فهرست مطالب
- پیاپی 25 (بهار 1401)
- تاریخ انتشار: 1401/02/01
- تعداد عناوین: 8
-
صفحات 7-12
متن پیش‌رو سخنان حضرت آیت‌الله سیدهاشم حسینی‌بوشهری، رییس شورای‌عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه و عضو مجلس خبرگان رهبری است که در مراسم رونمایی از سه درگاه جدید وبگاه «ویکی‌پاسخ» تحت عنوان: امام‌حسین(ع)، مهدویت(عج) و حکومت‌دینی در جمع رییس، معاونان و مدیران مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های علمیه ایراد شده است. ایشان در اسفندماه 1400 و در آستانه عید سعید مبعث در سخنانی ضمن تقدیر و تشکر از فعالیت‌های مرکز به مهم‌ترین ظرفیت‌ها و مسیولیت‌های حوزه‌های علمیه در پاسخگویی به شبهات اشاره کردند.
-
صفحات 13-32
مسیله عصمت یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در عرصه هدایتگری به شمار می‌آید. مذهب شیعه همان‌طور که قایل به عصمت انبیا و ایمه اطهار (ع) است به عصمت حضرت فاطمه (س) نیز باور دارد؛ متاسفانه بر اثر رخدادهایی که بعد از رحلت پیامبراعظم (ص) پدید آمد، مسیر امامت منحرف شد. برخی از دیرباز نسبت به عصمت ایمه (ع) و حضرت فاطمه (س) شبهاتی را وارد کرده‌اند. ازجمله گزارش‌هایی که منشا این شبهه شده می‌توان به این موارد اشاره کرد: «حضرت زهرا (س) هنگامی که امام‌حسین (ع) را باردار بود و نیز موقع تولدش از طفل درونش ابراز کراهت داشت»، «رابطه عاشقانه‌ای که بین حضرت علی و فاطمه (س) بیان می‌شود، واقعیت نداشته؛ بلکه آنها نیز همانند دیگر انسان‌ها باهم اختلافاتی داشتند»، «زهرا (س) به‌خاطر ویژگی‌های منحصربه‌فرد علی8، رضایت و علاقه‌ای به ازدواج با ایشان نداشت». این پژوهش به‌صورت توصیفی تحلیلی به بررسی این شبهات پرداخته و با بررسی‌های سندی و دلالی روایات به این نتیجه دست‌یافته که برخی از این روایات از لحاظ سندی ضعیف بوده و نیز دلالتی بر نفی عصمت حضرت فاطمه (س) ندارند.
کلیدواژگان: شبهه، عصمت، عصمت فاطمه زهرا (س)، عصمت انبیا و ائمه اطهار (ع) -
صفحات 33-64
پیشرفتگی‌های زندگی امروزی، گسترش شهرنشینی و افزایش شتابان جمعیت شهری باعث گسترش روزافزون بلندمرتبه‌سازی و آپارتمان‌نشینی شده است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی تحلیلی و باهدف بررسی و تبیین آسیب‌های اخلاقی و فرهنگی آپارتمان‌نشینی در ایران، با رویکردی «بنیادی» شکل گرفت؛ پس از توصیف و تحلیل داده‌ها و برخی گزارش‌ها از تجربیات افرادی که آپارتمان‌نشینی را تجربه کرده‌اند، روشن شد که آپارتمان‌نشینی به سبک امروزی آن در ایران، گذشته از برخی مزیت‌ها، آسیب‌های اخلاقی و فرهنگی نهان و آشکاری نیز به همراه دارد؛ براین‌اساس آسیب‌هایی همچون: «ایجاد محدودیت در روابط جنسی همسران»، «پایمال شدن برخی حقوق کودکان»، «پایمال شدن برخی حقوق معلولان و سالمندان»، «چالش‌ها و آسیب‌های ناشی از ازدحام جمعیت»، «کاهش پیوندهای خویشاوندی و اجتماعی»، «بروز انواع آزار و اذیت‌ها»، «بروز زمینه‌های کاهش حیا»، «کاهش تعاملات همسایگی»، «رنج‌های روانی و جسمی ناشی از عدم اشراف بر محیط» در آپارتمان‌نشینی دیده شد. در این پژوهش به بررسی و تبیین این آسیب‌ها با تطبیق بر آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت8 پرداخته شده است.
