فهرست مطالب
فصلنامه گنجینه اسناد
پیاپی 123 (پاییز 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/10/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 6-24هدف
بررسی نحوه تاسیس دبستان ایرانیان در طرابوزان، روند فعالیت، و مشکلات پیش روی آن.
روش/ رویکرد پژوهشاین پژوهش با تکیه بر روش تحقیق تاریخی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و نشریات فارسی منتشرشده در امپراتوری عثمانی انجام شده است.
یافته ها و نتیجه گیریتحولات سریع در تغییر سبک آموزش در مدارس در دنیای غرب و اقدامات دولت ها و تجار و بزرگان آن کشورها در ساخت مدارس باعث شد که ایرانیان طرابوزان نیز به پیروی از آن ها دبستانی به سبک نوین تاسیس کنند. تفاوت اساسی مواد درسی، سنجش و ارزیابی تحصیلی، انتخاب معلمان، سن و جنس دانش آموزان، معماری و فضای مدارس جدید و ازجمله دبستان طرابوزان با مکتب خانه های پیش از خود، گسستی تاریخی در حوزه تعلیم وتربیت آن دوره ایجاد کرد. این مدرسه مدرن در دوره فعالیت خود با آموزش تعداد زیادی از کودکان اقشار مختلف جامعه ایرانی طرابوزان، در روزگاری که هنوز نظام نوین آموزش کودکان در ایران شکل نیافته بود، توانست نقشی ارزش مند ایفا کند.
کلیدواژگان: طرابوزان، مدارس نوین، دبستان ناصری (دبستان احمدیه)، عثمانی -
صفحات 26-54
شناخت پویایی سامانه اقتصادی-اجتماعی وقف در ایران به ویژه در دوره قاجار، با نشانه شناسی وقف نامه ها امکان پذیر است. این سامانه فرهنگی با بن مایه های مذهبی، اجتماعی، و اقتصادی در اقلیم خشک فلات مرکزی ایران و ازجمله در شهر کرمان، دسترسی زنان به منابع آب را گواهی می دهد.
هدفشناخت ذهنیت زنان در این سامانه فرهنگی و چگونگی عاملیت آنان در شرایط دسترسی به منابع آب.
روش/ رویکرد پژوهشنظریه-روش تحقیق حاضر انسان شناسی تفسیری با رویکرد تاریخی است و روش نشانه شناسی فرهنگی مقاله، استفاده از تکنیک مشاهده در واحد اسناد «دفتر موقوفات ایالت کرمان» شامل 168 فقره وقف نامه زنان دارای منابع آب، و 11 برگ سند مکمل مرتبط است. این پژوهش با نمونه گیری نظری و نگاهی به مفهوم عاملیت در فرانظریه گیدنز و تلفیق آن با نظریه هیوسون درباره عاملیت و مفهوم مرگ آگاهی از ادگار مورن انجام شده است.
یافته ها و نتیجه گیریدسترسی زنان به منابع آب، فرصتی برای عاملیت زنان در سطوح چندگانه و مبتنی بر پایه های عاملیت است.
کلیدواژگان: وقف، منابع آب، عاملیت، زنان، مالکیت، کرمان -
صفحات 56-88
با دگرگونی سیاسی در ایران از قاجار به پهلوی اول، صفحات جنوبی ایران صحنه تحولات نوین اقتصادی شد. مجموعه ای از تکاپوهای تجاری و گمرکی موجب تحرک در بخش های گوناگون اقتصادی جزایر و بنادر خلیج فارس و دریای عمان شد. مقارن با این دگرگونی ها، فعالیت های پرسود قاچاق نیز افزایش یافت.
هدفبررسی قاچاق در خلال فعل وانفعالات اقتصادی جزایر و بنادر خلیج فارس در برهه زمانی سال های 1300-1320ش و نحوه برخورد حکومت رضاشاه برای مهار و مبارزه با آن.
روش/ رویکرد پژوهشروش پژوهش تحلیلی و براساس مطالعه داده های اسنادی آرشیو سازمان اسناد و کتاب خانه ملی، نشریات نظامی، اقتصادی و روزنامه های گوناگون ایران در این دوره است.
یافته ها و نتیجه گیریدولت پهلوی اول برای ایجاد تحول اقتصادی مدنظر، به ابعاد مختلف موضوع قاچاق در فعالیت های زیرساختی کوتاه مدت و سیاست های بلندمدت هم زمان توجه کرد و در انتها با تلاش برای مبارزه حقوقی و امنیتی با قاچاق کالا موجب رونق مناطق مذکور شده است.
