فهرست مطالب

نشریه پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش
پیاپی 48 (خرداد 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/04/18
  • تعداد عناوین: 23
|
  • رضا حیدری فرد *، کوثر مامی، سجاد طاهر زاده قهفرخی صفحات 1-14

    هدف اصلی این مقاله، پیش بینی عملکرد شغلی معلمان براساس سبک رهبری توزیعی مدیران و راهبرد های خودمدیریتی می باشد. روش پژوهش توصیفی - همبستگی و جامعه آماری آن شامل کلیه‌ی معلمان مدارس ابتدایی شهرستان ملکشاهی در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 156 نفر بود که در پژوهش حاضر، به دلیل حجم پایین جامعه آماری به صورت کل شماری، تعداد 156 نفر مورد بررسی قرار گرفت. ابزار مورد استفاده مقیاس استاندارد عملکرد شغلی پاترسون (1970)، مقیاس رهبری توزیعی ایلمور ودیویس (2009) و مقیاس راهبرد های خودمدیریتی ملاحسینی و برخورداری (1386) می باشد. یافته های توصیفی نشان داد که میزان عملکرد شغلی، رهبری توزیعی و راهبرد های خودمدیریتی و مولفه های آنها در سطح بالاتر از متوسط قرار دارند. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد در سطح معنی داری 05/0 بین رهبری توزیعی و راهبرد های خودمدیریتی با میزان عملکرد شغلی معلمان ابتدایی شهرستان ملکشاهی رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. نتایج ضریب تعیین نیز در تحلیل مدل رگرسیونی نشان داد که سهم رهبری توزیعی و راهبرد های خودمدیریتی بر عملکرد شغلی معلمان مدارس ابتدایی شهرستان ملکشاهی به میزان 1/39 درصد، میزان سهم همزمان کلیه مولفه های رهبری توزیعی 9/26 درصد و میزان سهم همزمان کلیه مولفه های راهبرد های خودمدیریتی 7/23 درصد است. در راستای یافته های پژوهش جهت بهبود عملکرد معلمان، پیشنهادهایی مرتبط براساس مولفه های رهبری توزیعی و نیز راهبردهای خود مدیریتی معلمان ارایه شد.

    کلیدواژگان: رهبری توزیعی، راهبرد های خودمدیریتی، عملکرد شغلی
  • طاهره مهدیخانلو * صفحات 15-24

    شناخت و معرفت پایه همه رفتارها و اعمال می باشد، و هر کس بر مبنای تفکرات و شخصیت خود رفتار بروز می دهد. از این رو رفتار درست و تقوا الهی در گروه تصحیح یکسری از شناخت های بنیادی است، مثل خدا شناسی، معاد شناسی، نبوت شناسی و... است. یکی از شناخت هایی که در تصحیح رفتارها و تقوا مداری اثر فراوانی دارد شناخت صحیح دنیا است. چرا که اگر انسان دنیا را به صورت صحیح نشناسد نمی تواند رفتار درستی در زندگی دنیا داشته باشد، مثل کسی که معنای درست کلاس درس را ندانسته و با محل تفریح اشتباه گرفته و به نبود خوردنی و نوشیدنی در کلاس درس اعتراض کند. در این تحقیق برخی از ویژگی های قرآنی دنیا مثل: گذرا بودن، سرای عمل بودن، سرای پست بودن، سرای همگانی بودن، سرای بازیچه شدن، مطرح شده و تاثیر شناخت این اوصاف بر تقوا مداری مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش ماهیت «نقلی وحیانی» دارد و از گونه تحقیقات «توصیفی و تحلیلی» به شمار می رود. و با روش «کتابخانه ای» و با بهره گیری از «اسناد نوشتاری» و «نرم افزارهای علمی» تدوین یافته است.

    کلیدواژگان: دنیا، شناخت دنیا، دنیا شناسی، تقوا، تقوا محوری
  • فاطمه عرب بافرانی، زهرا نظرعلیان * صفحات 25-33

    پژوهش انجام شده با هدف بررسی روایت یک معلم ابتدایی جهت بررسی مدیریت معلم بر عدم ارتباط چهره به چهره با دانش آموزان پایه اول خود انجام شد. تحقیق کیفی و از نوع روایت پژوهی بوده و از مصاحبه ساختار یافته به عنوان ابزار اصلی پژوهش، استفاده شده است. این مصاحبه با معلمی جوان با 4سال سابقه ی کاری در مدارس ابتدایی شهرستان نایین به صورت حضوری انجام شده است (با رعایت فاصله و رعایت پروتکل های بهداشتی به دلیل وجود بیماری کرونا) . برای تحلیل داده ها از روش کیفی کد گذاری استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش، که نشان می داد: ارتباط چهره به چهره با دانش آموز تاثیر بسیار زیادی بر یادگیری و انگیزش او میگذارد و در صورت فقدان آن ضربه ی محکمی به دروس مختلف ، به ویژه فارسی میگذارد. که در این پژوهش سعی شد از تجربیات معلم برای حل مشکلات و چالش های پیش آمده استفاده گردد و یک دستاورد مهمی را در عرصه تعلیم تربیت به ما بدهد تا در معلمان در شیوه تدریس تغییرات را به وجود آوردن تا این نقص برطرف گردد.

