فهرست مطالب
پژوهشنامه مالیات
سال سی‌ام شماره 101 (بهار 1401)
- تاریخ انتشار: 1401/05/29
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 7-44
سازمان امور مالیاتی به عنوان مجری خط مشی های عمومی، در به کارگیری خط مشی ها، با مسایلی از قبیل تدوین هدف های سالانه، تدوین خط مشی های سازمانی، تشویق و انگیزش مجریان، مشارکت و پشتیبانی سیاسی خط مشی گذاران، تخصیص منابع، تقویت فرهنگ پشتیبان خط مشی عمومی، مدیریت منابع انسانی، کاهش دادن مقاومت در برابر تغییر، مدیریت تعارض و مانند آنها روبه رو می باشد؛ نقایص خط مشی موجود سازمان، بیانگر ضرورت طراحی و تبیین مدل مبتنی بر خط مشی گذاری سیستمی به عنوان خط مشی عمومی جدید در نظام امور مالیاتی کشور است. نحوه خط مشی گذاری سازمانی و درک واقعیاتی که در راستای تحقق آن از مرحله قانونگذاری تا به مرحله اجرا با نظر به شرایط درونی و بیرونی مرتبط با سازمان اجرا کننده رخ می دهد، می تواند به یافتن چالش های فرآیند خط مشی گذاری و اجرای آن در راستای اصلاح و یا تغییر کامل خط مشی کمک نماید. با نظر به مشکلات کاربرد خط مشی های ترکیبی (نهادی، جزیی-تدریجی)در سازمان امور مالیاتی می توان در راستای تغییر خط مشی سازمان به خط مشی سیستمی- محیطی با تاکید بر افزایش هماهنگی عوامل درون و برون سازمانی نظام امور مالیاتی گام برداشت. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و راهبرد نظریه داده بنیاد با هدف شناسایی کار ویژه های مدل سیستمی از طریق مصاحبه با صاحبنظران حوزه خط مشی گذاری مالیاتی شاغل در سازمان امور مالیاتی کشور انجام شده است و بعد از طی فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدل خط مشی گذاری سیستمی شامل کارویژه سیستمی با 3 مقوله و 6 کد مفهومی و 31 کد اولیه، کارویژه فرآیندی با 4 مقوله و 9کد مفهومی و 45 کد اولیه، کارویژه سیاستگذاری با 2 مقوله و 6 کد مفهومی و 16کد اولیه، عوامل محیطی با 3 مقوله، 7 کد مفهومی و 31 کد اولیه بر اساس شرایط بومی سازمان مالیاتی کشور طراحی گردیده است.
کلیدواژگان: خط مشی گذاری سیستمی، کارویژه سیستمی، کارویژه فرآیندی، کارویژه سیاستگذاری، عوامل محیطی و نظریه داده بنیاد -
صفحات 45-70
حساب های مشکوک دارای ابعاد پیچیده و ویژگی خاصی هستند. مهمترین مولفه این حساب ها آن است که از الگو و روش های متعارف پیروی نمی کنند، لیکن به طور کلی به هر نوع حسابی که فاقد توجیه اقتصادی، قانونی و یا منطقی باشد «مشکوک» اطلاق می گردد. رویکرد اصلی این مطالعه، ارایه راهکار به مدیران، اقتصاددانان و حسابرسان مالیاتی است تا بتواتتد تصویرشفاف تری از روابط تراکنش های اثرگذار بر تعیین مالیات مودیان داشته باشند، تا بتواند به انتخاب بهترین استراتژی برای بهبود درآمد مالیاتی کمک نماید. جهت شناخت شاخص های تاثیرگذار بر حساب های بانکی مشکوک از روش دلفی فازی استفاده شده است.همچنین به منظور رتبه بندی عوامل، از تکنیک BMW و از روش مدلسازی معادلات باروش حداقل مربعات جزیی(PLS)به جهت تعیین روابط بین ابعاد وشاخص ها استفاده شده است. نتایج حاصل از رتبه بندی 26 زیر معیار پژوهش نشان می دهد که دو زیر معیار انجام دادن مکرر عملیات و معاملات نقدی کم تر از سقف تعیین شده و زیر معیار سپرده گذاری وجه نقد در موسسات مالی و سپس انتقال سریع آن از طریق حواله از زیر گروه عملیات نقدی به ترتیب جایگاه اول و دوم اهمیت را به خود اختصاص داده اند.نتایج مدل نیز نشان می دهد فاکتورهای معاملات نقدی دارای بیشترین تاثیر روی مالیات تراکنش حساب بانکی می باشد.