کلیدواژگان: پهلوی اول، خلیج فارس، دریای عمان، جزایر و بنادر (بندرها)، قاچاق -
صفحات 90-119
تمدن کهن ایران شاه کارهای هنری بی نظیری به جهان عرضه کرده است. ارزش و اهمیت این شاه کارها و آزمندی سوداگران موجب شده است که این آثار پیوسته موردتعرض و دستبرد قرار گیرند. با ورود کاوش گران غربی، آثار باستانی ایران به صورت روشمند کشف شد و به بازارهای دیگر کشورها راه یافت. درپی افزایش حضور اروپاییان، خریدوفروش «عتیقه جات»، کاوش های غیرقانونی، و ساخت آثار عتیقه بدلی در ایران رونق گرفت. ایرانیان یهودی نیز در این بازار وارد شدند. حضور ایشان در کشف و فروش آثار عتیقه، جنبه های مثبت و منفی زیادی داشت.
هدفبررسی وجوه مختلف نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار تاریخی دوره قاجار.
روش / رویکرد پژوهشرویکرد مقاله حاضر «کیفی»و «توصیفی-تحلیلی»است و داده ها به روش «اسنادی»و برپایه منابع «کتاب خانه ای» گردآوری شده اند.
یافته ها و نتیجه گیریبسیاری آثار تاریخی ایران را اروپاییان از ایران خارج کردند. آن ها در دوره قاجار از افراد دوره گرد استفاده کردند و عتیقه های موجود در خانه ها را به واسطه ایشان خریدند. فعالیت در این حوزه به حدی سودآور بود که گروهی از یهودیان به صورت انحصاری به حفاری غیررسمی یا خریدوفروش آثار عتیقه پرداختند و از این راه امرارمعاش می کردند. کشف و خریدوفروش آثار عتیقه در دوره قاجار به یهودیان منحصر نبود و سایر ایرانیان نیز به آن می پرداختند.
کلیدواژگان: یهودیان، قاجار، حفاری های غیرقانونی، عتیقه، مشروطه -
صفحات 120-145هدف
هدف اصلی پژوهش حاضر، معرفی دو قسم از اسناد تاریخی دوره قاجار، یعنی «رقم» و «ملفوفه رقم» و تبیین اهمیت این دو در پژوهش های تاریخی عصر قاجار است.
روش/ رویکرد پژوهشاین مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و برمبنای داده های اسناد و متون و منابع کتاب خانه ای و آرشیوی انجام شده است. این داده ها به لحاظ ساختار و کارکرد و محتوا درجهت توصیف و تبیین و تحلیل «رقم» و «ملفوفه رقم» استفاده شده اند.
یافته ها و نتیجه گیری«رقم» نوعی از اسناد است که در ایالات و صرفا توسط شاه زادگان حکمران و در چارچوب اداری-دیوانی ایالتی صادر می شده است.«ملفوفه رقم» نیزنوعی دیگر از رقم است که توسط شاه زادگان حکمران صادر می شده است و کارکردی خاص در عتاب وخطاب و سفارش ها و توصیه های گوناگون، و ارسال هدایا داشته و خارج از چارچوب قواعد دفتر و دیوان ایالتی صادر می شده وازنظر کارکرد با «رقم» تفاوت داشته است. با این توصیف، رقم و ملفوفه رقم از سرچشمه ها و منابع اصلی اسناد در ساختار اداری و سیاسی درنزد حکام بوده اندو شامل داده هایی مهم دربارهاوضاع تاریخی ایالات در عصر قاجارند.
کلیدواژگان: قاجار، اسناد دیوانی، رقم، ملفوفه رقم -
صفحات 146-159هدف
اگر بخواهیم در منحنی پیشرفت آرشیوی شاهد حرکت رو به رشد فعالیت ها باشیم، لازم است هم جهت با تداوم بی وقفه تغییرات، به شناسایی عواملی بپردازیم که شتاب حرکت را کنترل می کنند. عواملی نظیر بازتعریف مبانی، بازخوانی مفاهیم کلیدی، شناسایی محدودیت تیوری های موجود، شناخت نقاط قوت و مسایل بسیار دیگری که می تواند پیمودن راه را آسان تر کند. هدف در این مقاله ، بررسی موضوع پساتصدی آرشیوی، یکی از موضوعات چالشی در رویارویی با تغییرات فناورانه است.
