فهرست مطالب

فصلنامه روانشناسی تربیتی
سال دوم شماره 6 (زمستان 1385)

  • تاریخ انتشار: 1385/12/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • علیرضا باغبان پرشکوهی، احمد علیپور صفحات 1-35
    هدف پژوهش حاضر بررسی اثر انواع بازی های رایانه ای بر توانایی چرخش ذهنی کودکان است. 87 نفر از کودکان 11 ساله دختر و پسر کلاس پنجم دبستان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و در سه گروه بازی معمایی، بازی اکشن و گروه کنترل بطور تصادفی جایگزین شدند که در نهایت با تعامل جنسیت شش گروه شکل گرفت. گروه های آزمایش 8 جلسه، هر جلسه به مدت 30 دقیقه و در طول یک ماه تحت مداخله متغیر مستقل قرار گرفتند لکن به گروه کنترل هیچ بازی ارایه نشد. جهت ارزیابی توانایی چرخش ذهنی کودکان از آزمون آنلاین چی (2000) در پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. داده های حاصل با استفاده از آزمون با مستقل و تحلیل واریانس یکراهه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد چرخش ذهنی پسران نسبت به دختران در پیش آزمون بهتر بود لکن در سرعت عمل تفاوت معناداری دیده نشد. تفاوت های جنسیتی اولیه بدنبال انجام بازی های رایانه ای کاهش یافت. گروه بازی های معمایی (هم پسران و هم دختران) نسبت به سایر گروه ها در توانایی چرخش ذهنی پیشرفت بیشتری را نشان دادند. گروه بازی حادثه ای (پسران) نیز نسبت به گروه های کنترل عملکرد بهتری داشتند. نتایج بر اساس نظریه های مختلف و در چهارچوب تعامل طبیعت و تربیت در ارتباط با وجود تفاوت های جنسیتی در توانایی های فضایی بررسی و تبیین شدند.
    کلیدواژگان: بازی رایانه ای، چرخش ذهنی، کودک
  • احمد اکبری عیدگاهی، محمدرضا کرامتی صفحات 27-50
    این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین میزان مشارکت معلمان در امور مختلف آموزشگاه و میزان مشارکت دانش آموزان در فعالیت های گوناگون کلاسی انجام شد. روش پژوهش از نوع زمینه یابی بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سنجش سبک مدیریت مدیران و فرم مصاحبه سازمان یافته و به منظور تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون مقایسه دو میانگین مستقل استفاده گردید نتایج نشان داد که بین میزان مشارکت دادن معلمان در تصمیم گیری ها و واگذاری بخشی از اختیارات به آنان از جانب مدیران با میزان استفاده معلمان از یادگیری مشارکتی در کلاس درس رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. به علاوه یافته ها حاکی از آن بود که بین میزان انعطاف پذیری مدیران با میزان استفاده معلمان از یادگیری مشارکتی در کلاس درسی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. بین نوع جنسیت و سابقه مدیریتی مدیران با استفاده معلمان از یادگیری مشارکتی تفاوت معناداری مشاهده نگردید.
    کلیدواژگان: مشارکت، تصمیم گیری، انعطاف پذیری، تفویض اختیار، یادگیری مشارکتی، مدیریت مشارکتی
  • مهرناز اسحاق نیا، علی اکبر سیف صفحات 51-64
    پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان هوش های چندگانه (نظریه گاردنر) و رشته های تحصیلی (ریاضی-فیزیک، علوم تجربی، و علوم انسانی) و نیز بررسی تاثیر هماهنگی میان رشته های تحصیلی و هوش های چند گانه بر نگرش نسبت به آن رشته ها انجام گرفته است. بدین منظور، پرسشنامه های هوش های چند گانه مکنزی و سنجش نگرش نسبت به رشته تحصیلی ویژه دانش آموزان دبیرستانی بر روی 427 دانش آموز (دختر و پسر) پیش دانشگاهی 3 رشته ریاضی-فیزیک، علوم تجربی، و علوم انسانی که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از میان دانش آموزان پیش دانشگاهی منطقه 3 آموزش و پرورش شهر تهران (3547 نفر) انتخاب شده بودند اجرا شد. نتایج حاصل به وسیله آزمونهای آماری تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و آزمون تعقیبی شفه، آزمون معنادار بودن تفاوت بین دو نسبت مستقل و همبستگی پیرسون تحلیل شد. یافته ها نشان دادند که میان هوش منطقی - ریاضی و رشته تحصیلی ریاضی - فیزیک رابطه معنادار وجود دارد؛ یعنی، در دانش آموزان رشته ریاضی - فیزیک، هوش منطقی - ریاضی بالاتر است. میان هوش طبیعت گرایانه و رشته علوم تجربی نیز رابطه معنادار یافت شد؛ یعنی، در دانش آموزان رشته علوم تجربی، هوش طبیعت گرایانه بالاتر است. اما میان هوش زبانی و رشته علوم انسانی رابطه معناداری یافت نشد؛ یعنی، در دانش آموزان رشته علوم انسانی، هوش زبانی بالاتر از بقیه نیست. همچنین، نتایج نشان دادند که آن دسته از دانش آموزان رشته ریاضی-فیزیک که از هوش منطقی- ریاضی بالاتری برخوردارند نگرش مثبت تری به رشته تحصیلی خود دارند. همین رابطه در مورد دانش آموزان رشته علوم تجربی دارای هوش طبیعت گرایانه بالاتر نیز یافت شد، یعنی کسانی که از هوش طبیعت گرایانه بالاتری برخوردارند نگرش مثبت تری نسبت به رشته تحصیلی خود دارند. اما این یافته در ارتباط با دانش آموزان رشته علوم انسانی به دست نیامد.
    کلیدواژگان: هوش های چند گانه، نگرش نسبت به رشته تحصیلی، تاثیر هماهنگی
  • محبوبه عبادی، علی دلاور صفحات 65-86
    پژوهش حاضر به دنبال ساخت، اعتبار یابی و بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس سنجش علایق شغلی است . برای رسیدن به این هدف بر اساس نظریه هالند مشاغل طبقه بندی شدند و برای هر طبقه شغلی، چند شغلی که نمونه جامعی از تمام مشاغل آن طبقه شغلی بودند انتخاب شدند. از مقیاس مشاغل آزمون هالند نیز جهت بررسی «روایی ملاکی» استفاده شد. جهت اجرای پژوهش در ابتدا آزمون به صورت آزمایشی روی یک نمونه 36 نفری اجرا شد و اشکالات آن رفع گردید و فرم نهایی آن روی یک نمونه 450 نفری از زنان و مردانی که در سازمان های دولتی در شهر تهران کار می کردند، اجرا گردید. با تحلیل عاملی اکتشافی 19 عامل برای این آزمون مشخص شد و پایایی با روش آلفای کرانباخ نیز 9482/0 به دست آمد. همبستگی مقیاس مورد نظر با آزمون هالند نیز 662/0 به دست آمد، بین زنان و مردان در خرده مقیاس های فنی، هنری، محاسباتی، تلقینی تفاوت معنی داری وجود دارد. در خرده مقیاس های فنی، موسیقی، محاسباتی، تلقینی و کشاورزی تفاوت معنی داری بین سازمان های مختلف وجود دارد. خرده مقیاس های علایق اجتماعی و ادبی با رشته تحصیلی در زمینه اجتماعی و ادبی رابطه معنی داری دارند. خرده مقیاس های علایق محاسباتی، کارمندی و تلقینی با پست سازمانی در زمینه محاسباتی، کارمندی و تلقینی رابطه معنی داری دارند و خرده مقیاس های علایقی فنی، اجتماعی، ادبی، محاسباتی و کارمندی با علایقی که افراد به صورت شفاهی در زمینه فنی، اجتماعی، ادبی، محاسباتی و کارمندی مطرح نموده اند رابطه معنی داری دارند.
    کلیدواژگان: اعتبار یابی، علایق شغلی، پست سازمانی، سازمان های دولتی
  • بتول احدی، حسین اسکندری صفحات 87-108

