فهرست مطالب
نشریه مطالعات ساختار و کارکرد شهری
پیاپی 26 (بهار 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/02/30
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 7-29
این مقاله ابعاد و شاخص های موثر بر سامان دهی بافت تاریخی ارومیه با رویکرد سیاست های دارایی مبنای توسعه اجتماعات محلی را از طریق مدل سازی ساختاری- تفسیری شناسایی و تحلیل می کند و درنهایت، به طراحی ارتباطات بین معیارها (سرمایه اجتماعی،کالبدی و مالی) و زیرمعیارهای آنها پرداخته است. با توجه به مولفه های مورد بررسی پژوهش حاضر، روش انجام تحقیق در این مقاله از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی (علی) است. ابتدا، از طریق مطالعه ادبیات و مطالعات دیگر شاخص های سیاست دارایی مبنای توسعه اجتماعات محلی برای سامان دهی بافت تاریخی، شناسایی شده است، سپس با استفاده از متدولوژی تحلیلی نوین مدل سازی ساختاری-تفسیری(ISM) روابط بین شاخص های سیاست دارایی مبنا برای سامان دهی تعیین و به صورت یکپارچه تحلیل شده است؛ درنهایت با استفاده از تحلیل MICMAC، نوع متغیرها با توجه به میزان اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها مشخص شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، سه عامل میزان درآمد ماهانه، وضعیت مالکیت، و ارزش ملک مسکونی به ترتیب با میزان قدرت نفوذ 18، 18 و 16 بیشترین تاثیر و معیارهای کیفیت امکانات کالبدی و ثروت قابل تبدیل به پول هر دو با میزان قدرت نفوذ 7، کمترین تاثیر را در سامان دهی بافت تاریخی با رویکرد سیاست های دارایی مبنای دارند. همچنین در سطح ابعاد، نتایج نشان می دهد که اولین ابعاد موثر در سامان دهی بافت تاریخی ارومیه با رویکرد سیاست های دارایی مبنای توسعه اجتماعات محلی، ابعاد سرمایه مالی است. درنتیجه، هر گونه برنامه و اقدام برای سرآغاز و سامان دهی بافت تاریخی شهر ارومیه، باید به نقش کلیدی و پایه ای این عوامل توجه نماید.
کلیدواژگان: مدل سازی، تفسیری- ساختاری، سامان دهی، رویکرد دارایی- مبنا، بافت تاریخی، شهر ارومیه -
صفحات 30-55
رشد جمعیت شهرهای ایران بعد از انقلاب اسلامی با افزایش چشمگیری مواجه شد و این افزایش در طی دو دهه اخیر به حدی بوده است که شهرها با شیوه های مختلفی رشد و تکامل یافتند. یکی از مسایل حایز اهمیت در این ارتباط، توسعه بی رویه فیزیکی شهرهاست که با تراکم پایین و به صورت پراکنده اتفاق افتاده و به مشخصه ظاهری بسیاری از شهرها در جهان تبدیل شده است. این مسئله امروزه به شکل خزش شهری نمود پیدا کرده و موضوع بسیاری از پژوهش ها قرار گرفته است. شهر رشت نیز از این قاعده مستثنی نیست و به دلیل چندنقشی بودن آن در سطح منطقه و استان، در مقایسه با سایر شهرها رشد کالبدی نامناسبی را شاهد بوده است که مهم ترین ویژگی آن خزش شهر به سمت و سوی سطح اراضی پیرامون محدوده قانونی شهر بوده است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی اثرات زیست محیطی خزش شهر رشت در روند توسعه زمانی فضایی است. در تحقیق حاضر، برای ارزیابی اثرات زیست محیطی خزش شهری در شهر رشت، از روش ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) استفاده شده است که به منظور ثبت اثرات ناشی از احداث ساخت و سازهای مسکونی و غیرمسکونی بر چهار محیط فیزیکی شیمیایی، اکولوژیکی بیولوژیکی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی فنی استفاده شد. در ادامه 26 عامل در چهار محیط مذکور انتخاب شد و با استفاده از ماتریس RIAM، اثرات این عوامل بر خزش شهری شناسایی شد. تحلیل ماتریس RIAM نشان داد که 87/83 درصد از عوامل دارای اثرات منفی و تنها 13/16 درصد دارای اثرات مثبت بودند. بر این اساس، توریسم، فعالیت های کشاورزی، تنوع زیستی، فون و گونه های جانوری و آلودگی آب های سطحی بیشترین اثرات منفی را بر خزش شهری دارند.
