فصلنامه راهبرد
پیاپی 20 (تابستان 1380)

چند سال پیش اولین جلد از مجموعه به اصطلاح «پروژه‌ی بنیادگرایی» را بر روی میز کار خود دیدم. پروژه‌ی بنیادگرایی تحت سرپرستی و ریاست مارتین مارتی، مورخ مشهور تاریخ کلیسا در دانشگاه شیکاگو به مرحله اجرا درآمد و بودجه آن را بنیاد مک آرتور تامین می‌کرد. تنی چند از پژوهشگران شناخته شده در این پروژه حضور داشتند و لذا مطالب منتشر شده از کیفیتی عالی برخوردار هستند.

امروزیکی از بزرگ ترین مشکلاتی که در زمینه امنیت وجود دارد این است که متاسفانه به یک اجماع ملی و فرهنگ مشترک در این زمینه نرسیده ایم.; بسیاری از مشکلات بخش امنیت عمومی برخلاف ظاهر آن درونی است و از اختلاف نظر مسیولین نظام نشات می گیرد. تا از بیرون نظام. در واقع در بحث امنیت عمومی دارای نظر و تز واحدی نیستیم و مدل و شیوه مشخصی را اتخاذ نکرده ایم، لذا در استقرار امنیت با مشکلاتی روبرو هستیم.; بسیاری از اختلافاتی که در شورای تامین، شورای امنیت کشور و یا حتی در شورای امنیت ملی وجود دارد مربوط می شود به دیدگاه های مختلف در بحث امنیت. ;

مقاله حاضر، با بیان اهداف و مورد استفاده طرح اشتغال و بیکاری از نظر اقتصادی-اجتماعی به روش های جمع آوری اطلاعات مربوط به اشتغال و بیکاری با توجه به استانداردهای بین المللی اشاره می کند. در قسمت سوم وضعیت جمع آوری اطلاعات مربوط به اشتغال و بیکاری در ایران مورد مطالعه قرار گرفته و در قسمت چهارم برخی از تعاریف مهم مورد استفاده، ارایه می شود.

کوشش مقاله حاضر تعیین ارتباط میان آموزش، اشتغال و رشد اقتصادی است. به این منظور با توجه به ارتباط میان برنامه ریزی نیروی انسانی و شرایط و مقتضیات حاکم بر بازار کار، از نقطه نظر تقابل عرضه و تقاضای نیروی کار، به اهمیت و نقش قابل توجه آموزش نیروی انسانی در مراحل مختلف رشد و توسعه اقتصادی اشاره می شود.

مقاله حاضر کوششی است در جهت شناسایی نوسانات و عدم تعادل های شکل گرفته در بازارکار، از این رو مطالعه در دو محور تنظیم شده است، در محور اول واقعیت های شکل گرفته در رابطه با متغیرهای بازار کار ایران ارایه و در محور دوم با استفاده از یک مدل بهینه یابی بین زمانی به تحلیل روابط علت و معلولی متغیرهای بازار کار پرداخته و سپس تحلیل سیاستی در راستای کاهش نرخ بیکاری، کاهش عدم تعادل های بازار کار و رشد اقتصادی ارایه می گردد.

بازار کار یکی از بازارهای واقعی در اقتصاد است. عدم تعادل های ایجاد شده در این بازار می تواند به سهولت به سایر بازارهای اقتصادی سرایت کرده و موجبات بروز اختلال هایی را در اقتصاد فراهم آورد. برآورد عرضه نیروی کار بالقوه می تواند به مثابه میزان استفاده کارآ از این عامل مهم در فرایند تولید، ارزیابی شود. به عبارت بهتر با دانستن میزان عرضه بالقوه نیروی کار و مقایسه آن با تقاضای بالقوه و نیز تقاضای بالفعل، چشم انداز مناسبی از وضعیت اشتغال در کشور چه در بعد عرضه و چه در بعد تقاضای نیروی کار به دست می آید.

