فهرست مطالب
نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی
پیاپی 44 (دی 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/10/21
- تعداد عناوین: 11
-
صفحات 1-14
در این مقاله ابتدا مروری بر نحوه مدیریت جامعه اسلامی توسط حضرت پیامبر ص در خصوص حضور بانوان در عرصه های مختلف اجتماعی داشتیم و در ادامه آثار این نوع مدیریت را در عملکرد زنان تربیت شده این مکتب، در حادثه عاشورا بیان نموده ایم. این مقاله که به شیوه توصیفی- تحلیلی نگارش یافته، بر این باور است که حضور فعال و حماسه ساز بانوان در اتفاقات عاشورا، محصول روش مدیریت پیامبر اکرم ص در ایجاد فضای تربیتی فراگیر برای همه شهروندان از جمله بانوان در جامعه اسلامی بوده و در عصر حاضر هم لازمه حرکت جوامع بشری در مسیر تعالی و حق طلبی، الگو قرار دادن آن شیوه تربیتی و مدیریتی -البته با در نظر گرفتن تفاوتهای فرهنگی جامعه صدر اسلام با شرایط کنونی انسانها- می باشد.
کلیدواژگان: حقوق زن در اسلام، زنان تاثیرگذار در اسلام، زن در عاشورا، زن در اسلام -
صفحات 15-23
با توجه به این که تعداد کثیری از افراد جامعه را بانوان تشکیل می دهند و این خیل عظیم جمعیت بعضا به عنوان همسر، مادر، دختر خانواده در رشد و تعالی سایر افراد جامعه نقش کلیدی ایفا می کنند. بنابراین باید به بحث آموزش دینی، تربیت اهمیت داد. یکی از راه های تعالی معنوی و ایمانی افراد جامعه ترویج برخی امور مذهبی است. یکی از مباحثی که اسلام در بحث انسان سازی بر آن تاکید کرده، مساله اقامه نمازهای جماعت است. در سال های اخیر متولیات فرهنگی به برپایی نمازهای جماعت بانوان در اماکنی مانند مدارس اهتمام ویژه دارند. مشهور فقهای امامیه امامت جماعت زنان برای زنان را جایز دانسته اند لذا لازم است مقوله اذن همسر را نیز بررسی شود. با برسی های اجمالی صورت گرفته مشخص شد چنان چه برپایی نماز جماعت موجب تضییع حق زوج و تصرف در مال وی بدون اذن او نباشد، جایز است و بانوان با طیب خاطر می توانند به این امر مستحبی اما مهم اهتمام داشته باشند.
کلیدواژگان: امام جماعت، تمکن، تصرف مالی -
صفحات 24-35
مازندران سرزمینی ست که به واسطه ی قدمت تاریخی و هم چنین اقلیم خاص خود پذیرای بناهای قابل تامل بسیاری است که دارای فرهنگ و معماری بومی ویژه اند. سقانفارها به بناهای چوبی گفته می شود که در روستاهای مازندران، خاصه در بخش مرکزی آن بنا شده اند و پس از مساجد در کنار تکایا از اهمیت و اعتبار فرهنگی تاریخی خاصی برخوردار می باشند. نگارنده بر این باور است که که نقوش موجودات ترکیبی و نقوش مار-اژدها در سقانفارها از گذشته های دور به یادگار مانده است؛ به ویژه که این نقوش با سنتی کهن و دیرین با مضمون باروری-برکت در ارتباط بوده است. سنتی که از روزگار پیشازرتشتی تاکنون در خاطره جمعی ایرانیان تداوم یافته؛ در سقانفار و دیگر آثار دوره اسلامی متجلی شده است. هدف این مقاله پاسخ گویی به این سوال اساسی است که وفور استفاده از نقش زن حایز چه معنا و مفهومی بوده است؟ روش انجام پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و شیوه ی گردآوری مطالب تلفیقی از روش های کتابخانه ای و میدانی بوده است. نمادهای اسطوره ای به کار رفته در این تزیینات دارای کاربرد جهان شمول و معانی شناخته شده هستند که در بیان مفهوم باروری به کار می رفته اند. همچنین این نمادها دارای پیشینه ای بسیار کهن در تمدن های مختلف بشری هستند که بی ارتباط با فرض مطرح شده نیست. بدین منظور در این پژوهش به شیوه ی تطبیقی به ردیابی نقوش مذکور در این منابع پرداخته شده است.