    کلیدواژگان: تدریس مجازی، ارتباط چهره به چهره، تدریس فارسی
  • طیبه کوهی گیلوانی، ساره شاکریان * صفحات 34-43
    مقدمه و هدف

    پرخاشگری یکیاز شایعترین مشکلات کودکان و نوجوانان و از دلایل مهم ارجاع آنان به مراکز مشاوره و روان درمانی است. پرخاشگری سهم بسزایی در ایجاد اختلال رفتاری در کودکان دارد و نقش سبک فرزندپروری در ایجاد و یا کاهش این اختلال غیر قابل انکار است.

    روش کار

    مطالعه حاضر با روش توصیفی همبستگی در سال 1398 در مدارس ابتدایی شهر تالش انجام گردید. 334 دانش اموز با روش نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای انتخاب و در مطالعه مشارکت نمودند. داده ها بوسیله پرسشنامه های استاندارد فرزندپروری بامریند و پرخاشگری باس و پری جمع آوری گردید. شاخص های توصیفی، انالیز واریانس و رگرسیون خطی جهت تحلیل داده ها با استفاده ازنسخه 25 نرم افزارآماری SPSS محاسبه گردید.

    یافته ها

    بیشتر مشارکت کنندگان فرزند اول خانواده بودند.سبک فرزند پروری (91د رصد) اقتدار منطقی، (8.3درصد) آمرانه و (0.7درصد) آزادگذاری به دست آمد، توزیع میانگین نمره کلی پرخاشگری 76.31 و در بین سازه ها ، بیشترین نمره، بدنی23.04 و کمترین کلامی 14.02 بود. یافته های حاصل از آزمون کروسکال والیس، تفاوت معنی داری در میانگبن نمرات پرخاشگری براساس سبک غالب فرزند پروری را نشان دادند. نتایج ضرایب رگرسیون خطی ساده و ضرایب تعیین ، رابطه سازه آزادگذاری را با پرخاشگری معنی دار (0.05=p value) نشان داد.

    نتیجه گیری

    با توجه به اینکه امروزه نقش سنتی خانواده ها و اولیا در تربیت فرزندان تغییر یافته و عوامل متعدد دیگری از جمله جامعه،شبکه های اجتماعی وهمسالان بخشی از نقش خانواده ها را برعهده گرفته اند ،به نظر می رسد که می بایست نوع نگرش به مقوله فرزند پروری را تغییر داد.

    کلیدواژگان: سبک، فرزند پروری، پرخاشگری، مادران، دانش اموزان، کودکان
  • نغمه آوری، زهرا علیایی، سیده محبوبه عطار طوسی * صفحات 44-55

    هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه خودکارآمدی و پذیرش اجتماعی در مادران کودکان بیش فعال با خرسندی زناشویی بود. طرح پژوهش توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای بود. نمونه پژوهش شامل 60 نفر از مادران کودکان بیش فعال در سال 1398 بودند که به شیوه‌ی نمونه گیری در دسترس با استفاده از اجرای پرسش نامه خرسندی زناشویی در دو طیف با خرسندی زناشویی بالا و پایین انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه های خودکارآمدی شرر و همکاران (1982) (MOE) و پذیرش اجتماعی کراون و مارلو (1996) و مقیاس خرسندی زناشویی ناتان و همکاران (1973) بود. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بین میانگین نمرات خودکارآمدی و پذیرش اجتماعی مادران کودکان بیش فعال با خرسندی زناشویی بالا در مقایسه با مادران کودکان بیش فعال با خرسندی زناشویی پایین تفاوت معنی داری وجود دارد. به گونه ای که مادران کودکان بیش فعال با خرسندی زناشویی بالا در هر دو متغیر معناخودکارآمدی و پذیرش اجتماعی نمرات بیشتری نسبت به مادران کودکان بیش فعال با خرسندی زناشویی پایین کسب کردند (05/0<p). می توان نتیجه گرفت که خرسندی زناشویی از متغیرهای اساسی و تاثیر گذار در رابطه با خودکارآمدی و پذیرش اجتماعی مادران کودکان بیش فعال است.

    کلیدواژگان: خودکارآمدی، پذیرش اجتماعی، خرسندی زناشویی، بیش فعالی، مادران
  • شفق رحیمی *، لیلا مکوندی صفحات 56-63

    هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر ارتقاء بهزیستی روانی، اجتماعی و هیجانی زوجین در آستانه طلاق بود. پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل زوجین در آستانه طلاق بود که از طرف دادگاه خانواده شهر رشت به بخش مشاوره دادگاه ارجاع داده شدند که از بین آنها 40 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند (20 نفر در هر گروه). داده ها با استفاده از پرسشنامه بهزیستی ذهنی جمع آوری گردید. درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش طی 8 جلسه اجرا شد، در حالی که گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت ننمود. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در ارتقاء بهزیستی روانی، اجتماعی و هیجانی تاثیرگذار بود. براین اساس، به کارگیری این مداخله، می تواند برای ارتقاء بهزیستی زوجین در آستانه طلاق موثر باشد.