; دراین مقاله نوسانات عرضه و تقاضای نیروی کار در ایران با تاکید بر پویایی های بخش غیر رسمی مبتنی بر روش های نوین اقتصاد سنجی مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج حاصله دلالت بر آن دارند که تیوری های نیوکلاسیک به تنهایی قادر به توضیح حقایق موجود در بازار کار اقصاد ایران نیستند و تشخیص دوگانگی بازار کار برحسب بخش اولیه (رسمی) و ثانویه (غیررسمی) برای فهم نوسانات نرخ بیکاری، عرضه و تقاضای نیروی کار و همچنین سیاستگذاری های مربوطه بسیار اساسی است.

بیمه بیکاری یکی از شاخصه های حمایت یا تامین اجتماعی می باشد. به طور کلی هر برنامه تامین اجتماعی مشتمل بر سه شاخه اصلی زیر است:; 1- Oasdi (بیمه کهنسالان در قید حیات و از کار افتادگی); 2- درمانی، جبران بیکاری; 3- SSI (درآمد حمایتی مکمل); آنچه که در این مقاله مورد توجه است، بحث بیمه بیکاری از زیر شاخه های برنامه جبران بیکاری است، ولی قبل از پرداختن به موضوع اصلی لازم است با مفهوم بیکاری آشنا شویم.

; هدف از ارایه این مقاله، بررسی روابط و استراتژی های فراآتلانتیکی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا پس از جنگ سرد و در قرن بیست و یکم می باشد مبنی بر این که تا چه حد اتحادیه اروپا توانسته است موضع گیری های مستقلی در قبال سیاست خارجی دفاعی و امنیتی آمریکا داشته باشد و در نهایت استراتژی ج.ا.ایران در ارتباط با تغییرات رفتاری و نگرش اروپا چه خواهد بود.

در جهان و به تبع آن در کشور ما حمل ونقل اساسا وابسته به انرژی نفت است. در حالی که بخش حمل و نقل روندی روبه رشد در پیش دارد منابع نفت به تدریج کاهش می یابند. لذا سوالاتی چند مطرح می شود:; 1- آیا کمبود نفت در آینده مشکلاتی را برای بخش حمل و نقل ایجاد خواهد کرد؟; 2- در این صورت، آیا منبع انرژی دیگری جایگزینی نفت وجود دارد؟; 3- آیا با توجه به وضع آینده انرژی، افزایش خودروها و شدت آلودگی محیط زیست تجدید نظر در سیاست های بخش حمل و نقل ضروری ست؟

بدیهی است موقعیت ها و وضعیت هایی وجود دارند که حتی مترقی ترین دولت ها لازم می دانند که قدرت حکومتی خود را بدون هیچ مانع و به ویژه خارج از محدودیت های معمولی قانون اساسی از قبیل تفکیک قوا و آزادی های عمومی اعمال کنند. به نظر می رسد رعایت اصول مذکور در یک چنان اوضاعی غیرضروری و نامعقول است.

جهانی شدن به طور عام به عنوان یک فرآیند دموکراتیک بشر-محور از طریق بهره گیری از دانایی اطلاعاتی-تکنولوژیک انسان و در جهت بهره مندی اقتصادی رفاهی او، گاه با جهان گرایی به عنوان یک پروژه و ایدیولوژی تحمیل ارزش های غربی یکی گرفته می شود. به رغم ارتباط تنگاتنگ بین دو مفهوم، به نظر می رسد که روند جهانی شدن امری غیر خودآگاهانه و در نتیجه ارتقای سطح دسترسی واحدهای سیاسی در زمینه های فوق است و پروژه ی جهان گرایی طرحی سیاسی جهت بهره گیری از این توانمندی است.

رفتارهای انتخاباتی به عنوان کنشی سیاسی، ریشه در فرهنگ جامعه دارد و فرهنگ سیاسی هر جامعه ای بر پایه فرهنگ عمومی آن جامعه شکل می گیرد. بنابراین در بررسی و تحلیل رفتارهای انتخاباتی، نقش عوامل فرهنگی و ساختارهای اجتماعی حایز اهمیت بسیار است.

