فهرست مطالب

فیزیولوژی محیطی گیاهی - پیاپی 8 (زمستان 1386)

نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
پیاپی 8 (زمستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/11/17
  • تعداد عناوین: 8
|
  • طاهره حسنلو*، روشنک سپهری فر صفحات 1-8

    سیلی مارین ترکیبی دارویی است که از دانه‌های گیاه دارویی خار مریم (Silybum marianum (L.) Gaertn) استخراج و در درمان بیماری های کبدی, دیابت نوع П و کلسترول بالا استفاده می شود. به منظور استخراج سیلی مارین از حلال های آلی همچون متانول, اتانول, استونیتریل و استون استفاده می‌گردد. در این تحقیق به منظور مقایسه استفاده از حلال آب با توجه به ارزانی, سهولت و بی خطر بودن به عنوان یک حلال مناسب پیشنهاد شده است. لذا با روش‌های مختلف, مقدار و نوع ترکیب‌های فلاونولیگنانی عصاره آبی استخراج شده از دانه‌های گیاه خار مریم توسط روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تاکسی فولین, سیلی کریستین و سیلی دیانین استخراج شده (به ترتیب 6/0،  9/0 و 3/2  میلی گرم در گرم ماده خشک) با استفاده از روش سوکسله با آب بعد از انجام یک مرحله چربی‌زدایی می‌باشد. بیشترین مقدار سیلی بین و ایزوسیلی بین استخراج شده (به ترتیب 24/0 , 15/0 میلی گرم در گرم ماده خشک) با استفاده از روش سوکسله با آب بدون انجام چربی زدایی قبل از استخراج می‌باشد. در مقایسه با متانول به عنوان حلال مقدار ماده استخراجی با آب بسیار پایین تر بود. به منظور افزایش بازده, با تغییر روش وافزایش زمان استخراج می‌توان در آینده به نتایج بهتری دست یافت.

    کلیدواژگان: خار مریم، سیلیمارین، حلال
  • محمدجواد ثقه الاسلامی*، سید غلامرضا موسوی صفحات 8-12

    گیاهان دارویی سالهاست که برای درمان بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند و به ویژه در طی 10 تا 20 سال اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده اند. همیشه بهار یکی از گیاهان دارویی است که گل های آن در درمان زخم ها کاربرد دارد. به منظور تعیین تراکم و تاریخ کاشت مناسب این گیاه آزمایشی در سال 1384 در مزرعه آموزشی تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند انجام شد. طرح آزمایشی از نوع اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. سه سطح تاریخ کاشت (10 فروردین، 25 فروردین و 10 اردیبهشت) به عنوان کرت اصلی و سه سطح تراکم (فواصل بوته روی ردیف 10، 20 و 30 سانتیمتر) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. در این آزمایش تاریخ کاشت و تراکم اثر معنی داری روی عملکرد گل خشک و عملکرد دانه داشت. در تاریخ کاشت های 10 و 25 فروردین عملکرد گل خشک بیشتری از تاریخ کاشت 10 اردیبهشت حاصل شد. همچنین تاریخ کاشت 10 فروردین بیشترین عملکرد دانه را داشت. در بین تراکم های کاشت نیز تراکم 25 بوته در متر مربع بیشترین عملکرد گل خشک و دانه را داشت. در این آزمایش با تاخیر در کاشت، شاخص برداشت گل و دانه افزایش معنی داری نشان داد. شاخص برداشت گل در بوته به طور معنی داری تحت تاثیر تراکم قرار نگرفت، اما شاخص برداشت دانه در بوته با افزایش تراکم کاهش معنی‌داری نشان داد. در این آزمایش علاوه بر صفات مربوط به عملکرد، تعداد و قطر گل نیز در تیمارهای مختلف مقایسه گردید.

    کلیدواژگان: همیشه بهار، تاریخ کاشت، تراکم، عملکرد، شاخص برداشت، تعداد گل، قطر گل، دانه
  • مریم نیاکان*، حسن بشارت، آرین ساطعی، ابراهبم زینعلی، وحیده اورسجی صفحات 9-17

