نشریه بصیرت و تربیت اسلامی
پیاپی 59 (زمستان 1400)

تولید علم از ضروریات و پایه‌های قدرت هر کشور محسوب می‌شود؛ از طرف دیگر علم مدیریت، علمی است مبتنی بر بوم و فرهنگ هر جامعه؛ بنابراین مدیریت سازمان‌ها و نهادهای انقلاب اسلامی، نیازمند نظریه‌ها و متون علمی متناسب با ارزش‌های اسلامی و انقلاب اسلامی می‌باشد تا در پرتو آن، اهداف والای خود را محقق سازند. در همین راستا سیره نظری و عملی شهید بهشتی، به عنوان یکی از مدیران جهادی انقلاب اسلامی که تجربه‌ی درخشانی در حوزه مدیریت و فعالیت‌های تشکیلاتی داشته، مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش حاضر، از نوع توسعه ای، اکتشافی و استقرایی است که به دنبال طراحی الگوی مفهومی سبک مدیریت جهادی شهید بهشتی (ره) می‌باشد. جهت جمع‌آوری داده‌ها از مطالعه کتابخانه‌ای و روش تحقیق کیفی تحلیل مضمون به وسیله نرم‌افزار MAXQDA استفاده شده است.

در مجموع، از مطالعات انجام شده تعداد 169 کد اولیه (در قالب 118 مضمون پایه)، 31 مضمون سازمان دهنده و 9 مضمون فراگیر استخراج شده است. مضامین فراگیر نه‌گانه این پژوهش عبارتند از: خدامحوری، عادل، منطقی، شبکه ساز و کادرساز، جامع نگر، مجاهد، خدوم، صادق و تکلیف گرا. میزان اهمیت هرکدام از این مولفه‌ها توسط نرم‌افزار اف سی مپر مشخص ونقشه الگوی نگاشت ادراکی فازی آن با استفاده از نرم‌افزار پاجک ترسیم گردید. با توجه به میزان اهمیت هر یک از ابعاد، بعد خدامحوری شهید بهشتی به عنوان زیربنایی ترین بعد در میان سایرابعاد قرارگرفته است.

یکی از متداول ترین راه های ارزیابی عملکرد کلانتریهادرتراز انقلاب اسلامی، استفاده از نظرات و دیدگاه های شهروندان در خصوص نحوه ارایه خدمات و همچنین چگونگی انجام وظیفه کارکنان آن سازمان در قبال وظیفه اجتماعی و سازمانی آنهاست.مسئله اصلی تحقیق این است که مولفه ها وشاخصه های کلانتری درتراز انقلاب اسلامی کدامند؟

تحقیق از لحاظ هدف ،کاربردی است.به لحاظ طبقه بندی تحقیق بر مبنای روش ، پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی می باشد از نظر تحلیل داده ها، از روش همبستگی استفاده شده است.جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان ومراجعه کنندگان به کلانتری شهرستانهای شرق استان تهران می باشد که براساس جدول کرجسی ومورگان تعدادحجم نمونه 385 نفر تعیین شده است.در این تحقیق از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است.

پژوهش حاضر به تبیین ابعاد و مولفه های پلیس در تراز انقلاب اسلامی در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.نتایج نشان می دهد پلیس برای انجام وظایف ذاتی خود و ارایه بهترین خدمات به مردم، نیازمند دو مقوله‌ی اصلی اقتدار و اعتماد مردمی است. اقتدار باعث ایجاد توانایی اقدام است و امین دانسته‌شدن توسط مردم زمینه‌ساز موفقیت پلیس در انجام وظایف و اقدامات خود است.ودر نتیجه میانگین شاخصه های کلانتری ها در تراز انقلاب اسلامی 3.64 می باشد که از میزان حد متوسط بالاتر است. میانگین وضعیت کلانتری ها و کارکنان 3.74 ، اعتماد شهروندان به مدیران و کارکنان کلانتری ها 3.66، مسیولیت پذیری کارکنان کلانتری 3.82 ، قانون پذیری کارکنان کلانتری ها 3.58، اعلام همدردی کارکنان کلانتری با مردم 3.40 می باشد.

آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی  در جامعه به‌صورت عام و در بین کارکنان ناجا به‌صورت خاص از زیرساخت‌ها و بسترهای معیوب و ناقصی ناشی می‌شوند که ورود مدبرانه و مدیریت زیرساخت‌های آسیب‌پذیر را می‌طلبد. این آسیب‌ها در بین برخی کارکنان ناجا در سه حوزه مشخص فردی، سازمانی و خانوادگی قابل‌تبیین است. ازاین‌رو زمینه‌ها و علل و عوامل بایستی در این سه حوزه پی‌جویی و مورد مداقه قرار داده شوند. مقاله حاضر در پی پاسخ به این سوال است که آسیب‌های فرهنگی- اجتماعی در میان کدام‌یک از گروه‌های موردمطالعه کارکنان ناجا بیشتر است؟

برای پاسخ به سوال فوق از روش پیمایشی استفاده شده است. داده‌ها به استفاده از پرسش‌نامه جمع‌آوری گردید. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان کلانتری‌های شهر تهران هستند که در قالب 11 سرکلانتری دسته‌بندی شده‌اند. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه در این بخش تعداد 672 نفر تعیین شد که البته در عمل تعداد پرسش‌نامه‌ها بیشتر از این تعداد توزیع و تحلیل گردید. با توجه به اینکه جامعه آماری تحقیق در طبقه‌های مختلف بودند، نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌ای انجام شد.

 نتایج پیمایش به‌عمل‌آمده در سطح کلانتری‌های فاتب برای ابعاد هشت‌گانه، آسیب‌ها شامل آسیب‌های اخلاقی، اعتقادی، فضای مجازی، فردی، روانی، سبک زندگی، خانوادگی، اجتماعی و بصیرت سیاسی می‌شوند نتایج نشان می‌دهد که آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی در میان مردان و زنان تفاوتی ندارد اما بر اساس گروه‌های سنی، وضعیت تاهل، گروه‌های تحصیلی، وضعیت سکونت، رسته، سنوات خدمتی، درجه و سمت کارکنان معنی‌دار است. این نتایج از یافته‌ها بیانگر آن است که پشتیبانی برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی سازمان بر کاهش‌ آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی کارکنان اثرگذار بوده و ضروری است که اهداف، برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی متمرکز بر کاهش این آسیب‌ها باشد تا کارکنان بتوانند در انجام ماموریت‌های سازمانی، مقاوم و در راستای پاسداری از ارزش‌های سازمانی نیروی انتظامی، روحیه جهادی را حفظ کنند.

این پژوهش باهدف بررسی دیدگاه خردگرایی با تکیه ‌بر اصول عقلی و منطقی در اندیشه، رفتار و گفتار، به‌منظور تدوین الگویی برای دانشجویان رشته فلسفه تعلیم و تربیت انجام شد.

پژوهش حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی، ازنظر نوع توصیفی- تحلیلی و روش آن روش تحلیل محتوای کیفی بود. ابزار پژوهش حاضر جهت جمع‌آوری داده‌های لازم برای پاسخگویی به فرضیات تحقیق مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جهت تجزیه‌وتحلیل داده ها از داده‌های کیفی گردآوری‌شده از فرایند اجرای مصاحبه‌های نیمه ساختارمند با افراد نمونه کدگذاری باز انجام شد. درنتیجه اجرای فرایند کدگذاری باز از روی‌داده‌های کیفی گردآوری‌شده ابتدا به استخراج تعداد زیادی ویژگی و مفهوم منجر شد؛ سپس با بررسی‌های مجدد و بازنگری‌های انجام‌شده و بر اساس مشابهت‌ها و اشتراکات مفهومی، این مفاهیم و ویژگی‌های تقلیل یافته و دسته‌بندی شد. با مرور مبانی نظری و دیدگاه صاحب‌نظران سه پدیده محوری (اندیشه، رفتار و گفتار) در تدوین الگو برای دانشجویان رشته فلسفه تعلیم و تربیت از منظر خردگرایی با تکیه‌بر اصول عقلی و منطقی است حاصل شده است.