کلیدواژگان: آپارتمان نشینی، آسیب های اجتماعی، اخلاق همسایگی، فرهنگ و اخلاق آپارتمان نشینی -
صفحات 65-82
مسجد به‌عنوان جایگاه عبادت مسلمانان، یکی از نهادهای مهم اسلامی است. مسجد در دوران پیامبر (ص) و چند دهه پس از رحلت ایشان، همواره پایگاه مهم معنوی، سیاسی و اجتماعی جامعه مسلمانان بوده است. فاصله زمانی و مکانی با منشا نخستین اسلام، آرام‌آرام هویت و کارکرد مسجد را دستخوش تغییروتحول کرده است به طوری که امروزه مساجد غالبا چهره کلیشه‌ای از دین‌داری مناسکی به خود گرفته است؛ ازاین‌رو برخی از اسلام‌ستیزان و مخالفان دین، با انگشت نهادن بر برخی از آسیب‌ها و نقاط ضعف مساجد کنونی، درصدد القای ضروری نبودن این نهاد مهم دینی‌اند. در این پژوهش با تحلیل تاریخی، فلسفی، روان‌شناختی و جامعه‌شناختی نهاد مسجد، مهم‌ترین نقاط قوت و کارویژه‌های برجسته و منحصربه‌فرد مسجد تبیین شده است. علاوه بر این به برخی از آسیب‌های موجود، علل پیدایش و راهکارهای برون‌رفت از این آسیب‌ها اشاره شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی بوده و گردآوری داده‌ها با روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است.
کلیدواژگان: نهاد مسجد، مدیریت مسجد، آسیب ها، کارکردهای روان شناختی -
صفحات 83-101
اسلام داشتن اراده آزاد، اختیار و حق انتخاب را نه تنها یک حق؛ بلکه اساس تکامل انسان می‌داند؛ با وجود این برخی درصدد القای این شبهه هستند که آموزه‌های تربیتی اسلام اراده آزاد، اختیار و حق انتخاب انسان را محدود می‌سازد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی درصدد است با ارایه آموزه‌های تربیتی اسلام به شبهات مطرح دراین‌زمینه پاسخ دهد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اسلام در نظام تربیتی خود همچون تمامی نظریات دیگر ازجمله اندیشه‌های بی‌دینی و ضد دینی که در راستای تحقق بخشیدن به اهداف خود درتلاش‌اند، اهدافی دارد و در این راستا از روش‌های مختلف بهره می‌گیرد؛ در عین حال روش‌های تربیتی اسلام نه تنها با اراده آزاد، اختیار و حق انتخاب انسان‌ها منافاتی ندارد و محدودکننده آن نیست؛ بلکه در اندیشه تربیتی اسلام، آزادی و انتخاب اساس تکامل بوده و دستیابی به اهداف تربیتی در سایه انتخاب آگاهانه امکان‌پذیر است.
کلیدواژگان: آزادی، اختیار، اراده، انتخاب، تربیت اسلامی -
صفحات 103-121
پیامبراعظم(ص) به‌عنوان آخرین فرستاده الهی، رحمتی برای تمام جهانیان محسوب می‌شود به طوری که صفت مهربانی و دلسوزی‌اش بر تمام ویژگی‌های دیگر ایشان غلبه دارد. از منظر آن حضرت همه انسان‌ها دارای جان و نفس محترم هستند و نمی‌توان آنها را از بین برد؛ چنان‌که در رفتار و سیره عملی آن حضرت نیز این شیوه به‌روشنی دیده می‌شود. برخی با استناد به گزارش‌های ضعیف و غیرقابل‌اعتماد در تلاش‌اند کشته‌شدن برخی مخالفان و معاندان آن حضرت را با شیوه ترور منطبق بدانند. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی بیانگر این است که علاوه بر اینکه این‌گونه گزارش‌ها از لحاظ سندی ضعیف و غیرقابل‌اعتماد هستند، در متن آنها شواهدی یافت می‌شود که نشان می‌دهد، کشته‌شدن آنان به‌هیچ‌وجه مصداق ترور به مفهوم امروزی نیست و سیره نبوی همواره بر مدارا و مهربانی با مخالفان استوار بوده و پیامبراعظم (ص) تا حد امکان با دشمنان پیکار و مبارزه نمی‌کردند.
کلیدواژگان: انتساب ترور، پیامبر اعظم (ص)، قتل مخالفان، حکم قتل، تاریخ اسلام -
صفحات 123-147
یکی از موضوعات مهمی که در کنار باور به توحید و نبوت از اصول دین بوده و نقش و آثار تربیتی بسیاری در میان مردم دارد، اصل معاد است؛ ازاین‌رو جایگاه خاصی در میان مربیان و مبلغان دینی و همچنین در میان آموزه‌های دینی دارد؛ به‌همین‌دلیل نیز مباحث مرتبط با معاد نیز اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند. ازآن‌جمله موضوع تجربه‌های دینی است، گرچه این بحث پیشینه‌ای طولانی دارد و به‌طور پراکنده در کتاب‌های اعتقادی و اخلاقی مطرح شده است؛ اما امروزه به دلیل وجود وسایل ارتباط‌جمعی متعدد و فراوان و فضاهای تبلیغاتی آسان و دامنه‌دار رسانه‌ای و مجازی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است و پیش از اینکه توجه مسلمانان را به خود جلب کند، موردتوجه غربی‌ها بوده است.