    آللوپاتی پدیده‌ای است که طی آن برخی ازگونه‌های گیاهی با آزاد کردن مواد شیمیایی خاص، جوانه‌زنی رشد و نمو دیگر گونه‌های گیاهی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امروزه استفاده از توان آللوپاتیکی گیاهان جهت کنترل رشد علف‌های هرز مورد توجه محققان قرار گرفته است. درپژوهش حاضر تاثیر مقادیرمتفاوت عصاره آبی کلزا رقم RGS بر درصد جوانه‌زنی، پارامترهای رشد و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز، کاتالاز وپلی فنل اکسیداز در دانه رست علف هرز فالاریس مورد ارزیابی قرار گرفت تا مکانیسم احتمالی اثر دگر آسیبی این گیاه مورد ارزیابی قرار گیرد.نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره آبی کلزا در غلظتهای بالاسبب کاهش درصد جوانه‌زنی، طول، وزن تر و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه گشت. همچنین فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی پراکسیداز وکاتالاز در حضور غلظت بالای عصاره کلزا کاهش یافت. شایان ذکر است که تنها غلظت 20 درصد عصاره کلزا منجر به افزایش در صد جوانه زنی، وزن تر، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک ساقه چه گشت. فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز تحت تاثیر مقادیر مختلف عصاره کلزا قرار نگرفت.

    کلیدواژگان: آللوپاتی، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، جوانه زنی، طول ساقه چه وریشه چه، فالاریس مینور، کاتالاز، کلزا، وزن تروخشک
  • حسین لاری یزدی، مه لقا قربانلی*، میترا روشنی صفحات 18-29

    مس یکی از فلزات سنگین است که اثرات سمی آن در گیاهان گوناگون ازجنبه‌های مختلف فیزیولوژی، بیوشیمی، مولکولی، سلولی، ژنتیکی در حال بررسی است.در این پژوهش اثرسمی مس روی برخی فعالیتهای فیزیولوژیک گیاه Brassica napus L. در دو رقم هایولا 401 و RGS مورد بررسی قرار گرفت.دانه رست های کلزا در محیط کشت هیدروپونیک کشت داده شدند وتحت تیمارهای مختلف مس (5 و15و25 میکرومولار)، مس به همراه آسکوربات (5/0 میلی مولار)، مس به همراه جیبرلین (05/0 میلی مولار) و مس به همراه آسکوربات وجیبرلین با همان غلظتها، در سه تکرار قرار گرفتند. در هر دو رقم، فاکتورهای درصد جوانه زنی، قند نامحلول، یون پتاسیم در اندام هوایی و ریشه تحت تیمارهای مس کاهش نشان دادند؛ بر عکس، در هر دو رقم افزایش معنی دار مقدار قند محلول و پرولین مشاهده شد.. محاسبات آماری به روش SPSS ویرایش 14 انجام شد، یافته ها با 5 0/0P< معنی دار بودند و نتایج نشان داد که زیادی مس اثر مهار کننده روی رشد و برخی فعالیتهای فیزیولوژیک گیاه دارد

    کلیدواژگان: کلزا، مس، جیبرلین، آسکوربات، جوانه زنی، محتوای یونی، پرولین، قند محلول و نامحلول
  • کامکار جایمند*، محمدباقر رضایی، معصومه مازندرانی صفحات 30-35

    گونه بومادران با نام علمی Achillea wilhelmsii C.Koch. در اوایل تیر ماه سال 1382 از 15 کیلومتری سمیرم به شهرضا در ارتفاع 2450 متر جمع آوری گردید. نمونه با روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. بازده اسانس در گل 25/0 درصد و و در برگ 35/0 درصد بدست آمدند. سپس نمونه‌ها توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گل p - cymene (3/33 درصد)، terpinolene (2/11 درصد) و a-thujene (9/10 درصد) و در برگ p-cymene (5/31 درصد)، terpinolene (3/12 درصد) و a - thujene (1/7 درصد) بدست آمد. با توجه به اهمیت این گیاه در صنایع دارویی و تنوع گونه ای در آن، انتخاب بهترین شرایط با بازده بالای اسانس و ترکیبهای مهم از ضروریات است، که در این تحقیق لحاظ گردیده است.

    کلیدواژگان: بومادران، تقطیر با آب، ترکیبهای شیمیایی اسانس، پارا سیمن، ترپینولن
  • مرجانه آیدانی*، فرخ قهرمانی نژاد، رمضانعلی خاوری نژاد، محمدرضا جوهرچی _ صفحات 36-46