روش/ رویکرد پژوهشاین مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.
یافته ها و نتیجه گیریدر تیوری پساتصدی آرشیوی لازم است دستگاه ها اولویت های خود را در تعامل با منابعشان تغییر دهند.تغییر و تطبیق آهسته انجام می شود. تغییر پارادایم به معنای تطبیق فناوری نیست تا بتوان کارهایی که همیشه انجام می شده است را باکمک رایانه ها کمی سریعتر یا کمی هوشمندتر انجام داد. چنین پیشرفت هایی، درحالی که تسکین کوتاه مدت دارند و بدون شک تاحدی مفیدند، درنهایت توهمی بیش نیستند؛ زیرا آنها برای مقابله با تحول اساسی در آرشیوها و در جامعه اطلاعاتی ناکافی اند.
کلیدواژگان: تصدی، پساتصدی، متصدی، آرشیو -
صفحات 160-180
استفاده از صمغ ها و رزین ها در آثار هنری-تاریخی از دیرباز مرسوم بوده است. این مواد در انواع هنرهای نقاشی، خوش نویسی، تذهیب، تزیینات وابسته به معماری و حتی بناها، با اهداف گوناگون استفاده می شده اند. هنر عکاسی نیز از این مواد بی بهره نبوده است. پژوهش حاضر که با بررسی آثار عکاسی پایه شیشه ای آلبوم خانه مجموعه کاخ گلستان انجام شده است، مطالعه ای است بر روی نقش صمغ ها و رزین ها در تولید نگاتیوهای پایه شیشه ای در عکاسی سیاه و سفید.
هدفهدف از این تحقیق، بررسی چند مورد از کاربرد صمغ ها و رزین ها در تولید نگاتیوهای پایه شیشه ای در عکاسی سیاه و سفید مربوط به دوره قاجار، براساس نتایج آزمایش های انجام شده با روش دستگاهی FTIR است.
روش و رویکرد پژوهشتحقیق انجام شده از نوع تجربی-موردی است و براساس آنالیزهای شیمیایی غیرمخرب و با تکیه بر مطالعات کتاب خانه ای و رساله های قدیمی مرتبط انجام شده است.
یافته های پژوهشهمان طورکه انتظار می رفت استفاده از رزین ها و صمغ هایی مانند شلاک، و صمغ عربی در بخش های مختلف انواع نگاتیوهای عکاسی پایه شیشه ای رایج بوده است. البته دربین نمونه های بررسی شده مواردی متفاوت با موارد رایج اشاره شده در رساله های قدیمی نیز دیده شد. از صمغ ها و رزین ها به عنوان لایه ورنی، پیش رتوش، پوشش بعداز رتوش، و هم چنین چسب استفاده می شده است.
کلیدواژگان: صمغ، آثار عکاسی پایه شیشه ای، رزین، کلودیون، ژلاتین
-
Pages 6-24Purpose
Explains the process of the establishment of the Iranian school and problems and obstacles the founders faced.
Method and Research DesignFindings are based on archival documents available in the Ministry of Foreign Affairs and Persian publications in the Ottoman Empire.Findings and
ConclusionRapid changes in the style of school education in the western world and the initiatives by their governments, the private sector, and the dignitary in setting up modern schools, Iranians of Trabzan were encouraged to Set up their own primary school. The curricula, assessment procedure, teacher selection, age and gender of students, architecture of these modern schools, marked a sharp difference with the traditional maktabs. The school trained a great number of the children of different sectors of the Iranian community in the city long before modern schooling started in Iran.
Keywords: Trabzon, Naseri Primary School, Ahmadi Primary School, Ottoman -
Pages 26-54Purpose
Understanding dynamics of the socio-economic system of endowment (Waqf), especially in the Qajar era of Iran, with the semiotics of the deeds of endowment. With its religious, social and economic themes in the arid land of Iran in gerneral and Kerman province in particular, such deeds demonstrate the importance of the social status of women.
Method and Research DesignThe present study was conducted with an anthropological method focusing on the historical approach and the method of cultural semiotics using observation techniques in the Kerman's Endowments Office. In addition, 168 deeds of endowment belonging to women with water resources and 11 items of the supplement records were examined. Theoritical sampling and Giddens’ meta-theory in the in the concept of agency and its integration with Hewson and Moren theory were adopted in the present project.Findings and
ConclusionsWomen's access to water resources was an opportunity for women's agency multiple levelsand and it is based on foundations of agency.