; 1- مجموعه مقالات عباس میلانی که در کسوت کتاب «تجدد و تجددستیزی در ایران» درآمده، کاری سترگ است. پیش از آن شاهد کوشش هایی بوده ایم که سودای آن داشته تا مدرنیت را در پیشینه این آب و خاک جستجو کند. با این حال همت میلانی و ذخیره وسیع «داده ای» او از تاریخ و سنت و آداب دیار ما شاید کمتر به هر کسی دست بدهد که بتواند زیر علمی به این سنگینی برود.

اکنون که جامعه جهانی در محیطی آکنده از پیچیدگی و ابهام فزاینده سربر می آورد بازیگران بین المللی، به ویژه دولت های ملی، باید با دقت بسیار اهداف امنیت ملی خود را بازشناسی و اولویت بندی کنند. سادگی نسبی ساختار و کارکرد نظام دو قطبی پیشین، تحلیل های بین المللی را از چنان درجه ای از پایایی و قدرت پیش بینی برخوردار ساخته بود که به دشواری بتوان بار دیگر بدان دست یافت.

چند سال پیش اولین جلد از مجموعه به اصطلاح «پروژه ی بنیادگرایی» را بر روی میز کار خود دیدم. پروژه ی بنیادگرایی تحت سرپرستی و ریاست مارتین مارتی، مورخ مشهور تاریخ کلیسا در دانشگاه شیکاگو به مرحله اجرا درآمد و بودجه آن را بنیاد مک آرتور تامین می کرد. تنی چند از پژوهشگران شناخته شده در این پروژه حضور داشتند و لذا مطالب منتشر شده از کیفیتی عالی برخوردار هستند.

o مجلس شورای اسلامی هنگامی که قانون ادغام وزارتین صنایع و معادن و فلزات را تصویب می کرد، تاکید نمود که استراتژی توسعه صنعتی کشور بایستی تهیه و تصویب گردد. تلقی شما از این تاکید چیست؟; • به طور کلی موانع فراروی صنعت در دو حوزه قابل تشخیص است. یکی حوزه درونی و دیگری حوزه بیرونی. در یک مرور عمومی می توان چنین اظهار نظر کرد که موانع بیرونی بخش بیش از موانع درون بخش است.

آقای چامسکی شما در دنیای زبان شناسی و نیز به عنوان یک سخنران مشهور، چهره ای شناخته شده اید، و احتمالا این انتقاد از سیاست دولت و رسانه هاست که باعث شهرت روزافزون شما شده است. علاقه شما به سیاست تنها به مرزهای آمریکای شمالی محدود نمی شود؛ چنانکه می بینم شما به آنچه که در آمریکای لاتین، خاورمیانه و آسیا نیز می گذرد، علاقه مندید. پرسش من امروز از شما این است که چگونه به خاورمیانه و به ویژه به مسایل ایران علاقه مند شدید و آیا این به خاطر پیشینه شما به عنوان فردی یهودی است؟ و یا دلایل دیگری نیز وجود دارد؟; • من در آمریکا و در یک جامعه کوچک یهودی که شدیدا درگیر مسایل زنده کردن زبان عبری و مسایل فلسطین بود، به دنیا آمدم. در سال های 1930 بود که علاقه من به رادیکالیسم سیاسی با علاقه عمومی به سیاست تلفیق شد. از این رو در کالج برای فهم بهتر عبری، عربی می خواندم. سپس مدتی نیز در اسراییل زندگی کردم که در آن مدت سخت پیگیر مسایل خاورمیانه بودم.