    در این پژوهش رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت و رضایت زناشویی 400 زن از مادران دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. از آزمودنی ها خواسته شد تا پرسشنامه های رضایت زناشویی انریچ و NEO-FFI را تکمیل کنند. از روش های آماری توصیفی و همچنین ضرایب همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین عامل روان رنجور خویی با رضایت زناشویی رابطه منفی ولی بین عامل های خوشایندی و وظیفه شناسی با رضایت زناشویی رابطه مثبت وجود دارد. نتایج پرسشنامه حاضر حاکی از آنست که عامل های روان رنجور خویی، خوشایندی و وظیفه شناسی می توانند به صورت معنی دار واریانس مربوط به متغیر رضایت زناشویی را تبیین کنند. بدین ترتیب که افزایش روان رنجور خویی با کاهش رضایت زناشویی همراه است، در حالیکه افزایش خوشایندی و وظیفه شناسی با افزایش رضایت زناشویی توام است. یافته های به دست آمده از این پژوهش مبین اهمیت عامل های شخصیتی روان رنجور خویی، خوشایندی و وظیفه شناسی به عنوان همبسته های مهم رضایت زناشویی است.

    کلیدواژگان: مدل پنج عامل بزرگ، رضایت زناشویی، روان رنجور خویی، خوشایندی
  • سید مصطفی شریف، محمدرضا نیلی صفحات 109-118

    با توجه به سرمایه گذاری فراوان کشور در آموزش و پرورش، ارزیابی وضع موجود کارآیی دوره ها و رشته های گوناگون آن با استفاده از شاخص های مربوط همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هست. بدون شک نتایج حاصل از انجام پژوهش های علمی می تواند برنامه ریزان را در شناسایی موانع و راهکارهای تحقق وضع مطلوب هدایت کند. به این منظور پژوهش حاضر به بررسی کارآیی درونی شاخه فنی و حرفه ای آموزش متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد طی دو دوره نیمسالی واحدی و سالی واحدی پرداخته است تا با استفاده از شاخص هایی از قبیل نسبت پوشش تحصیلی، نرخ قبولی، درصد فارغ التحصیلی و ترک تحصیل، نسبت اتلاف و ضریب ماندگاری وضع موجود را توصیف نماید. روش تحقیق، توصیفی - ارزشیابی بوده است و جامعه آماری آن شامل کلیه دانش آموزان هنرستان های فنی و حرفه ای استان طی سال های 82-1377 بوده اند که با توجه به بررسی کل جامعه، نمونه گیری انجام نشده است. یافته های تحقیق نشان می دهد در شاخه فنی و حرفه ای استان نسبت پوشش تحصیلی در دوره های نیمسال واحدی و سالی واحدی به ترتیب 82/6 و 31/5 درصد، نرخ قبولی 17/70 و 4/79 درصد، درصد فارغ التحصیلی 26/65 و 68/79، درصد ترک تحصیل 74/34 و 32/20، نسبت اتلاف78 /1 و 53/1، ضریب ماندگاری 81/73 و 74/82 درصد، ضریب کارایی 62/0 و 57/0 و میانگین طول مدت تحصیل 61/3 و 39/3 سال بوده است.

    کلیدواژگان: آموزش فنی و حرفه ای، کارایی درونی، پوشش تحصیلی، نرخ قبولی، نرخ فارغ التحصیلی، نرخ ترک تحصیل، نسبت اتلاف، ضریب ماندگاری، ضریب کارایی، میانگین طول دوره تحصیل
  • مهری ساکی، سید مصطفی شریف صفحات 119-136