کلیدواژگان: توسعه کالبدی، خزش شهری، ماتریس RIAM، پیامدهای زیست محیطی، شهر رشت -
صفحات 56-74
بازارهای تاریخی به عنوان ستون فقرات و قلب تپنده شهر از مهم ترین فضاهای عمومی در شهرهای ایرانی- اسلامی هستند که از دیرباز تاکنون با عملکردهای کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود نقش بسزایی در حیات بخشی به جوامع شهری ایفا نموده اند. بازار تاریخی شهر اردبیل ازجمله مهم ترین بازارهای تاریخی است که عملکردهای مختلف این بازار، آن را به یک کانون پرجنب و جوش با مرکزیت قوی تبدیل کرده است و با وجود اینکه در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود دچار تحولاتی شده و همچنین علی رغم تغییرات کالبدی شهر اردبیل، توانسته عملکردهای خود را حفظ کند. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین عملکردهای بازار تاریخی شهر اردبیل و تحلیل اهمیت آن ها است. پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی است. جهت گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی در قالب مشاهده، ابزار پرسش نامه و نظرات کارشناسان ذی ربط با موضوع برای رسیدن به اهداف پژوهش بهره گرفته شده است. تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق با استفاده از مدل دیمتل (Dematel) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد عملکردهای «برانگیختن حس تعلق و دلبستگی در استفاده کنندگان»، «حضور طبقات و قشرهای اجتماعی گوناگون» و «فعالیت های تجاری اصناف مختلف» به ترتیب با ضرایب اهمیت 668/0، 536/0 و 493/0 مهم ترین عملکردهای بازار تاریخی اردبیل هستند.
کلیدواژگان: عملکرد، بازار تاریخی، ایرانی- اسلامی، اردبیل -
صفحات 75-100
شهر اهواز مرکز استان خوزستان به سبب متغیرهای مانند رشد طبیعی جمعیت، افزایش مهاجرت ناشی از جنگ، توسعه صنایع فولاد و نفتی و غیره رشد کالبدی زیادی داشته است. این رشد در بستر جلگه ای و بدون موانع طبیعی، بدون کنترل و برنامه ریزی مناسب صورت گرفته است که سبب ظهور پدیده پراکنده رویی در این شهر شده است. پدیده پراکنده رویی شهری، پدیده چندبعدی است که پیامدهای زیادی را به ویژه در بعد اجتماعی و سلامت عمومی به همراه دارد. هدف تحقیق بررسی پدیده پراکنده رویی در محلات و تاثیر آن بر فعالیت بدنی در شهر اهواز است. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است. دادهای تحقیق در بخش پراکنده رویی برای 116 محله از بلوک آماری و لایه کاربری اراضی شهر اهواز استخراج شده است. از 17 شاخص شامل تراکم جمعیت، تراکم واحد مسکونی، تراکم خانوار، تراکم خالص مسکونی، تعداد قطعات دارای کاربری ترکیبی در هر محله، نسبت مساحت کاربری های ترکیبی هر محله به کل مساحت محله، نسبت شاغلین، نسبت کاربری تجاری محله، نسبت مساحت ساخته شده به کل مساحت محله، تراکم ساختمانی محله، نسبت مساحت کاربری های خدماتی به مساحت محله، نسبت تراکم ساختمانی به بالاترین تراکم، نسبت تراکم جمعیت به بالاترین تراکم، فاصله از مرکز شهر، نسبت زمین های بایر از مساحت محله، نسبت ساختمان های یک طبقه و میانگین اندازه قطعات مسکونی استفاده شده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار ArcGIS و تکنیک های دیمتل (جهت وزن دهی) ویکور (جهت رتبه بندی) استفاده شده است. در بخش دوم (فعالیت بدنی شهروندان) از پرسشنامه به منظور گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان دو محله ای است که در رتبه های اول و آخر از نظر پراکنده رویی قرارگرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد محله کیانشهر در رتبه اول و محله زیتون کارمندی در رتبه آخر از نظر میزان پراکنده رویی قرارگرفته اند. نتایج پرسشنامه فعالیت بدنی در این دو محله نشان داد فعالیت بدنی و فعالیت ورزشی محله زیتون کارمندی بالاتر از محله کیانشهر می باشد؛ بنابراین در شهر اهواز پراکنده رویی فعالیت بدنی را کاهش می دهد.