کلیدواژگان: حساب های بانکی مشکوک، روش BWM، اعداد فازی مثلثی، معادلات ساختاری -
صفحات 71-96
یکی از اقدامات مدیریتی به منظور کاهش تعهدات مالیاتی، عدم پرداخت مالیات از طریق تقلب مالیاتی است. ازآنجاکه عوامل شخصیتی احتمالا در توضیح روحیه مالیات دخیل هستند، بررسی ویژگی های شخصیتی و جنبه های آن در رابطه با تقلب مالیاتی می تواند به شناخت بهتر عوامل تاثیرگذار بر تصمیمات مالیاتی کمک کند. هدف اصلی این پژوهش ارایه الگویی برای کشف تقلب مالیاتی بر اساس تیپ های شخصیتی مدیران مالی شرکت ها با استفاده از رویکرد شبکه های عصبی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران مالی شرکت های بورسی و غیربورسی در سال 1399 که معاف از مالیات نیستند، تشکیل می دهند. اطلاعات مربوط به مدیران مالی از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و نرم افزار MATLAB نسخه 2015 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوی شبکه عصبی طراحی شده با 10 نرون در لایه پنهان دارای دقت 5/79 درصد توانایی کشف تقلب مالیاتی صورت گرفته توسط مدیران مالی شرکت ها را دارد. همچنین طبق نتایج حاصل از آزمون مدل رگرسیونی، تیپ های شخصیتی روان رنجوری، برون گرایی، انعطاف پذیری و توافق پذیری بر تقلب مالیاتی تاثیر مثبت و معنی دار و تیپ شخصیتی باوجدان بودن تاثیر منفی و معنی دار بر تقلب مالیاتی دارد.
کلیدواژگان: تیپ های شخصیتی، تقلب مالیاتی، رویکرد شبکه های عصبی -
صفحات 97-121
فرار مالیاتی از اصلی ترین فعالیت های بخش غیر رسمی اقتصاد است و از مهم ترین مسایل و مشکلات نظام مالیاتی محسوب می شود. با توجه به نقش اساسی فرار مالیاتی در کاهش درآمدهای عمومی دولت؛ آگاهی یافتن از دلایل و عوامل تعیین کننده فرار مالیاتی اقتصاد ایران برای سیاستگذاران و مقام های مالی جهت کنترل و کاهش رشد آن حایز اهمیت است. از این رو در مطالعه حاضر ابتدا با استفاده از رهیافت جدید تابع تقاضای پولی و الگوی تصحیح خطای برداری VECM، فرار مالیاتی طی دوره زمانی 1396-1360 برآورد شده است. در ادامه با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی بیزینی و به کار گیری روش میانگین گیری مدل بیزینی (BMA) به بررسی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در اقتصاد ایران پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که روند شاخص فرار مالیاتی طی دوره مورد بررسی افزایشی بوده است. همچنین متغیرهای بار مالیاتی، درجه شهرنشینی، درآمدهای نفتی، نرخ بیکاری و پیچیدگی مالیاتی بیشترین تاثیر را بر فرار مالیاتی داشته است.
کلیدواژگان: فرار مالیاتی، رهیافت پولی، رویکرد تصحیح خطای برداری، میانگین گیری مدل بیزین -
صفحات 123-142
صلح به معنی آشتی، سازش و حل و فصل می باشد. به لحاظ قوانین موضوعه، صلح ممکن است در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنارع احتمالی در مورد معامله و غیرآن واقع شود. البته موارد دیگری از کاربردهای صلح وجود دارد که تحت عنوان صلح در مقام معاملات از آن یاد می شود که در آن هرچند نتیجه معامله ای که به جای آن واقع شده را در پی دارد، لیکن شرایط و احکام خاصه آن معامله را ندارد. موضوع مورد بررسی پژوهش حاضر عقد صلح در مقام معاملات و احکام خاص آن در قوانین و مقررات مالیاتی است لذا در این پژوهش سعی بر آن است با عنایت به اینکه عمدتا درآمد حاصل از انعقاد چنین عقدی، در زمره درآمد اتفاقی قرار می گیرد، مباحث پیرامون آن که از منظر نگارندگان واجد ابهاماتی می باشد از جمله تاریخ تعلق مالیات در نقل و انتقال با عقد صلح، انتقال حق سرقفلی با عقد صلح و تعلق مالیات مربوطه، وضعیت صلح سهام و سهم الشرکه در شرکت های تجاری، بطلان عقد صلح و بررسی امکان یا عدم امکان استرداد مالیات پرداختی و تکالیف دفاتر اسناد رسمی در تنظیم اسناد صلح مورد واکاوی قرار گیرد.