    کلیدواژگان: درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش، بهزیستی روانی، بهزیستی اجتماعی، بهزیستی هیجانی، زوجین در آستانه طلاق
  • علیرضا فارسی نژاد *، شیوا بصیری صفحات 64-77
    هدف

    هدف از انجام این تحقیق نشان دادن نقش استعانت و بهره گیری از قران کریم در کاهش استرس و متعاقبا کاهش احتمال سکته قلبی است.

    مواد و روش

    این پژوهش با بررسی متون علمی و مقالات چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی، استناد به آیات قران کریم و همچنین وبسایت های معتبر صورت پذیرفته است.

    نتیجه

    قرآن در حدود 236 آیه در زمینه پرورش صحیح انسان و حفظ بهداشت روان سخن گفته است. یکی از این موارد آیه 28 سوره رعد است.\" الذین آمنوا وتطمین قلوبهم بذکر الله الا بذکر الله تطمین القلوب \" همان کسانی که ایمان آورده‏اند و دلهایشان به یاد خدا آرام می‏گیرد آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش می‏یابد.

    بحث و نتیجه گیری

    خداوند متعال که انسان را خلق نموده اند کلیه جوانب زندگی وی را نیز مورد توجه قرار داده و راهکاهای مقابله با مشکلات را نیز بیان فرموده اند. کافیست با استعانت از منابع در دسترس که مهمترین آنان فرمایشات باریتعالی در قران کریم است از راهکارهای ارایه شده بهره جوییم تا دچار خسران نشده و نعمات دنیوی و جزای اخروی برخوردار گردیم. مطالعات متعددی که برخی از آنها توسط محققین غیر مسلمان صورت گرفته نشان می دهد که بهترین شیوه بدون عارضه کاهش استرس و آرامش روحی همان ارتباط با خداوند بواسطه قران کریم است. گوش فرادادن به صوت دلنشین قران، برپایی نماز، توسل و ذکر از موارد دیگر است که در شادی روان و سلامت جسمی حایز اهمیتند.

    کلیدواژگان: قران، استرس، سکته قلبی، آرامش روحی، نماز، دعا، ایسکمی قلبی
  • محمد لکانی * صفحات 78-85

    هدف از پژوهش حاضر بررسی چالش های اخلاق حرفه ای اسلامی در فضای مجازی به منظور ارتقای روابط انسانی و همچنین به بررسی تاثیر فرهنگ‌های (دینی، قومی، ملی و غیره) بر فرهنگ‌های فضای مجازی پرداخته و چارچوب‌های نظری مربوط را برای تفکر در مورد فرهنگ در اینترنت را برسسی نمایم . اخلاق حرفه ای موضوعی است که امروزه در بخشهای مختلف زندگی موردتوجه قرار گرفته است و با توجه به اهمیت آن در دوره ابتدایی، به عنوان پایه مقاطع دیگر،میتوان گفت آموزش ابتدایی نیز نظامی حرفه ای است و میتوان ویژگیهایی چون: مداومت در علمآموزی، امید دادن به دانش آموزان، الگو بودن، داشتن ارتباط کلامی را برای معلمان حرفه ای در این نظام نام برد. در خاتمه میتوان نتیجه گرفت که بر اساس مطالعات و پژوهش هایی که در این حوزه صورت گرفته است، افزایش تعهد اخلاقی معلمان می تواند به شکل گیری یک محیط آرام در کلاس، مدرسه و جامعه انجامد و تدریس اثربخش را محقق سازد.

    کلیدواژگان: اخلاق، روانشناسی، اخلاق اسلامی
  • زهرا افسری *، ماهرخ زارعی بهجانی صفحات 86-97

    مقاله حاضر با عنوان «بررسی وجوه دلالی مستندات قاعده فراش با رویکرد تلقیح مصنوعی» با بیان اقسام تلقیح مصنوعی، آن را به تلقیح بین زوجین و نطفه غیر زوج منشق می کند. در صورت اول فقهای شیعه حکم به جواز داده و با استفاده از قاعده فراش فرزند را ملحق به زوج می دانند. صورت دوم آن، دچار اختلاف نظر فقها از جهت جواز یا عدم جواز است. اگر چه لقاح مصنوعی مستند منصوص ندارد اما قابل الحاق و استنباط به اطلاق و عمومات ادله و قواعد فقهی است. قاعده فراش یکی از این قواعد است. این قاعده نسب فرزند حاصل از لقاح مصنوعی را در برخی از اشکال تلقیح مصنوعی ملحق به شوهر می داند و تعهد به ظن حاصل از فراش را معتبر می شمارد. این مقاله عهده دار بیان ابعاد فقهی بحث برانگیز الحاق نسب فرزند حاصل از لقاح مصنوعی با استناد به قاعده فراش است.