    خط مشی تمرکز زدایی در دانشگاه ها، مسئولیت و اختیار بازنگری برنامه های درسی را به دانشگاه های دارای هییت ممیزه واگذار نموده است. دانشگاه اصفهان در راستای این خط مشی اقداماتی انجام داده و در حال بازنگری برنامه های درسی خود است. این تحقیق، به منظور بررسی حوزه مسئولیت نهادهای برنامه ریزی درسی در سطح گروه، دانشکده و ستاد سیاست گزاری برنامه های درسی در دانشگاه اصفهان انجام گرفته و از نوع تحقیق توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری شامل 454 نفر عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان بوده، که پس از تعیین حجم نمونه از طریق فرمول، 90 نفر با روش طبقه ای متناسب با حجم به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته با روایی محتوا و ضریب پایایی 86/ 0 بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان داد که بازنگری سرفصل های درسی موجود با 96٫7 درصد بازنگری واحدهای درسی و منابع تعیین شده و حذف و اضافه و جایگزین کردن واحدهای درسی با 93٫3 درصد در حوزه مسئولیت شورای برنامه ریزی درسی در سطح گروه قرار دارد. تبیین سیاستهای آموزشی در سطح دانشکده با 4/83 درصد در حوزه مسئولیت شورای برنامه ریزی درسی دانشکده قرار دارد. شناخت نیازهای جامعه با 2/92 درصد و ایجاد رشته های آموزشی جدید در دوره های تحصیلی با 90 درصد در حوزه مسئولیت ستاد سیاست گزاری برنامه های درسی در سطح دانشگاه قرار دارد. T مشاهده شده در سطح p>0/01 معنادار بوده و مسئولیت شوراهای برنامه ریزی درسی گروه و دانشکده و ستاد سیاست گزاری برنامه های درسی در حوزه های تعریف شده در سطح زیاد می باشد.

