فصلنامه پژوهش های مدیریت راهبردی
پیاپی 83 (زمستان 1400)

آشفتگی های اخیر در سیستم مالی جهانی ، این مسیله را که یک سیستم مالی با عملکرد خوب برای رشد اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار است را برجسته نموده است. صنعت بانکی سالم و سودآور بهتر می‌تواند شوک‌های منفی را تحمل کند و به ثبات سیستم مالی کمک نماید. بر همین اساس هدف این پژوهش تدوین الگوی عوامل موثر بر سودآوری صنعت بانکداری بر اساس مدلسازی ساختاری-تفسیری در بانک تجارت استان آذربایجان شرقی بوده است. این پژوهش بر اساس هدف پژوهش کاربردی-توسعه‌ای بوده است. جامعه آماری پژوهش در دو بخش مدیران و روسای شعب بانک تجارت استان آذربایجان شرقی و خبرگان پژوهش برای تعیین الگوی روابط بین عوامل موثر بر سودآوری بوده‌اند. برای جمع‌آوری داده‌ها از دو پرسشنامه بهره گرفته شده که روایی و پایایی آن‌ها بر اساس روایی سازه و ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تعیین شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل عاملی تاییدی و مدلسازی ساختاری-تفسیری بهره گرفته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عوامل موثر بر سودآوری را می‌توان در قالب دوازده معرف و سه مولفه اصلی دسته‌بندی نمود. همچنین نتایج مدلسازی ساختاری-تفسیری نشان می‌دهد که برای سودآوری بانک‌های ایرانی، در درجه اول عوامل دولتی دارای اهمیت بوده و پس از آن عوامل اقتصادی و در نهایت ویژگی‌های خاص بانک قرار دارد.

این مطالعه تلاش دارد تا با واکاوی هم‌پیمانی راهبردی، با ایجاد تصویری جامع از متغیرهایی که بر پیاده‌سازی هم‌پیمانی راهبردی در سازمان‌های مشتری محور تاثیرگذار هستند، زمینه‌های تحقق اقدامات متعالی در این خصوص را فراهم سازد. روش انجام این پژوهش، کیفی و وضعیت موجود با رویکرد گلیزری از راهبرد نظریه داده بنیاد، مدل سازی شده است. از 21 نفر از مدیران، خبرگان و متخصصانی که در پیاده‌سازی هم پیمانی راهبردی در سازمان‌های مشتری محور مشارکت غیر رسمی داشته‌اند، مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام و داده‌ها، کدگذاری و بر اساس خانواده کدهای شش سی، مدل‌سازی شد. از تحلیل مصاحبه‌ها، 378 کد، 78 مفهوم و 17 مقوله ظهور یافت. «نیاز به پیاده‌سازی هم‌پیمانی راهبردی در سازمان‌های مشتری محور» به عنوان پدیده محوری معرفی شد و مقوله‌های «دیجیتالی شدن فرایندهای مالی و پولی»، «بانکداری دیجیتال» و «دیدگاه فراسازمانی» به منزله علل، «کسب مزیت رقابتی» و «ارتباط سازنده با مشتریان» به منزله تغییرات همگام، «پشتیبانی مدیریت»، «فناوری اطلاعات» و «فضای دیجیتال» به منزله زمینه، «بانکداری الکترونیکی»، «ریسک‌پذیری» و «خدمات آنلاین» به منزله شرایط، «ارتقای سیستم‌ها»، «ایجاد زیرساخت‌ها» و «مشتری محوری» به منزله اقتضایات، «افزایش رضایت مشتریان»، «افزایش سودآوری» و «کاهش هزینه‌های عملیاتی» به منزله پیامدهای پیاده‌سازی هم پیمانی راهبردی در سازمان‌های مشتری محور معرفی شدند. در این پژوهش، با تحلیل مولفه‌های موثر، وضعیت موجود پیاده‌سازی هم پیمانی راهبردی در سازمان‌های مشتری محور از نگاه سه مجموعه خبره، متخصص و مطلع نسبت به پیاده‌سازی هم پیمانی راهبردی در بانک‌های خصوصی و دولتی و موسسات مالی و اعتباری، واکاوی و در قالب مدل مقاله ارایه شده است.

در دنیای امروز عدم اطمینان از بازار مسکن آسیب‌های زیاد اجتماعی – اقتصادی را برای هر کشور در بردارد، این موضوع سبب نوسان در عدم خرید و سرمایه‌گذاری مسکن می‌شود. هدف اصلی این پژوهش ارایه یک الگوی راهبردی جهت اطمینان سازی در تصمیم گیری مصرف‌کنندگان در شرایط عدم اطمینان در بازار مسکن می‌باشد. پژوهش حاضر ازنظر هدف، بنیادی و کاربردی بوده است و ازنظر ماهیت جزء پژوهش های پیمایشی محسوب می‌شود و ازنظر رویکرد این پژوهش، جزء پژوهش های کیفی می باشد. جامعه آماری خبرگان حوزه مسکن (خبرگان بنگاه‌های معاملاتی ملک و خبرگان سازمان مسکن و شهرسازی و ارگان‌های تابعه) استان تهران شهرستان تهران است. با استفاده از اشباع نظری درنهایت 20 خبره و کدگذاری 241 عبارت و معرفی 9 مفهوم که در شش مقوله عمده مدل پارادایمی مورد دسته‌بندی قرار گرفت در این پژوهش مشارکت نمودند. نتایج به‌دست‌آمده در شش حالت که، شامل عدم اطمینان محیطی ، گفتمان اطمینان طلبی ، عوامل مداخله گر، عوامل بستر، استراتژی‌های رقابتی و مشروعیت بخشی به خرید شناسایی‌شده است و پیامد این الگوی تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان خرید، بهبود عملکرد فروش شرکت‌ها می باشد. با توجه به عدم اطمینان های محیطی در بازار مسکن، تقویت گفتمان اطمینان طلبی در خرید مصرف کننده دارای اهمیت است که زمینه را برای بهبود مشروعیت سرمایه گذاری سرمایه گذار مهیا می‌نماید.

