فهرست مطالب

روانشناسی تربیتی - سال سوم شماره 8 (تابستان 1386)

فصلنامه روانشناسی تربیتی
سال سوم شماره 8 (تابستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمود هرمزی صفحات 2-27
    هدف این تحقیق، بررسی نقش پیشینه تحصیلی و برخی ویژگی های فردی دانشجویان در پیشرفت تحصیلی آنان در قالب یک مدل علی بود. 397 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران، مشتمل بر 307 نفر دانشجوی دوره کارشناسی، 90 نفر دوره کارشناسی ارشد، و متشکل از 117 نفر پسر و 280 نفر دختر، به شیوه طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشهای سه پرسشنامه: 1) راهبردهای انگیزشی برای یادگیری، 2) منبع کنترل راتر، و 3) خود پنداره بک پاسخ دادند. برای متغیر پیشینه تحصیلی از معدل دوره تحصیلی قبل، و برای متغیر پیشرفت تحصیلی، از معدل کلی دروسی را که تا ترم پیش از اجرای پرسشنامه ها، کسب کرده بودند، استفاده شد. با استفاده از تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای پیش بین بر پیشرفت تحصیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از تحلیلی مسیر نشان داد که: پیشینه تحصیلی، اضطراب امتحان، و خود تنظیمی به طور مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانشجو اثر می گذارند و بهترین پیش بینی کننده های پیشرفت تحصیلی هستند؛ و متغیرهای: پیشینه تحصیلی، خودکارآمدی، خود پنداره، منبع کنترل، ارزش گذاری تکلیف، و استفاده از راهبردهای شناختی به طور غیرمستقیم بر روی پیشرفت تحصیلی دانشجو تاثیر می گذارند.
    کلیدواژگان: پیشرفت تحصیلی، پیشینه تحصیلی، خود کارآمدی، خود پنداره، منبع کنترل، ارزشگذاری تکلیف، اضطراب امتحان، راهبردهای شناختی، خود تنظیمی، تحلیل مسیر، دانشگاه پیام نور، آموزشی از راه د ور
  • فیروزه سپهریان، علی دلاور صفحات 29-47

    هدف از مطالعه حاضر، پاسخ به این سوال است که آیا می توان بر اساس نظریه های موجود و فرهنگ بومی برای نوجوانان ایرانی آزمون هوش هیجانی ساخت و سپس آن را برای جامعه ایران هنجاریابی کرد؟ برای این منظور ابتدا نظریه های هوش هیجانی مورد مطالعه قرار گرفتند و با هم مقایسه شدند. سپس در حوزه های مختلف مولفه هایی انتخاب شدند. سوالاتی در ارتباط با مولفه ها نوشته شد و سعی شد که در محتوا و شکل ظاهری سوالات فرهنگ بومی در نظر گرفته شود. برای وقوف به مشکلات احتمالی، آزمون محققق ساخته، به 35 نفر از دانش آموزان دبیرستانی داده شد. بر اساس بررسی مقدماتی تعدادی از سوالات تغییر یافتند و تعدادی نیز حذف شدند. آزمون محقق ساخته به همراه آزمون بار- آن اجرا گردید. آزمودنی ها 362 نفر دانش آموز دبیرستانی بودند(183 پسر و 179نفر دختر) که بطور تصادفی از میان دانش آموزان کلاس های دوم و سوم دبیرستان ها انتخاب شدند. برای تحلیلی داده های پژوهش، روش های آماری، مانند میانگین، انحراف استاندارد، رتبه درصدی، همبستگی پیرسون، آزمون های کرویت بار تلت، کفایت نمونه برداری (KMO)، تحلیل عاملی با چرخش واریماکس و آلفای کرانباخ بکار گرفته شد. یافته ها نشان داد که آزمون محقق ساخته ویژگی ها و ملاک یک آزمون هوش هیجانی معتبر را دارا می باشد. یافته ها همچنین عامل جدیدی را معرفی کرد که نشان دهنده تاثیرات فرهنگی می باشد.