    کلیدواژگان: قاعده فراش، لقاح مصنوعی، نطفه غیر زوج
  • بهنام نظریان فارسانی * صفحات 98-109

    هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر موک بر اشتیاق تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان است. روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس آزمون با دو گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری پژوهش شامل همه‌ی دانش‌آموزان پایه دهم شهر شیراز هستند. روش نمونه‌گیری به صورت خوشه‌ای چند مرحله‌ای بود بدین صورت که از بین مناطق مختلف شهر به صورت تصادفی منطقه 2 انتخاب شد سپس از بین مدارس متوسطه دوم یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد و در نهایت از بین کلاس‌های پایه دهم مدرسه یک کلاس 30 نفره انتخاب شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های اشتیاق تحصیلی فردریکز، بلومنفیلد، پاریس (2004) و عملکرد تحصیلی بود که در پژوهش حاضر روایی پرسشنامه‌های توسط مختصصان مجرب مورد بررسی و تایید نهایی قرار گرفت و پایایی پرسشنامه‌ها به ترتیب 72/0 و 86/0 بدست آمد که نشان از پایایی مطلوب پرسشنامه دارد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های بدست آمده از نرم‌افزار spss در دو بخش تحلیل توصیفی فراوانی و درصد فراوانی و تحلیل استنباطی (کواریانس یک متغیره) استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد آموزش فیزیک مبتنی بر موک تاثیر مثبت و معناداری بر اشتیاق تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارد بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که آموزش فیزیک مبتنی بر موک موجب افزایش اشتیاق تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان می‌گردد.

    کلیدواژگان: آموزش فیزیک مبتنی برموک، اشتیاق تحصیلی، عملکرد تحصیلی، دانش آموزان
  • عطیه تمجید فر * صفحات 110-120

    گذر از دوره نوجوانی به عنوان دوره ای بحرانی،نیازمند داشتن مهارت های اجتماعی است زیرا نوجوانان با بحران هایی نظیر بحران هویت،منفی نگری،انحرافات اجتماعی و... مواجه هستند. از میان بهزیستی معنوی وسلامت روان دانشجویان رابطه ای وجود دارد و بدون توجه به بهزیستی معنوی ان ها سایر ابعاد جسمی،روانی واجتماعی عملکرد خوبی ندارند. اموزش نوپا شفقت سبب بهبود مشکلاتی نظیر اضطراب وافسردگی مفید می شود بنابراین پژوهش حاضر باهدف بررسی تاثیر شفقت ورزی بر بهزیستی معنوی دانش آموزان سال یازدهم و دوازدهم شهرستان نیشابور درسال 1400انجام شد. روش پژوهش حاضرنیمه ازمایشی با استفاده از طرح پیش ازمایش-پس ازمون با گروه کنترل بود. جامعه اماری پژوهش حاضرشامل کلیه دانش اموزان سال یازدهم ودوازدهم شهرستان نیشابور در سال تحصیلی 1399-1400 است.تعداد 30 دانش اموز به روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه اماری انتخاب و به تصادف در 2 گروه (یک گروه ازمایش ویک گروه کنترل) تقسیم شدند. هر دو گروه به عنوان پیش ازمون وپس ازمون مقیاس بهزیستی معنوی را در فضای مجازی پاسخ دادند،با این تفاوت که پژوهشگر دوره شفقت درمانی را طی 6 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه ازمایش برگزار کرد داده ها با روش اماری تحلیل کواریانس تک متغیره با نرم افزار spss-22مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند .نتایج حاکی از این بود که شفقت ورزی باعث افزایش بهزیستی معنوی دانش آموزان یازدهم ودوازدهم می شود.پژوهشگر پیشنهاد می کند که در مراکز مشاوره دانش اموزی مداخلاتی مانند اموزش شفقت ورزی به دانش اموزان داد ه شود و این اموزش در برنامه درسی دانش اموزان متوسطه گنجانده شود.

    کلیدواژگان: شفقت درمانی، بهزیستی معنوی، دانش آموزان
  • فاطمه آبیاری، علی خادمی * صفحات 121-133

    هدف تحقیق حاضر بررسی مقایسه‌ای عزت نفس جنسی و اندروژن متقاضی طلاق، مطلقین و افراد متاهل عادی شهر ارومیه بود. تحقیق حاضر از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل سه گروه زنان متقاضی طلاق، زنان مطلقین و زنان متاهل شهر اورمیه بود. برای مقایسه گروه ها، از هر گروه تعداد 48 نفر انتخاب شد. برای انتخاب نمونه زنان متقاضی طلاق به دادگاه خانواده شهر اورمیه مراجعه شد و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس نمونه انتخاب شد. برای انتخاب زنان مطلقه و زنان متاهل نیز از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. ابزارهای اندازه‌گیری شامل پرسشنامه‌ی عزت نفس جنسی زنان- فرم کوتاه (زینا و اسچوارز، 1996) و پرسشنامه نقش جنسیتی بم بود. برای تجزیه و تحلیل از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون جداول توافقی با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج نشان داد که بین مولفه های عزت نفس جنسی در بین سه گروه تفاوت وجود دارد. همچنین سطوح اندروژنی بین افراد متاهل با افراد متقاضی طلاق و مطلقین در سطح 5% تفاوت معنی داری داشتند، ولی بین دو گروه افراد متقاضی طلاق و مطلقین تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