کلیدواژگان: پراکنده رویی، فعالیت بدنی، سلامتی، تراکم، شهر اهواز -
صفحات 101-118
امروزه جوامع توسعه یافته هریک بر اهمیت توسعه فضاهای ورزشی و اثرات روشن آنها بر سلامت اجتماعی، بهبود کارایی، وحدت ملی و استفاده بهینه و صحیح از اوقات فراغت واقف هستند. در همین رابطه، تاثیر فضاها و مراکز ورزشی نیز اهمیت دوچندان دارد. باتوجه به اهمیت این موضوع، لازم است تا فضاهای ورزشی به گونه ای مکان یابی شده و در سطح شهر پراکنده شوند که عموم قادر باشند با سهولت به آنها دسترسی داشته باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی الگوهای فضایی و تدوین الگوی بهینه جهت مکان یابی مراکز ورزشی در سطح شهر سنندج است. فرایند تحلیل به صورت ترکیبی از روش های توصیفی و تحلیلی می باشد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهایGIS ، SUPER DECISIONS و از شاخص میانگین نزدیکترین همسایه جهت ارزیابی الگوی فضایی مراکز ورزشی و مدل ANP و مدل فازی جهت مکان یابی فضاهای ورزشی استفاده شده است. به نحوی که از مدل فرایند تحلیل شبکه ای جهت تعیین ارزش و وزن معیارهای مختلف و از سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت تحلیل لایه ها و ارایه خروجی درقالب نقشه استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده اند که پراکنش ناهمگون فضاهای ورزشی در سطح شهر و همچنین پایین بودن سطح سرانه فضاهای ورزشی و مشکلات دسترسی شهروندان به این مراکز از جمله اصلی ترین مسایل مرتبط با الگوی فضایی مراکز ورزشی در شهر سنندج است.
کلیدواژگان: فضاهای ورزشی، مکانیابی، مدل ANP، مدل فازی، سنندج -
صفحات 119-145
توسعه میان افزا از ابزارهای رشد هوشمند است و در پاسخ به مشکلات ناشی از پراکنده رویی از دهه 70 میلادی در چارچوب نظریه توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفت. با وجود اثرات مثبتی که این الگوی رشد بر پایداری شهرها دارد، در صورت عدم اجرای اصولی آن، این الگو با پیامد های منفی مواجه و نتیجه آن عدم رضایت ذی نفعان و کاهش کیفیت زندگی آن ها خواهد بود. اجرای توسعه میان افزا در اراک بصورت ساخت واحدهای بلندمرتبه/آپارتمانی در اراضی بایر باقیمانده در محلات یافتهای میانی شهر و یا تخریب واحدهای مسکونی قابل سکونت و ریزدانه، در سالهای اخیر باعث اثرات منفی چندی بر زندگی ساکنین این سایت ها شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین این اثرات و به روش توصیفی و علی (پس از وقوع) انجام، و داده های لازم نیز با ابزار پیمایش گردآوری شد. تحلیل روابط بین مفاهیم با تکنیک نقشه های شناختی فازی(FCM)، و جهت آزمون آن ها از مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart pls انجام شد. یافته های آن نشان داد: قیمت بالای زمین در بافت میانی شهر اراک انگیزه بالایی برای تراکم ایجاد نموده و افزایش تراکم بر ایمنی و امنیت (162/26 T value=)، آسایش (T value=21/075) و دسترسی (T value=3/95) تاثیر گذاشته و مخل آنها بوده است. همچنین تاثیر مولفه دسترسی نیز بر چیدمان عناصر نیز تایید شد (value=3/727) . از بین آسیب های آزمون شده تراکم، بالاترین ضریب آسیب را نشان داد و سایر آسیب ها نیز پیامد آن شناخته شد. نتیجه اینکه توسعه میان افزا در این بافت نارضایتی ساکنین را به دنبال داشته است. پژوهش در ادامه برای کاهش این آسیب ها، رعایت استراتژی های توسعه میان افزا قبل از اجرا را توصیه و پیشنهاداتی جهت کاهش اثرات این آسیب ها بعد از اجرای غیراصولی ارایه می دهد.
