فهرست مطالب

نشریه روان سنجی
پیاپی 35 (زمستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/12/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • بررسی پایایی و روایی مقیاس بهزیستی روان شناختی کودکان (PWB-c)
    ماندانا سپنتا، احمد عابدی* صفحه 1

    اندازه گیری بهزیستی روان شناختی کودکان تلاش مهمی است چرا که اجازه می دهد رابطه بین بهزیستی ذهنی و روان شناختی کودکان بررسی شود. هدف پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس بهزیستی روان شناختیکودکان (PWB-c) فرم 24 سوالی بود که برگرفته از پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف می باشد.روش شناسی این پژوهش، توصیفی و از نوع اعتبارسنجی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کودکان دوره ابتدایی بین سنین 12-8 سال شهر اصفهان در سال تحصیلی 97-1396 بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای 300 دانش آموز (150 دختر و 150 پسر)  انتخاب شدند. با بهره گیری از روش آلفای کرونباخ، معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار spss.22 و Lisrel 8.80، روایی سازه آن مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان داد که مدل از برازش مطلوب برخوردار می باشد و ساختار کلی روابط مورد آزمون در تحلیل عامل مرتبه اول از طریق داده های به دست آمده تایید می شود (شاخص های IFI، NFI، CFI، RFI و GFI بزرگ تر از 0/90 و PNFI بزرگ تر از 0/5؛ خطای تقریبی (RMSEA) کوچک تر از 0/08؛ و خی دو به هنجار (X2/DF) نیز کوچک تر از 3).  ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس بهزیستی روان شناختی کودکان و تمامی خرده مقیاس های آن (تسلط بر محیط=0/76، رشد فردی=0/70، هدف در زندگی=0/70، پذیرش خود =0/83، خودمختاری=0/90، و روابط مثبت با دیگران=0/73)  بیشتر از 0/70 می باشد که نشان دهنده مطلوب بودن پایایی مقیاس می باشد.

    کلیدواژگان: روایی، پایایی، بهزیستی روان شناختی کودکان
  • شاخص های روانسنجی مقیاس اعتیاد به رسانه اجتماعی
    عاطفه توحیدی*، مهرناز آزادیکتا، مجید برزگر، صدیقه حیدری صفحه 2

    گرایش به رسانه های اجتماعی در دهه های اخیر شدیدا افزایش یافته به گونه ای که می توان از آن به "اعتیاد به رسانه یا شبکه اجتماعی" یاد کرد. هدف این پژوهش بررسی شاخص های روانسنجی مقیاس اعتیاد به رسانه های اجتماعی و همگرایی آن با پرسشنامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل بوده و روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش بخش اول استفاده از روش های روانسنجی و بخش دوم توصیفی- همبستگی بوده است. نمونه پژوهش حاضر تعداد 274 دانش آموز مقطع متوسطه دوم دبیرستان دخترانه فاطمیه از ناحیه 6 منطقه 14 شهر تهران بوده اند و ابزار مورد استفاده مقیاس اعتیاد به رسانه اجتماعی و پرسشنامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل بوده است. یافته های تحلیل اکتشافی نشان داد که 28 گویه تعداد 6 عامل را پوشش داده که روی هم رفته 59/35 درصد واریانس کل را تبیین می کرد. در تحلیل تاییدی نیز مقادیر تی برای این 6 عامل بالاتر از 1/96 و مقداری قابل قبول بود، مقادیر حاصله برای RMSEA، CFI و IFI مقداری عالی، برای GFI و NFI مقداری مناسب، برای AGFI قابل قبول و برای RFI مقداری مطلوب بدست آمد که در سطح خطای کمتر از 0/01 معنادار بوده اند. ضریب آلفای کرونباخ برای کلیه خرده مقیاس ها و در کل مقیاس بالاتر از 0/7 بود. نتایج نشان داد مقیاس مذکور از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار بوده و از آن می توان در پژوهش های آینده استفاده نمود

    کلیدواژگان: اعتیاد به رسانه اجتماعی، تحلیل عاملی، روایی
  • هنجاریابی پرسشنامه افکار تکرار شونده بر روی زنان بزرگسال ساکن تهران (یک ابزار فراتشخیصی)
    زهرا حیدری* صفحه 3

    مقدمه افکار تکرارشونده منفی یکی از مهمترین عوامل فراتشخیصی مشترک در شکل گیری و تداوم اختلالهای هیجانی است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه 10 سوالی پرسشنامه افکار تکرارشونده  بود . جامعه آماری پژوهش شامل 527 نفر از زنان بزرگسال (18 سال به بالا) شهر تهران بود که به وسیله پرسشنامه  استاندارد افکار تکرارشونده مکوی و همکاران 2010 مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد نسخه 10 سوالی پرسشنامه افکار تکرارشونده از ساختار تک عاملی ،پایایی و همسانی درونی بالایی برخوردار بود. بدین معنی که پرسشنامه افکار تکرارشونده ، می تواند به عنوان ابزار بررسی مهمترین عامل فراتشخیصی یعنی افکار منفی تکرارشونده در بین زنان بزرگسال ساکن تهران مورد استفاده قرار گیرد.