-
صفحات 149-173
فصلنامه پاسخ باتوجه‌به رسالت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های علمیه بر آن است تا یک بخش از نشریه را به درج تعدادی از پرسش‌ها و شبهات مطرح در موضوعات مختلف که در گروه‌های علمی این مرکز بررسی و پاسخ داده شده اختصاص دهد. در این بخش به‌اختصار حاصل برخی از این پژوهش‌ها برای استفاده پژوهشگران محترم و مخاطبان عزیز نشریه پاسخ ارایه می‌گردد.
-
Pages 13-32
The issue of infallibility is one of the most important components in the field of guidance. The Shiite religion believes in the infallibility of Fatima as it believes in the infallibility of the prophets and the Holy Imams (A.S. (Some people have long raised doubts about the infallibility of the Imams (AS) and Hazrat Fatima (AS). For example, we can mention these cases: "When Hazrat Zahra (PBUH) was pregnant with Imam Hossein (AS) and also at the time of her birth she expressed hatred for the child inside her", or also, "the romantic relationship between Imam Ali (AS) ( AS) and Hazrat Fatima (AS) is stated, it is not true; Rather, they, like other human beings, had differences with each other "or" Hazrat Zahra (PBUH) was not satisfied and interested in marrying Imam Ali (PBUH) due to his unique characteristics. " This research has investigated these suspicions in a descriptive-analytical manner. The results of documentary studies and the implications of the narrations that have been the source of these suspicions show that some of these narrations are "weak" and also do not imply the denial of the infallibility of Fatima (PBUH).
Keywords: Infallibility of Fatemeh Zahra (PBUH), Infallibility of theHoly Imams (A.S) -
Pages 33-64
The developments of modern life, the expansion of urbanization and the rapid growth of the urban population have led to the increasing expansion of high-rise and apartment housing. The present study was conducted with a descriptive-analytical method with the aim of investigating and explaining the moral and cultural harms of apartment living in Iran, with a "fundamental" approach. After describing and analyzing the data and some reports from the experiences of apartment dwellers, it became clear that apartment living in Iran, in addition to some advantages, also brings hidden and obvious moral and cultural harms, including: “Restrictions on spouses' sexual relations", "Violation of some rights of children, the disabled and the elderly", "Challenges and harms caused by overcrowding", "Reduction of kinship and social ties", "Occurrence of all kinds of harassment due to mass congestion" , "Occurrence of areas of reduced shyness", "Reduced neighborhood interactions", "Psychological and physical suffering due to space constraints and lack of surroundings" in the apartment. In this research, these damages have been studied and explained by applying the verses of the Holy Quran and the narrations of the Ahl al-Bayt (AS).
Keywords: apartment living, social harms, neighborhood ethics, cultureand ethics of apartment living -
Pages 65-82
The mosque, as a place of worship for Muslims, is one of the most important Islamic institutions. The mosque has always been an important spiritual, political and social base of the Muslim community during the time of the Prophet (PBUH) and several decades after his death. The temporal and spatial distance of the mosque from its original origin has gradually changed its identity and function, so that today mosques have often taken the form of a stereotype of ritual religiosity. Hence, some anti-Islamists and opponents of religion, by pointing out some of the disadvantages and weaknesses of the current mosques, are trying to instill the necessity of this important religious institution. In this article, with the historical, philosophical, psychological and sociological analysis of the mosque institution, its most important strengths and outstanding and unique features are explained. In addition, some disorders, causes and ways to get out of them have been mentioned. The research method in the present study is descriptive-analytical and data collection has been done by library method.
Keywords: mosque institution, management, disorders, psychologicaland sociological functions, poverty alleviation -
Pages 83-101
Islam has free will, authority and choice not only a right; but knows the basis of human evolution. However, some seek to instill the suspicion that the educational teachings of Islam restrict human free will and choice. The present study uses a descriptive-analytical method to answer the doubts raised in this field by presenting the educational teachings of Islam. The results of the research show that Islam has goals in its educational system like all other ideologies (including atheistic and antireligious ideas that strive to achieve their goals) and uses different methods in this regard. At the same time, Islamic educational methods not only do not contradict and limit the free will, free will and choice of human beings, but in Islamic educational thought, freedom and choice are the basis of human development and achieving educational goals is possible through conscious choice.
Keywords: freedom, authority, will, choice, Islamic education -
Pages 103-121
The Holy Prophet (PBUH) as the last divine messenger is considered a mercy for all the worlds so that his attribute of kindness and compassion overcomes all his other characteristics. In his view, all human beings have a respectable soul and they cannot be destroyed. As in the behavior and practical life of the Prophet (PBUH) this method can be seen clearly. Some people, based on weak and unreliable reports, are trying to equate the killing of some of his opponents and enemies with the method of terrorism. The results of this article by descriptive-analytical method indicate that in addition to the weakness of the document and the unreliability of such reports, there is evidence in their text that shows that their killing is by no means an assassination in the modern sense. On the other hand, the Prophetic biography (PBUH) was always based on tolerance and kindness to the opponents and did not fight the enemies as much as possible.
Keywords: Assassination, the Great Prophet (PBUH), Murder ofOpponents, History of Islam
©2000-2023 magiran.com All Rights Reserved.