کلیدواژگان: آسیب های توسعه میان افزا، محلات بافت میانی شهر، شهر اراک، معادلات ساختاری، pls -
صفحات 146-167
در حالیکه سیاست های اتخاذ شده در حوزه حمل و نقل بر محرومیت اجتماعی درصد زیادی از خانوارهای ساکن در شهرها اثرگذار است، مطالعات مرتبط با عدالت اجتماعی، حمل و نقل را تنها به عنوان مثالی حاشیه ای برای پیشبرد مباحث وسیع تر مورد توجه قرار داده اند و اجرای عدالت در این حوزه به ندرت به صورت صریح مورد توجه قرار گرفته است. در نتیجه، بسیاری از محققان سعی دارند با استفاده از تفسیر نظریات مختلف عدالت در تبیین این سیاست ها اثرگذار باشند. در همین راستا، این مطالعه سعی دارد به شیوه ای توصیفی-تحلیلی با تکیه بر "رویکرد قابلیت"، مدلی ارایه دهد که قادر است با استفاده از داده های مربوط به مشخصات ساکنین، شاخص های زیستگاه شهری و عملکرد سیستم حمل و نقل، میزان توانایی افراد برای برطرف کردن حداقل نیازهای اساسی خود را مدل سازی کند. به همین منظور با معرفی و بکارگیری متغیرهای هر دسته و با ارایه یک سناریوی مفهومی، "شاخص قابلیت" 16 شخص ساکن در یک بلوک فرضی که دارای مشخصات متفاوتی هستند تخمین زده شد. نتایج مدل نشان می دهد بیشترین میزان تفاوت شاخص قابلیت برای افراد، متاثر از متغیر مالکیت خودروی شخصی، میزان درآمد و معلولیت افراد است. بعلاوه رده سنی جوان دارای حساسیت بیشتری به این متغیرها است، بطوریکه عدم مطلوبیت در متغیرهای یاد شده موجب کاهش بیشتری در میزان شاخص قابلیت افراد جوان نسبت به همتایان آنها با رده سنی پیر خواهد شد. در نتیجه، این مدل توانایی محاسبه میزان نابرابری گروه های مختلف جامعه و ارایه پیشنهاد برای سیاست گذاری در یک فضای شهری را خواهد داشت.