    کلیدواژگان: نسخه 10 سوالی پرسشنامه افکار تکرارشونده، اعتبار، پایایی، فراتشخیصی
  • بهزاد علی گوهری، خدیجه ابوالمعالی الحسینی*، فریبرز درتاج، فرهاد جمهری صفحات 7-26

    هدف ازپژوهش حاضرتعیین اثربخشی معنویت درمانی برتعدیل باورهای فراشناخت فرزندان جانبازان PTSD بود. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بوده. جامعه آماری دانشجویان شاهد (فرزندان جانبازان مبتلا به PTSD) در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن درسال 1395 بود . برای انتخاب نمونه ملاک های ورود 20 نفر شناسایی شدند و به تصادف دردوگروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (هرگروه 10نفر)  گروه آزمایش 10جلسه آموزش معنویت درمانی دریافت کرد .ولی گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد..شرکت کنندگان پرسشنامه باورهای فراشناخت ولز (MCQ-30) رامرحله پیش آزمون ، پس ازمون و پیگیری تکمیل کردند. داده ها توسط نرم افزار SPSS 22  و با استفاده از آزمون تحلیل دوعاملی با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند .یافته ها نشان داد که اثرات معنویت درمانی برکاهش برخی مولفه های باورهای فراشناخت شامل فقدان اعتماد شناختی  و خودآگاهی شناختی و کنترل ناپذیری افکار معنادار است و نتایج درطی پیگیری یک ماهه ماندگار است .

    کلیدواژگان: معنویت درمانی، باورهای فراشناخت، فرزندان جانبازان PTSD
  • حسین ملک شاهی، کامبیز کامکاری*، بهنام مکوندی صفحات 27-48

    در پژوهش حاضر به «روایی همزمان مقیاس ملی رفتارهای انطباقی با نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه در کودکان کم توان ذهنی» پرداخته شده و سوال اصلی بدین ترتیب تدوین شد که آیا مقیاس ملی رفتارهای انطباقی با نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه در کودکان کم توان ذهنی دارای روایی همزمان است؟ پژوهش حاضر در حیطه طرح های روان سنجی جای می گیرد. جامعه پژوهش را متخصصین سنجش رفتار انطباقی، مربیان و والدین کودکان کم توان ذهنی مراکز خصوصی و دولتی سازمان بهزیستی و سازمان استثنایی استان تهران در سال 1398 تشکیل یافته است. در پژوهش حاضر با پیروی از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 1200 نفر از مربیان و والدین کودکان کم توان ذهنی از مراکز خصوصی و دولتی سازمان بهزیستی و سازمان استثنایی استان تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در تحقیق حاضر، مقیاس ملی رفتار انطباقی و نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه می باشد که هر دو ابزار در ایران استانداردسازی شده و دارای روایی و اعتبار مطلوبی است. در راستای آزمون سوال های تحقیق از مدل آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده و یافته های تحقیق نشان داد که (به جز عامل استدلال سیال و هوشبهر سیال) بین عوامل استدلال سیال، دانش، استدلال کمی، پردازش دیداری- فضایی و حافظه فعال با اکثریت خرده آزمون های مقیاس ملی رفتارهای انطباقی رابطه مثبت معنی داری مشاهده می شود. بدین ترتیب که افزایش هوش در چهار عامل مذکور، رفتار انطباقی نیز افزایش می یابد و با کاهش هوشبهر، رفتارهای انطباقی نیز کاهش می یابند. بنابراین، مقیاس رفتار انطباقی دارای روایی همزمان با نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه است و می تواند به عنوان یک ابزار کارا در جهت سنجش رفتار انطباقی کودکان کم توان ذهنی استفاده شود

    کلیدواژگان: روایی همزمان، مقیاس ملی رفتارهای انطباقی، نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه، کودکان، کم توان ذهنی
  • زهرا یوسفی*، نرجس کاظمی شتریه صفحات 49-67

    پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و پایایی مقیاس میل به ازدواج مجدد مردان در شهر اصفهان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مردان متاهل شهر اصفهان در سال95-96 تشکیل دادند. نمونه آماری شامل  400مرد متاهل بود که  از کلیه مناطق شهر اصفهان به شکل در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بود از مقیاس های میل به ازدواج مجدد، پرسشنامه روابط خانوادگی (اولسون و بارنز، 2004)، سبک دلبستگی نا ایمن (آرمسدن و گرینبرگ، 1987)، خرده مقیاس های روان رنجوری، توافق پذیری و وجدان گرایی  پرسشنامه پنج عاملی شخصیت (کاستا و مک کری، 1997). داده ها در دو بخش توصیفی (انحراف استاندارد، میانگین وهنجاریابی) و استنباطی تحلیل آلفای کرانباخ، همبستگی پیرسون و تحلیل عامل اکتشافی) گردید. نتایج نشان داد همسانی درونی سوالات نزدیک به یک قابل قبول بود. توزیع فراوانی نمرات به سمت چپ کشیدگی داشت که نشان می دهد با افزایش نمرات میل به ازدواج مجدد، فراوانی افراد کاهش می یابد. شواهد بررسی روایی همگرا و واگرای این پرسشنامه نشان داد سبک دلبستگی ناایمن با پدر و روان رنجوری با میل به ازدواج مجدد مردان رابطه مثبت ومعناداری دارد. که موید روایی همگرا است. روابط خانوادگی، توافق پذیری و وجدان گرایی با میل به ازدواج مجدد مردان رابطه منفی و معناداری دارند که این نتایج موید روایی واگرا است. نتایج تحلیل عامل اکتشافی این پرسشنامه نشان داد این پرسشنامه از سه عامل تشکیل شده است که عبارتند از: « سبک- سنگین کردن ازدواج مجدد» «گرایش قوی به ازدواج مجدد» و«هیجان مثبت درباره ی ازدواج مجدد». همبستگی هر عامل با نمره کل معنادار بود که هر دو نشان دهنده شواهد مربوط به روایی سازه هستند. با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گرفت که پرسشنامه میل به ازدواج مجدد مردان از ویژگی های مطلوب روان سنجی برخوردار است و می توان از آن برای ارزیابی خانواده در حوزه های آموزشی، پژوهشی و درمانی استفاده کرد

    کلیدواژگان: میل به ازدواج مجدد مردان، روایی یابی، پایایی یابی
  • هاشم جبرائیلی*، علیرضا مرادی، مجتبی حبیبی صفحات 69-84

    با توجه به اهمیت بالینی و پژوهشی تهیه ابزارهای کوتاه و معتبر جهت سنجش دشواری های تنظیم هیجان، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی نسخه کوتاه فارسی مقیاس دشواری در تنظیم هیجان انجام شد.پژوهش حاضر یک مطالعه تحلیلی- مقطعی است.نمونه شامل 300 مرد ساکن در کمپ های ترک اعتیاد و 300 مرد غیر مصرف کننده بود که اطلاعات آنها در پارک های تهران گردآوری شد. این افراد با استفاده از مقیاس دشواری در تنظیم هیجان، فرم کوتاه مقیاس دشواری در تنظیم هیجان و فرم کوتاه مقیاس رفتار تکانشی مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با آزمون آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی تاییدی و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Lisrel تحلیل شد.یافته ها نشان داد که پایایی همسانی درونی فرم کوتاه مقیاس دشواری در تنظیم هیجان 0/91 است و پایایی تصنیف این مقیاس 0/89 است. نتایج تحلیل عاملی از تایید ساختار تک عاملی و 5 عاملی این مقیاس حکایت داشت. نتایج آزمون همبستگی هم نشان دهنده همبستگی مثبت این مقیاس با مقیاس های مشابه بود که از روایی ملاکی این ابزار حکایت دارد.

    کلیدواژگان: تنظیم هیجان، تحلیل عاملی تاییدی، ساختار عاملی، ویژگی های روان سنجی
  • زهرا مصباح، خدیجه ابوالمعالی الحسینی*، فریده حمیدی صفحات 85-103

    نوجوانی یکی از مهمترین رده های سنی است که به دلیل افزایش مشکلات نوجوانان در حوزه های فردی و اجتماعی، احتمال ایجاد تحریفاتشناختی در این سن افزایش مییابد. پژوهش حاضر به منظور هنجاریابی ابزار سنجش باورهای غیر عقلانی برنارد (1988) صورت گرفته است .جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه منطقه 5 شهر تهران در سال 1398بود که با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای، 274 نفر از دانش آموزان پرسشنامه باورهای غیرعقلانی را تکمیل کردند. آلفای کرونباخ پرسشنامه 77/0 به دست آمد. برای تحلیل داده ها ابتدا از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد و اگر چه تعداد ماده ها کاهش یافت، تعداد سازه ها همانند سازه اصلی 4 سازه باقی ماند، با توجه به حذف دو گویه در استخراج عامل های اصلی و عدم برازش سطح قابل قبول شاخص ها، گویه های 26 گانه پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی تحلیل شد. با چرخش واریماکس، یافته ها از مدل مفروضه پرسشنامه از وجود 4 عامل زیربنایی حمایت نمود. در ادامه با توجه به محتوای گویه ها، عامل های اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب «تحقیر خود»، « بی تحملی قوانین ناامیدکننده»، « بی تحملی ناکامی در تکالیف و  توقع انصاف» و «بی تحملی نقض قواعد توسط دیگران» نامگذاری شدند. در نهایت پرسشنامه با 25 ماده و 4 سازه جدید استخراج گردید که می تواند 58/21  درصد واریانس کل را توجیه کند.

    کلیدواژگان: باورهای غیرعقلانی، هنجاریابی، روایی، پایایی