطبیقی بین محله های (14) گانه شهر چالوس است و برای انجام طرح از روش های اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. بدین منظور از طریق فرمول کوکران تعداد (387) پرسشنامه انتخاب و به تفکیک محله های شهری و بر اساس تناسب جمعیتی آن ها توزیع شد؛ همچنین برای تکمیل نتایج پژوهش و شناسایی نمونه هایی از فضاهای جرم خیز بر اساس مبانی نظری، از طریق تلفیقی از روش های مشاهدات میدانی، توزیع پرسشنامه در بین شهروندان و مصاحبه با برخی مجرمان اقدام شد. شیوه تجزیه وتحلیل داده ها از نوع توصیفی-تحلیلی است. برای بررسی ابعاد موضوع آزمون هایی چون آزمون یومن ویتنی، همبستگی اسپیرمن و واریانس تک متغیره، با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری انجام و همچنین با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی به ترسیم نقشه های مربوط به وضعیت میزان احساس امنیت در محله های شهری پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد شهروندان ساکن در محله های (9)، (7) و (12) دارای میزان احساس امنیت کمتری هستند. وجود ویلاها در خط ساحلی (محله 14) همگام با ورود گردشگران و شکل گیری فضای بی هویت، زمینه ساز وقوع جرایمی با موضوعات فساد اخلاقی است.

    کلیدواژگان: پهنه بندی، احساس امنیت، محله محوری، فضاهای شهری
  • علی اصانلو*، علیرضا جزینی، رحیم بیاتی صفحات 31-58
    زمینه وهدف

    مدیریت انتظامی قاچاق کالا با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS یکی از حوزه های است که نیازمند مطالعه است.این پژوهش با هدف شناخت نقش این سامانه در مدیریت انتظامی قاچاق کالا در شهرستان کبودراهنگ به منظور ارایه راهکارهای مدیریت انتظامی قاچاق کالا صورت گرفته است.

    روش

    پژوهش حاضر به لحاظ هدف،کاربردی از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. در گام اول بر اساس اطلاعات پرونده های موجود نقشه های جرم قاچاق کالا در محدوده مورد مطالعه تهیه شد. در ادامه با برگزاری"نشست کانونی"، بر اساس نظرات 15 تن از مدیران انتظامی شهرستان کبودراهنگ راهکارهای مدیریت انتظامی قاچاق کالا احصا ومورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

    یافته ها

    نتایج حاصله بیانگر این است درصد بالایی از قاچاق کالا در6 منطقه از محدوده مورد مطالعه شناسایی گردید که دارای پتانسیل بالا بوده که می تواند مورد استفاده و انتخاب قاچاقچیان قرار گیرد. این مناطق با توجه به تعدد مسیر های دسترسی و همچنین کمبود های زیر ساختی مبارزه با کالای قاچاق محل های مناسبی برای تردد و اختفای کالای قاچاق است. همچنین با استفاده از نظرات خبرگان انتظامی 16 راهکار در حوزه مدیریت انتظامی قاچاق کالا احصا گردید.

    نتیجه گیری

    برآیند یافته های پژوهش بیانگرمدیریت انتظامی قاچاق کالا در محدوده زمانی و مکانی خاص نیازمند تقویت نیروی انسانی و تجهیزات کوپ، استقرار ایست و بازرسی ثابت، ساماندهی گشت ها و کنترل نظارت می باشد.