کلیدواژگان: عدالت، رویکرد قابلیت، برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی حمل و نقل -
صفحات 168-190
پدیده پویای رشد شهری از نشانه های رشد جمعیت، توسعه اقتصادی و همچنین افزایش اهمیت شهر است. مطالعات شهری و همچنین برنامه ریزی های آتی برای شهرسازی نیازمند داده های فعلی و تاریخی مربوط به ادوار گذشته از شهر است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه، بررسی و ارزیابی گسترش مکانی-زمانی شهر زنجان در پنج برهه زمانی به کمک سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و با به کارگیری مدل آماری آنتروپی نسبی شانون است. در این پژوهش از عکس های هوایی مربوط به سه دوره زمانی سال های 1352، 1361، 1377 و دو دوره تصاویر ماهواره ای 1387 و 1395 استفاده شد. پس از آماده سازی اطلاعات مکانی مورد نیاز، سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تعیین میزان توسعه نواحی شهری و رشد شهرنشینی در زنجان ده جهت مختلف به کار گرفته شد. فرضیه به کاررفته برای تقسیم بندی نواحی در آنتروپی نسبی شانون، دید خوبی از رشد کلی شهر، جهت رشد شهر و رشد شهر در دوره های زمانی متفاوت ارایه می کند. براساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، شهر زنجان دارای پراکندگی افقی شدید نیست، چراکه میزان آنتروپی نسبی شانون محاسبه شده برای شهر از 5/0 تجاوز نکرده است. از سوی دیگر یکی از مهم ترین نتایج به دست آمده از این تحقیق این است که گسترش شهری در شهر زنجان از افزایش جمعیت پیشی گرفته است و به عبارت دیگر، افزایش سطح شهر فراتر از افزایش جمعیت بوده است. این خود موید پراکنده تر شدن تدریجی شهر است که معمولا در اثر ماشینی شدن شهرها اتفاق میافتد. با توجه به روند طولانی مدت بررسی شده در زنجان، نتایج به دست آمده راهنمای خوبی برای مدل سازی فرایند پراکندگی افقی (اسپرال) شهری، درک عوامل شهرنشینی و پیش بینی الگوهای توسعه شهر در آینده است.
کلیدواژگان: آنتروپی نسبی شانون، پراکندگی افقی شهری، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، شهر زنجان -
صفحات 191-213
بلایای طبیعی مانند زلزله، فاجعه انسانی، تخریب منابع و ایجاد اختلال در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شهرها را به دنبال دارند. روی دیگر این فاجعه، فرصت هایی است که پیرو تغییرات ناشی از وقوع زلزله برای توسعه، به خصوص در فرایند بازسازی و نوسازی فراهم می شود. هدف از این تحقیق، شناسایی و ارزیابی فرصت های توسعه کالبدی ناشی از زلزله 1376 در شهر حاجی آباد زیرکوه است. روش تحقیق براساس هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی بوده است. شیوه گردآوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای (فیش برداری و اسنادی) و مطالعات میدانی (پرسش نامه و مصاحبه) است. روایی پرسش نامه با توجه به مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده از پرسش نامه (828/0)، تایید شد. به منظور بررسی و ارزیابی میزان استفاده از فرصت های توسعه کالبدی از مدل های تحلیل آماری در SPSS شامل آزمون T تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل عاملی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که بالاترین میزان استفاده از فرصت های توسعه کالبدی در شهر حاجی آباد، در زمینه معابر و شبکه ارتباطی با امتیاز 30/3 بوده است. درحالی که استفاده از فرصت های توسعه در زمینه مسکن، خدمات و تسهیلات رفاهی و خدمات و تسهیلات زیربنایی مورد توجه و استفاده چندانی قرار نگرفته است.