«فرهنگ-فرافرهنگ» از مجموعه The New Critical Idiom است، که توسط فرانسیس مولرن به نگارش درآمده است. این مجموعه شامل کتاب های مقدماتی در زمینه مطالعات انتقادی معاصر است. کتاب حاضر در راستای همین مجموعه مباحث، به بررسی فرهنگ به عنوان موضوع مشاجرات برخی از سنت های بزرگ روشنفکری اروپا در قرن بیستم- خصوصا در انگلستان- می پردازد. مولف در بحث خود، دو اصطلاح فرافرهنگی و گفتمان فرافرهنگی را ابداع کرده و بسط می دهد.

روابط بین الملل، رشته ای پردامنه است که موضوعات متنوعی از روابط بین الدولی تا فراملی را در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، سیاسی و اجتماعی دربرمی گیرد، به طوری که از آن به عنوان کشکولی از علوم مختلف انسانی یاد کرده اند. با این ویژگی که نه تنها زاییده رشته های مزبور است، بلکه خود زاینده ابعاد جدیدی در سطوح مختلف می باشد. روابط بین الملل، رشته ای است که با تحولات بین المللی قوت می گیرد و با آن به پیش می رود.

همان طور که در شماره پیشین در مقاله «آینده نگری از رهگذر شاخص های استراتژیک» عنوان نمودیم در دهه 1980 میلادی توسط کشورهای OECD بر مبنای تیوری ادوار تجاری (Business Cycles)، نماگرهای ادوار تجاری (Buesiness Cycle Indicators)، در سه دسته نماگرهای؛ آینده نگر (Leadinglndicators)، نماگرهای همزمان (Indicators Coincident) و نماگرهای گذشته نگر (Lagging Indicators) توسعه داده شده است. این نماگرها، نماگرهایی هستند که با ادوار تجاری (اقتصادی) در اقتصاد ارتباط معنی دار دارند. همان که در آن نوشتار عنوان نمودیم در حال حاضر از 10 نماگر آینده نگر، 4 نماگر همزمان و 7 نماگر گذشته نگر به عنوان مهم ترین نماگرهای ادوار تجاری در ادبیات موضوع تحقیق نام برده می شود.

اجلاس سران در جنوا، در سرسراها و سالن های پرنور و پرتشریفات چیز متفاوتی نبود، اما آنچه در بیرون اتفاق می افتاد تفاوت زیادی داشت؛ حرارت مخالفان درجنوا شتاب گرفته بود واین تفاوت، در چالشی که فریدمن (نویسنده نیویورک تایمز) ورامونت (سردبیر لوموند) درهمان روزها با یکدیگر داشتند، آشکارا دیده شد. اگرچه مخالفان روند جهانی شدن در جنوا فرصت مناسب تری برای مخالفان جهانی شدن به مثابه کانون اصلی بی عدالتی ها و هدر دادن منابع و تهدید «زمین معصوم» به حساب می آمد. از دیدگاه مخالفان گروه 1+7 هرچه بیشتر در نقش «مرکز مدیریت جهانی» ظاهر می گردد و این ادعایی است که اکثر ناظران بین المللی آن را تاکید کرده اند.

: در سال های اخیر با گسترش فعالیت های مجمع تشخیص، شاهد مصوبات مدون آن در خصوص سیاست های کلی نظام مانند سیاست های کلان قضایی و سیاست های کلی نحوه مشارکت اجتماعی و... هستیم که در پاره ای موارد به تایید مقام معظم رهبری هم رسیده است. این مصوبات گاهی برخلاف عنوان و موضوع آن وارد مسایل جزیی نیز شده است که ظاهرا نوعی قانونگذاری به حساب می آید.

آقای دکتر عباس ملکی: در بحث رویکرد سیاسی امنیتی به دریای خزر، اولین موضوع مسئله گسترش ناتو به شرق است. در حال حاضر مجارستان، چک و لهستان عضو کامل ناتو شده اند، برخی دیگر در حال عضو شدن هستند و برخی هم در برناخمه مشارکت برای صلح عضو هستند. کشورهای حاشیه دریای خزر عموما عضو این برنامه هستند. بنابراین، مسئله نگاه به ناتو یکی از مسایل مهمی است که باید در نظر گرفته شود.