مطالعات و یافته‌ها نشان دادند که کدهای حاصل از کدگذاری باز مشتمل بر 210 کد بود؛ این الگو دارای پنج شاخص اهداف، شیوه‌ها، چالش و خلاها، عناصر و پیامدها بود، در قدم بعدی با استفاده از تقلیل داده‌ها به موارد مشترک از سه پدیده محوری و پنج شاخص؛ در بخش محوری اندیشه و هر شاخص (5 بعد)؛ در بخش محوری رفتار هر شاخص (6 بعد) و در پدیده محوری گفتار و هر شاخص (6 بعد) شناسایی شدند.

این پژوهش به رابطه دینداری و سبک زندگی اسلامی با کیفیت زندگی دانشجویان می‌پردازد.

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه‌ گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی‌- همبستگی است. جامعه‌ آماری پژوهش دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به تعداد 7518 نفر (4608 نفر زن و 2910 نفر مرد) در سال تحصیلی 99-98 می‌باشد. حجم نمونه پژوهش با توجه به جدول کرجسی و مورگان 364 نفر تعیین شد. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای با در نظر گرفتن جنسیت دانشجویان، 101 مرد و 263 زن انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های دینداری گلاکواستارک (1965)، سبک زندگی اسلامی کاویانی (1390) و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (1996) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. از آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، فراوانی و درصد فراوانی و آمار استنباطی شامل آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه به روش هم‌زمان برای بررسی فرضیه‌های پژوهشی استفاده شد.

دینداری (مولفه‌های اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی) و سبک زندگی اسلامی (مولفه‌های اجتماعی، مالی، سلامت، تفکر و علم) عاملی در پیش‌بینی کیفیت زندگی دانشجویان هستند.

 دینداری وسبک زندگی اسلامی باعث افزایش توانمندی دانشجویان می‌شوندو آن‌هادرصورت مواجهه با دشواری‌ها ازشرایط مطلوب‌تری به لحاظ کیفیت زندگی برخوردارخواهند بود.

دین به عنوان موهبتی الهی همواره در بطن جوامع بشری حضوری موثر و تعیین کننده داشته است. در این پژوهش به بررسی برخی ازمهمترین کارکردهای دین در بهداشت روانی انسان پرداخته شده که شامل معنابخشی به زندگی، نگاه مثبت به مرگ، نجات از مرداب تنهایی، تقویت صبر و پایداری و اثر بخشی دعا می شود.سوال اینجاست آیا بین انسان و دین رابطه خاصی وجود دارد؟ نقش کمال طلبی انسان و ارتباطش با کارکرد های دین چگونه است؟

در این پژوهش با بررسی برخی از کارکرد های دین به روش توصیفی – تحلیلی از منابع کتابخانه ای و کتابخانه نرم افزاری استفاده شده است.

با تحلیل و ریشه‌یابی مشکلات و بحرانهای روانی مانند پوچی و بی معنایی در زندگی، وحشت از مرگ، فرار از تنهایی، ناشکیبایی، سرگشتگی و ناامیدی دریافتیم که انسان دارای گرایشهای نامحدود و متعالی غیر از تمایلات غریزی و جسمی است که گرایش محوری در این گرایشها کمال طلبی انسان است که وجه تمایزانسان با حیوان است و اما رسیدن به این گرایش فطری نامحدود در دنیای محدود مادی غیر ممکن است و انسان را به یک تناقض و بن بست فکری و اعتقادی می رساند،

متناظر با یافته های تحقیق می توان گفت که کمال طلبی انسان نقش محوری در کارکرد های دین دارد این کمال خواهی انسان در چهارچوب جهان مادی است که زمینه ساز و علت واقعی مشکلات روحی و روانی انسان می شود چرا که منبع کمال فراتر از جهان مادی است و لذا تاکنون فقط دین الهی توانسته انسان را از این بن‌بست اعتقادی رها نماید و پاسخ گوی این نیاز اصیل و حقیقی انسان ها باشد.