    کلیدواژگان: عزت نفس جنسی، اندروژنی، زنان مطلقه، زنان در حین طلاق، زنان متاهل
  • لیلا حسینی * صفحات 134-147

    پژوهش حاضر به بررسی تاثیر عوامل آموزشی بر انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشجویان حسابداری دختران اراک – اطهر پرداخته است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی است و جامعه آماری شامل دانشجویان دوره کاردانی دانشکده ی فنی و حرفه ای دانشکده فنی و حرفه ای اطهر اراک به تعداد 100 نفر می باشند که نمونه گیری با استفاده از روش تصادفی ساده و فرمول کوکران انجام شد و تعداد 80 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی در این پژوهش پرسشنامه استاندارد می باشد که روایی و پایایی آن تایید شده است. برای سنجش انگیزه پیشرفت تحصیلی از پرسشنامه حسینی و همکاران (1387) استفاده شد. عوامل آموزشی که در مطالعه حاضر مورد بررسی قرار گرفتند، عبارت بودند از: محتوای آموزش، استاد، روش تدریس، ارزشیابی، محیط فیزیکی، جو کلاس، و مدیریت که از پرسشنامه پور آتشی و زمانی (1397) استفاده شده است. از نرم افزار SPSS و آزمون های کولموگروف-اسمیرنوف و ضریب همبستگی جهت تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بین محتوای آموزشی و انگیزه پیشرفت تحصیلی؛ استاد و انگیزه پیشرفت تحصیلی؛ محیط فیزیکی و انگیزه پیشرفت تحصیلی ؛ مدیریت و انگیزه پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

    کلیدواژگان: پیشرفت تحصیلی، انگیزه پیشرفت تحصیلی، آموزش
  • معصومه تیموری *، محمد قمری صفحات 148-162

    هدف پژوهش حاضر، پیش بینی دلزدگی زناشویی بر مبنای ذهن آگاهی، بهزیستی روانشناختی و انعطاف پذیری شناختی بود. طرح پژوهش همبستگی بود جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره، شهر تهران منطقه 16، به تعداد 1000 نفر، در سال 99-1400 بود. با توجه به جدول مورگان نمونه پژوهش حاضر را 275 نفر از زوجین شهر تهرانبود، که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شد. ابزار مورداستفاده در پژوهش مقیاس دلزدگی زناشویی پاینز (CBM)، پرسشنامه پنج وجه ی ذهن آگاهی بایر و همکاران (2009)، پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندروال (2010) بود جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از کلموگراف- اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام‌به‌گام استفاده شد. نتایج تحلیل یافته‌ها نشان داد بین ذهن آگاهی با دلزدگی زناشویی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی زناشویی رابطه رابطه منفی و معنادار وجود دارد. بین انعطاف پذیری با دلزدگی زناشویی رابطه رابطه منفی و معنادار وجود دارد همچنین ذهن آگاهی، بهزیستی روانشناختی و انعطاف پذیری شناختی پیش بینی کننده48/ درصد از واریانس دلزدگی زناشویی می باشد.

    کلیدواژگان: دلزدگی زناشویی، ذهن آگاهی، بهزیستی روانشناختی، انعطاف پذیری شناختی
  • مصطفی درویش پنجه که * صفحات 163-177

    مطالعه حافظه انسان و نقشی که در یادگیری ایفا می‌کند، این امکان را برای ما فراهم می‌آورد تا حداکثر بهره‌وری را از حافظه خود داشته باشیم، راه‌های تقویت آن را موردتوجه قرار داده و سرعت یادگیری خود را افزایش دهیم. با نظری بر مطالعات صورت‌گرفته در زمینه حافظه و یادگیری، عوامل تاثیرگذار بر آن، شناخت توانایی‌ها و ویژگی‌ها و نقشی که در آسان‌تر شدن زندگی دارد، اهمیت موضوع این مقاله را نشان می‌دهد. روش جمع‌آوری اطلاعات در این مقاله از طریق منابع کتابخانه‌ای بوده و یافته‌ها حاکی از این است که قابلیت رشد مغز و افزایش توانایی‌های آن تا پایان عمر بوده و نیز هوش انسان و استعدادهای او می‌تواند در صورت انگیزه و بهره‌وری درست روندی افزایشی داشته باشد. باتوجه‌به عوامل محیطی تاثیرگذار در ذهن انسان و نیز باورها، فرهنگ، انگیزش و... انسان می‌تواند قابلیت‌های تازه‌ای از ظرفیت ذهنی خود را در شیوه زندگی وارد کرده و آن را مورد استفاده قرار داده و از این طریق مدل‌های یادگیری خود را گسترش دهد.

