فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی
سال پانزدهم شماره 2 (تابستان 1400)

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر عوامل مهم مدرسه سبز بر یادگیری دانش آموزان منطقه دو استان تهران است. روش پژوهش کمی و از نظر هدف نیز کاربردی بود. ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای عوامل مهمی که در ساخت مدرسه سبز موثر هستند مشخص گردید؛ سپس 130 پرسشنامه از معلمان آموزش و پرورش مقطع ابتدایی در منطقه 2 استان تهران جمع آوری شد که روایی آن ازطریق صاحبنظران و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ مورد تایید قرارگرفته است. با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، حداقل مربعات جزیی (PLS-SEM) به تجزیه و تحلیل اقدام شد تا رابطه بین عوامل بر یکدیگر مشخص گردد. نتایج نشان داد که نگرش و تیوری مدرسه سبز بیشتر بر روی یادگیری دانش آموزان ازلحاظ محیط زیستی و مدیریت انرژی تاثیر داشته است و کمتر فضای مدرسه سبز اعم از طراحی بازشوها جهت نورگیری فضا، صدا، کیفیت محیط بر روی یادگیری آن ها اثر گذاشته است که در بین آنها، شاخص های بازیافت درست با میانگین رتبه 80/13، مدیریت زباله های تفکیک شده با میانگین رتبه 24/13، استفاده درست از منابع آب با میانگین رتبه 22/13، اکوستیک با میانگین رتبه 62/12 و کاهش پسماند خروجی مدرسه با میانگین رتبه 33/12 قرار دارند. بنابراین، مدرسه سبز به طور معنی دار و مثبتی تحت تاثیر نگرش، کنترل رفتاری درک شده، هنجارهای ذهنی و نگرانی از محیط زیست است اما در جهت تاثیر در قدرت یادگیری دانش آموزان نیست. همچنین دانش آموزان در مدرسه سبز به یادگیری اصلاح الگوی مصرف می رسند که در پی آن، استفاده صحیح از منابع طبیعی، بازیافت صحیح زباله، کاهش پسماند خروجی مدرسه، استفاده از مصالح سبز، عدم استفاده از انرژی زیاد را در پی دارد.

هدف پژوهش حاضر طراحی یک الگو برای توانمندسازی مشاوران در مدارس بود. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی، بر اساس ماهیت داده ها، کیفی و براساس روش   جمع آوری داده ها، اسنادی-پیمایشی بوده  است. جامعه آماری متخصصان و خبرگان در حوزه مشاوره تحصیلی بودند. ملاک تعداد نمونه نیز بر حسب کفایت نمونه گیری و مبتنی بر اشباع نظری با 15 نفر مشخص شد. برای تعیین روش نمونه گیری، به صورت ترکیبی از روش های هدفمند قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند جمع آوری شدند.  برای تایید روایی ابزار، داده ها به چند صاحبنظر و ناظر خارجی ارایه شد تا بررسی شود آیا درک مشابهی در بازنگری دوره های توانمندسازی مشاوران تحصیلی دارند یا خیر.  به منظور تجزیه و تحلیل مصاحبه ها از روش تحلیل تم استفاده شد. یافته ها نشان داد مهمترین ابعاد کار مشاوران تحصیلی عبارت بود از: ارایه مشاوره به گروه های آموزشی؛ بهره مندی از روش های فعال مشاوره و همکاری مشاور با مسیولین آموزشی. نتایج همچنین نشان داد مهمترین آسیب ها، کمبود مشاور متخصص، نامناسب بودن فضای فیزیکی مراکز و هسته های مشاوره و عدم انسجام کامل در خدمات مشاوره و راهنمایی بوده است.