کلیدواژگان: نقوش پیشازرتشتی، نقوش سقانفار، موجودات ترکیبی، مازندران -
صفحات 36-50
هدف اصلی این مقاله یافتن سایه های اندیشه های دیالکتیکی سقراط در درمان دیالکتیکی (dbt) بود.مقاله مروری با استفاده از مطالعات گذشته وجستجوی مقالات مختلف با استفاده از پایگاه اطلاعاتی نور مگز ،گوگل اسکولار ،سیلولیکا و...صورت پذیرفت. روش نمونه گیری 50 مقاله گرد آوری شد که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 20مقاله انتخاب کرده وبه بررسی آن پرداخته شد نتایج پژوهش نشان داد « سایه های اندیشه وفلسفه دیالکتیکی سقراط با توجه به بررسی تاریخچه درمان دیالکتیکی وبهره گیری این درمان از فلسفه دیالکتیک در درمان اختلال شخصیت مرزی کاملا مشهود بود ونشانه های اقتدار این تفکر را می توان در درمان مشاهده کرد.در واقع سقراط برای درمان ذهن انسان در آن زمان از روش دیالکتیکی مشابه دیالکتیک امروزه استفاده نموده است.
کلیدواژگان: اندیشه های دیالکتیکی، سقراط، درمان دیالکتیکی -
صفحات 51-61
در این پژوهش اشعار ایرج میرزا از منظر بینامتنیت ژنت و وجود میراث مردمی مورد بررسی قرار گرفت. ایرج میرزا شاعری از تبار قاجار است که مدتی نیز شاعر دربار بوده و مدحیاتی در وصف اشخاص و بزرگان دینی و قاجاری داشته است. اشعاری که برای این منظور بررسی شد عبارتاند از منظومه زهره و منوچهر و چند نمونه از مدحیات ایشان. در واقع می توان اشعار میرزا را به اشعار مدحی و اشعار متاخر تقسیم کرد، چون در اشعار مدحی سخن از میراث مردمی کمتر به چشم میخورد و بیشتر ذکر اشخاص درباری و دولتی است. اما در اشعار متاخر، مخصوصا در شعر بلند زهره و و منوچهر علاوه بر استناد به میراث مردمی بینامتنهایی استفاده کرده است که بیشتر آنها متوجه مردم است تا درباریان. بنابراین، ایرج میرزا در اشعار متاخر خود که برای مردم سروده از مسایل روزمره و ذکر دلدادگی و عشق سخن گفته است، در حالیکه در مدحیات خود همانند یک روحانی به ذکر و مدحیات از برزگان دین یا گاهی انسانهای صالح روزگار خود پرداخته است.
کلیدواژگان: بینامتنیت، اقتباس، الهام خواستن، میراث مردمی، تلمیح -
صفحات 62-74
یکی از اسباب و علل قیام امام حسین علیه السلام برای پذیرفتن حکومت، خواست و دعوت مردم از امام علیه السلام است. زمانی که مردم از امام بخواهند، امام باید حکومت را در دست گیرد. اما هر گاه مردم به سوی امام، روی نیاورند و خواهان تشکیل حکومت نباشند، امام، وظیفه ای برای تشکیل حکومت ندارد. همین اقبال و روی آوری مردم و دعوت برای رهبری و حکومت، برای امام حسین علیه السلام اتفاق افتاد. دریافت نامه ای با تاکیدات از سرشناسان و اشراف تاثیرگذار که هر کدام در راس خیل عظیمی از مردان جنگی قبایل قرار داشته و نبض نظامی-اقتصادی کوفه در اختیارشان بود، این اطمینان خاطر را به حضرت حسین علیه السلام داد تا نماینده خویش مسلم بن عقیل را برای گرفتن بیعت و فراهم کردن شرایط لازم، جهت حرکت به سوی عراق با مرکزیت کوفه بدان جا بفرستد. بعد از بیعت مردم با حضرت مسلم، ناگاه ایشان را رها کردند تا اینکه آن حضرت توسط حاکمان به شهادت رسید. حتی اوضاع به همین مقدار ختم نشد، بلکه مردم کوفه در گروه دشمنان امام حسین علیه السلام قرار گرفته و در مقابل آن حضرت صف کشی کرده و موجب شهادت آن حضرت شدند. پزوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی انجام شد و با مراجعه به منابع مکتوب کتابخانه ای، این نتیجه حاصل شد که علل سستی و انحراف منتظران حضرت حسین علیه السلام، عدم درک صحیح از اضطرار به حجت، رو به ضعف نهادن و به خطر افتادن موقعیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی، ترس و اجبار، تعصبات قبیله ای، بروز کسالت، سستی و بی حالی، اقدام دیرهنگام خواص و راحت طلبی آنان بود.