کلیدواژگان: فرصت های توسعه، توسعه کالبدی، بلایای طبیعی، زلزله، شهر حاجی آباد -
صفحات 214-236
تعریف و تعیین محدوده و حریم برای شهرها، ابزار رسمی و قانونی سیاست گذاری و برنامه ریزی برای کنترل سرریز رشد شهری و نظارت بر ساخت وسازها در پیرامون شهرها است. طبق قانون، شهرداری ها موظف به استفاده از این ابزار در جهت جلوگیری از ساخت و ساز های بی رویه در خارج از محدوده های شهری هستند، موفقیت عملکرد این ابزار در کنترل، کاهش و هدایت گسترش ساخت و ساز های پیراشهری موضوعی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. در پژوهش حاضر، تلاش می شود داده های روند رشد جمعیت نقاط سکونتی واقع در قلمروی محدوده ها، حریم ها و نواحی خارج از حریم چهار شهر ساری، آمل، بابل، قایمشهر (به عنوان نمونه آماری از جامعه شهر های استان)، با نظر به تاثیر تصویب محدوده و حریم های شهری (در قالب تهیه طرح های جامع شهری) در آن روندها به دو روش آمار توصیفی و استنباطی بررسی و بدین واسطه موفقیت عملکرد این قلمرو های مدیریتی در کنترل سرریز رشد جمعیت پیراشهری نشان داده شود. یافته های پژوهش با توجه به نتایج تحلیل توصیفی از مقایسه روند رشد سکونت گاه های واقع در حریم نسبت به محدوده شهر و پهنه خارج از حریم، مقایسه نرخ رشد قبل و بعد از تعیین حریم در طرح های جامع و همین طور یافته های حاصل از آزمون های آماری انجام شده نشان می دهد عملکرد حریم های شهری در کنترل سرریز رشد شهری در نواحی پیراشهری مازندران موفق نبوده است و رشد در حریم، به ویژه در سکونت گاه های با فاصله کمتر از محدوده بعد از تصویب حریم نیز اصولا کاهش نیافته است.
کلیدواژگان: محدوده شهری، حریم شهری، سنجش عملکرد، کنترل سرریز رشد شهری، مازندران
-
Pages 7-29
In today's societies, the increasing growth of urbanization and increasing population of cities as an inevitable principle, especially in the cities of developing countries, have caused major changes in the structure of cities. Cities and urban spaces have become overwhelmed in structure by the passage of time, Changing conditions, different climates and different events as like many human artifacts. Historical and ancient textures that usually form the primary and main core of the country's cities, on one hand, they are part of the cultural and historical heritage of those cities and therefore their preservation and organization are inevitable. Urban tissues suffer from physical and functional deterioration due to lack of attention, proper maintenance and care. Identifying the physical and functional status of such tissues with the aim of managing and planning for their maintenance are among the first and important steps that must be taken. The historical context of the city of Urmia is one of those which it has been explored in the context of local community-based asset policies. Asset based development of local communities is based on identifying, enhancing and utilizing existing capacities and assets. In other words, asset base development serves both as a tool in urban planning and management and as a way to equip the local community to achieve sustainability.
Keywords: Asset-Based Approach, Interpretive-Structural Modeling (ISM), MICMAC Analysis, historical texture, Urmia City -
Pages 30-55
Population growth in Iranian cities has increased dramatically since the Islamic Revolution, and this growth has been such that over the last two decades cities have evolved in a variety of ways: horizontal growth, vertical growth, urban sprawl, and suburbia. The city of Rasht has not been exception from the rule, and due to its role in the region and province, compared to other cities in the region, Rasht has seen poor physical growth. The most important feature of this growth was the sprawl of the city towards and around the legal boundaries of the city. Accordingly, the main purpose of the present study was to evaluate the environmental impacts of the city’s sprawl on the spatio-temporal development process. This applied research with a descriptive-analytical approach focused on documentary and field data and used the Quantitative Rapid Impact Assessment Matrix (RIAM) model. The results show that various indices such as abandonment of wasteland, expansion of informal housing, housing cooperatives, integration of suburban villages, and urban development plans have contributed to the unbalanced spatial development of Rasht. RIAM matrix analysis showed that 83.87% of the area around Rasht had negative environmental effects resulting from urban sprawl and only 16.13% of environmental components had positive environmental effects.
