نشریه مطالعات محیط زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار
پیاپی 19 (بهار 1401)

هدف از انجام این پژوهش، تاثیر فضاهای سبز شهری در نگرش افراد جامعه به انجام فعالیتهای ورزشی (مورد مطالعه: استان گیلان) است. پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی است که اطلاعات آن به صورت میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش را مردان و زنان شهرهای استان گیلان تشکیل میدهند که نمونه های مورد نظر به صورت در دسترس و با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شده است؛ همچنین تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که فضاهای سبز شهری در نگرش مردان و زنان به انجام فعالیتهای ورزشی (مورد مطالعه: استان گیلان) تاثیر معنی داری دارند و بین نگرش مردان و زنان در تاثیر فضاهای سبز شهری به انجام فعالیتهای ورزشی اختالف معنیداری وجود ندارد که این مساله در همه ابعاد تعامل اجتماعی، توسعه پایدار، فرهنگی ورزشی، و زیست محیطی وجود دارد.

بیوچار یک ماده کربنی است که از گرماکافت بقایای آلی در محیط دارای اکسیژن کم و یا فاقد اکسیژن شکل میگیرد. این ترکیب نسبت به تجزیه بسیار مقاوم است و برای مدتزمان طولانی تری در خاک میماند و سبب کاهش ضایعات زراعتی و تبدیل آنها به یک اصلاح کننده خاک میشود. این امر منجر به حفظ کربن در خاک، افزایش امنیت غذایی، افزایش تنوع زیستی و کاهش تخریب جنگلها میشود. عوامل مختلفی از جنمله ماده اولیه و شرایط تشکیل بر کیفیت بیوچارها اثر میگذارند. بیوچار میتواند خواص فیزیکی و شیمیایی خاک را از طریق تاثیر بر بهبود بخشیدن ظرفیت ذخیره آب، نفوذ، هوادهی خاک، رشد ریشه، تراکم خاک، ظرفیت نگهداشت مواد مغذی، ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)و اسیدیته (pH)و بهره وری سیستمهای کشاورزی را از طریق اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر رشد محصول و کیفیت خاک افزایش دهد. مطالعات در زمینه استفاده از بیوچار در اقلیمهای خشک و نیمهخشک محدود میباشد. شواهد موجود در زمینه افزایش ظرفیت نگهداری و کاهش نفوذ آب نشان میدهد که این مواد پتانسیل بالایی برای بهبود بهره وری خاکهای مناطق خشک و نیمهخشک دارند. چالش تولید و استفاده از بیوچار در مناطق خشک شامل بهینه سازی ترکیب ماده خام اولیه و فرایندهای تولید برای ایجاد بیوچار با pH نزدیکتر به حالت خنثی و ظرفیت نگهداری آب خواهد بود. بهمنظور استفاده وسیع و کافی از بیوچار بایستی منابع زیست توده به صورت پایدار در دسترس باشد. از آنجایی که بیوچار می تواند نقش قابل توجهی در احیای مناطق خشک و نیمه خشک و پایداری اراضی مناطق خشک و بیابانی ایفا می کند، نیاز است با برگزاری برنامه ها و کلاسهای مختلف آموزشی و دوره های ترویجی، آگاهی بهره برداران وکشاورزان در زمینه مزایای استفاده از بیوچار و کارکردهای آن افزایش یابد.