کلیدواژگان: انحراف، حضرت حسین، سستی، کوفه، منتظران -
صفحات 75-82
هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد رسانه های نوپدید در رابطه با لیگ برتر فوتبال ایران از دیدگاه خبرنگاران و کارشناسان علوم ارتباطات و رسانه بود. روش پژوهش میدانی و بر مبنای هدف از نوع توسعهای- کاربردی است. جامعه آماری شامل کلیه خبرنگاران در لیگهای فوتبال و کارشناسان ارتباطات رسانهای، همچنین مخاطبین لیگ برتر فوتبال کشور بود. نمونه پژوهش شامل 384 نفر (با تاکید بر کفایت نمونه فرمول تعیین حجم نمونه کوکرال) بود. روش نمونهگیری در این پژوهش، تصادفی طبقهای بود. ابزار گردآوری دادهها شامل پرسشنامه محقق ساخته ارزیابی عملکرد رسانههای نوپدید در رابطه با لیگ برتر فوتبال، متشکل از 62 عبارت بود. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ تایید شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون T تک نمونهای انجام شد. بر اساس نتایج بهدستآمده، عملکرد رسانههای نوپدید در رابطه با لیگ برتر فوتبال ایران از دیدگاه خبرنگاران و کارشناسان علوم ارتباطات و رسانه در حد مطلوبی گزارش شد (0001/0=P).
کلیدواژگان: ارزیابی عملکرد، رسانه های نوپدید، لیگ برتر فوتبال، خبرنگاران، کارشناسان علوم ارتباطات و رسانه -
صفحات 83-102
هدف از انجام این پژوهش تعیین رابطه مدیریت استعداد و مدیریت نخبگان با شایسته سالاری در مدیران آموزش و پرورش استان مازندارن می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و از شاخه ی توسعه ای و از لحاظ ماهیت و روش، جزء پژوهش های توصیفی همبستگی است. جامعه آماری در این تحقیقی شامل کلیه کارکنان سازمان آموزش و پرورش استان مازندارن می باشد که تعداد آن ها برابر با 137 نفر می باشد. با توجه به حجم جامعه و مراجعه به جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان، حجم نمونه پژوهش برابر با 100 نفر در نظر گرفته شد. برای انتخاب نمونه های تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب جنسیت کارکنان استفاده گردید. روش گردآوری داده ها شامل: کتابخانه ای و میدانی بوده است. ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه می باشد. پرسشنامه استاندارد شایسته سالاری مصلحی (1391)، پرسشنامه مدیریت استعداد اوهلی (2007) و پرسشنامه محقق ساخته مدیریت نخبگان که پایایی آن ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مدیریت استعداد برابر با 79/0، مدیریت نخبگان برابر با 73/0 و برای شایسته سالاری برابر با 87/0 محاسبه گردید. آزمون فرضیه های پژوهش و داده های حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار spss و آمار توصیفی و آمار استنباطی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، معادلات رگرسیون و ضریب تعیین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مدیریت استعداد با شایسته سالاری در مدیران آموزش و پرورش استان مازندارن رابطه دارد. همچنین مدیریت نخبگان با شایسته سالاری در مدیران آموزش و پرورش استان مازندارن رابطه دارد. همچنین شایسته سالاری در مدیران آموزش و پرورش استان مازندارن را می توان با متغیرهای مدیریت استعداد و مدیریت نخبگان تبیین نمود.
