نشریه معماری سبز
پیاپی 27 (زمستان 1400)

با پیدایش کامپیوترها و پیشرفت در روش های محاسباتی، پژوهشهای گستردهای در زمینه بهینه سازی صورت گرفته است. نتایج حاصل از مطالعات و بررسی های پژوهشهای موجود در زمینه بهینه سازی معماری، حاکی از این بود که بدلیل کیفی بودن بسیاری از پارامترهای معماری و دشواری در تبدیل آنها به پارامترهای کمی در جهت ورود داده های عددی به محاسبات کامپیوتری، بسیاری از این پارامترها کمتر مورد توجه بودهاند. هدف این پژوهش، ارایه الگوریتمی برای فرآیند بهینه سازی معماری پارامتر تناسبات مقیاس در طراحی یک سطح غشایی فرمآزاد میباشد. برای این منظور، مفهوم بهینه سازی معماری و روش ها و نرم افزارهای مورد استفاده در این حوزه ها مورد بررسی قرارگرفت و با تعریف یک سری الزامات فرضی، یک سازه غشایی از نوع چادری مخروطی با فرم آزاد طراحی و فرمیابی شد. درنهایت، یک سری از مولفه های کیفی پارامتر تناسبات مقیاس به مولفه-های کمی ترجمه شده و بهینه سازی معماری در دو حالت کمی توسط افزونه گالاپاگوس  و کیفی با نظر طراح مطابق الگوریتم ارایه شده تا دستیابی به نتیجه مطلوب انجام گرفت. مالک اصلی حصول به نتیجه مطلوب تایید طراح میباشد. درواقع، نرم-افزارها و محاسبات در جهت صرفهجویی در زمان و انرژی به کمک طراح میآیند لیکن در نهایت این نظر طراح است که کل فرآیند را هدایت میکند.

خانه فروتنی از جمله بناهای مهم بافت تاریخی بیرجند است که در محله سرده و در نزدیکی میدان چهاردرخت قرار دارد. این بنا به شیوه درونگرا ساخته شده و دارای هشتی، حیاط مرکزی، ایوان تابستان نشین، سرداب و اتاقهای متعدد است که دور حیاط ساخته شده اند. خانه فروتنی در نزدیکی میدان چهار درخت واقع است. میدان چهاردرخت هسته اولیه شکل گیری شهر بیرجند است و تعداد زیادی از بناها و مجموعه های با ارزش تاریخی و مذهبی شهر بیرجند در محدوده آن قرار دارند. به همین دلیل حفظ، نگهداری و مرمت این آثار و مجموعه ها ضروری است و عالوه بر اینکه حیات دوبارهای به آثار میدهد، از نظر اقتصادی، اجتماعی و نیز هویت تاریخی فرهنگی شهر بیرجند را احیا میکند. هدف اصلی این پژوهش بهسازی، حفظ اصالت و ارایه طرح جهت احیاء با کاربری مناسب می باشد که به روش تحقیق، تحلیلی –توصیفی انجام شده است. در این پژوهش به این نتیجه میرسیم که با بهسازی و تغییر کاربری به موزه تاریخ طبیعی عالوه بر زنده نگهداشتن محله سرده، در باالبردن آگاهی و شناخت ارزش های آثار طبیعی و ملی و بخصوص آموزش های مرتبط با محیط زیست و حفاظت از تنوع زیستی شده و مهارتی برای تعامل صحیح با طبیعت به وجود میآید.