    کلیدواژگان: سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مدیریت انتظامی، قاچاق کالا، شهرستان کبودراهنگ
  • ارزیابی کیفیت محیطی در شهرک های مسکونی - سازمانی نیروی انتظامی در شهر تهران
    علیرضا طاهرخانی، خدر فرجی راد* صفحات 59-86
    با توجه به افزایش قیمت مسکن و به تبع مشکلات موجود در زمینه تامین مسکن، بنابراین ضرورت برنامهریزی به منظور تامین مسکن برای کارکنان و پرسنل سازمان های دولتی از جمله نیروی انتظامی به عنوان نهاد تامین کننده نظم و امنیت بیش از پیش احساس میگردد. در ساخت و تامین منازل مسکونی-سازمانی هزینه های مالی زیادی صرف می شود این در حالی است که کمتر به ابعاد کیفیت محیطی و سرزندگی در این شهرک ها توجه شده است. به همین خاطر این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که کیفیت محیطی شهرکهای مسکونی - سازمانی ناجا در چه سطحی قرار دارد؟ روش مورد استفاده در این پژوهش مبتنی بر رهیافتی عینی - ذهنی است و به منظور سنجش کیفیت های محیطی از ترکیبی از روش های کمی و کیفی استفاده شده است. داده های ذهنی با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه ساختاریافته با ساکنین شهرک ها و داده های عینی با استفاده از تحلیل های فضایی شاخص ها و برداشت های میدانی و استانداردهای شهرسازی صورت گرفته است. نتایج ارزیابی ها نشان می دهد که به طور کلی در بعد ذهنی، کیفیت محیطی در شهرک سوم خرداد وضعیت مطلوبتری نسبت به شهرک ثامن و شهرک ثامن نیز وضعیت مطلوب تری نسبت به شهرک شمس دارد. در شهرک سوم خرداد پایین ترین میزان مطلوبیت در شاخص های مربوط به عملکردی - ساختاری و هزینه و نگهداری، در شهرک ثامن پایین ترین میزان مطلوبیت در شاخص های تسهیلات مسکن و کالبدی - فضایی است و شهرک شمس نیز در شاخص های تسهیلات مسکن و هزینه و نگهداری کم ترین میزان مطلوبیت و رضایتمندی را دارد.
    کلیدواژگان: کیفیت محیطی، کیفیت محیط مسکونی، ارزیابی ذهنی و عینی، شهرک مسکونی - سازمانی
  • سید خلیل سید علی پور*، حمیدرضا گودرزی صفحات 87-114

    یکی از عوامل مهم در افزایش میزان آسیب های اجتماعی وجود مناطق و مکان های جرم خیز است. پژوهش ها نشان می دهد میان میزان ارتکاب جرم و ویژگی های محل وقوع جرم رابطه معناداری وجود دارد. امروزه بافت های فرسوده در مناطق شهری و به ویژه کلان شهرها به محلی برای فسادهای اخلاقی، آسیب های اجتماعی، جرم و جنایت تبدیل شده اند.پژوهش در نواحی (6) گانه و محله های منطقه (14) شهرداری تهران انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی و موردی است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات با تکنیک سوات است. در این پژوهش جامعه آماری تعداد (30) نفر از خبرگان و متخصصان مدیریت شهری در نظر گرفته شده اند. در اهداف آن مدیریت شهری و شناسایی مولفه ها و شاخص هایی مانند نظارت مطلوب در فضاها، نورپردازی، اختلاط مناسب کاربری ها، مسیر حرکتی مناسب، طراحی مناسب، نظارت اجتماعی، حس تعلق و حضور نیروی انتظامی موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند. در تجزیه وتحلیل اطلاعات نقاط قوت، بالاترین و با اهمیت ترین عامل، «طراحی مناسب ساختمان ها» با میانگین وزنی (3٫8) است و عامل «اتحاد و نبود نزاع و کشمکش بین ساکنین محله» با میانگین وزنی (3٫56) کمترین اهمیت را داراست. هرچند که خود این عامل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در بخش نقاط ضعف، «حضور نیروی انتظامی» بالاترین و با اهمیت ترین عامل تاثیرگذار به دست آمده است. در بخش فرصت ها، عامل «طراحی مناسب جاذبه های محله» با میانگین وزنی (3٫76) بالاترین عامل در بین فرصت ها تعیین شده است. در بخش تهدیدها، عامل «تجدید ساخت یا حذف فضاهای آسیب پذیر محله» بالاترین میانگین وزنی را به خود اختصاص داده است. میانگین وزنی این عامل (3٫93) است که به معنای حذف فضاهای آسیب پذیر محله از اولویت های مهم بافت فرسوده محسوب می شود.