    منطقه قرق درکش در مختصات جغرافیایی '49 - 56 و '41 - 56 طول شرقی و '27- آ37 و '24- 37 عرض شمالی واقع شده است و از نظر موقعیت مکانی در شمال شرق‌ ایران و در غرب بجنورد، به فاصله 75 کیلومتری از آن قرار دارد. مساحت ‌این ناحیه کوهستانی که بخشی از ارتفاعات آلاداغ می‌باشد، 4000 هکتار است حداقل ارتفاع از سطح دریا 1000 متر و حداکثر ارتفاع آن 2455 متر است. در ‌این تحقیق فلور منطقه برای اولین بار مورد بررسی قرار گرفت و در مجموع تعداد 506 گونه متعلق به 310 جنس و 76 تیره گیاهی شناسایی شد که از بین آنها بیش از 140 گونه با ارزش دارویی تشخیص داده شد که به 116 جنس و 39 تیره گیاهی تعلق دارند. در بین تیره‌های شناسایی شده، تیره نعناعیان (Lamiaceae) با 26 گونه، کاسنی (Asteraceae) با 21 گونه و تیره گل سرخ (Rosaceae) با 13 گونه به ترتیب دارای بیشترین تعداد گونه دارویی هستند. مطالعه طیف شکل زیستی گیاهان دارویی منطقه نشان می‌دهد که همی کریپتوفیت‌ها، تروفیت‌ها و ژیوفیت‌ها به ترتیب با 40، 4/18 و 25/14 درصد بیشترین شکل زیستی را دارا هستند. از نظر فیتوجغرافیایی نیز گونه‌های دارویی متعلق به نواحی رویشی ‌ایران تورانی، اروپا سیبری (هیرکانی و اکسینوهیرکانی) و مدیترانه‌ای هستند.

    کلیدواژگان: گیاهان دارویی، شکل زیستی، ناحیه رویشی، خراسان شمالی، درکش
  • محمدرضا جوهرچی، مه لقا قربانلی، فاطمه اسداللهی * صفحات 47-55

    در این تحقیق فلور منطقه معدن آهن ده زمان در شهرستان بردسکن مورد بررسی قرار گرفته است. روش جمع آوری گیاهان منطقه مذکور روش مرسوم مطالعات تاکسونومیک بوده است. نمونه های جمع آوری شده براساس روش‌های مرسوم تاکسونومی گیاهی و به کارگیری منابع لازم شناسایی شدو خانواد ه،جنس و گونه هریک از آنها تعیین گردید. اسامی تاکسونهای منطقه به صورت فهرست الفبایی و به ترتیب خانواده و نام علمی تنظیم شد. نمونه های جمع آوری شده در این بررسی به هرباریوم پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد منتقل و در آنجا با استفاده از فلور‌های معتبر شناسایی شد.شکل زیستی هریک ازعناصرگیاهی منطقه بااستفاده ازروش رانکیر (Raunkiaer) مشخص شد. این بررسی نشان داد که در منطقه معدن آهن 29 خانواده و75 جنس و 95 گونه گیاهی وجود دارد که بیشترین گونه‌ها در تیره Asteraceae (12گونه) می‌باشد. همچنین اشکال زیستی گیاهان منطقه معدن آهن شامل 68.42% تروفیت،12.63% همی‌کریپتوفیت، 8.42%، ژیوفیت، 5.26% کامفیت و 5.26% فانروفیت می‌باشد.

    کلیدواژگان: فلور، مطالعات تاکسونومیک، شکل زیستی، معدن آهن ده زمان، بردسکن
  • حسین عجم نوروزی، محمدرضا داداشی صفحات 56-66

    تنش شوری در بسیاری از نقاط جهان خطر جدی برای رشد گیاهان و تولید محصولات زراعی به شمارمی رود.شوری در مقایسه با سایر تنش ها رشد گیاهان را در مقیاس وسیع تری محدود می‌کند. به همین منظور امکان استفاده از تنوع ارقام برای گزینش صفات مطلوب در شرایط تنش وجود دارد. در این راستا به منظور شناسایی شاخص‌های گزینشی در گیاه جو بدون پوشینه تحقیق تحت شرایط تنش شوری در  گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان انجام شد. در این آزمایش ژنوتیپ‌های مورد بررسی در آبان ماه 1384 در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با 4 تکرار در یک کرت بزرگ بتونی (به طول 5 و عرض 4 و عمق 80/1 متر که با خاک معمولی مزرعه پر شده بود) کشت شد.  در هر تکرار،  با فاصله 30 سانتیمتر بذور هر ژنوتیپ به صورت مجزا در یک خط 5/1 متری کشت گردید. کلیه عملیات داشت به صورت معمول انجام و صفات مورد نظر یادداشت برداری شد. جهت اعمال تنش شوری از زمان کاشت تا برداشت آبیاری مزرعه با آب شور با غلظت 160 میلی مولار NaCl انجام گرفت. محصول در اواخر اردیبهشت 85 برداشت شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر محتوای نسبی آب (RWC)، ارتفاع بوته،  تعداد پنجه در بوته،  تعداد پنجه‌های بارور در بوته، طول سنبله و تعداد دانه در شرایط تنش شوری بین ژنوتیپ‌های مختلف جو بدون پوشینه تفاوت معنی داری وجود داشته است. شوری کاهش بسیار زیادی را در عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ ایجاد نمود.