    کلیدواژگان: حافظه، یادگیری، عوامل موثر، هوش
  • جواد شیرکرمی *، الهام قیاسی، تیمور دارابی نژاد، حمزه کیادی، علیرضا قیاسی صفحات 178-185

    امروزه اگر چه شاهد تغییر و تحولات گسترده و رشد و پیشرفت صنایع و فناوری های ارتباطی هستیم، اما همچنان رشد و تعالی، کارایی و کاربرد آموزش ها خصوصا آموزش های عمومی و پایه آنچنان که شاید و باید تحقق نیافته است. در حالی که برنامه ریزی آموزش و پرورش موید تاکید بر کیفیت است اما در عمل کمیت ها در اولویت قرار دارد و همچنان رویکردهای کهن و متمرکز در برنامه ها و برنامه ریزی ها برقرار است و انعطاف پذیری، نوآوری، کار مشارکتی و برقراری سازوکارهای پشتیبانی مورد توجه نیست. سرعت تحولات جدید، نظام آموزشی را در ابعاد و جنبه های مختلف اعم از محتوای کتاب های درسی، شیوه ها و روش های تدریس و نیز امکانات و فضای آموزشی با چالش مواجه ساخته است. در این شرایط، تعیین اهداف و دورنما، راهبردها و اقدامات با تاکید بر آماده سازی و حمایت و پشتیبانی مالی و آموزشی در حوزه درونداد، فرایند و بروندادهای تعلیم و تربیت و نیز به روزرسانی و تطبیق درونمایه های آموزشی با نیازهای جدید ضروری است.

    کلیدواژگان: آموزش مدرسه ای، تحول، موانع و مشکلات، محیط آموزشگاه، محتوای آموزشی
  • منصور سلطانی نژاد *، مینا دلربا صفحات 186-193

    اضطراب ابتلا به بیماری، یکی از نشانه‌های بالینی در بیماری‌های ویروسی مانند کروناویروس است که با تضعیف سیستم دفاعی بدن می‌تواند پیش زمینه ابتلا به بیماری باشد. در دانش آموزان با توجه به حضور فعال اجتماعی در مراکز آموزشی، علم به این موضوع که چه عوامل زمینه ای منجر به ایجاد بستر اضطراب کرونا می شود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در همین راستا، هدف این پژوهش، بررسی این موضوع است که آیا بین تاب آوری و حمایت اجتماعی دانش آموزان با اضطراب کرونا رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

    مواد و روش کار

    روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان شهر مشهد است. با روش نمونه‌گیری خوشه ای ابتدا از ناحیه های مختلف یک ناحیه به‌تصادف انتخاب شد و در ادامه از مدارس پسر موجود در مقطع متوسطه اول، یک مدرسه به‌تصادف انتخاب شد که 150 نفر از دانش آموزان به‌ تصادف از سه‌پایه تحصیلی متفاوت، انتخاب شدند. در این پژوهش، از مقیاس اضطراب بیماری کرونا (CDAS)، مقیاس تاب آوری کانر ودیویدسون (CD_RSC) و پرسشنامه حمایت اجتماعی (SSA) استفاده شد. روش آماری: برای تجزیه‌وتحلیل داده ها، از مدل آماری رگرسیون چندمتغیری به‌منظور مشخص کردن رابطه ی متغیرهای موردنظر، با استفاده از نرم‌افزار SPSS-19 صورت گرفت.

    نتایج

    تحلیل یافته‌ها نشان داد بین تاب آوری و حمایت اجتماعی دانش آموزان با اضطراب کرونا رابطه معناداری وجود دارد (05/0>P).

    بحث

    بر اساس نتایج پژوهش حاضر، از آموزش های مبتنی بر تاب آوری و بهبود حمایت اجتماعی می توان برای اضطراب کرونا در دانش آموزان استفاده کرد.

    کلیدواژگان: دانش آموزان، تاب آوری، حمایت اجتماعی، اضطراب کرونا
  • میترا مصلحی جویباری *، یارعلی دوستی، معصومه طیبی، فاطمه مصلحی جویباری صفحات 194-201

    هدف از پژوهش حاضر بررسی سهم راهبردهای مقابله ای والدین درپیش بینی خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی منطقه2 شهرستان بابل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی منطقه 2 شهرستان بابل در سال تحصیلی 99-98 طبق گزارش آموزش و پرورش به تعداد 498 دانش آموز و والدین آنها (مادر) می باشد. از این جامعه 214نفر با استفاده از جدول کرجسی مورگان و نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار به کار رفته در این پژوهش عبارتنداز: پرسشنامه راهبردهای مقابله ای لازاروس (1984) و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی بندورا (2001). داده های بدست آمده توسط روش های آمار توصیفی (جداول فراوانی، درصد، میانگین ها) و آمار استنباطی (آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون) با کمک نرم افزار (spss) مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. براساس تحلیل صورت گرفته مشخص گردیده شده که تمام متغیرها با یکدیگر ارتباط دارند و این ارتباط برای بیشتر متغیرها از نوع مثبت و مستقیم می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که راهبردهای مقابله ای والدین توان پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر را دارد. راهبردهای مقابله ای مثبت باعث کاهش تنیدگی می شود و والدین بهتر می توانند تنش ها، استرس، بی قرار و مشکلات روحی و روانی فرزندان خود را حل نمایند.