به دلیل موقعیت جغرافیایی کشور ایران و قرارگیری در کمربند خشک و نیمه خشک کره زمین، از گذشته تا کنون آب بسیار ارزشمند بوده است. ایرانیان همواره سعی کردهاند که به دلیل محدودیت در دسترسی به آب، از اقدامات و تدابیر مطلوبی در راستای ایجاد سازه های مناسب به منظور نگهداری و بهره وری آب، جمع آوری، توزیع و تقسیم آب استفاده نمایند. هدف از تحقیق حاضر بررسی روشهای مدیریت سنتی تامین آب در شهر رباط کریم میباشد. این مطالعه در شهر رباط کریم انجام شده و داده های مقاله حاضر با دو روش گردآوری شده است. نخست با استفاده از اسناد کتابخانه ای که شامل کتب مربوط به علوم آب و آبیاری، مناطق خشک و نیمه خشک، تاریخی، سفرنامه، شرح حال نویسی و همچنین مرور تحقیقات و منابع که شامل مقالات، اسناد و گزارشات مرتبط است به همراه کاوش در فضای مجازی بوده است. در گام دوم، انجام مصاحبه ساختار نیافته با روش تحلیل محتوای کیفی با 20 نفر از سالخوردگان شهر رباطکریم که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، انجام گردید. در واقع ابتدا لیستی از افراد ذی صالح تهیه و بر حسب تمایل و امکان دسترسی به آنان، مصاحبه هایی صورت گرفت. نتایج نشان داد که نحوهی تامین سنتی آب در شهر رباط کریم به شیوه های یخچال، آب انبار، چاه آب، حوض کوچک آب، قنات و رودخانه های دائمی و فصلی امکانپذیر بوده است. تا قبل از احداث سد امیرکبیر، با افزایش تعداد و شدت بارشها، رودخانهی کرج پر آبتر شده و حجم زیادی از آب به مناطق پایین دست نظیر رباط کریم جاری میشد که این رویداد باعث تقویت سفره آبهای زیرزمینی و بالا آمدن سطح آنها میشده است که باعث رونق کشاورزی به ویژه باغات انگور بوده است. شناخت روشهای سنتی در نظام مدیریت منابع آب در مناطق مختلف ایران میتواند نکات ارزشمندی را در اختیار بگذارد که میتواند برای کنار آمدن با این چالش و مدیریت آب مورد استفاده قرار گیرد.

جهت راهبری صحیح الگوی ایرانی اسالمی پیشرفت بهره مندی از تمام ابزارهای معتبر و آزموده شده میتواند به بهبود اثربخشی و کارایی اقدامات منجر گردد و از آنجا که یکی از آسیبهای احتمالی مترتب بر اجرای الگو کاستیهای احتمالی در زنجیره پیادهسازی تدابیر است. لذا بهره مندی از الگو زنجیره تامین که مبتنی بر الزامات مفاهیم بنیادین توسعه بوده و در بستر فن آوری های نوین بکار گرفته شود بسیار میتواند موثر باشد. با همین رویکرد مطاله حاضر که در زمره مطالعات مروری است و حدفاصل سال 1311 تا 1400 به انجام رسیده است از طریق بررسی بیش از 40 مقاله معتبر بین المللی و داخلی که جملگی در مجلات دارای اعتبار بالا بین سالهای 1331 تا 1400 به چاپ رسیده بودند به تطبیق سازی تدابیر الگو و معیارهای موثر بهینه سازی زنجیره تامین سبز در بستر بلاکچین پرداخته است. براساس یافته های این پژوهش 14 تعداد از تدابیر الگو با معیارهای بهینه سازی زنجیره تامین سبز در بستر بلاکچین مطابقت دارد.

گل تجلی بخش زیبایی و لطافت است و همواره به ما متذکر میشود که زیبا زندگی کنیم هرچند کوتاه. در القای گل، عواملی مانند بهاره سازی، دوره نوری و سن گیاه موثرند. به نظر میرسد به کار بردن دماهای پایین قبل از رویش دوباره در طول فصل رشد، بر شکستن خواب، وادارسازی و همچنین تعیین زمان گلدهی در گیاهان اثر مثبت دارد. علاوه بر وجود دوره سرمایی، تعیین مدت زمان سرمادهی نیز یکی از عوامل مهم در گلدهی است. در طول سرمادهی باید عواملی مانند دمای بهینه سرمادهی، مدت زمان سرمادهی و همچنین نیاز نوری برای گیاه در نظر گرفته شود. بنابراین برای گیاهان، دما یک نشانه اصلی محیطی است که تاثیر زیادی بر زمان گلدهی دارد. در بسیاری از گونه ها، FLC که فاکتور رونویسی BOX-MADS را کد میکند، ژن اصلی در بهاره سازی است که از طریق مهار چندین فعال کننده گل، از جمله FT و SOC1 از گلدهی جلوگیری میکند.