    کلیدواژگان: چالشها، برنامه ریزی، مدیریت شهری، جزم خیزی، بافت فرسوده
  • اسماعیل نجفی، کرامت الله زیاری* صفحات 115-146

    جرم پدیده ای ایستا نبوده و در زمان های مختلف بسته به هدف، مکان های مختلفی را درگیر خود می کند. لذا بدین منظور چگونگی حرکت و جابه جایی جرم سرقت از منزل در شهر سمنان در بستر زمان به منظور مدیریت هدفمند نیروهای پلیس و شناسایی عوامل مکانی دخیل در آن به عنوان هدف پژوهش انتخاب گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی توصیفی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. از سامانه اطلاعات جغرافیایی و همچنین نرم افزارهای Excel و SPSS به منظور تحلیل های فضایی مکانی و همچنین زمانی استفاده شده است. در این پژوهش جرایم سرقت از منزل در محدوده قانونی شهر سمنان به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق سه کانون اصلی جرم سرقت از منزل در شهر سمنان در دو بافت ناکارآمد شهری به نام های محله کدیور و محله جهادیه و یک کانون در محدوده شهرک تعاون قرار گرفته است. همچنین از نظر زمانی وقوع سرقت منزل زمان های تعطیلی و احتمالا عدم حضور ساکنین در خانه تطابق دارد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که هرچند از نظر کلی، جرم سرقت از منزل در شهر سمنان بر سه کانون عمده تمرکز دارد، اما این کانون ها در بستر زمان کاملا دینامیک بوده و در طی فصول، ایام هفته و ساعات شبانه روز کاملا جابه جا می شوند.

    کلیدواژگان: کانون های جرم خیز، دینامیک، سرقت منزل، سیستم اطلاعات جغرافیایی، شهر سمنان
  • ناصر سلطانی*، علی اکبر تقیلو صفحات 147-182

    مرزهای سیاسی طولانی، هم جواری با واحدهای متعدد سیاسی مستقل و نزدیکی به کانون های فرصت و تنش بین المللی از مشخصه های بارز مرزهای استان آذربایجان غربی است که دو مولفه توسعه و امنیت، متاثر از چنین موقعیت و فضا هستند. بروز نابسامانی در فضای امنیتی، اقتصادی و اجتماعی مرزهای استان آذربایجان غربی با (967) کیلومتر طول مرزی از جمله قاچاق، ناامنی های ناشی از فعالیت جریان های قومی و ترددهای غیرمجاز، دولت و نهادهای نظامی و انتظامی را وادار به اتخاذ تدابیر کنترلی همانند اجرای طرح انسداد مرزی در مرزهای این استان از سال (1386) می کند؛ هرچند به واسطه عدم همراهی و همگامی برنامه های توسعه ای در جوامع مرزی، تحقق تمام اهداف پیش بینی شده در طرح انسداد مرزی را مشکل کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل رابطه توسعه یافتگی مناطق و جوامع مرزی استان آذربایجان غربی با پایداری امنیت و روش آن توصیفی و تحلیلی است. مولفه ها و شاخص های توسعه از گستردگی بالایی برخوردار هستند؛ اما به دلیل محدودیت در دسترسی به داده های رسمی و کمی، صرفا روی شاخص های فیزیکی، اجتماعی و فضایی دارای داده رسمی بسنده شد. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان (2135) روستای واقع در (9) شهرستان مرزی استان آذربایجان غربی و روش نمونه گیری شامل روش طبقه بندی شده و نمونه گیری تصادفی است. سکونتگاه های (4) شهرستان مرزی چالدران، ارومیه، پیرانشهر و سردشت به واسطه هم جواری با دو کانون سیاسی ترکیه و عراق به عنوان نمونه تعیین شدند که این (4) شهرستان مرزی دارای (1259) سکونتگاه روستایی بودند. (963) روستا از مجموع (1259) نقطه روستایی، (4) شهرستان مرزی چالدران، ارومیه، پیرانشهر و سردشت به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. داده های اصلی پژوهش از آمارنامه های مربوط به سرشماری عمومی نفوس و مسکن دوره (1385 -1390) و (1390 - 1395)، سرشماری کشاورزی (1393)، سالنامه آماری (1395) استان، نتایج تفصیلی خدمات روستایی (1390) به دست آمده است و همچنین داده های مربوط به شاخص های امنیت، از سپاه، نیروی انتظامی و مرزبانی اخذ شده است. بررسی مقدار F در سطح اطمینان (95) درصد بر روی ابعاد فضایی، فیزیکی و اجتماعی نشان می دهد که تفاوت معناداری به لحاظ سطح توسعه در داخل جامعه آماری وجود دارد؛ بنابراین با بررسی میزان ضریب بتا، نمی توان صرفا با اتکا به ابعاد فضایی، فیزیکی و اجتماعی به امنیت دست یافت. به عبارتی، در جامعه موردمطالعه، اقدامات توسعه ای، تاثیر چندانی در تحقق امنیت پایدار و بلندمدت این مناطق نداشته است. باز کردن فضا و شرایط بیشتر برای مشارکت مستقیم جوامع مرزی و کشورهای هم جوار در کنار اقدامات توسعه ای دولت، بر اشتراک منافع بازیگران ذینفع خواهد افزود و این بازیگران (دولت، جوامع مرزی و کشورهای هم جوار) برای حفظ منافع خود، از هرگونه عامل ناقض و مخل امنیت دوری خواهند جست.