Keywords: Endowment, Women’s Agency, Ownership, Kerman, Water Resources -
Pages 56-88
Following the transfer of power from Qajars to the Pahlavi, islands and ports on the Persian Gulf and the Sea of Oman witnessed unprecedented level of foreign trade. At the same time the smuggling goods into the land and illegal trade also increased sharply.
PurposeThis paper reports a study of smuggling during the period of 1921-1941 and the policies adopted by the government to tackle it.
Method and Research DesignFindings are based on materials held at the National Library and Archives Organization (NLAI), including archival documents and newspapers.
Findings and ConclusionsIn order to boost economic development, various aspects of smuggling in the region were considerd and policies adopted and successfully implemented to prevent illegal acitivies. As a result, the economic condition of the area improved gradually.
Keywords: Goods smuggling, Iran, Reza Shah Pahlavi (1925-1941), Persian Gulf, the Sea of Oman -
Pages 90-119
Ancient Iranian civilization has provided the world with unique artefacts. With the advent of western explorers, in the 19th century these artifacts were systematically discovered and reached Europrsn markets. At the same time, illicit explorations and making counterfeit items became common. A number of Jewish Iranians became engaged in the business of discovery and sale of antiquities. Their involvement had both positive and negative consequences. Such consequences are reported in the present study.
Method and Research DesignArchivial records as well as library resources were studied to collect data.Findings and
ConclusionPlenty of archeological intems were taken to abroad. European dealers employed locals to buy antiques kept in people’s homes. The lucrative business attracted many Iranians including Jews illegal excavation and sale of items.
Keywords: Jews, Qajaris, Illegal Excavations, Antiques, Constitutional -
Pages 120-145Purpose
This paper introduces two types of historical documents of the Qajarid period, namely "figure" and "composition of number" and explains the value of bothfor the study of the era.
Method and Research DesignFindings arebased on the examination of archival records supported by consulting library source.
Findings and ConclusionsRagham[decree] was an official document issued in provinces only by the ruling prince to be exercised in his territory. Malfoofeh-Ragham[enfolded decree] was an unofficial Raghamissued by a prince or governor expressing their reproach or making recommendations, suggestions, or sending gifts. Raghams are sourcesof valuable information about administrative structure as well as politics ofQajarid era.
Keywords: Qajar, Official documents, decrees, enfolded decrees -
Pages 146-159Purpose
If we want to observe the movement activities growth in the curve of archival progress, it is necessary to identify the factors that control the speed of movement along with uninterrupted continuity of change. Such as redefining the basics, re-reading key concepts, identifying the limitations of existing theories, identifying strengths and many other issues that can make the path easier. The purpose of this article is to inspect the post-custodial issue, which is one of the challenging matter encounters of technological changes.
Method and Research DesignDescription and analysis is based on library resources.
Findings andConclusionIn post-custodial archival theory, organizations need to change their priorities in interacting with their resources. Change and adaptation take place slowly. Changing the paradigm does not mean adapting technology so things can be done a little faster or a little smarter with computers. Undoubtedly such progresses, while as short-term alleviation are useful, are ultimately illusory because they are insufficient to counter fundamental changes in archives in the information society.
Keywords: Custodial, Post-custodial, Operator, Archive -
Gums and Resins in Glass Plate Negatives of Qajarid Period Held at the Golestan Palace Photo ArchivePages 160-180Purpose
The use of resins and gums in historical art works has been considered for a long time. These materials were used for a variety of purposes in different arts such as painting, calligraphy, gilding, architectural decorations and even buildings. Resins and gums were also used photography. The present study carried out by examining the photographic glass plates of the album house of the Golestan Palace collection to identify the role of gums and resins in the production of Qajarid black-and-white glass plate negatives.
Method and Research DesignData was collected using FTIR method fornon-destructive chemical analysis. Also, historical technical literature was reviewed for additional data.
Findings and ConclusionsAs expected, the use of different resins and gums such as Arabic gum and shellac in different parts of the glass plate negatives has been common. Some cases were identified to be different from those mentioned in the historical technical literature. These materials have been used as a varnish layer, pre-retouch, post-retouch coating, as well as adhesives.
Keywords: Gum, Glass Plates, Resin, Collodion, Gelatin
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.