زوفا(L officinalis Hyssopus).گیاهی دارویی با خواص ضدمیکروبی است که کاربردهای فراوانی دارد. پژوهش حاضر، به-منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر جوانه زنی بذور زوفا، در قالب طرح پایهی کامال تصادفی انجام پذیرفت. در این آزمایش، سطوح مختلف محلول کلرید سدیم(NaCl) صفر(آب مقطر)، 50 ،100 ، 150 و 200 میلی مولار(در چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. هر تکرار شامل یک پتریدیش حاوی کاغذ صافی واتمن بدون خاکستر و 30 عدد بذر ضدعفونی شده توسط محلول قارچکش بنومیل بود. درضمن، جهت اعمال تیمارها، به مقدار 10 میلی لیتر از محلولها به کار برده شد. پتریدیش ها توسط پارافیلم شفاف درزگیری و سپس به مدت 14 روز در اتاقک رشد تحت دمای °C5±50 و دوره فتوپریودی هشت ساعت تاریکی، 05ساعت روشنایی با لامپهای فلورسنت نگهداری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری بر کلیه صفات مورد آزمون(شاخص بنیه بذر، میانگین سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، ارتفاع گیاهچه، طول ریشه چه و ساقه چه)اثر معنی داری داشته است. به-طوری که با افزایش سطوح تنش شوری از میزان این شاخصها کاسته شد. هنگامی که محیط بدون نمک یا دارای حداقل نمک بود، جوانه زنی موفقی مشاهده گردید. به دلیل آنکه در تیمار 150 و 200 میلی مولار کلرید سدیم هنوز هم جوانه زنی با سرعت کم وجود داشت، میتوان گفت که زوفا در مرحله جوانه زنی دارای مقاومت نسبی به تنش شوری میباشد.

افزایش نگرانی ها از وضعیت محیط زیست و هشدارهای مکرر کارشناسان این حوزه، نیاز به دانش افزایی و آگاهی بخشی محیط زیستی در سطح نظام آموزش و پرورش را دو چندان کرده است تا از این طریق و با ایجاد نگرش محیط زیستی در کتاب های درسی، در مسیر توسعه پایدار گام بر داشته شود. از آن جایی که دوران کودکی اهمیت زیادی در ایجاد نگرشهای محیط زیستی دارند، آموزش محیط زیست در این دوران راهی برای پرورش نگرش های محیط زیستی در انسان است. نگرش های محیط زیستی که در دوران کودکی شکل می گیرند مادام العمر و تغییر ناپذیر هستند. نگرشها، واکنش هایی ارزش گرایانه به اشیاء یا رفتارها بر اساس باورها در مورد آن اشیاء یا رفتارها هستند. در روان شناسی اجتماعی، نگرش ها از ارزش های کلی و باورهای اولیه نشات می گیرند و پیش بینی کننده های فوری رفتار هستند. نگرشها به جمع بندی و یکپارچه سازی ارزشها و باورهای ما در مورد موضوعی خاص کمک می کنند. بنابراین »اگر ما خواهان این هستیم که بزرگسالان در نسل های بعدی به زمین احترام بگذارند، مهم است که امروزه در برنامه درسی مقاطع ابتدایی، آموزش محیط زیست و رابطه متقابل بین فعالیت های انسانی و محیط زیست را قرار دهیم.« در این مطالعه پس از بیان مقدماتی در خصوص چالش های محیط زیستی و لزوم آموزش زمحیط زیست، به راهکارهای راهبردی در زمینه آموزش محیط زیست در مدارس پرداخته شده است.

در این مقاله به بررسی و تحلیل مفهوم معماری بومی و معماری پایدار پرداخته میشود، امروزه معماری بومی میراث مردمانی که تعلیم معماری ندیده بودند و بهعنوان میراث از گذشتگان میباشد و به خلق معماری میپرداختند. بکار بردن عناصر معماری خاص برخی از شیوه های زندگی مردم را به عنوان برخی تفکرات رایج در فضای زندگی در آثار خود متظاهر میکردند که آنان را به مکان یا به زیستگاهشان تعلق میبخشید و به تولید یگانگی میان خود آنان یا به زیستگاهشان می انجامید. بنا بر تعریفی که معمار (پاول الیور) از معماری بومی دارد، معماری بومی، به معماری میگویند که در طول زمانبر اساس پیشینه محیطی، فرهنگی، فناوری و تاریخی که در آن وجود داشته تکامل یافته است و با ارزشها، اقتصاد و شیوه های زندگی و فرهنگهایی که مولد آنها هستند سازگار میباشند و یا به طور خالصه معماری بومی، معماری مردم و معماری توسط مردم است با مطالعه ی این پژوهش به دنبال اهدافی هستیم برای پاسخ به مخاطبان در حیطه ی معماری در هنگام جستجو و مطالعه درباره ی موضوع معماری بومی و توسعه پایدار و نقش آن در زندگی انسان را بررسی میکنیم و به مخاطبان در حیطه معماری بازگو مینماییم و نمونهی موردی سبک معماری بومی را در این مقاله بررسی خواهد شد.