کلیدواژگان: مدیریت استعداد، مدیریت نخبگان، شایسته سالاری -
صفحات 103-117
فضای سایبر، به عنوان ارمغان قرن حاضر، دگرگونیهای بینظیری را در زندگی بشر به وجود آورده است، که در عصر حاضر شتاب بیشتری گرفته و با شبکههای اجتماعی، افراد را از بعد مکان رهانیده است. شبکههای اجتماعی نقش پررنگی در دنیای امروز دارند و پیشبینی میشود با پیدایش و رونق روز افزون شبکههای اجتماعی، در کنار مزایای بیشمارشان، تهدیدی جدی برای افراد جامعه محسوب میشود؛ اما آنچه که بر نگرانیها میافزاید این است که در سالهای اخیر مطابق تحقیقات و مطالعات آماری انجام شده با پیدایش شبکههای اجتماعی، به صورت تصاعدی بر شمار بزهدیدگان زن افزوده میشود و هرچه میگذرد آسیبهای شبکهها با سرعت و وخامت بیشتری، بزهدیدگی زنان را به سوی خود فرا میخوانند. بدین ترتیب در این تحقیق توجه به بزهدیدگی زنان در فضای سایبر نیز در دستور کار قرار گرفت و سعی بر آن شده است تا ضمن بررسی شبکههای اجتماعی مجازی به عنوان یک مولد تازه در جامعه به نقش نظارت همگانی پلیس در جهت پیشگیری و کاهش آسیبهای آن نیز پرداخته شود. با این همه مسئله بزهدیدگی زنان در فضای سایبر کماکان به عنوان یک بحران مغفول هر روز ابعاد گستردهتری به خود میگیرد.
کلیدواژگان: شبکه های اجتماعی، بزه دیدگی سایبری، زنان، پیشگیری، پلیس -
صفحات 118-127
مجاز مرسل یکی از انواع مجاز است و علامه طباطبایی به عنوان یکی از مفسران معاصر که نزد جامعه تفسیری مقبولیت خاصی دارد، با دارا بودن شروطی «مجاز مرسل» در برخی آیات را پذیرفته و از آن در تفسیر بهره برده؛ لذا برای فهم بیشتر نکات تفسیری ایشان در «المیزان فی تفسیر القرآن» مطلع بودن از این شروط اهمیت دارد؛ از این رو، هدف این پژوهش پاسخگویی به این پرسش بود: «شروط پذیرش مجاز مرسل در آیات قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی چیست؟» داده های پژوهش منابع کتابخانه ای و نرم افزاری بود و بر اساس روش توصیفی تحلیلی یافته های پژوهش به این اشاره دارند که پذیرش «مجاز مرسل» در آیات در دیدگاه علامه، دو شرط اساسی دارد: شرط اول، «توافق با مبانی فکری و عقیدتی علامه» مانند «جمع شدن صفت تقوا با تمام مراتب ایمان» و «اعتقاد به تجسم اعمال» و شرط دوم، «توافق با قواعد بلاغی» مانند «رییسی بودن جزء در مجاز مرسل جزییه» و «حتمی بون نتیجه در مجاز مرسل مسببیه است». عدم اشاره علامه به برخی موارد مجاز مرسل در آیات با وجود شرایط مذکور، به دلیل استعمال عرف و وضوح مطلب است.
کلیدواژگان: شروط مجاز مرسل، آیات قرآن، علامه طباطبایی -
صفحات 128-139
توسل از مهم ترین قوانین نظام حکیمانه هستی و آفرینش است که همه عقلای عالم در زندگی خود بر عقلانیت و مشروعیت آن اذعان دارند. به مقتضای نظام موجود در این جهان، همه انسانها برای نیل به کمالات و اهداف متعالی خویش، به غیرخود محتاج اند و البته این نیاز و وابستگی در سایر موجودات نیز جریان دارد. قانون توسل به عنوان یک واقعیت تکوینی، در نظام هستی حاکم است و هیچ کس نسبت به جریان حتمی این سنت در نظام حکیمانه الهی تردید ندارد. این اهمیت موجب شده تا چارچوب چنین اعتقادی در معرض مکاتب و گروه های علمی و فرقه های مختلف قرار گیرد. مقاله حاضر با شیوه کتابخانه ای و روشی توصیفی و تجلیلی با بهره گیری از منابع و ابزار کتابخانه به آن پرداخته و به ابهامات و سوالات اساسی و مهمی دراین خصوص پاسخ گفته است. از جمله یافته های این تحقیق این است که توسل انواع فراوانی دارد که بعضی از انواع توسل به اتفاق همه دانشمندان از جمله رشید رضا و آیت الله سبحانی جایز و بعضی از آن ممنوع است و بعضی دیگر مورد اختلاف است، اصل توسل مورد اتفاق همه مسلمانان بوده ولی در تعیین مصداق یا مصادیق توسل بین آنان اختلاف وجود دارد.
کلیدواژگان: توسل، رشید رضا، سبحانی، شرک، عبودیت