    کلیدواژگان: هوش هیجانی، روایی، پایای هنجاریابی
  • فاطمه گواهی جهان صفحات 49-69
    این تحقیق به منظور تعیین رابطه بین داشتن معنا در زندگی و رضامندی از زندگی زناشویی در بین مراجعان به مراکز مشاوره در مقایسه با جمعیت عادی در شهر تهران انجام شده است. در این پژوهش 90 زوج شامل 45 زوج دارای رضامندی از زندگی زناشویی که به مراکز مشاوره مراجعه نکرده اند و 45 زوج با رضامندی زناشویی پایین از میان مراجعان به مراکز مشاوره به صورت تصادفی انتخاب گردید. این تحقیق با استفاده از روش های تحقیق توصیفی و پس رویدادی اجرا گردید. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: پرسشنامه زناشویی و پرسشنامه معناجویی. پایایی پرسشنامه های ذکر شده به ترتیب برابر با 95/0 و 91/0 محاسبه گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری معناداری ضریب همبستگی، رگرسیون و t استودنت برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از وجود رابطه معناداری بین معنا در زندگی و رضامندی از زندگی زناشویی به میزان r=0/78 می باشد. همچنین میزان معنا در زندگی زوجینی که از زندگی زناشویی خود راضی بودند و به مراکز مراجعه نکرده بودند بیشتر از میزان معنا در زندگی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره که از زندگی زناشویی خود راضی نبودند می باشد. یافته های دیگر پژوهش رابطه معناداری بین معنا در زندگی و سن، مدت زمان ازدواج، -جنس ، سطح تحصیلات ، تعداد فرزند، در آمد را نشان نداد.
    کلیدواژگان: معنای زندگی، زندگی زناشویی، رضامندی زناشویی، زوجین
  • پرویز شریفی صفحات 71-98
    این پژوهش با هدف مقایسه وضعیت بهداشت روانی نوجوانان طلاق محروم از مادر، یتیم محروم از مادر و عادی دارای مادر سنین 15 تا 18 سال شهر اصفهان ، در سال 1385-1384 انجام شد. روش تحقیق علی - مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان پسر و دختر 15 تا 18 سال طلاق و یتیم محروم از مادر و عادی دارای مادر، ساکن در شهر اصفهان و مشغول به تحصیل در دبیرستان های عادی در سال 1385-1384 بود. نمونه آماری شامل 228 نفر نوجوان طلاق ، یتیم و عادی بود، به گونه ای که، هر گروه شامل 76 نفر (38نفر پسر و 38 نفر دختر) بودند که به شیوه تصادفی ساده انتخاب گردیدند. ضمنا در روش نمونه گیری ، ترکیبی از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش عضویت گروهی و جنسیت متغیرهای مستقل، وضعیت بهداشت روانی متغیر های وابسته و ویژگی های جمعیت شناختی متغیرهای کنترل را تشکیل می دادند. برای بررسی و مقایسه وضعیت بهداشت روانی آزمودنی ها، از پرسشنامه SCL R-90 و برای بررسی ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها، از پرسشنامه جمعیت شناختی استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیلی مانوا، آزمون تفاوت معنی دار حقیقی توکی (HSD) و میانگین استفاده گردید. سپس از تحلیل داده ها نتایج ذیل به دست آمد: بین میانگین نمرات آزمودنی های سه گروه طلاق، یتیم، و عادی در هر 9 مقوله پرسشنامه SCL-90-R تفاوت معناداری وجود داشت ضمنا در شش بعد (افسردگی، اضطراب، شکایات جسمانی، حساسیت در روابط متقابل، اضطراب فوبیک و افکار پارانویید) p=0/0001 میانگین نمرات دختران بیشتر از پسران بود، ولی در بعد پرخاشگری میانگین نمرات پسران بیشتر از دختران بود. در دو بعد وسواس و اجبار و روان پریشی بین میانگین نمرات پسران و دختران تفاوت معناداری وجود نداشت. ضمنا تعامل بین عضویت گروهی و جنسیت بر هیچ کدام از زیر مقیاس ها معنادار نبود. یافته های پژوهش در پرتو نتایج تحقیقات مربوطه، مورد بحث و نتیجه گیری قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: وضعیت بهداشت روانی، ویژگی های جمعیت شناختی، طلاق، یتیم، وضعیت اقتصادی
  • بهرامعلی قنبری، مهدی صالح زاده صفحات 99-113