    کلیدواژگان: راهبردهای مقابله ای، خودکارآمدی تحصیلی، دانش آموزان دختر
  • مهدی پوراصغر *، مصطفی رئیسی، میثم کرد صفحات 202-212

    این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی - رفتاری مدل ماتریکس با و بدون هیپنوتیزم بر ولع مصرف بیماران وابسته به متامفتامین انجام شده است. این تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون است. در این پژوهش 26 مرد وابسته به متامفتامین که به صورت غیر تصادفی از بین مراجعین در دسترس انتخاب شدند، به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی 13 نفر قرار داده شدند. این افراد که حداقل 18 ماه از سوءمصرفشان به این ماده می‌گذشت به مدت دو هفته تحت درمان بستری با داروهای روان‌پزشکی قرار گرفتند و پس‌ازآن با معیارهای ورود به پژوهش تحت رواندرمانی قرار گرفتند. در گروه آزمایشی 1 درمان‌جویان به مدت 24 جلسه تحت روان درمانی به شیوه شناختی – رفتاری مدل ماتریکس قرار گرفتند و گروه آزمایشی 2 طی 24 جلسه تحت رواندرمانی ماتریکس هیپنوتیزمی قرار گرفتند. در هر دو گروه بیماران با پرسشنامه سنجش ولع مصرف مواد (DDQ) یک هفته قبل از شروع روان درمانی و همچنین بلافاصله بعد از پایان جلسات مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها به کمک روش آماری کوواریانس، کای دو و آزمون U مان - ویتنی برای هر دو گروه مستقل تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که درمان مدل ماتریکس به طور معناداری در کاهش وسوسه مصرف بیماران وابسته به متامفتامین تحت درمان موثر است همچنین درمان ماتریکس هیپنوتیزمی نیز به طور معناداری در کاهش وسوسه مصرف بیماران وابسته به متامفتامین تحت درمان موثر است و تفاوت متغیر وسوسه مصرف و مولفه های آن بین دو گروه معنادار می باشد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که درمان شناختی – رفتاری مدل ماتریکس در کنترل ولع مصرف بیماران همزمان با افزوده شدن درمان هیپنوتیزمی افزایش می یابد.

    کلیدواژگان: ماتریکس، ولع مصرف، متامفتامین، هیپنوتیزم
  • ناهیده ابی زاده نیاری * صفحات 213-226

    هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه باورهای فراشناخت با سلامت روان دانش ‏آموزان دختر مقطع متوسطه بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دختران مقطع متوسطه شهر اردبیل در سال تحصیلی95-94 بودند، که براساس آن تعداد 379 نفر به روش نمونه گیری خوشه‏ای چند مرحله‏ای انتخاب و با تکمیل پرسشنامه های مربوط مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل داده‏ها با آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه صورت گرفت. یافته‏ ها نشان داد که مولفه ‏های کارکرد اجتماعی، علایم افسردگی و سلامت روانی کل با مولفه تضاد شناختی، رابطه منفی و با باورهای مثبت، رابطه مثبت و معنی داری دارند. (05/0>P). علاوه براین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مولفه‏ های سلامت روانی به‌طور همزمان 31/0 از تغییرات «سلامت روان » آزمودنی‏ها را تبیین می‏کنند. (0001/0<p). بنابراین می توان گفت عدم برخورداری از سلامت روانی مناسب و باورهای نامناسب فراشناختی موجب بدتر شدن وضعیت تحصیلی دانش آموزان می‏گردد، لذا توجه به این متغیرها در دانش‏آموزان با برگزاری کلاس‏های آموزشی و درمانی در جهت بهبود سلامت روانی، و باورهای فراشناختی دانش ‏آموزان مقاطع مختلف تحصیلی ضروری است.

    کلیدواژگان: باورهای فراشناختی، سلامت روان، دانش آموزان دختر
  • محمد فقیه سبزواری، نظام هاشمی * صفحات 227-239
    مقدمه

    سازگاری اجتماعی یکی از مهمترین مولفه های مرتبط با سلامت روان است. درمان های مختلفی برای ارتقا سلامت روان و افزایش سلامت روان پیشنهاد شده اند. یکی از این درمان ها یوگا می باشد که اثر بخشی آن در مطالعات متعددی در حوزه ی روانشناختی دیده شده است. هدف مطالعه ی حاضر بررسی اثربخشی درمان یوگا بر روی سلامت روان و سازگاری اجتماعی زنان بود.