کلیدواژگان: عقد صلح، درآمد اتفاقی، قانون مالیات های مستقیم، قانون مدنی -
صفحات 143-178
مالیات به مثابه ی یک اخلال در نظام بازار است و لذا یکی از پرسش های اصلی در نظام مالیاتی، اندازه گیری آثار منفی پایه های مختلف مالیاتی و ارایه ی سیاست های جبرانی است، بطوریکه ضمن حفظ درآمدهای دولت، کمترین آثار منفی رفاهی را در پی داشته باشد. مطالعه ی حاضر با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر که برای اقتصاد ایران در سال 1390 مقداردهی شده است، شاخص های رفاهی را برای پایه های مالیاتی مصرف و درآمد مقایسه می نماید. نتایج برای رفاه کل نشان می دهد با فرض ثبات در کسری بودجه دولت، حرکت از پایه ی درآمدی به مصرفی موجب افزایش رفاه کل می شود؛ هرچند که این افزایش رفاه به طور همگن میان دهک های درآمدی توزیع نشده است. نتایج برای مدلسازی با دهک های روستایی و شهری نشان می دهد، کاهش نرخ مالیات بر درآمد و جایگزینی آن با مالیات مصرف (تحت شرایط ثبات در کسری بودجه دولت) موجب می شود که شاخص رفاهی دهک های کم درآمد بیش از سایرین کاهش یابد. با افزایش سطح درآمد، اثر منفی رفاهی ناشی از تغییر در سیاست مالیاتی کاهش می یابد، هر چند که در دهک آخر روستایی و شهری این الگوی کاهنده به دلیل فرار مالیاتی بالا تغییر کرده و افزایش می یابد. در مجموع، در صورتی که سیاست مالیاتی از درآمد به مصرف تغییر نماید، در کوتاه مدت آثار منفی آن بر دهک های کم درآمد بزرگتر بوده و لذا لازم است به طور همزمان پوشش تامین اجتماعی نیز برای دهک های کم درآمد گسترش یابد.
کلیدواژگان: مالیات بر درآمد، مالیات بر مصرف، اصلاحات مالیاتی، رفاه، الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه
-
Pages 7-44
The manner of making organizational policy and understanding the facts that occur in order to achieve it from the legislative stage to the implementation stage according to the internal and external conditions, can help to find the challenges of the policy-making process and its implementation in order to modify or completely change the policy. Considering the problems of applying combined policies (institutional, gradual, partial) in the State Tax Administration, it is possible to change the organization's policy to an environmental systemic policy by emphasizing on increasing the coordination of internal and external organizational factors of the tax system. The present study was conducted with a qualitative approach and strategy of data foundation theory with the aim of identifying the features of the systematic model through interviews with experts in the field of tax policy and after the open, pivotal and selective coding process, the systematic policy model includes systematic Functions with 3 categories and 6 concept codes and 31 primary codes, process Functions with 4 categories and 9 concept codes and 45 primary codes, policy Functions with 2 categories and 6 concept codes and 16 primary codes, environmental factors with 3 categories, 7 concept codes and 31 primary codes are designed based on the local conditions of the Iranian tax system.