Keywords: Physical Development, Urban Sprawl, RIAM Matrix, Environmental consequences, Rasht -
Pages 56-74
Historical Bazaars as the backbone and heart of the city are the most important public spaces in Iranian-Islamic cities that have long played a significant role in the life of urban communities with their physical, economic, social and cultural functions. The historical Bazaar of Ardabil city is one of the most important historical Bazaars whose various functions have made it a vibrant hub with a strong centrality. Despite its ups and downs throughout history, and the physical changes of Ardabil city notwithstanding, it has managed to maintain its functions. The main purpose of this research is to identify the most important functions of the historical Bazaar of Ardabil city and analyze their significance. The research is applied in terms of purpose and its research method is descriptive-analytical. In order to collect data, library-documentary and field studies in the form of observations, questionnaire tools and opinions of relevant experts on the subject have been used to achieve the objectives of the research. Data were analyzed using the Dematel and the Analytical Network Process (ANP) models. The research findings show that the functions of "Arousing a sense of belonging and attachment in users", "Presence of different social strata" and "Business activities of different Asnaf (guilds)", respectively, with significance coefficients of 0.668, 0.536 and 0.493 are the most important functions of Ardabil historical Bazaar.
Keywords: Function, Historical Bazaar, Iranian-Islamic, Ardabil -
Pages 75-100
Urban sprawl phenomenon is a multidimensional phenomenon that has many consequences, especially in social and public health aspects. The purpose of the present research is to investigate the sprawl phenomena in neighborhoods and their impact on the physical activity in Ahvaz. The research is applied in terms of purpose and in terms of method it is descriptive-analytical. Survey data in the scattered section for 116 neighborhoods were extracted from the statistical block and from land-use layer of Ahvaz city. 17 indices including population density, housing density, household density, net residential density, number of mixed land use parcels per neighborhood…. were used. The data were analyzed using ArcGIS software and DEMATEL (weighting) Vikor (ranking) techniques. In the second part (citizens' physical activity) a questionnaire was used to collect data. The statistical population is the residents of two neighborhoods that are in the first and last ranks in the sprawl form. The results show that Kianshahr neighborhood and Zeytoon Karmandi neighborhood are in the last place in terms of sprawl rate. The results of the physical activity questionnaire in these two neighborhoods showed that physical activity and sport activity of Zeytoon Karmandi neighborhood were higher than Kianshahr neighborhood. Therefore, sprawl in Ahwaz city reduces physical activity.
Keywords: Urban Sprawl, Physical Activity, Health, density, Ahwaz City -
Pages 101-118
Today, developed communities are aware of the importance of developing sports spaces and their clear effects on social health, improving efficiency, national unity, and the optimal use of leisure time. In this regard, the impact of sports centers is of double importance. Given the importance of this issue, it is necessary to have sports spaces located and dispersed throughout the city so that the public can easily access them. The purpose of this study is to evaluate the spatial patterns and formulate the optimal pattern for locating sports centers in the city of Sanandaj. The analysis process is a combination of descriptive and analytical methods. GIS, SUPER DECISIONS softwares and mean nearest neighbor index were used to analyze the collected data. The network analysis process model is used to determine the value and weight of different criteria, and the GIS is used to analyze the layers and provide output as a map. The results of this study show that the heterogeneous distribution of sport areas in the city, the low level of per capita sports areas and the problems of citizens' access to these centers are among the main issues related to the spatial pattern of sports centers in Sanandaj
Keywords: Sports Areas, locating, ANP Model, Fuzzy Model, GIS -
Pages 119-145
Infill development has been considered in the context of sustainable development theory since the 1970s in response to Spiral Growth Problems. Despite the positive effects that this growth pattern has on the sustainability of cities, this pattern will have negative consequences if it is not implemented properly and if it ignores its strategies. Implementation of infill development in Arak in recent years has impacted the lives of residents of these sites. The present study is descriptive and causal and explains these effects using structural equation modeling and Smart pls software. Its findings showed that high land prices in middle Arak city have caused high motivation for density and increased density has negatively affected safety and security (T value = 26.162), comfort (T value = 21.075) and accessibility (T value = 3.95). The access component also affects the layout of the elements
Keywords: Infill Development Damages, Structural Equations, pls, Arak City -
Pages 146-167
While transportation decisions can potentially affect a large percentage of the total households living in cities and create exclusion between different social groups, inequity in transportation is seldom considered and the concept is not explicitly explained in the field of transport, and studies have considered transport only as a marginal example to advance broader issues. Therefore, many scholars continue to attempt to influence these debates using various theories. In this regard, employing descriptive-analytical techniques, this study seeks to present a model, based on a "capability approach”, that is capable of using data on the characteristics of inhabitants, urban habitat indexes, and transportation system performance and evaluates people freedom of choice to meet their basic needs. To this end, it sets a "capability index" by presenting a scenario for 16 people with different characteristics residing in one block. The results of the model implementation show that the largest difference in the capability index for individuals is influenced by the variables of car ownership, income, and disability. Besides, the younger age group is more sensitive to these variables, so the decrease in these variables will lead to a greater reduction in the capability index for younger people than their older counterparts. As a result, this model will be able to measure the freedom and equity for different social groups and propose policymaking in an urban area.