    کلیدواژگان: جوی لخت، ژنوتیپ، شوری، مورفوفیزیولوژیک، گلخانه
|
  • T Hasanloo*, r Sepehrifar Pages 1-8

    The seeds extract of Silybum marianum (L.) Gaertn is named silymarin and used in treatment of liver diseases, diabetes (II) and hypercholesterolemia. There are different solvents (methanol, ethanol, acetonitrile and acetone) for extraction of this compound. Water is an inetersting alternative because of its low operating and disposal costs. This study was undertaken to evaluate the efficiency of different methods on silymarin production and followed by HPLC analysis of extracted flavonolignans. The highest content of taxifolin, silychristin and silydianin were 0.63, 0.9 and 2.35 mg g-1 DW, respectively in a soxhlet extraction with water for 12 h after a pre-treatment step involving defatting with petroleum ether. The highest content of silybin and isosilybin were extracted 0.24 and 0.15 mg g-1 DW in a soxhlet extraction with water without defatting process. Although the ratio of the extracted componds with water were less than methanolic extraction, for increasing the quality of the products, the water extraction steps should be well studied both in terms of time and methods.

    Keywords: Silybum marianum (L.) Gaertn, silymarin, Solvent
  • Seghatoleslami M.J.*, Mousavi G.R Pages 8-12

    Medicinal herbs have been used to promote health for centuries, and have increased in popularity and sales in the last 10-20 years. Pot marigold (Calendula officinalis L.) is a medicinal herb whose dried flower heads are used to heal wounds. In order to understand the effects of sowing dates and plant density on grain and flower yield of pot marigold, an experiment was conducted at Agricultural Research Center of Islamic Azad University, Birjand Branch in 2005. Three sowing dates (30 March, 14 April and 30 April) and three plant densities (plant distances on row were 10, 20 and 30 centimeters) were compared in a split- plot design based on randomized complete blocks with 3 replications. Seed and flower yield were significantly different at planting dates and plant densities. Sowing date had significant effects on flower and seed harvest index. The latest sowing date had the highest flower and seed harvest index. Plant density did not have any significant effect on flower harvest index, but the effect on seed harvest index, was significant. In total, the result showed that the first sowing date with 25plants/m2 had the highest grain and flower yield.

    Keywords: marigold, sowing date, plant density, harvest index, yield, seed, flower number, flower diameter
  • Niakan M*, Besharat H, Sateei A, Avarsaji V, Safarnegad A Pages 9-17

    Allelopathy is phenomenone that some of the plant species relase special chemical compounds and by this way inhibit germination and growth in other plants.Today using of allelopathic potential in plant is considering  in order to control of weeds growth. It is said that allelochemical compounds may in lower concentrations cause stimulate of growth and in higher concentrations inhibit it.In this research effect of different concentrations of aqueous extract of canola (0,10,20,40,60,80%) on germination percentage, growth parameters and peroxidase, catalase and polyphenol oxidase activity in Phallaris minor seedling was evaluated. Results this research showed that canola extract in higher concentrations decreased germination percentage, length, fresh and dry weight in radicle and hypocotyl of Phallaris.Also activity of antioxidant enzymes as peroxidase and catalase in higher concentrations of extract decreased.Only in 20% concentration of canola extract germination ,fresh weight of radicle, hypocotyl length and dry weight hypocotyl in Phallaris increased.

    Keywords: Allelopathy, Canola, Extract, Phallaris, growth, Antioxidant enzyme
  • h LariYazdi, m Ghorbanli *, m Roshani Pages 18-29

    Copper is one of the heavy toxic metals that its toxicity is currently under investigation, in different plant types considering physiologic, biological, molecular, cellular and genetic aspects. In this research the copper toxicity effect on some of physiological activity of "Brassica napus L." Hylo 401 and RGS has been student. Seed of Brassica were cultured in hydroponic environmental. Roots and shoots used for evaluation of different treatments: Cu (5, 15, 25μm/l), Cu & AsA (0.5μm/l), Cu & GA3 (0.05μm/l) and Cu, AsA & Ga3 (as above), experiments were done in three replications in each treat group. In both Hyola 401 and RGS following factors were decreased significantly (p<0.05); germination percent, unsoluble sugar, K+ ions (in shoot and root). In both Hyola and RGS following factors were increased significantly (P<0.05) soluble sugar, proline. The finding of the study suggest that upon copper stress, in majority of studied parameters, Hyola 401 was more resistant than RGS. AsA treatment accompanying Cu, attenuated Cu effects on Brassica seedling, however GA3 exaggerated the Cu effects. Collected data were exracted and statistical analysis with SPSS statistical software 14th edition, performed. The results suggest that Cu induces inhibitory effects on growth and some of physiologic activities of plnant.