Keywords: Systematic Policy Making, Systematic Functions, Process Functions, Policy Functions, Environmental Factors, Data Based Theory -
Pages 45-70
The main approach of this study is to provide solutions to managers, economists, and tax auditors. To have a clearer perspective of the transactional relationships that distress the taxpayer transaction tax also help them to choose the best strategy to improve tax revenue. In this paper the fuzzy Delphi method was used to identify the indicators affecting suspicious bank accounts. The data collected from experts familiar with the subject of research. Similarly, to rank the factors, the BMW technique was used, and the modeling method of partial least squares equations (PLS) have been used to determine the relationships between dimensions and indices. The results show the ranking of 26 sub-criteria of the research indicate that the two sub-criterions: performing operations and cash transactions less than the set ceiling and depositing cash in financial institutions and then transferring it quickly by remittance, are the first and second most important sub-criteria from below Cash operations group, respectively. The results of model also show that cash transaction factors have the most significant impact on bank account transaction tax.
Keywords: Suspicious Bank Accounts, BWM Method, Triangular Fuzzy Numbers, Structural Equation -
Pages 71-96
One of the management measures to reduce tax liabilities is non-payment of taxes through tax fraud. Because personality factors may play a role in explaining tax ethics, examining personality traits and aspects of tax fraud can help to better understand the factors that influence tax decisions. The main purpose of this study is to provide a model for detecting tax fraud based on the personality types of corporate financial managers using the neural network approach. The statistical population of the study consists of all financial managers of listed and non-listed companies in 2020 who are not exempt from taxes. The information about financial managers was collected through a questionnaire and analyzed using SPSS software version 21 and MATLAB software version 2015. The results indicate that the neural network model designed with 10 neurons in the hidden layer with an accuracy of 79.5% has the ability to detect tax fraud committed by financial managers of companies. Also according to the results of the regression model test, personality traits of neuroticism, extraversion, flexibility and agreement have a positive and significant effect on tax fraud and the personality trait of conscientious has a negative effect on tax fraud.
Keywords: Personality Types, Tax Fraud, Neural Network Approach -
Pages 97-121
Tax evasion is one of the main activities of the informal sector of the economy and is one of the most important issues and problems of the tax system. Given the fundamental role of tax evasion in reducing public government revenues; Awareness of the reasons and factors determining the tax evasion of Iran's economy is important for policymakers and financial officials to control and reduce its growth. Therefore, in the present study, tax evasion during the period 1360-1396 has been estimated using the new monetary demand function approach and the VECM vector error correction model. Then, using Bayesian econometric approach and using Bayesian model averaging (BMA) method, the factors affecting tax evasion in Iran's economy have been studied. The results of this study show that the trend of tax evasion index has been increasing during the period under review. Also, the variables of tax burden, degree of urbanization, oil revenues, unemployment rate and tax complexity have had the greatest impact on tax evasion.
Keywords: Tax Evasion, Monetary Approach, Vector Error Correction Approach, Bayesian Model Averaging -
Pages 123-142
peace means reconciliation, compromise and settlement. Depending on the laws of the subject, it may be about resolving the existing conflict or preventing possible conflict in other cases. There are other uses for peace, referred to as peace, in a position in which there are any consequences that arise in its place, but its specific terms and conditions do not apply. The subject of this study is peace contract as a transaction and its special provisions in tax laws and regulations, so in this study, we try to consider that mainly the income from concluding such a contract is in the category of incidental income. From the point of view of the authors, there are ambiguities such as the date of tax accrual on transfer by peace contract, transfer of goodwill with peace contract and related tax, peace status of shares and company shares in commercial companies, cancellation of peace contract and review. The possibility or impossibility of refunding taxes and the duties of notaries should be investigated in preparing peace documents.
Keywords: Peace Contract, Incidental Income, Direct Tax Law, Civil Law -
Pages 143-178
This study investigates welfare impacts of income and consumption tax bases, using a CGE model of Iran's economy in 2011. The results indicate that, under a fixed government revenue, a switch from income to consumption taxation increases total welfare; however, the welfare rise is heterogeneous between income deciles. The mentioned reform causes the welfare index of low-income deciles to decrease more than the others. As income levels increase, the negative welfare effect decreases, although in the last decile (both rural and urban) the decreasing pattern turns into an increasing one, due to tax evasion in higher deciles of income. Overall, results show that the negative effects of mentioned reform are greater on low-income deciles and therefore it is necessary to simultaneously extend social security for low-income households.
Keywords: Income Tax, Consumption Tax, Tax Reforms, Welfare, Computable General Equilibrium Model
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.