    کلیدواژگان: امنیت، توسعه، مناطق مرزی، آذربایجان غربی
|
  • Mahmood Eyvazlou * Pages 1-30

    The ultimate goal of security planning and action for citizens is to make them feel safe. In this regard, several studies on various aspects of urban security have been conducted; however, given that urban neighborhoods are the context in which crimes occur, it is necessary to examine their role in promoting security. The ultimate goal of this study is to identify and investigate the relationship between variables affecting citizens' sense of security in urban neighborhoods. This study discusses crime prevention from another angle, which facilitates operational and executive access to research results. This research is a comparative study between (14) neighborhoods of Chalous city and documentary and survey methods have been used to carry out the design. For this purpose, through the Cochran's formula, a number of (387) questionnaires were selected and distributed to urban neighborhoods based on their population proportions; Also, in order to complete the research results and identify samples of criminal spaces based on theoretical foundations, through a combination of field observation methods, questionnaires were distributed among citizens and interviews were conducted with some criminals. The method of data analysis is descriptive-analytical. To investigate the dimensions of the subject, tests such as the Human Whitney test, Spearman correlation and variance were performed using statistical analysis software and also using GIS software to draw maps related to the state of security in urban neighborhoods. The results show that citizens living in neighborhoods (9), (7) and (12) have less security. The presence of villas on the coastline (neighborhood 14), along with the arrival of tourists and the formation of an atmosphere of anonymity, paves the way for the occurrence of crimes with issues of moral corruption.