    کلیدواژگان: تمرکز زدایی، حوزه مسئولیت، برنامه درسی، برنامه ریزی درسی، شورای گروه، شورای دانشکده، ستاد سیاست گزاری، آموزش عالی
  • خلیل اسماعیل پور، حسن ملکی صفحات 137-157
    یکی از کار کردها و اهداف صریح آموزش پرورش، تحقق اهداف اجتماعی در دانش آموزان است. در این تحقیق نگرش و مهارت های اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه مدارس دولتی، نمونه و غیردولتی شهرستان های استان تهران با توجه به اهداف اجتماعی این دوره بررسی و مقایسه شده است. به این منظور با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، نمونه 491 نفری انتخاب شد و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. این پرسشنامه با الگو گیری از پرسشنامه های مشابه و اهداف اجتماعی دوره متوسطه تهیه شد. روایی محتوایی و روایی سازه آن مناسب بوده و همسانی درونی آن 94/0 مشخص گردید. مولفه های «سعی در تقویت روابط با خانواده»، «سعی در تقویت روابط با دوستان»، «خیرخواهی و سعه صدر» و «مشارکت منظم در فعالیت های اجتماعی» در سطح مهارت و گرایش به توسعه یکپارچگی اجتماعی»، «قانون گرایی»، «میهن دوستی» و «ایثار و از خود گذشتگی» در سطح نگرش اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد که دانش آموزان مدارس غیردولتی فقط از نظر با مشارکت منظم در فعالیت های اجتماعی» از مدارس دولتی بالاترند و دانش آموزان مدارس نمونه از نظر «قانون گرایی» بالاتر از مدارس دولتی و غیردولتی هستند. از نظر 6 مولفه دیگر، بین دانش آموزان مدارس دولتی، نمونه و غیردولتی تفاوت وجود ندارد. بیشترین تفاوت در بین دانش آموزان رشته های مختلف تحصیلی وجود دارد. بین دانش آموزان دختر و پسر نیز از نظر مولفه های مربوط به نگرش و مهارت های اجتماعی تفاوت بیشتری وجود دارد. پایه تحصیلی با برخی مولفه ها رابطه منفی دارد، درحالی که بین معدل با برخی مولفه های نگرش و مهارت های اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد. منطقه نیز تا حدودی با برخی از مولفه های نگرش و مهارت های اجتماعی رابطه دارد.
    کلیدواژگان: مهارت های اجتماعی، نگرشی، دوره متوسطه، مدارس دولتی - مدارس نمونه، مدارس غیرانتفاعی، تربیت اجتماعی
|
  • Alireza Baghbanporshokohi, Ahmad Alipur Pages 1-35
    This study investigates the effects of computer's games in improving mental rotation ability. The subjects comprised 87 I/• years-old students (41 male and 45 female) who were randomly selected and assignmened in 3 groups (Puzzle games, action games and control group. The experiments were done using an experimental 3 xJ factorial design by pretest-post/es/ control group, and within 8 sections. Mental Rotation was measured by an online rest developed by Chay (2000) based on the Vandenberg and Kuse (I 978). According to the results, males on average performed helter than females in mental rotation ability o.f accuracy, bu/ no difference in speed. The results indicated that gender differences. /11 playing computer's games were decreased. Tetris groups (both male and female ) had higher improvement than another groups and also Navy Seals group (alone male) had improvement than control groups. This appears to be no improvement in reaction limes for mental rotation. Results are discussed by different theories and also within a nature-nurture interaction framework o.f gender differences in spatial abilities
    Keywords: Computer's Games, Menial Rotation, children
  • Ahmad Akbariaidgahi, Mohamadreza Keramati Pages 27-50
    The purpose of this research was to find out the relationship between cooperation of teachers by the principals in different tasks of institute and the rate of cooperation of students in different class activities by the teachers. The method of study was survey research. Pearson correlation test and T test were used in order to analysis the data. The results indicated that there is a direct and meaning/iii relationship between the cooperation of teachers in decision making by the principals and also between the deligating parts of autority lo the teachers by the principals and the rate o/jlexibility of principals and use of teachers from cooperative learning in class. Findings also indicated that there is no significant dijference between male and female managers and use of teachers from cooperative learning in classroom. Moreover, the results indicated that there is no significant difference between managerial background and use of teachers from cooperative learning in class.
    Keywords: cooperation, Decision making, flexibility ofprincipals, deligation of autority, Cooperative learning, cooperative management
  • Mehrnaz Eshaghnia, Aliakbar Saif Pages 51-64
    The present research was carried out with the aim to investigate the relationship between multiple intelligences (Gardner's theory) and fields of study (mathematics-physics, experimental sciences. & humanities) and to investigate the effect of correspondence between fields of study and multiple intelligences on a11i111de towards those fields. For this mailer, McKenzie's questionnaire for multiple intelligences and questionnaire for attitude towards field of study adapted to Iranian high school students were administered on a sample of senior high school students (427 boys and girls) of mathematics physics, experimental sciences, and humanities. This sample was i selected randomly from 3547 students of District 3 city of Tehran. Data were analyzed using ANOVA and Scheffe. Also, Pearson correlation coejjicient was used. The results showed significant relationship between logical-mathematical intelligence and field of mathematic-physics. There was significant relationship between naturalistic intelligence and field of experimental sciences. But there was not found any significant relationship between linguistic intelligence and field of humanities. In addition, the results showed the students of mathematics-physics who had the same intelligence and field of study had positive attitude towards their .field. This result was also found for the experimental sciences students. 8111 this relationship was notfoundfor the humanities students.
    Keywords: field ofstudy, multiple intelligences, Attitude
  • Mahbubeh Ebadi, Ali Delavar Pages 65-86
    The present study is about Construct, Validation and Factor analysis of vocational interest scale and examine the course and job organization with this scale within male an female who work in public organization in Tehran city. For reach to this goal, jobs and vocational interests were classified and then primary form of this test was prepared. Then, an experimental sample completed it and then final form repaired and 450 males and females randomly selected who worked in the public organizations in Tehran completed this forms. Result of Exploratory factor analysis with principle component analysis,showed 19 .factors. It means Construct Validity. For Reliability used of Alpha Cronbach coefficient that was 0/9482. Between male and.female was For Criterion Validity used of jobs scale of Holand and Correlation between this scale and Holand's scale was 0/662. Between male and female was meaningful different in technical, artistic, accounting and suggestion subscales. Between different organizations was meaningful dijferenl in technical, music, accounting, suggestion and farming subscales. Just Social and literary Vocational interests had meaninglid relation with Social and literary courses. Just accounting, suggestion, employment jobs organization had meaningful relation with accounting, suggestion, employment interests. Just technical, social, literary, accounting, employment subscales had meaning relation with technical, social, literary, accounting, employment interests that expressed verbal.
    Keywords: Validation, Vocational interests, factor analysis, public organization
  • Batul Ahadi, Hosein Eskandari Pages 87-108