    این پژوهش، با هدف بررسی و مقایسه میزان رضایتمندی از زندگی مشترک بین دانشجویانی که ازدواج دانشجویی داشته اند با دانشجویانی که ازدواج غیر دانشجویی داشته اند، انجام شده است. کلیه دانشجویان متاهل در حال تحصیل دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان جامعه آماری در این پژوهش مورد نظر قرار گرفته اند. در این پژوهش 107 نفر دانشجوی متاهل اعم از زن و مرد بر اساس نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. ضمن آنکه روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه رضایتمندی زناشویی (MSI) بوده است که اعتبار آن 47/77 توسط صالحی (1370) گزارش شده است. در این تحقیق چهار مقوله جاذبه، تفاهم، طرز تلقی و سرمایه گذاری در زوجین مورد بررسی قرار گرفته است. داده های پژوهش هم در آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین دو گروه در پاسخگویی به دو مقوله جاذبه و سرمایه گذاری تفاوتی به چشم نمی خورد در حالیکه در ارتباط با دو مقوله تفاهم و طرز تلقی، سطح تفاوت بین دو گروه معنا دار می باشد و رضایتمندی کلی متاثر از این دو مقوله است. از دیگر نتایج آنکه بین رضایتمندی زناشویی دانشجویانی که ازدواج دانشجویی داشته اند با گروهی که ازدواج غیر دانشجویی داشته اند تفاوت معنا داری وجود دارد و مرد و زنانی که ازدواج دانشجویی داشته اند میزان رضایتمندی زناشویی بیشتری را گزارش کرده اند.

    کلیدواژگان: دانشجو، ازدواج، رضایتمندی زناشویی
  • حمید علیزاده، طاهره بهمنی صفحات 115-134
    هدف

    پژوهش حاضر به منظور مقایسه پیشرفت مهارت نوشتن در دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و عادی پایه اول ابتدایی انجام شده است.

    روش

    در این پژوهش، روش مورد استفاده، علی مقایسه ای و جامعه آماری کلیه دانش آموزان پایه اول ابتدایی در شهر فسا است که از کلی مدارس ابتدایی، 6 مدرسه دخترانه و پسرانه و از هر مدرسه 5 دانش آموز عادی (مجموعا 30 دانش آموز دختر و پسر) به صورت نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای گزینش دانش آموزان با نارسایی توجه / بیش فعالی، با مراجعه به 23 دبستان و با استفاده از معیارهای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا (2000) و مقیاس کانرز نسخه مربوط به معلمان، 30 دانش آموز دختر و پسر با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی غربال گری شدند. ابزار مورد استفاده برای سنجش مهارت نوشتن، آزمون پیشرفت مهارت نوشتن پایه اول ابتدایی (راغب، 1384) است. برای تحلیل داده ها از آزمون t، تحلیل واریانس، همبستگی و خی دو استفاده شده است.

    یافته ها

    نتایج به دست آمده نشان داد که دانش آموزان عادی پایه اول ابتدایی از مهارت بیشتری در نوشتن (الملاع و انشاء) برخوردارند. در خرده آزمون نوشتن اسم تصویر با بین گروه ها تفاوت معناداری مشاهده نگردید. در مقایسه گروه عادی و زیر نوع های اختلال، بیشترین تفاوت مربوط به گروه با اختلال از نوع بی توجه و گروه با اختلال از نوع تکانش گری بود. همچنین، بین عملکرد دختران و پسران در گروه عادی و بیش فعال، تفاوتی به دست نیامد. یافته های پژوهش نشان داد که بین پیشرفت مهارت نوشتن و زیر نوع های اختلال رابطه معناداری وجود ندارد، از سوی دیگر بین معیارهای تشخیصی انجمن روانپزشکی امریکا و مقیاس کانرز همبستگی در سطح 0/87 به دست آمد.

    نتیجه گیری

    دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی، به ویژه نوع بی توجه ضعیف ترین عملکرد را در املاء و انشاء از خود نشان دادند.

    کلیدواژگان: اختلال نارسایی توجه، بیش فعالی، نوشتن، املاء، انشاء، پایه اول ابتدایی
  • بلال ایزانلو، مجتبی حبیبی صفحات 135-165