هدف از پژوهش حاضرتبیین مدل بهزیستی مدرسه بر اساس سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با در نظر گرفتن نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در دانش آموزان بود. این پژوهش از لحاظ هدف، توسعه ای و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مدارس متوسطه دوم شهر سمنان در سال تحصیلی 1398-99  بود  که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 320 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه های بهزیستی مدرسه کونو، الانن، لینتونن و ریمپلا (2002)، سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاد (1391)، تنیدگی تحصیلی سان، دون، هو و ژو (2011)، و خودکارآمدی شرر و همکاران، (1982) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها ازمدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزاراسمارت PLS استفاده شد. مدل یابی روابط ساختاری میان متغیرهای سرزندگی تحصیلی، خودکارآمدی و تنیدگی تحصیلی با بهزیستی مدرسه به صورت مستقیم و غیر مستقیم برازندگی خوبی نشان داد (0.541.(GOF= سرزندگی تحصیلی علاوه بر تاثیر مستقیم به میزان 0.264، بطور غیر مستقیم و از طریق تنیدگی تحصیلی نیز بر بهزیستی مدرسه به اندازه 0.132 تاثیر داشت. خودکارآمدی علاوه بر تاثیر مستقیم به میزان 0.269،  بطور غیر مستقیم و از طریق تنیدگی تحصیلی نیز بر بهزیستی مدرسه به اندازه 0.242 تاثیر داشت. در مجموع متغیرهای سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با میانجیگری تنییدگی تحصیلی  62.6 درصد از بهزیستی مدرسه را در میان دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر سمنان پیش بینی کرد. نتایج نشان داد که می توان بهزیستی مدرسه را بر اساس سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در دانش آموزان پیش بینی کرد. علاوه بر آن شاخص های برازش مدل پیش بینی بهزیستی مدرسه نیز مناسب بودن مدل ارایه شده را تایید نمود. بنابر این می توان نتیجه گرفت که مدارس جهت رسیدن به بهزیستی باید ابعاد و مولفه های سرزندگی تحصیلی، خودکارآمدی و تنیدگی تحصیلی را در نظر بگیرند.

هدف پژوهش تاثیر برنامه درسی تلفیقی بر یادگیری درس علوم تجربی و تربیت بدنی پایه پنجم، با رویکرد کاربردی و به روش شبه تجربی است. از طرح پیش آزمون- پس آزمون در 2 گروه سنتی و تلفیقی، بعد از آموزش24هفته ای، استفاده شد. جامعه آماری کل دانش آموزان دختر کلاس پنجم مدارس ناحیه دو مشهد (2235نفر) بودند که 58  نفر به عنوان نمونه هدفمند در دسترس انتخاب شدند و بر اساس آزمون بهره هوشی استوارت به 2 گروه همگن 29نفره در دو کلاس سنتی و تلفیقی تقسیم شدند. آزمودنی های گروه سنتی درس علوم تجربی و تربیت بدنی را به صورت مجزا و آزمودنی های گروه تلفیقی درس علوم را در تلفیق با مهارت های ورزشی اختصاصی پنچم ابتدایی آموزش دیدند. داده ها به کمک تحلیل کواریانس (آنکوا) تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل کواریانس، تفاوت معنی دار بین میانگین نمرات یادگیری درس علوم تجربی در2 گروه سنتی و تلفیقی با مقدار تاثیر 57% بود. همچنین بین میانگین نمرات یادگیری مهارت تربیت بدنی در 2 گروه تفاوت معنی دار با مقدار تاثیر 8% مشاهده شد. بنابراین استفاده از تلفیق درس علوم با فعالیت های حرکتی، ضمن یادگیری بهتر درس علوم، در درازمدت می تواند موجب بهبود تندرستی جامعه هدف و علاقمندی دانش آموزان به رشته های ورزشی و شکوفایی استعدادهای بالقوه آنان شود.

این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین رهبری اخلاقی، مشروعیت سازمانی، ریاکاری سازمانی و نتایج مربوط به کار معلمان انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش را معلمان مدارس شهر آباده تشکیل می دهند که تعداد آن ها برابر با 1274 نفر می باشد. جهت انتخاب حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران نمونه 295 نفری به شیوه تصادفی طبقه ای متناسب با حجم جامعه انتخاب گردید. جهت اندازه گیری ریاکاری سازمانی از کیلی چوقلو و کیلی چوقلو (2019)، مشروعیت سازمانی از پرسشنامه فیدان و بالسی (2018)، رهبری اخلاقی از پرسشنامه  براوون و همکاران (2005)، تعهد سازمانی از پرسشنامه آلن و مایر(1990)، انگیزه در کار از پرسشنامه (گانه و همکاران، 2010)، رفتار شهروندی سازمانی از پرسشنامه اورگان و کانوسکی (1996) و رضایت شغلی از پرسشنامه نادانیل و همکاران (2016) استفاده گردید. پایایی پرسشنامه ها به وسیله ضریب آلفای کرونباخ و پایایی مرکب و روایی آن توسط روایی سازه و محتوایی مورد بررسی و تایید قرار گرفت. با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری فرضیه های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین مشروعیت سازمانی و رهبری اخلاقی با ریاکاری سازمانی از نظر معلمان مدارس آباده رابطه منفی و معنادار وجود دارد؛ همچنین بین ریاکاری سازمانی با ابعاد نتایج مربوط به کار معلمان (رضایت شغلی؛ تعهدسازمانی؛ انگیزه در کار و رفتار شهروندی سازمانی) رابطه منفی و معناداری وجود دارد. بنابراین با توجه به نتایج می توان گفت وقتی ارزش های اخلاقی در مدرسه مورد توجه قرار گیرد و رفتارهای اخلاقی در کل فرهنگ مدرسه تشویق شود، نگرش معلمان نسبت به شغل بهبود یافته و انگیزه و تعهد آنها نسبت به کار و مدرسه بیشتر می گردد.