    Keywords: zoning, sense of security, neighborhood, urban spaces
  • Environmental quality assessment in residential-organizational towns of the police force in Tehran
    Alireza Taherkhani, Kheder Farajirad * Pages 59-86
    The crisis of lack of adequate housing in large cities, which mainly lacks favorable environmental values to evoke a sense of satisfaction in residents is one of the main problems of government and military organizations and organs in different periods. This study seeks to assess the level of environmental quality of NAJA residential-organizational settlements in various components related to the physical-environmental, social-cultural and economic domains. The method used in this study is based on an objective-subjective approach in which the quality of the environment is measured based on residents' perceptions and existing objective features. In order to measure environmental qualities, quantitative and qualitative methods are used. Therefore, the present study is one of the combined studies in terms of methodology. Mental data analysis was performed using a questionnaire using statistical methods and structured interviews with settlers. The results of evaluations show that in general, the quality of the environment in mental terms, including the analysis of questionnaires and interviews, the third town of Khordad is more favorable than the town of Samen al-Imam and the town of Samen al-Imam is more favorable than the town of Shams. In the third town of Khordad, the lowest level of utility in indicators related to performance-structural and cost and maintenance in Samen Al-A'meh town is the lowest level of utility in indicators of housing and physical-spatial facilities and Shams town also in the index of housing facilities and costs. And maintenance has the lowest level of desirability and satisfaction.
    Keywords: quality of environment, quality of residential environment, subjective, objective evaluation, residential-organizational town
  • Seyed Khalil Seyed Ali Pour *, Hamidreza Godarzi Pages 87-114

    One of the most important factors in increasing the rate of social damage is the existence of crime-prone areas and places. Research shows that there is a significant relationship between the rate of crime and the characteristics of the crime site. Today, worn-out textures in urban areas, especially metropolises, have become a place for moral corruption, social damage, crime. According to the research objectives, the type of applied research is descriptive-practical and analytical. However, this factor itself is also very important. In the weaknesses section, the presence of the police force is the highest and most important factor. In the opportunity section, the suitable design factor of neighborhood attractions with an average weight of 3.76 is the highest factor among the opportunities. In the threats section, the factor of re-construction or elimination of vulnerable neighborhood spaces has the highest weighted average. The weighted average of this factor is 3.93, which means that eliminating vulnerable neighborhood spaces is one of the most important priorities of worn-out texture.

    Keywords: challenges, Planning, Urban Management, Deterioration, Worn texture
  • Esmaeil Najafi, KeramatAllah Ziari * Pages 115-146

    Crime is not a static phenomenon and it engages different places in different time depending on its purpose; therefore, the purpose of this study was to determine the how relocating the crime of burglary in Semnan in the context of time in order to purposefully manage the police forces and identify the spatial factors involved in it. The research method used in this study is descriptive-analytical and the required data and information for the research are provided by two methods of library and field research. Geographic information system as well as Excel and SPSS software has been used for spatial and temporal analysis. In this study, the crime of burglary was studied in the legal district of Semnan as the statistical society. According to the findings of the research, three main Hotspots of Home theft crime in the city of Semnan are located in two dysfunctional urban texture that called Kadivar and Jahadieh neighborhoods and one center within the confines of the Ta'avon town. Also in terms of time, the committing of burglary matches with holidays and the likely absence of residents in the houses. The results show that although the crime of home burglary in Semnan generally focuses on three major Hotspots, these Hotspots are quite dynamic over time and move completely during the seasons, weekdays and day and night hours.

    Keywords: Crime hotspots, Dynamics, Home theft, geographic information system, Semnan city
  • NASER SOLTANI *, AliAKBAR TAGHILOO Pages 147-182

    Long political borders, proximity to several independent political units and proximity to international centers of opportunity and tension are prominent features of the borders of West Azerbaijan Province, which are affected by the two components of development and security of such a situation and space. This study examines the relationship between the development of border regions and communities of West Azerbaijan province with security stability. The research method is descriptive and analytical. The statistical population of the study is inhabitants of border villages and towns of the province and the sampling method is stratified sampling and random sampling. Examination of the F value at 95% confidence level on managerial, infrastructure and superstructure dimensions shows that there is a significant difference within the statistical population in terms of level of development. Also, by checking the Beta coefficient, security cannot be determined solely by relying on managerial, infrastructure and superstructure dimensions. In other words, development measures do not have much impact on achieving lasting and long-term security in the community under study. Opening up more space and conditions for direct participation of border communities and neighboring countries will be more effective alongside government development measures, adding to the interests of the stakeholders concerned and these actors (government, border communities and neighboring countries) will strive to maintain the interests.

    Keywords: security, Development, Border Areas, West Azerbaijan