    امروزه در حوزه اندازه گیری دو نظریه غالب وجود دارد. نظریه کلاسیک اندازه گیری، که به وسیله اسپیرمن مطرح گردید و نظریه سوال پاسخ که سر منشا آن به نظریه خصیصه مکنون باز می گردد. در واقع، زمانی که نظریه خصیصه مکنون برای اندازه گیری متغیرهای دو ارزشی مورد استفاده قرار گرفت، به نظریه سوال پاسخ مشهور شد. اگرچه مبانی پیچیده ریاضی این نظریه، در مقایسه با نظریه کلاسیک، باعث شده که پژوهشگران تمایل کمتری برای کاربرد این نظریه داشته باشند، ولی مفروضه های زیربنایی آن منطقی تر از نظریه کلاسیک هستند. امروزه در چارچوب این نظریه، دو رویکرد مختلف به اندازه گیری وجود دارد. رویکرد اول که مدل های خانوداه راش از آن تبعیت می کنند، هدف اصلی اش اندازه گیری میزان خصیصه افراد است: در حالی که رویکرد دوم با هدف تحلیل سوال و برآورد پارامترهای آنها شکل گرفته است و از مدل هایی نظیر مدل 2 و 3 پارامتری برای این منظور استفاده می کند. با وجود تفاوت های موجود بین این دو رویکرد، کمتر منبعی به این تفاوت ها اشاره می کند و پژوهشگران نیز کمتر از این موضوع اطلاع دارند. در مقاله حاضر به بررسی مبانی شکل گیری نظریه سوال پاسخ، مفروضه ها، مدل های مختلف و تفاوت بین آنها پرداخته می شود.

    کلیدواژگان: نظریه کلاسیک، نظریه سوال پاسخ، خصیصه مکنون، مدل راش، مدل های یک، دو، سه پارامتری
|
  • Mahmood Hormozi Pages 2-27
    The object of this study is to explore the role of background knowledge and certain individual features of students in academic achievement within an academick framework . Totally,397 students of Payame Noor University . Tehran Study Center, comprising 307 undergraduate students . 90 graduate students were selected randomly. Of rhese , 117 were boys.and 280 were girls. They were asked to answer the questions posed in three questionnairs: I. Motivational Strategies for Learning Questionnair ; 2.Rotter's Locus of Control Scale ; 3.Beck Self Concept Test. For academic background variable, the GPA of the previous academic cours was used. and for the academic achievement variable .the GPA of the whole subjects accomplished prior to the presentation of the questionnaires was employed. Using the path analysis, the direct and indirect impact of the variables were studied. The findings of the path analysis showed that academic background .test anxiety and self regulation directly affect the academic achievement, and are the best means of predicting it; and academic background, self efficacy . self-concept, locus of control.task value and the use of cognitive strategies indirectly influence students' academic achievement.
    Keywords: Background Knowledge, Individual Features, Academic Achievement, Payame Noor University
  • Firuzeh Sepehrian, Ali Delavar Pages 29-47

    The purpose of this study was lo prepare the normative scale to assess emotional intelligence of Iranian adolescence in relation to current theories and native culture. To achieve our aim, first we made an analysis and comparison current theories, second, we made an investigation of different school compared in various fields. Third, questions based on native culture and currenttheorieswerewritten. Thisscalewas administered to 35 secondary students. The result of this pilot study demonstrate that certain questions must be changed and some must be deleted. This scale and Bar-011,s test were simultaneously administered to 362 secondary students (183 boys and I 79girls). The subjects were randomly selected from 2 and 3 grades. The data were analyzed using.mean, standard deviation, percentile rank, Cronbach,s alpha ,KMO, Bartlett, Varimax rotation, Pearson correlation. The result of Varimax rotation showed a new factor concerning the effects of culture.