این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های شخصیتی کارآفرینانه مدیران آموزشی جهت تدوین الگوی مفهومی برای مدل سلسله مراتب شایستگی مدیران مدارس کارآفرین انجام شد. این پژوهش، پژوهشی کیفی بود که با استفاده از راهبرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. در این راستا با استفاده از رویکرد هدفمند و با به کارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته با 8 تن از کارآفرینان و مدیران مدارس انجام شد. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها در طی سه مرحله، کدگذاری باز، کدگذاری نظری و کدگذاری انتخابی به دست آمد که حاکی از 46 مقوله کلی است. نتایج پژوهش نشان داد مولفه های الگوی شایستگی مدیران برای استفاده در مدارس کارآفرین عبارتند از؛ نواندیش گرایی، تفکر خلاق، نوگرایی علمی، دانش گرایی، خودباوری علمی، امیدآفرینی، اعتمادسازی، روش های تدریس چالشی و کاربردی خلاق و پیشرو. هر کدام ازاین مولفه ها شامل زیرمولفه ها و کدهای باز و شاخص هایی هستند که بیشتر آن ها در میان مدیران مدارس، مدیران میانی و مدیران عالی آموزش و پرورش مشترک است و در بعضی شاخص ها هم متمایز هستند.

هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی آموزش سواد رسانه ای در دوره متوسطه بود. روش تحقیق، کیفی ازنوع داده بنیاد بوده است. جامعه مورد بررسی، سه گروه از خبرگان و متخصصان را شامل شدند: اساتید و پژوهشگران حوزه ارتباطات، متخصصان و خبرگان حوزه آموزش و پرورش و معلمانی که سال ها در زمینه آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان تجربه های ارزشمندی کسب کرده اند؛ تعداد 15 نمونه انتخاب شد. از آن جایی که در این پژوهش در پی طراحی یک مدل یا نظریه برآمده از داده ها  بود، برای جمع آوری داده های مورد نیاز تحقیق از روش مصاحبه عمیق استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، از نرم افزار مکس کیودا استفاده شد که تحلیل داده ها در روش نظریه زمینه ای شامل سه مرحله کدگذاری باز (بدوی)، محوری و گزینشی بود و طی آن،  داده های جمع آوری شده مرحله به مرحله انتزاعی تر شد تا در نهایت مدل پژوهش حاصل گردید. نتایج تحقیق نشان داد آموزش سواد رسانه ای از 5 فصل تشکیل شده که شامل  فنون خلق پیام، نادیده های رسانه، رسانه و سبک زندگی، رژیم مصرف رسانه ای و مخاطب شناسی می باشد.

هدف از مطالعه ی حاضر بررسی تاثیر کلان داده ها بر استعداد کاری و سبک یادگیری دانش آموزان در مدارس می باشد. روش تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی و از لحاظ هدف، از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل 82442 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه در  استان گیلان می باشد که تعداد5000  نفر آنان با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش برای دستیابی به پایگاه کلان داده، یک وب سایت برخط طراحی و در 100 مدرسه و در حوزه مورد مطالعه نصب گردید. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه شاخص سبک های یادگیری کلب و پرسشنامه استعداد کاری هالند بود. ضرایب پایایی پرسشنامه به روش باز آزمایی 86/0 به دست آمد. روایی پرسشنامه ازطریق مدل فلدر و ساپرلین تایید شده است. داده های گردآوری شده از طریق وب سایت طراحی شده با استفاده از تکنیک های مناسب آماری و کد نویسی های انجام شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد افراد با سبک های یادگیری تجربه ی عینی بیشترین آمار مربوط به استعداد کاری در شاخه های جستجوگر و اجتماعی داشتند. همچنین  افراد با سبک یادگیری آزمایشگری فعال دارای برتری استعداد کاری در زمینه های جسارت و تهور، هنری و جستجو گر بودند. یافته ها کلی حاکی از آن است که در  افراد با سبک یادگیری مشاهده تاملی استعداد های کاری بیشتر به سمت واقع گرا و اجتماعی تمایل داشته است.