معماری سبز به ساختمان هایی اطالق می شود که در آن از مصالح سبز و تکنولوژی های سبز مواد و مصالح قابل بازگشت به چرخه طبیعی  استفاده می شود و اثرات منفی آن را بر روی محیط اطرافش کم می کند. هدف از این نوع معماری هم سو شدن با محیط زیست است. این تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیلی و از نوع مطالعات عملی و کاربردی است که مبتنی بر مطالعه، کارهای انجام شده، تحقیق ها و پایان نامه های به روز و تجزیه و تحلیل آن ها می باشد. آلودگی زیست محیطی و بحران انرژی در سده بیستم، زمینه های پیدایش رویکردهای مختلف برای همسازی معماری با اقلیم را ایجاد نمود. به رغم نادیده انگاشتن نقش انسان در برخی از این رویکردها، اخیرا نقش سبک زندگی انسان در حل بحران های زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است. معماری کهن ایران زمین، با توجه به مصادیق فراوان قابل بحث و بررسی، به خوبی به مبانی پایداری وفادار بوده است. ساختمان های کهن ایران طوری طراحی شده اند که در زمستان به خوبی و سادگی گرم می شوند و در تابستان به راحتی خنک و این ساده ترین وکاربردی ترین مفهوم معماری پایداراست .دست کم از اصول معماری ایرانی خود بسندگی و پرهیز از بیهودگی را بدون کوچکترین کم و کاستی می توان با معماری پایدار سبز  مطابق دانست و این یعنی معماری ایران خیلی قبل تر از آنکه دنیا به فکر نگرشی نو به معماری باشد اینگونه می آفریده است

با توجه به بحرانهای زیست محیطی و انرژی، امروزه بحث معماری پایدار و سبز از مباحث پرطرفدار است. جهت رسیدن به این هدف در صنعت ساخت و ساز، سیستم های ارزیابی ساختمانها و استانداردهای ساخت از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. در ایران نیز در چند سال اخیر مبحث 19مقررات ملی به عنوان استاندارد بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان مورد توجه ویژه قرار دارد. ازاینرو در این مقاله سعی شده است با بررسی معیارهای سامانه ارزیابی ساختمان سبز آلمان که از سال 2007 در این کشور تهیه و اجرا شده است و تطابق آن با موضوعات موردتوجه در مبحث 19 مقررات ملی، زمینه های مشترک و متفاوت آنها شناسایی نموده تا کمکی در جهت تکامل مقررات ملی و رسیدن به سیستم بومی ارزیابی ساختمانها نماییم. در این مطالعه مشخص شد که در مبحث 19 بیشتر به معیارهای کیفیت فنی توجه شده است و در درجه بعدی به برخی از معیارهای کیفیتهای عملکردی، محیطی و فرایند نیز اشاره شده است. کیفیت های اقتصادی و سایت در مبحث 19موردبحث قرار نگرفته اند.

فرم یکی از مفاهیم بنیادین در معماری معاصر ایران است که معماران ایران زمین از گذشته های دور تاکنون تالش کرده اند آن را در آثار معماری خود به کار گیرند. به وجود آمدن گرایش های جدید در معماری باعث شده توجه به فرم، در معماری معاصر نیز امتداد یابد. در این راستا، نوشتار حاضر به مفهوم فرم و جایگاه ان در معماری معاصر پرداخته است و هدف از نگارش این مقاله بیان هویت و اثر بخشی به معماری معاصر ایران با بررسی مفهوم و جایگاه فرم، با بررسی و تحلیل مجموعه فرهنگی،هنری 1330 در مهاباد به عنوان نمونه موفق در این زمینه معرف کرده ایم.

سلسله ایلخانی از حدود سال 663 ه ق تا 756 ه ق بر ایران کنونی و سرزمینهای اطراف آن حکمرانی کرد. تا اواخر قرن هشتم هجری قمری، حکومتهای دست نشانده ایلخانی مانند آل مظفر، همچنان بر نواحیای از ایران حکومت میکردند. آثار نفیسی از این دوران مانند ابنیه منطقه یزد باقیمانده است. این تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیلی و از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است که مبتنی بر مطالعه، بازدیدها و کارهای انجام شده، تحقیق ها و پایان نامه های به روز و تجزیه و تحلیل آن ها میباشد. عناصر تزیینی و هنر این دوره را میتوان در حقیقت، تلفیقی از هنر شرق دور، آسیای مرکزی و هنر دوره های قبل ایران دانست. هنرمندان کوشیده اند تا با بهره گیری از این تاثیرات، آثار بدیعی را خلق نمایند که به مرور به سبکی مستقل تبدیل گشت. تزیینات ابنیه دوران اسلامی ایران، معمولا از سه نوع مصالح آجر، گچ، کاشی و یا تلفیقی از این هاست، که گچبری از دوران اولیه اسلام تا دوره تیموریان به عنوان عنصر قالب در تزیینات وجود داشته و عمده کاربرد آن در محرابها و کتیبه های اجرا شده در بنا بوده است.