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و شیوه گرد آوری داده ها، جز پژوهش‌های توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان (شرکت‌های فناور و نوظهور مستقر در پارک های علم و فناوری استان تهران) به تعداد 584 نفر تشکیل داد که از این میان نمونه‌ای به حجم 232 نفر با بهره گیری از فرمول کوکران انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای استاندارد بود که روایی آن پس از اصلاح تعدادی از گویه ها، به تایید رسید و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ در حد مطلوب (939/0) محاسبه شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار Pls.3 Smart استفاده شد. نتایج نشان داد گرایش کیفیت استراتژیک بر نوآوری بهره‌وری، نوآوری اکتشافی و رشد پایدار کسب و کار در شرکت‌های فناور و نوظهور استان تهران تاثیر مثبت و معناداری داشته است. همچنین مشخص شد نوآوری بهره‌وری و نوآوری اکتشافی در تاثیر گرایش کیفیت استراتژیک بر رشد پایدار کسب و کار نقش میانجی ایفا می‌نمایند.

هدف اصلی تحقیق حاضر، عبارت از شناسایی و ارایه الگوی رهبری نوآورانه در صنعت بانکداری کشور است. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی – رابطه‌ای است که به روش کمی برای کشف، توصیف، تشریح و مدل‌سازی موضوع تحقیق انجام‌شده است تا به شناسایی موضوع تحقیق و احصاء عوامل تاثیرگذار بر آن و تبیین ویژگی‌های آن عوامل بپردازد. همچنین می‌توان این تحقیق را با توجه به هدف آن از نوع تحقیقات کاربردی قلمداد نمود. جهت بررسی عملیاتی مدل، الگوی تحقیق به‌وسیله پیمایش در میان جامعه آماری تحقیق یعنی مدیران بانک‌ها مورد کنکاش قرارگرفته است. به دلیل بزرگ بودن جامعه آماری، نمونه آماری بر اساس فرمول حداکثری کوکران و به‌صورت تصادفی در دسترس انتخاب شد و پرسشنامه در میان مشارکت‌کنندگان توزیع شد. تعداد سهامداران جزء بر اساس گزارش بانک مرکزی تعداد شعب بانک‌ها در کشور 22818 شعبه است که تعداد مخاطبان مرحله پیمایش این تحقیق هم معادل همین عدد خواهد بود که حجم نمونه بر اساس فرمول آماری کوکران معادل 378 نفر می‌شود. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که : بین الگوسازی، انعطاف‌پذیری، تفویض اختیار، مدیریت دانش و استراتژی، مشارکت و هم‌فکری، نظارت و کنترل، پاداش بیشترین تاثیر را بر رهبری نوآورانه در صنعت بانکداری دارا می‌باشند.

قدرت پاسخ‌گویی به نیازهای مشتریان و انطباق سریع با تحولات محیطی، یکی از عوامل مهم حیات و همچنین رشد سازمان‌ها را پدید آورده است که در مفهوم چابکی استراتژیک خود را نشان می‌دهد. برای داشتن چابکی استراتژیک، به‌عنوان سلاحی نوظهور و مجهز در تلاطم‌ها، عوامل مختلفی با زاویه دید خاص ذکر شده است. باتوجه‌به وجود ادبیات گسترده و نبود چارچوبی کلی برای چابکی استراتژیک در سازمان‌ها، پژوهش حاضر در پی ارایه یک چارچوب مفهومی از چابکی استراتژیک از رهگذر بررسی پژوهش‌های انجام شده است.

در این پژوهش بر اساس رویکرد فراترکیب تعداد 24 مقاله منتشر شده در بازه زمانی 2010 تا 2021 در حوزه چابکی استراتژیک بررسی و سپس بر اساس تحلیل داده‌بنیاد، مدل اشتراوس و کوربین، چارچوب مفهومی چالاکی استراتژیک با بهره‌مندی از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای باز، محوری و انتخابی و طبقه‌بندی آنها در نرم‌افزار MaxQDA 2020 طراحی می‌شود.

نتایج تجمیع و تحلیل اطلاعات در قالب 112 کد اولیه و 38 مقوله دسته‌بندی و ذیل ابعاد شش‌گانه‌ی «شرایط علی»، «شرایط زمینه‌ای»، «مقوله اصلی»، «شرایط مداخله‌گر»، «راهبردها» و «پیامدها» جای گرفتند.

 سرانجام، شرایط علی در عواملی نظیر پیچیدگی‌های رقابتی، جهانی‌شدن و بازارهای بین‌المللی؛ شرایط زمینه‌ای در فرهنگ سازمانی همگرا، زیرساخت‌های اطلاعاتی و فرایندی؛ مقوله اصلی در عناصری نظیر شناسایی و پاسخ سریع به تغییرات، چابکی در فرایند مدیریت استراتژیک؛ شرایط مداخله‌گر در قالب نمونه‌هایی چون اینرسی منابع سازمان، میزان درک کارکنان از مقاصد سازمان؛ راهبردها در مواردی مانند مدیریت دانش، به‌کارگیری استراتژی باز؛ و در نهایت پیامدها در نظایر مزیت رقابتی، انطباق‌پذیری بالا احصا شدند.