    Keywords: Brassica napus L, Copper, Ascorbate, Gibberllin, Stress
  • k Jaimand *, mb Rezaee, m Mazandrani Pages 30-35

    The compostion of the oils from flower and leaf of Achillea wilhelmsii C. Koch were collected during the flowering priod from 15 km away from Esfhan on alt. 1650 m. in July 2003. The essential oils were obtained by different methods of distillation (steam distillation and hydrodistillation), the percentage of oils for flower were 0/17% and 0.25% respectively, and calculated on the dry weight, and analysis by GC and GC/MS. The major constituents determined by hydrodistillation method in flower were p–cymene (33.3%), terpinolene (11.2%) and a-thujene (10.9%) and by steam distillation method in flower were p – cymene (22.1%), germacrene B (11%) and terpinolene (9.8%), respectively.

    Keywords: Achillea wilhelmsii C. Koch, steam distillation, hydrodistillation, p -cymene
  • m Aydani *, f Ghahremaninejad, R.A KhavariNejad, m Joharchi Pages 36-46

    Darkesh area is located in northern Khorassan province and west of Bojnurd. This region is located between longitudes 56o41' to 56o49'W and latitudes 37o27' to 37o27'N. Its maximum altitude is 2455m. The regional climate is cold mountains and subhumid, and the precipitation in this region is about 502mm. Based on floristic studies, more than 506 species, 310 genera and 76 families were determinated. Also, more than 140 species with medicinal value were collected. The families of Lamiaceae (with 26 species), Asteraceae (with 21 species) and Rosaceae (with 13 species) have higher contribution in this region. The biological forms in this region are follow: 40% Hemicryptophytes, 18/4% Therophytes, 14/25% Geophytes, 13/57% Phanerophytes and 6/42% Chamaphytes. The phytogeographical distribution of species belong to Irano-Touranian, Euro-Siberian and Mediterranean.

    Keywords: Medicinal plant, Life forms, Chorotype, Darkesh, Northern Khorassan
  • M Joharchi, M Ghorbanli, F Asadollahi* Pages 47-55

    In this survey flora of Deh Zaman iron mine region in Bardascan. has been studied. The method of plant collection in this region was classical method of plant taxonomic studies. Collected plants were recognized and determined families, genera and species of them by using of indispensable references. Alphabetically list of taxa in this region was provided on the base of families and scientific name. Collected plants are transmited to Herbarium of Reserch Center for plant Sciences in Ferdowsi university of Mashhad. The life form of plant species was determined by using of Raunkiaer’s method. The plants of Deh Zaman iron mine region are including 29 families, 75 genera and 95 species the more species belong to Asteraceae with 12 species. Life forms of plants of Deh Zaman iron mine region are including: 68.42% therophyte and 12.63% hemicryptophyte, 8.42% geophyte, 5.26% chamephyte and 5.26% phanerophyte.

    Keywords: Flora, Taxonomic studies, Life form, Deh Zaman iron mine, Razavi Khorasan province, Iran
  • Ajam Norouzi*, M Dadashi Pages 56-66

    Salinity stress is a serious threat of plant growth and production all over the world. Salinity in comparison with other stresses, limits the plant growth in a wider scale. So there is a possibility of cultivar diversity use in a desirable traits selection under stress conditions. Therefore, to identify selection indices in hull-less barley under salinity stress. This experiment was conducted. This experiment was investigated in 2004-2005 in green house at Golestan agricultural research center. The design of the experiment was random complete block design (RCBD) with 4 replications in a large plat (5×4×1.8m3). 30 centimeters between row on a single line 1.5m.For irrigation using level of salinity 160 mM NaCl. results of variance analysis showed that traits of relative water content (RWC), height, tillage in shrub, number of fertile tiller, length of spike, number of grain in spike, as significant different for  traits and most of them decreased under stress conditions. But the hieghst decrease was observed in grain yield, biologic yield, plant height and leaf area index.

    Keywords: Hull less barley, genotype, Salinity, Morphophysiology, greenhous