    The present investigation tested the relationship between the Big Five dimensions ofpersonality and the marital satisfactions of 400 mothers of primary school students in Tehran city. All participants were asked IV complete the ENRICH and the NEO• FFI. Analysis of the data involved descriptive statistics and also inferential statistics including Pearson's correlation coefficients and regression analysis. Results showed that Neuroticism were negatively correlated with marital satisfaction, while agreeableness and conscientiousness were positively correlated with marital satisfaction. The results suggested the women's marital satisfaction could be explained by three dimensions of Big Five factor model ofpersona/it: Neuroticism, Agreeableness and Conscientiousness. Neuroticism decreases levels of marital.l satisfaction while Agreeableness and conscientiousness increase levels of marital satisfaction. These findings suggest that Agreeableness and conscientiousness deserve increased attention as significant correlates ofmarital satisfaction

    Keywords: Big five factor model of personality, Marital satisfaction, Neuroticism, Agreeableness
  • Seyed mostafa Sharif, Mohamadreza Nili Pages 109-118

    The main aim of this research is lo study internal efficiency of technical and vocational branch of high school education in Kehklouyeh and Boyerahmad province. The statistical population included all of the technical and vocational students of high school education in Kehklouyeh and Boyerahmad province during years 1377 to 1382. The whole statistical population was also used and analyzed as research sample. The results revealed significant differences in terms of internal efficiency indexes. These findings will be discussed in detail in this paper.

    Keywords: Internal Efficiency, Technical, Vocational education
  • Mehri Saki, Seyed mostafa Sharif Pages 119-136

    Isfahan University has stat 'ed to revise its curricula. A three steps process has been defined for this revision, and the council of department, the faculty committee, and the policy making office have been involved in curriculum development. The main purpose of this study is to survey the span of responsibility of each of these parts. The research is an analytical descriptive type. Its statistical population has included 454faculty members and after determining the sample size, 90 persons has been chosen. The main instrument of data gathering, consisted of a close-ended questionnaire made by the researches with the reliability of 0.86. Thefindings revealed that department council is responsible for the revision of available materials (%96. 7),revision of credits and determined sources, and substitution of courses of study (%93.3). The span of responsibility offaculty committee is the explanation of educational policies of the faculty (%53.4). The spans of responsibilities of policy making office are needs assessment (%92 2) and set 11p the new educationalfields (%90

    Keywords: decentralization, span of responsibility, curriculum development, policy making agency, Higher education
  • Khalil Esmaeilpur, Hasan Maleki Pages 137-157
    In this research, social skills and attitudes of high school iO students in public, standard and private (nonprofit) schools are compared with each other. The sample included 491 high school students who were selected randomly. Data collected through researcher-made questionnaire that was designed in according to social objects and existing questionnaires. Content and construct validity of' our questioner were appropriate. Its coefficient alpha ,vas 0.94. Social skills components defined as "attempt to intimacy with peers", "attempt to intimacy with family members", "benevolence" and "participation in social activities", and attitudes components as "disposition to national unity", "conventionality ", "patriotism" and "Sacrifice and self devotion". The research results indicared that the private high. school students' participation in social activities was higher than public high school students', and students of standard high schools had high scores in conventionality in compare to public and private high schools students. Other components of social skills and attitudes were the same among three groups. There was a significant difference between different educational courses and also there was a significant difference in most social skills and attitudes components between girls and boys.
    Keywords: Social Skills, Attitudes, Public schools, Private (Nonprofit) Schools