    Keywords: emotional intelligence, validity, reliability, Standardization
  • Fatemeh Govahijahan Pages 49-69
    This study aims at carrying out a comparative study on This study is to show that there is a relationship between having a meaning in life and the satisfaction from the nuptial life among the applicants who have called on to the consultative committees. It is done in comparison with the common population of Tehran. To achieve this goal a study of ninety couples is carried out. The following variables have been considered throughout the research: having a meaning in life, nuptial life satisfaction, duration of nuptial life. and income. The descriptive research method is the ex pos facto one. The following instruments have been used throughout the research: nuptial life satisfaction questionnaire, and meaning seeking questionnaire. The stability of nuptial life satisfaction is equal to 95%,hile for the latter one it is 91 % For analyzing the data which is obtained throughout the preceding research, we have utilized expressive statistical tests like: correlation ratio, regression and T. this is carried out to compare separately the mean of each group. The findings show that there is a meaningful relation between having a meaning in life and nuptial life satisfaction. The ratio is R=O. 78. The intensity of having a meaning in life and being satisfied with nuptial life is more about the people who have not called on the consultative committees.It is vise versa about the applicants who consulted the committees. About the latter ones who are not satisfied with their nuptial life the intensity of having a meaning in life is less. The other findings of the research do not show any meaningful relation among having a meaning in life. age, duration of nuptial life, sex, education, number of children, and income.
    Keywords: having a goal m life, nuptial life, nuptial life satisfaction, couples
  • Parviz Sharifi Pages 71-98
    The research was made with the aim of comparison of mental hygiene state of divorce. fatherless and normal adolescents between 15 and 18 years old in Isfahan at 2005-2006. The research method was causal-comparative. Statistical universe was all the male and female divorce, fatherless and normal adolescents between 5 and 18, at Isfahan and studying at normal high schools in 2005-2006. Statistical sample was contained 252 divorces, fatherless and normal adolescent. So that.each group contained 84 adolescent (42 male and 42 femaletthat were selected with simple random method. Mean while, in sampling cluster and simple random sampling methods were used in corporately . in the research, group membership and sex were independent variables, mental hygiene stale were dependent variables and demographic trails was control variables. SCL-90-R inventory was used for analysis and comparison of subjects mental hygiene state and demographic inventory for analysis of subjects demographic characteristics. For data analysis, MANOVA analysis method, Tukey's honestly significant Difference Test (HSD)and mean were used . Then following results were obtainedfrom data analysis: There was a significant difference between average subjects scores in divorce, fatherless and normal groups in each 9 category SCL-90-R inventory (P=0/0001). Female's average scores in ( depression, anxiety, somatization , phobic anxiety and paranoid ideation) P=0/0001 was more than male's. Male's average scores in aggression (P=0/0001) and interpersonal sensitivity (P=0/0001) was more than female's. There was no significant difference between male's and female's average scores on obsession and compulsion and psychosis dimensions. The relation between group membership and sexuality on each of subscales(9 dimensions of SCL-90-R inventory) was not significant.The research findings were analyzed under the consideration of research results
    Keywords: mental hygiene, divorce, orphan, adolescents
  • Bahramali Ghanbari, Mehdi Salehzadeh Pages 99-113

    This study has been performed to compare satisfaction of students who had student marriages with those who didn't. All students were chosen from Mashad Ferdowsi University as statistical group. I 07 students were chosen. Researcher me/hod is description of affinity kind. Tools for gathering data was questionnaire of marriage satisfaction (msj), which validity was reported 77/47 by Sallehi (13 70). Four issues of acquaintance, attraction investment and interpretation has been reviewed. Research data description and cognitive, were analyzed. Results indicate there is meaningful relation in regard to method of interpretation of level, and overall satisfaction influences by these two issues of other results is that there is meaningful j;l between the two groups in regards to satisfaction , and women who have had student marriage reported more satisfaction.

    Keywords: Student, Marriage, satisfaction marital life
  • Hamid Alizadeh, Tahereh Bahmani Pages 115-134

    This comparative research studies writing skills in the grade elementary students with and without attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in Fasa. Utilizing a cluster sampling procedure, from 6 schools 60 students were recruited (30 for comparison, and 30 for exposure group}. Students with ADHD from these groups (l Sboys, 15girles) have been selected applying DSM IV-TR (2000) and Conner's scale. The instrument used for writing skills was Writing Skills Improvement Test for Ggrade Elementary. The findings showed that normal e, students have a belier ability in writing (dictation & §' compositioni.Also, the findings displayed that ADHD-1 subgroup had the weakest ability in these skills. No gender difference was observed in the both groups. Furthermore, a high correlation was found between DSM IV-TR (2000) and Conner's scale, but there is not meaning relationship between writing skills and variations of disorder. This study concludes that students with ADHD have significant difficulties in some aspects of writing.

    Keywords: Attention Deficit Hyperactivity Disorder, writings, composition
  • Balal Izanlo, Mojtaba Habibi Pages 135-165

    Nowadays, there are two dominant paradigms in the measurement domain: the Classic Theory of Measurement introduced by Spearman and item-Response Theory whose genesis can be traced to the latent Trait Theory. In fact, once used for the measuring variables with two levels, the latent theory was dubbed Item-Response Theory. This theory has clear and rational foundation though its intricate mathematical underpinning - compared to the classical theory - has caused researchers to have little inclination to use it. Within the framework of this theory, there are two different approaches to measurement. The first approach which adheres to the Rosh models aims at measuring the magnitude of the target trait in people. However, the second approach, which has developed with the primary purpose of analyzing questions and evaluating their parameters. draws on the parametric models of 2 and 3 for achieving the same objective. Despite all the differences between these two approaches, researchers are mostly unaware of them with ve,y few sources pinpointing the discrepancies. Therefore, the current study deals with the theoretical foundations of the item-response theory, its assumptions, as well as its models and their differences.

    Keywords: Modern Approach, Educational, Psychological Measurement