ماهنامه بانک و اقتصاد
پیاپی 55 (اسفند 1383)

بدترین نوع دموکراسی، حتی از بهترین نوع دیکتاتوری هم بهتر است، مخصوصا در مرحله برنامه ریزی و قانونگذاری، چون تعدد نظریات و تکثر دیدگاه ها در این مرحله باعث می شود که اضلاع و ابعاد گوناگون موضوع مورد نظر به خوبی شناخته شود و کار با اجماع یا حداقل با اکثریت به سرانجام برسد. بدترین حالت ممکن هم آن است که نه تنها اجماع، بلکه اکثریت هم حاصل نشود و کار ناتمام بماند، که باز هم نتیجه مطلوب و مغتنمی است، چون در جازدن بهتر از پیشروی در کژراهه است، و قانون غلطی که مورد قبول اکثریت نیست و قرار است بدان عمل نشود، همان بهتر که اصلا نوشته نشود.

در بخش اول این مقاله، پس از مروری بر رابطه پولشویی با فرهنگ حاکم بر موسسات مالی، به نخستین محور، یعنی موضوع شناسایی مشتری پرداختیم و ضوابط شناسایی مشتری از لحاظ گروه کار اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی (FATF) و کمیته امور مقررات بانکی و شیوه های نظارتی (کمیته بازل) را برشمردیم.

در این صفحات، فرازهایی از فرهنگ توصیفی اصطلاحات پول و بانکداری و مالیه بین المللی درج می شود. شایان ذکر است که توضیحات ذیل این اصطلاحات ناظر به کاربرد رایج با مصداق اصطلاحات مزبور در جوامع غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا و انگلستان است و بعضا با کاربرد آنها در جامعه ایران تفاوت هایی دارد یا کاملا با یکدیگر منطبق نیستند. بنابراین، چنانچه به برخی تفاوت ها بین این توضیحات با واقعیات جامعه خودمان برخوردید، به این نکته توجه داشته باشید.

در این مقاله ویژگی های مشترک سه کتاب جدید درباره بانکداری اسلامی معرفی می شوند. این سه کتاب عبارتند از: بانکداری تجاری بدون ربا، مشارکت مالی از طریق بانک های سرمایه گذاری و بانک های تجاری، و سرانجام، بانک های تجاری در تقابل با تورم. در بخش نخست ضمن شرح ویژگی های اصلی این سه کتاب به بحث درباره وام دادن و سرمایه گذاری کردن و همچنین فعالیت های مالی مشارکتی پرداختیم و اینک دنباله مقاله را می خوانید.

چندی پیش، یعنی در ژوئن سال 2004 صندوق بین المللی پول شصت ساله شد. این صندوق در سال 1944 و بر اثر تصمیم مشترک نمایندگان 45 کشور حاضر در اجلاس بر تن وودز تاسیس شد تا با پرداخت وام، نسبت به ترمیم وضعیت اقتصادی کشورهای آسیب دیده از جنگ و همچنین توسعه و تضمین نظم در تجارت بین المللی مبادرت ورزد. کارنامه این نهاد مالی بین المللی بارها مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته، برخی بدان خرده گرفته اند و برخی هم آن را ستوده اند. به فاصله کمی پس از شصت سالگی این صندوق، ریاست آن هم از هورست کهلر، به رودیگو راتو محول شد و عملا این صندوق دور تازه ای از فعالیت خود را آغاز کرد.