    روش

    مطالعه ی حاضر از روش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. از طریق نمونه‌گیری در دسترس 90 نفر وارد پژوهش شدند. 45 نفر از آنها در گروه آزمایش و مابقی در گروه کنترل به صورت تصادفی گماشته شدند. ملاک های ورود برای مطالعه داشتن حداقل سواد و نوشتن، توانایی جسمی انجام تمرینات و ملاک های خروج دریافت داروهای روانپزشکی، سوء مصرف مواد در طول شش ماهه اخیر، ابتلا به بیماری های جسمی شدید بود. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه سازگاری بل (SAI) و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) استفاده شد. برای تحلیل اثربخشی مداخله از آزمون تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره و نرم افزار آماری spss-24 استفاده گردید.

    نتایج

    میانگین تغییر نمرات نشان داد تمرینات یوگا به بهبود سازگاری اجتماعی و سلامت اجتماعی منجر شده است. سطح معناداری اثر اصلی مداخله آموزشی تمرینات یوگا بر سلامت روان 01/0<p است. لذا با اطمینان 99% در صورت حذف اثر پیش آزمون نیز مداخله آموزشی تمرینات یوگا بر سلامت روان تاثیر دارد.

    نتیجه گیری

    در نهایت می توان نتیجه گرفت تمرینات یوگا می تواند بر بهبود سلامت روان و سازگاری اجتماعی موثر واقع شود.

    کلیدواژگان: یوگا، سلامت روان، سازگاری اجتماعی، زنان
  • هنده مجدی *، مریم حاجی لو، طهامه هموطن صفحات 240-251

    هدف پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی مدیریت استرس برروی انگیزه پیشرفت دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه ناحیه 1 شهرری بود. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل با گمارش تصادفی بود. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه ناحیه 1 شهرری به تعداد 1685 نفر بود. برای محاسبه حجم نمونه ازفرمولکوهن (1981) استفاده شد، حدود 100دانش آموز انتخاب شدند تعداد 40 نفر نمونه انتخاب و در دو گروه (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه کنترل) به صورت تصادفی جایگزین شد. به عنوان پیش آزمون انجام شد و گروه آزمایش درمان مدیریت استرس را دریافت نمودند ،سپس پرسشنامه ی ذکر شده به عنوان پس آزمون در هر دوگروه اجرا شد. داده توسط آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.سطوح معنی داری آزمون کلوموگروف-اسمیرنوف برای پیش آزمون وپس آزمون متغیرهای پژوهش (انگیزه پیشرفت) بیشتراز 05/0 می‌باشد درنتیجه بین میانگین گروه های آزمایش وکنترل تفاوت معنی داروجود دارد (05/0<p). نتایج نشان دادبین انگیزش پیشرفت درگروه آزمایش باگروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد وآموزش مدیریت استرس مبتنی برمدل شناختی- رفتاری برانگیزه پیشرفت دانش آموزان دوره دوم متوسطه ناحیه 1 شهرری موثراست. همچنین نتایج پژوهش تاثیرآموزش مدیریت استرس رابه عنوان یکی ازروش های حمایتی درافزایش افزایش پیشرفت نشان داد.

    کلیدواژگان: مدیریت استرس، انگیزه پیشرفت، دانش آموزان دوره دوم متوسطه
  • خدیجه پلهم عباسی، محمدمهدی کریمی نیا، مجتبی انصاری مقدم * صفحات 252-266

    یکی از ویژگی های اساسی قرآن، معرفی گروه های برگزیده ای است که به واسطه انجام عمل صالح در نزد خداوند متعال درجات و مراتب متفاوتی را کسب کرد ه اند. از این رو انسان ها در قیامت، بر اساس عملکرد دنیوی خود که ناشی از معرفت و درجه ایمان آنهاست پاداش اعمال از پیش فرستاده شده خود را در نزد خدا می یابند. از میان گروه های معرفی شده از دیدگاه قرآن که در ردیف اهل سعادتند، «ابرار» (نیکان) می باشند که پروردگار عالم در ازای اعمال صالح و ویژگی های شخصیتی آنان جایگاه و درجات خاصی را برایشان در نظرگرفته است؛ به طوری که از نظر مقامی جزء دومین گروه از اهل سعادت به قرب الهی محسوب می شوند. پژوهش حاضر درصدد تبیین این مطلب است؛ مراتبی که خداوند متعال در قرآن برای بندگان شایسته خویش در نظر گرفته طبق آیات و آراء مفسرین امری ممکن و دست یافتنی است. لذا نگارنده در این نوشتار برآن است که با جمع آوری آیاتی که در باره ابرار و جایگاه و خصوصیات آن ها می پردازد به انعکاس دیدگاه برخی مفسران پیرامون این آیات پرداخته، تا از این طریق عمق معنای آیات مربوط به شخصیت ابرار، ویژگی ها و چگونگی رسیدن به چنین مقامی برای خوانندگان، بیشتر درک شود و هدف از بیان و معرفی این گروه بهتر ترسیم گردد.

    کلیدواژگان: ابرار، بر، نیکان در قرآن، نیکی، نیکوکاری