Keywords: Justice, Capability Approach, urban planning, Transportation Planning -
Pages 168-190
Urban growth as a dynamic phenomenon is an evidence of population growth, economic development and the increasing importance of cities. The goal of this paper is the assessment and evaluation of spatio-temporal expansion of Zanjan city in five time periods using Geographic Information Systems (GIS) and Shannon's relative entropy. In this research, the aerial photographs of 1973, 1982, 1998, and satellite images of 2008 and 2016 were used to achieve the goal. After data preparation, to determine the amount of expansion in urban areas of Zanjan, ten sides (zones) of growth were taken into account. The hypothesis of zoning the expansion area creates an obvious view of the urban expansion as a whole, the sides of development and the amount of development in each time period. The results of this study show that Zanjan still is not scattered because Shanon rational entropy has not become more than 0.5 till now. The results represent useful guidelines for modeling urban sprawl, understanding the motivations for urbanization and forecasting the patterns of future urban developments.
Keywords: Shannon Relative Entropy, Urban Scattering, Geographic Information Systems, Zanjan -
Pages 191-213
In today's societies, the increasing growth of urbanization and increasing population of cities as an inevitable principle, especially in the cities of developing countries, have caused major changes in the structure of cities. Cities and urban spaces have become overwhelmed in structure by the passage of time, Changing conditions, different climates and different events as like many human artifacts. Historical and ancient textures that usually form the primary and main core of the country's cities, on one hand, they are part of the cultural and historical heritage of those cities and therefore their preservation and organization are inevitable. Urban tissues suffer from physical and functional deterioration due to lack of attention, proper maintenance and care. Identifying the physical and functional status of such tissues with the aim of managing and planning for their maintenance are among the first and important steps that must be taken. The historical context of the city of Urmia is one of those which it has been explored in the context of local community-based asset policies. Asset based development of local communities is based on identifying, enhancing and utilizing existing capacities and assets. In other words, asset base development serves both as a tool in urban planning and management and as a way to equip the local community to achieve sustainability.
Keywords: policy, Physical Development, Natural disasters, Earthquake, Hajiabad City -
Pages 214-236
Demarcation of urban growth areas (Mahdode-e-Shahri) and urban protection areas (Harim-e-Shahri) are formal and regulatory tools for policymaking and planning with the aim of controlling urban development and growth spillover beyond the cities. According to the law, municipalities are obligated to prevent illegal and unplanned land developments by using these planning tools. Assessing the function and performance of these tools to control and direct the expansion of peri- urban development is the main goal of the current study. In this case, researchers try to figure out the growth trend of city peripheries by considering the approval of urban growth areas and urban protection areas (confirmed by current master plans) and using the population of residential areas located in different territories known as urban growth areas, urban protection areas and outside the protection areas of four main cities in Mazandaran province (Sari, Amol, Babol, Ghaemshahr). Research findings show the incompetency and inability of urban protection areas to control growth spillover in peri-urban areas of Mazandaran province. Growth in urban protection areas especially in settlements with less distance from urban growth area hasn't been reduced after adoption of these planning tools.
Keywords: Urban growth boundary, urban protection area, assessment of performance, control of overspill growth, Mazandaran
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.